''ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ"
''Αγαθό όμως, πέρα και πάνω από κάθε αγαθό, είναι ο ίδιος ο Κύριος, προς τον Οποίο τρέχει αυτός που διώκεται''
"Η του πονηρού αλλοτρίωσις, αφορμή της προς το αγαθόν οικειώσεως"
"Μακάριοι είναι όσοι διώκονται για την δικαιοσύνη''. Από που διώκονται και από ποιον; Η κοινή λογική μας φανερώνει τη σταθερότητα των μαρτύρων66 και υποδηλώνει το δρόμο της πίστης. Γιατί η καταδίωξη εξηγεί τη συντονισμένη προσπάθεια του δρομέα για την ταχύτητα. Κυρίως όμως υποδηλώνει και τη νίκη στο τρέξιμο. Γιατί διαφορετικά δέ γίνεται να νικήσει ο δρομέας, αν δεν αφήσει πίσω του εκείνον που τρέχει μαζί του. Επειδή, λοιπόν, κι εκείνος που τρέχει για να κερδήσει το βραβείο της ουράνιας κλήσης κι ο άλλος που διώκεται από τον εχθρό για το βραβείο (της πίστης), αφήνουν πίσω τους κα οι δυο, ο ένας τον συναθλητή, κι ο άλλος το διώκτη, αυτοί (και οι δύο) είναι που τρέχουν το δρόμο του μαρτυρίου με τους αγώνες για την ευσέβεια. Διώκονται αλλά δεν πιάνονται. Γι' αυτό το λόγο η κορωνίδα της μακαριότητας που μας περιμένει, μοιάζει με στεφάνι που βάζει εκ των προτέρων με τους τελευταίους λόγους.
Πραγματικά είναι ευτυχία ο διωγμός για τον Κύριο. Για ποιο λόγο; Γιατί ο διωγμός απ' το κακό γίνεται αιτία να βρεθείς στο αγαθό. Γιατί η αποξένωση από το πονηρό γίνεται αφορμή οικειώσεως του αγαθού. Αγαθό όμως, πέρα και πάνω από κάθε αγαθό, είναι ο ίδιος ο Κύριος, προς τον Οποίο τρέχει αυτός που διώκεται. Συνεπώς είναι αληθινά ευτυχής όποιος χρησιμοποιεί τον εχθρό ως συνεργάτη 67 για την επιτυχία του αγαθού. Κι επειδή η ανθρώπινη ζωή βρίσκεται στο μετέχμιο του καλού και του κακού, όπως ακριβώς εκείνος που θα γλιστρήσει από την αγαθή και κορυφαία ελπίδα, πέφτει στο βάραθρο, το ίδιο κι εκείνος που θα απομακρυνθεί από την αμαρτία και θ' αποξενωθεί από την φθορά, κατακτά τη δικαιοσύνη και την αφθαρσία. Έτσι ο διωγμός των μαρτύρων, που γίνεται από τους τυράννους παρουσιάζει αλγεινή εικόνα, σύμφωνα με αυτό που έμεσα φαίνεται, ενώ ο σκοπός αυτών που γίνονται ξεπερνάει κάθε μακαριότητα. Θα ήταν όμως καλύτερο να εξηγήσουμε το νόημα του λόγου με παραδείγματα.
Ποιος αγνοεί πόσο πιο δυσάρεστη θεωρείται η δολιότητα από την αγάπη' Κι όμως αυτό που φαίνεται φοβερό, πολλές φορές γίνεται αιτία σε πολλούς να πετύχουν και σε τούτο τον κόσμο. Αυτό μαρτυρεί η ιστορία του Ιωσήφ.... [1]
[1] ΣΕΙΡΑ "ΛΟΓΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ", ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΊΟΥ ΝΥΣΣΗΣ, "ΛΟΓΟΙ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΥΣ", ΑΡΧΙΜ. ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ ΜΠΡΟΥΣΑΛΗ, ΑΘΗΝΑ 1985, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, Σελ. 211-213