ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΑ ΩΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ; ή ΩΣ ΦΑΝΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ... ΓΡΑΦΕΙ Ο π. ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΦΟΥΛΙΔΗΣ
Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που διαφοροποιεί την Ορθόδοξη Εκκλησία μας από τις άλλες θρησκευτικές κοινότητες μέσα στην ιστορία και εν γένει στη κοινωνία μας, είναι τα
περίφημα δόγματα. Για κάθε Ορθόδοξο χριστιανό, το δόγμα δεν είναι ένας νόμος, ένας τυπικός κανόνας, μια θεωρία που οφείλει ο καθένας να ακολουθεί στανικά, αλλά συνιστά την αυθεντική έκφραση της Εκκλησίας, η οποία αποτελεί τον πνευματικό οδοδείκτη, της αληθούς πίστεως και έχει στόχο την αλήθεια της εν Χριστώ αποκαλύψεως. Μια αποκάλυψη η οποία συνδέεται άμεσα με την πατερική παράδοση σε ένα αδιάσπαστο όλο.
Υπάρχουν όμως μερικοί που όταν ονομάζουν κάτι δόγμα εννοούν ορισμένα άρθρα της πίστεως τα οποία προσυπέγραψαν κάποιοι και αυτοί τα αποδέχθηκαν στην διατύπωσή τους, χωρίς κατ’ ανάγκη να τα ταυτίζουν και να τα συνδέουν με την ζωή. Αν πιστεύουν κάτι τέτοιο, τότε απέτυχαν παντελώς, γιατί, μια τέτοια αποδοχή ούτε με το γεγονός της σχέσεως του δόγματος με όλους τους ανθρώπους έχει, αλλά ούτε ακόμη με Αυτόν τον Θεοίδρυτο θεσμό της Εκκλησίας.
Όταν εμφανίζεται ένα γεγονός όπως το παραπάνω, τότε πρόκειται για μια ολοφάνερη ιδεολογικοποίηση της Εκκλησίας. Η Εκκλησία στην περίπτωση αυτή καταντά ένα άθροισμα ατόμων, ένα κλειστό κύκλωμα ανθρώπων, οι οποίοι αποδέχονται ορισμένες μόνο «ιδέες», πράγμα που θεωρείτε αρκετό για να γίνει λόγος.
Κύριο χαρακτηριστικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η φανέρωση της Αλήθειας, ο Ορθός λόγος Της, η Ορθή δόξα Της, η αποκάλυψη της Βασιλείας του Θεού, αυτή που εκφράζεται και ανακαλύπτεται μέσω της ασκήσεως και των μυστηρίων της. Υπάρχει όμως περίπτωση που η Ορθόδοξη διδασκαλία μπορεί να γίνει ιδεολογία, δηλαδή, να γίνει μέσο επιβολής συγκεκριμένων απόψεων, στην ουσία θεωρητικοφιλολογικών απόψεων, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να μεταδώσει την Αναστάσιμη πνοή ζωής, να εκκοσμικευθεί και να χάσει τον άφθαρτο χαρακτήρα και την ταυτότητά Της.
Η προσπάθεια για την διαφύλαξη και την υπεράσπιση των δογμάτων της Εκκλησίας δεν σταμάτησε ποτέ και αποτελούσε ανέκαθεν χαρακτηριστικό της Εκκλησίας. Η αίρεση, δηλαδή η απόκλιση από αυτό που πιστεύει και ομολογεί με το σύμβολο της πίστεως της, οδηγεί αυτομάτως εκτός της Εκκλησίας.
Το πρόβλημα αρχίζει από την στιγμή που η οπτική αυτή γωνία απολυτοποιείται από μερικούς και γίνεται κριτήριο για το τι είναι Εκκλησία, Επίσκοπος, δόγμα και κανόνες, έννοιες που δεν έγιναν εύληπτες και βιωματικές, δεν τις ενσάρκωσαν μέσα σώμα της Εκκλησίας, με συνέπεια να δημιουργηθούν μονοφυσιτικά προβλήματα στην καθημερινή τους ζωή. Αυτή η αδυναμία για την εύρεση του Όντως «Είναι» μέσα από κάθε εκκλησιαστική πράξη, θα τους επιφέρει απομόνωση, αποξένωση και μια λειτουργική συμπεριφορά ως αυτοάνοσου νοσήματος μέσα στο εκκλησιαστικό σώμα.
Για να το κατανοήσουμε θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Συνάντησα ένα ζηλωτή της Ορθοδοξίας, από αυτούς που κυκλοφορούν τώρα τελευταίως φωνασκούντες και κραυγάζοντες, όταν τον ρώτησα, καλά… τώρα που αποτειχιστήκατε...ποιον Επίσκοπο θα ακολουθείτε; Ποιον θα μνημονεύετε; Που θα πάτε; Μπορείτε να αναδείξετε εσείς Επίσκοπο; Μου απαντά... αντί για Επίσκοπο εμείς έχουμε τον Χριστό!!! Προφανώς ο άνθρωπος αυτός πίστευε και πιστεύει ότι μπορεί να είναι Ορθόδοξος χωρίς όμως να ανήκει σε κάποιον Επίσκοπο, αφού κατά την άποψη του όλοι οι Επίσκοποι υστερούν κατά την ομολογία και είναι προδότες της πίστεως. Για τον άνθρωπο αυτό, αλλά και για πολλούς άλλους.... η Εκκλησία ταυτίζεται με την αποδοχή των δογμάτων όπως την αντιλαμβάνονται, χάρη των οποίων θυσιάζεται η έννοια της ενότητας περί τον Επίσκοπο.
Γίνεται λοιπόν φανερό πως, μερικοί πιστοί εκλαμβάνουν την όλη Ορθόδοξη Εκκλησιολογία μέχρι και σήμερα, ιδεολογικοποιώντας και απομονώνοντας μερικά δόγματα της Εκκλησίας, αποσιωπώντας... άλλα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα, τα οποία… οι ίδιοι δυστυχώς δεν ακολουθούν! π.χ. Μάθαμε ότι ήρθε ένας Πρωτοπρεσβύτερος μαζί με τον λαό του από ξένη μητρόπολη, σε ιερό Ναό της μητροπόλεως μας για να πάρει μέρος σε λατρευτική σύναξη και να κηρύξει τον λόγο του Θεού χωρίς την Άδεια και την ευλογία του οικείου Επισκόπου!!! Και διερωτώμαι. Αυτή η πράξη είναι σωστή; Πως λέγεται; Πως κανονίζεται από την Εκκλησία μας; Μήπως με Καθαίρεση; Μήπως με εκδίωξη; Ή είναι αυτός ο κανόνας μικρός που μπορούμε να τον παραβούμε και είναι μεγαλύτερος ο 15ος της Πρωτοδευτέρας ας πούμε...
Γίνεται λοιπόν φανερό ότι, για να υποστηρίξουμε τις δήθεν... μαχητικές Ορθοδοξότατες θέσεις και απόψεις μας, χρησιμοποιούμε κάθε μέσο για να κατοχυρώσουμε όλες τις θεωρίες και ιδεοληψίες πίσω από τον άκρατο εγωισμό που μας διακατέχει, ζητώντας επιτακτικά από όλους την Φαρισαϊκή αυτοδικαίωσή μας.
Έτσι μπορούμε να πούμε ότι το πρόβλημα δεν είναι η ομολογία της πίστεως, αφού αυτό αποτελεί βασικό και αυτονόητο στοιχείο της Εκκλησίας. Αυτό που στεναχωρεί είναι η λησμόνηση ότι, τα δόγματα δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά είναι τα φιλάνθρωπα μέσα της ανυπέρβλητης αγάπης του Χριστού, τα οποία αποβλέπουν πάντα στην θεραπεία και σωτηρία του ανθρώπου, μέσα στο σώμα της Εκκλησίας Του. Αυτό έπρατταν όλες οι Οικουμενικές Σύνοδοι που θέσπισαν δόγματα, κατέληγαν στις αποφάσεις τους και κατόπιν όλοι μαζί οι Επίσκοποι ενωμένοι προσέρχονταν στο κοινό Ποτήριο, στη θεία Ευχαριστία, φανερώνοντας έτσι την εσχατολογική βάση της ταυτότητας της Εκκλησίας.
Πρέπει λοιπόν να κατανοήσουμε ότι, δεν ωφελεί σε τίποτε τη σωτηρία μας αν πιστεύουμε σε ορθά δόγματα, αλλά εμείς οι ίδιοι είμαστε αποκομμένοι από τον Επίσκοπο και τη θεία Ευχαριστία. Δεν χωρούν φθηνές δικαιολογίες του τύπου... δεν ορθοτομεί, είναι ανάξιος, είναι αμαρτωλός, κά. Ένα σημαντικό σημείο που ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι, για τα Πάντα αποφασίζει η Εκκλησία, αποφασίζει η Σύνοδος, αποφασίζουν Αυτοί που έχουμε αναδείξει εμείς και όλο το πλήρωμα των πιστών, και όχι ο καθείς.
Το σχίσμα είναι εμπόδιο για τη σωτηρία μας, έστω και αν η πίστη μας είναι ορθή. Αυτό είναι βεβαιωμένο.
Κλείνοντας, θέλω να σας υπενθυμίσω ότι οι γονείς μας, οι συγγενείς μας, οι φίλοι μας, άνθρωποι οι οποίοι δεν γνώριζαν καθόλου και δεν εντρύφησαν στα δόγματα της Εκκλησίας, όπως άλλωστε και τόσοι άλλοι απλοί πιστοί, έζησαν όμως και σώθηκαν μέσα στο μεγάλο λιμάνι της Εκκλησίας μας. Για όλους αυτούς η Εκκλησία, το δόγμα, οι κανόνες, δεν κατανοήθηκαν ως ιδεολογία, αλλά κάτι διαφορετικό, κάτι προσωπικό, κάτι ξεχωριστό. Ήταν για αυτούς μια βιωματική μετοχή, μια αληθινή φανέρωση της εν Χριστώ ζωής μέσα στο σώμα της Εκκλησίας.
ΥΓ. Με πολύ προβληματισμό έκατσα να γράψω αυτό το κείμενο διότι αυτή η περίοδος δεν ενδείκνυται για γραψίματα, έριδες και μάχες, αντιθέτως είναι περίοδος νηστείας, αγρυπνίας, προσευχής, αυτογνωσίας, αυτομεμψίας, και άλλα… αν θέλουμε να ακολουθούμε τα βήματα των Θεοφόρων Πατέρων μας που συχνά επικαλούμαστε, διότι ὁ γὰρ πᾶς νόμος ἐν ἑνὶ λόγῳ πληροῦται, ἐν τῷ, ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. εἰ δὲ ἀλλήλους δάκνετε καὶ κατεσθίετε, βλέπετε μὴ ὑπ' ἀλλήλων ἀναλωθῆτε. Γαλ. 5-14
π. Χρήστος Καραφουλίδης
Όταν εμφανίζεται ένα γεγονός όπως το παραπάνω, τότε πρόκειται για μια ολοφάνερη ιδεολογικοποίηση της Εκκλησίας. Η Εκκλησία στην περίπτωση αυτή καταντά ένα άθροισμα ατόμων, ένα κλειστό κύκλωμα ανθρώπων, οι οποίοι αποδέχονται ορισμένες μόνο «ιδέες», πράγμα που θεωρείτε αρκετό για να γίνει λόγος.
Κύριο χαρακτηριστικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η φανέρωση της Αλήθειας, ο Ορθός λόγος Της, η Ορθή δόξα Της, η αποκάλυψη της Βασιλείας του Θεού, αυτή που εκφράζεται και ανακαλύπτεται μέσω της ασκήσεως και των μυστηρίων της. Υπάρχει όμως περίπτωση που η Ορθόδοξη διδασκαλία μπορεί να γίνει ιδεολογία, δηλαδή, να γίνει μέσο επιβολής συγκεκριμένων απόψεων, στην ουσία θεωρητικοφιλολογικών απόψεων, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να μεταδώσει την Αναστάσιμη πνοή ζωής, να εκκοσμικευθεί και να χάσει τον άφθαρτο χαρακτήρα και την ταυτότητά Της.
Η προσπάθεια για την διαφύλαξη και την υπεράσπιση των δογμάτων της Εκκλησίας δεν σταμάτησε ποτέ και αποτελούσε ανέκαθεν χαρακτηριστικό της Εκκλησίας. Η αίρεση, δηλαδή η απόκλιση από αυτό που πιστεύει και ομολογεί με το σύμβολο της πίστεως της, οδηγεί αυτομάτως εκτός της Εκκλησίας.
Το πρόβλημα αρχίζει από την στιγμή που η οπτική αυτή γωνία απολυτοποιείται από μερικούς και γίνεται κριτήριο για το τι είναι Εκκλησία, Επίσκοπος, δόγμα και κανόνες, έννοιες που δεν έγιναν εύληπτες και βιωματικές, δεν τις ενσάρκωσαν μέσα σώμα της Εκκλησίας, με συνέπεια να δημιουργηθούν μονοφυσιτικά προβλήματα στην καθημερινή τους ζωή. Αυτή η αδυναμία για την εύρεση του Όντως «Είναι» μέσα από κάθε εκκλησιαστική πράξη, θα τους επιφέρει απομόνωση, αποξένωση και μια λειτουργική συμπεριφορά ως αυτοάνοσου νοσήματος μέσα στο εκκλησιαστικό σώμα.
Για να το κατανοήσουμε θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Συνάντησα ένα ζηλωτή της Ορθοδοξίας, από αυτούς που κυκλοφορούν τώρα τελευταίως φωνασκούντες και κραυγάζοντες, όταν τον ρώτησα, καλά… τώρα που αποτειχιστήκατε...ποιον Επίσκοπο θα ακολουθείτε; Ποιον θα μνημονεύετε; Που θα πάτε; Μπορείτε να αναδείξετε εσείς Επίσκοπο; Μου απαντά... αντί για Επίσκοπο εμείς έχουμε τον Χριστό!!! Προφανώς ο άνθρωπος αυτός πίστευε και πιστεύει ότι μπορεί να είναι Ορθόδοξος χωρίς όμως να ανήκει σε κάποιον Επίσκοπο, αφού κατά την άποψη του όλοι οι Επίσκοποι υστερούν κατά την ομολογία και είναι προδότες της πίστεως. Για τον άνθρωπο αυτό, αλλά και για πολλούς άλλους.... η Εκκλησία ταυτίζεται με την αποδοχή των δογμάτων όπως την αντιλαμβάνονται, χάρη των οποίων θυσιάζεται η έννοια της ενότητας περί τον Επίσκοπο.
Γίνεται λοιπόν φανερό πως, μερικοί πιστοί εκλαμβάνουν την όλη Ορθόδοξη Εκκλησιολογία μέχρι και σήμερα, ιδεολογικοποιώντας και απομονώνοντας μερικά δόγματα της Εκκλησίας, αποσιωπώντας... άλλα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα, τα οποία… οι ίδιοι δυστυχώς δεν ακολουθούν! π.χ. Μάθαμε ότι ήρθε ένας Πρωτοπρεσβύτερος μαζί με τον λαό του από ξένη μητρόπολη, σε ιερό Ναό της μητροπόλεως μας για να πάρει μέρος σε λατρευτική σύναξη και να κηρύξει τον λόγο του Θεού χωρίς την Άδεια και την ευλογία του οικείου Επισκόπου!!! Και διερωτώμαι. Αυτή η πράξη είναι σωστή; Πως λέγεται; Πως κανονίζεται από την Εκκλησία μας; Μήπως με Καθαίρεση; Μήπως με εκδίωξη; Ή είναι αυτός ο κανόνας μικρός που μπορούμε να τον παραβούμε και είναι μεγαλύτερος ο 15ος της Πρωτοδευτέρας ας πούμε...
Γίνεται λοιπόν φανερό ότι, για να υποστηρίξουμε τις δήθεν... μαχητικές Ορθοδοξότατες θέσεις και απόψεις μας, χρησιμοποιούμε κάθε μέσο για να κατοχυρώσουμε όλες τις θεωρίες και ιδεοληψίες πίσω από τον άκρατο εγωισμό που μας διακατέχει, ζητώντας επιτακτικά από όλους την Φαρισαϊκή αυτοδικαίωσή μας.
Έτσι μπορούμε να πούμε ότι το πρόβλημα δεν είναι η ομολογία της πίστεως, αφού αυτό αποτελεί βασικό και αυτονόητο στοιχείο της Εκκλησίας. Αυτό που στεναχωρεί είναι η λησμόνηση ότι, τα δόγματα δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά είναι τα φιλάνθρωπα μέσα της ανυπέρβλητης αγάπης του Χριστού, τα οποία αποβλέπουν πάντα στην θεραπεία και σωτηρία του ανθρώπου, μέσα στο σώμα της Εκκλησίας Του. Αυτό έπρατταν όλες οι Οικουμενικές Σύνοδοι που θέσπισαν δόγματα, κατέληγαν στις αποφάσεις τους και κατόπιν όλοι μαζί οι Επίσκοποι ενωμένοι προσέρχονταν στο κοινό Ποτήριο, στη θεία Ευχαριστία, φανερώνοντας έτσι την εσχατολογική βάση της ταυτότητας της Εκκλησίας.
Πρέπει λοιπόν να κατανοήσουμε ότι, δεν ωφελεί σε τίποτε τη σωτηρία μας αν πιστεύουμε σε ορθά δόγματα, αλλά εμείς οι ίδιοι είμαστε αποκομμένοι από τον Επίσκοπο και τη θεία Ευχαριστία. Δεν χωρούν φθηνές δικαιολογίες του τύπου... δεν ορθοτομεί, είναι ανάξιος, είναι αμαρτωλός, κά. Ένα σημαντικό σημείο που ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι, για τα Πάντα αποφασίζει η Εκκλησία, αποφασίζει η Σύνοδος, αποφασίζουν Αυτοί που έχουμε αναδείξει εμείς και όλο το πλήρωμα των πιστών, και όχι ο καθείς.
Το σχίσμα είναι εμπόδιο για τη σωτηρία μας, έστω και αν η πίστη μας είναι ορθή. Αυτό είναι βεβαιωμένο.
Κλείνοντας, θέλω να σας υπενθυμίσω ότι οι γονείς μας, οι συγγενείς μας, οι φίλοι μας, άνθρωποι οι οποίοι δεν γνώριζαν καθόλου και δεν εντρύφησαν στα δόγματα της Εκκλησίας, όπως άλλωστε και τόσοι άλλοι απλοί πιστοί, έζησαν όμως και σώθηκαν μέσα στο μεγάλο λιμάνι της Εκκλησίας μας. Για όλους αυτούς η Εκκλησία, το δόγμα, οι κανόνες, δεν κατανοήθηκαν ως ιδεολογία, αλλά κάτι διαφορετικό, κάτι προσωπικό, κάτι ξεχωριστό. Ήταν για αυτούς μια βιωματική μετοχή, μια αληθινή φανέρωση της εν Χριστώ ζωής μέσα στο σώμα της Εκκλησίας.
ΥΓ. Με πολύ προβληματισμό έκατσα να γράψω αυτό το κείμενο διότι αυτή η περίοδος δεν ενδείκνυται για γραψίματα, έριδες και μάχες, αντιθέτως είναι περίοδος νηστείας, αγρυπνίας, προσευχής, αυτογνωσίας, αυτομεμψίας, και άλλα… αν θέλουμε να ακολουθούμε τα βήματα των Θεοφόρων Πατέρων μας που συχνά επικαλούμαστε, διότι ὁ γὰρ πᾶς νόμος ἐν ἑνὶ λόγῳ πληροῦται, ἐν τῷ, ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. εἰ δὲ ἀλλήλους δάκνετε καὶ κατεσθίετε, βλέπετε μὴ ὑπ' ἀλλήλων ἀναλωθῆτε. Γαλ. 5-14
π. Χρήστος Καραφουλίδης
ΠΗΓΗ:http://www.eordaia.org/index.php/17-2017-martios/3742-ta-dogmata-os-ideologia-i-os-fanerosi-tis-alitheias-grafei-o-p-xristos-karafoulidis