"Τι δε ήσαν τα δίπτυχα;"
- Τα δίπτυχα ήσαν τα επίσημα Μητρώα εκάστης Εκκλησίας, Μητρώα πλήρως ενημερωμένα, δείκται πραγματικοί. «Επειδή εις τα δίπτυχα συνίστατο να δοξάζονται υπό της Εκκλησίας οι Άγιοι ως Άγιοι, να μακαρίζωνται οι Ορθόδοξοι ως Ορθόδοξοι, να καταδικάζωνται αι αιρεσιάρχαι και αποστάται ως καθηρημένοι και ακοινώνητοι. Τα δίπτυχα ήσαν της ψυχής η Λυδία λίθος, η πέτρα η Ηράκλειος».
(Ίδε Νικολάου Βουλγάρεως- Ιερά Κατήχησις. Νέα έκδοσις 1940- σελ. 229).
Τα δίπτυχα
Η Εκκλησία των πρώτων αιώνων ήτο όχι μόνον εν λόγοις, αλλά και εν έργοις Μήτηρ. Μήτηρ φιλόστοργος… Υπάρχει μήτηρ η οποία δεν γνωρίζη τα ονόματα των τέκνων της;… Ή υπάρχει ποιμήν, όστις να μη γνωρίζη τα πρόβατα και την εκάστου εξ αυτών αποδοτικότητα; Και υπό πλάτανον κοιμώμενος ο ποιμήν βλέπει εν ονείρω τα πρόβατά του. Τα’ αγαπά. Τα γνωρίζει. Τα καλεί κατ’ όνομα. (…)
***
- Δείκτην της πνευματικής καθόλου κινήσεως του ποιμνίου είχον τα δίπτυχα. Τι δε ήσαν τα δίπτυχα;
Βιβλία, εις τα οποία πλην των ονομάτων των νεκρών, ως γίνεται σήμερον εις τα δίπτυχα της προσκομιδής, ήσαν εγγεγραμμένα και τα ονόματα των ζώντων, αλλά των εν Κυρίω ζώντων μελών της Εκκλησίας. Η εγγραφή τινος εις τα δίπτυχα ήτο απόδειξις, ότι είναι ζων της Εκκλησίας μέλος φρονών και πράττων κατά τους Νόμους και αποφάσεις αυτής. Η δε υπό της Εκκλησίας, κατόπιν ητιολογημένης αποφάσεως, διαγραφή τινος εκ των διπτύχων εθεωρείτο μεγίστη συμφορά, προμηνύουσα την τελειωτικήν εκείνην συμφοράν την εκ της βίβλου της ζωής διαγραφήν (Αποκ. 3,5,22,19).
Αλλά θ’ αντείπη τις ίσως : Η εκ των διπτύχων διαγραφή τινός ήτο πάντοτε δικαία; Απαντώμεν συντόμως : Δεν αποκλείομεν ότι αδυναμίαι ανθρωπίναι, πάθη κορυβιώντα ήτο δυνατόν προς στιγμήν να κυριαρχήσουν εις τας καρδίας ωρισμένων ποιμένων και εξ εκδικήσεως και μοχθηρίας ψυχής να γίνη η εκ των διπτύχων διαγραφή ανδρών, οι οποίοι απετέλουν αληθινά της Ορθοδοξίας εγκαλλωπίσματα. Αλλ’ εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν αδικίας εις βάρος πιστού της Εκκλησίας τέκνου, ο ευσεβής λαός, τα μέγιστα ενδιαφερόμενος δια την ζωήν της Εκκλησίας εξηγείρετο και απήτει την ακύρωσιν της αδίκου αποφάσεως και την εκ νέου εγγραφήν του αδικηθέντος. Τοιούτον τι συνέβη και εις τον Ι. Χρυσόστομον. Ότε ο μέγας ούτος της Ορθοδοξίας πυρσός, ένεκεν εμπαθείας των εχθρών του, υπό ληστρικών Συνόδων και εδικάσθη και το όνομά του διεγράφη εκ των διπτύχων της Εκκλησίας, πένθος μέγα ηπλώθη εις όλην την Ορθοδοξίαν και ο αυσεβής λαός δεν ησύχασεω, έως ότου είδε και πάλιν το όνομα του Αγίου Πατριάρχου αναγραφόμενον εις τα δίπτυχα. «Εές τάξον, εές τάξον» εφώναζον και άλλαι μυριάδες στόματα Ορθοδόξων, ίνα και πάλιν εγγραφούν εις τα δίπτυχα τα ονόματα των επισκόπων Ευφημίου, Μακεδονίου, και Λέοντος, τους οποίους εις άλλην περίπτωσιν η μανία της αιρέσεως είχε διαγράψει.
- Τοιαύτη σημασία απεδίδετο εις τα δίπτυχα.
Τα δίπτυχα ήσαν τα επίσημα Μητρώα εκάστης Εκκλησίας, Μητρώα πλήρως ενημερωμένα, δείκται πραγματικοί. «Επειδή εις τα δίπτυχα συνίστατο να δοξάζονται υπό της Εκκλησίας οι Άγιοι ως Άγιοι, να μακαρίζωνται οι Ορθόδοξοι ως Ορθόδοξοι, να καταδικάζωνται αι αιρεσιάρχαι και αποστάται ως καθηρημένοι και ακοινώνητοι. Τα δίπτυχα ήσαν της ψυχής η Λυδία λίθος, η πέτρα η Ηράκλειος». (Ίδε Νικολάου Βουλγάρεως- Ιερά Κατήχησις. Νέα έκδοσις 1940- σελ. 229). Τα δίπτυχα δε ταύτα εφυλάσσοντο επιμελώς και εξαιρετικήν προσελάμβανον σπουδαιότητα κατά τας ημέρας, καθ΄ας επρόκειτο να γίνη υπό κλήρου και λαού εκλογή επισκόπων- αρχιεπισκόπου. Ουδείς εκ των μη εν αυτώ εγγεγραμένων είχε δικαίωμα να εκλέξη ή να εκλεγή.
ΑΦΙΕΡΟΥΤΑΙ
ΕΙΣ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΟΙΤΙΝΕΣ ΗΓΩΝΙΣΘΗΣΑΝ ΚΑΙ Θ’ ΑΓΩΝΙΣΘΟΥΝ
ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΕΚ ΤΩΝ ΔΕΣΜΩΝ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
«ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΚΑΙ ΖΩΣΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ», ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ Ν. ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ, Έκδοσις Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Αδελφότητος «Ο ΣΤΑΥΡΟΣ», Αθήναι 1998 (Έκδοσις Β’), Σελ. 157-160