ΣΧΟΛΙΟ:
«Ας ρωτήσει περί τούτου όποιον θέλει»...
Πριν απαντήσω στον αγαπητό θεολόγο Β. Χαραλάμπους θα τον παρακαλούσα να μου πει αν
τα λόγια του αγίου γέροντος βρίσκονται
σε γραπτό κείμενο ή όχι. Αν η απάντηση είναι όχι, θα παρακαλούσα να διευκρινιστεί αν ‘’ο νους’’ είναι με Ν ή με ν. Αν ο ‘’άνθρωπος’’ είναι με Α ή
με α. Αν το ‘’πρόσωπο’’ είναι με Π ή με π. Αν το ‘’είναι’’ και το ‘’υπεράνω’’ που
καταλήγουν στα ‘’της Χάριτος’’…., έχουν ευθεία αναφορά στο Άγιο Πνεύμα;
Ευχαριστώ
Ο νους δεν είναι υπεράνω της Θείας Χάριτος
(Απάντηση στον κ. Εμμανουήλ Δημήτριο για την επανάληψη της βλάσφημης αυτής κακοδοξίας)
Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου
Για το Ιστολόγιο Κατάνυξις
O κ. Εμμανουήλ Δημήτριος διαχειριστής Ιστολογίου, σχολίασε ως εξής φυλλάδιο Ορθοδόξων θεολόγων που δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο ‘’Κατάνυξις’’, αναφορικά με την αιρετική πλάνη του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού περί της Θείας Χάριτος: ‘’Συμφωνώ με τον γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινό που λέει ότι « ‘’ο νους’’… του ‘’ανθρώπου’’…που είναι ‘’πρόσωπον’’ και το κατ’ εικόνα και ομοίωσιν’’…’’είναι’’…’’
Για πρώτη φορά μετά από αιώνες, από τον καιρό του αιρετικού αντιησυχαστή και αντιπαλαμίτη Βαρλαάμ του Καλαβρού, τον οποίο ο «πνευματορρήτωρ θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς, άφρονα και άνουν απέδειξε», παρουσιάζεται αιρετική θέση περί της Θείας Χάριτος, την οποία θεωρεί ως κατώτερη από τον ανθρώπινο νου. Είναι ξεκάθαρη αίρεση να ομιλούν για ανωτερότητα του ανθρώπινου νου έναντι της Θείας Χάριτος.
Και αυτό φυσικά, δεν είναι απλά ένα λεκτικό λάθος ή μια φραστική εκτροπή αφηγηματικού ειρμού. Αποτελεί ξεκάθαρα αιρετική θέση περί της Θείας Χάριτος, μειωτική και βλάσφημη. Μάλιστα αυτή η αιρετική καινοτομία κατοχυρώνεται κακόδοξα, ότι δηλαδή η αιτία της κατωτερότητας της Θείας Χάριτος, έγκειται στο γεγονός ότι η Θεία Χάρις είναι εργαλείο, ενώ ο νους είναι πρόσωπο.
Ο χαρακτηρισμός αυτών των λόγων ως «μυστήρια μυστηρίων», καθιστά ακόμα πιο επικίνδυνη την αιρετική καινοτομία ότι «ο νους του ανθρώπου που είναι πρόσωπον και το καθ’ εικόνα και ομοίωσιν, είναι υπεράνω της Χάριτος».
Πως είναι δυνατόν να διδάσκεται τέτοια αίρεση; Γιατί την αιρετική πλάνη καλύπτει τόση σιωπή; Πως είναι δυνατόν η Θεία Χάρις, η φωτίζουσα τον κτιστό ανθρώπινο νου, να θεωρείται κατώτερη του; Πως είναι δυνατόν οι Θείες ενέργειες που παρέχει η Παναγία Τριάς για τη σωτηρία μας, να εκλαμβάνονται ως κατώτερες του ανθρώπινου νου; «Χάρις είναι αι θείαι εκείναι ενέργειαι τας οποίας η Παναγία Τριάς παρέχει εις την Εκκλησίαν δια την σωτηρίαν των ανθρώπων», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς.
«Έστιν ουν και ο Πατήρ και ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον ομού πηγή του ζώντος ύδατος, τουτέστιν της Θείας Χάριτος» (Αποδεικτικός 2,65) λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Πως λοιπόν μπορεί να δεχθεί η αιρετική καινοτομία η οποία θεωρεί τον νουν ανώτερο της Θείας Χάριτος; Είναι δυνατό να ειπωθεί τέτοια βλάσφημη θέση για την Θεία Χάρη; Εάν ο ανθρώπινος νους λογίζεται ανώτερος από τη Θεία Χάρη, πως θα θεώσει κατά χάριν τον άνθρωπο, για να χρησιμοποιήσω μια φράση του Γέροντα Γεώργιου Καψάνη.
‘’Χείρον νοήσεως’’ θεωρούσαν οι Βαρλααμίτες την Θεία Χάρη, κατώτερη του νού, τον νου του ανθρώπου «υπεράνω της Χάριτος» (άπαγε της βλασφημίας), δίδαξε ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός.
«Η χάρη όμως και η αλήθεια στον Χριστιανισμό», κατά τον Άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς, «δεν είναι αφηρημένες έννοιες, αλλά ζώντα μέλη της προσωπικότητας του Θεανθρώπου Χριστού».
Γιατί δεν γίνεται καμιά ανασκευή, της πλάνης περί της Θείας Χάριτος που δίδαξε ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός; Δεν βλέπουν πως μονομερώς αυτοί που τον υποστηρίζουν γίνονται απολογητές της αιρετικής κακοδοξίας του; Τυχόν ανασκευή θα σημαίνει παραδοχή ότι ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός δίδαξε τέτοια κακοδοξία. Πως είναι δυνατόν η Θεία Χάρις, η φωτίζουσα τον κτιστό ανθρώπινο νου, να θεωρείται κατώτερη του;
Την ερχόμενη Δευτέρα έρχονται αρκετοί Βατοπαιδινοί πατέρες στην Κύπρο (50 αν δεν κάνω λάθος) και είναι ευκαιρία να αναφερθεί ο σχολιασμός αυτός, για να αντιληφθούν το αποτέλεσμα της συνένοχης σιωπής στο θέμα τούτο.