Βασιλεία του Θεού Μέρος 5ο
Η έννοια της παράδοσης της Βασιλείας του Χριστού στον Θεό Πατέρα
Μιχάλης Μαυροφοράκης
Απομαγνητοφώνηση από εκπομπή της Πειραϊκής Εκκλησίας, της σειράς εκπομπών: "Ορθοδοξία και Αίρεση", του Β΄ Βιβλικού και των συνεργατών του.
|
(Εκφωνήθηκε για πρώτη φορά: 24-6-1994).
1. Σύνδεση με τα προηγούμενα
Σε συνέχεια προηγούμενων μελετών που αποδεικνύουν το ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι Βασιλεύς και Κύριος, Αιώνιος Βασιλεύς και Απόλυτος, όπως ακριβώς αναφέρει η Παλαιά Διαθήκη για τον Γιαχβέ Θεό, θα δούμε τώρα ορισμένες από τις κακοδοξίες που αναφέρουν μερικοί, που δεν αποδέχονται ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ισότιμος με το Θεό Πατέρα Του και ως προς το θέμα της βασιλείας.
Έτσι λοιπόν, ισχυρίζονται ότι δεν είναι καν πραγματικός Βασιλεύς αλλά όπως χαρακτηριστικά Τον αναφέρουν είναι «βασιλικός αντιπρόσωπος» ή «εκπρόσωπος». Λέγουν λοιπόν κακόδοξα, ότι ο Θεός Πατέρας είναι ο μοναδικός βασιλεύς, ο δε Υιός είναι ένας απλός απεσταλμένος του, ένας απλός εκπρόσωπος ο οποίος για περιορισμένο χρόνο ασκεί τη βασιλική εξουσία και στο τέλος υποτάσσεται στο Θεό Πατέρα και του παραδίδει αυτή τη βασιλεία.
Αυτό ακριβώς το σημείο θα δούμε στην παρούσα μελέτη αναλυτικότερα, το οποίο στηρίζουν στο Α’ Κορινθ.15,24-28.
Στα σημεία αυτά, ο Απόστολος Παύλος λέγει τα εξής: «είτα το τέλος όταν παραδώ [όταν θα παραδώσει] την βασιλείαν τω θεώ και πατρί όταν καταργήση πάσαν αρχήν και πάσαν εξουσίαν και δύναμιν· δει γαρ αυτόν βασιλεύειν [διότι πρέπει αυτός να βασιλεύει] άχρις ου θη [μέχρις ότου θέσει] πάντας τους εχθρούς υπό τους πόδας αυτού». Στο σημείο αυτό ο Απόστολος Παύλος παραθέτει από τον ψαλμό 110: «έσχατος εχθρός καταργείται ο θάνατος». Κατόπιν, παραθέτει από τον ψαλμό 8 λέγοντας: «πάντα γαρ υπέταξεν υπό τους πόδας αυτού· όταν δε είπη ότι πάντα υποτέτακται δήλον ότι εκτός του υποτάξαντος αυτώ τα πάντα· όταν δε υποταγεί αυτώ τα πάντα τότε και αυτός ο υιός υποταγήσεται τω υποτάξαντι αυτώ τα πάντα ίνα η ο θεός τα πάντα εν πάσιν». Το χωρίο αυτό, χρησιμοποιούν ή μάλλον παρερμηνεύουν, όσοι δυστυχώς ευρίσκονται κάτω από την επήρεια της πλάνης των αιρέσεων και θεωρούν ότι ο Υιός δεν είναι γνήσιος βασιλεύς, αλλά για μια μικρή περίοδο χρόνου χρησιμοποιεί την βασιλική εξουσία που του δίδει ο μόνος βασιλεύς, κατά τη γνώμη τους, ο Θεός Πατήρ, ούτως ώστε να υποτάξει τους εχθρούς της βασιλείας και στο τέλος αυτής της περιόδου παραδίδει την βασιλεία και υποτάσσεται και ο ίδιος, όπως αναφέρει και ο Απόστολος Παύλος. Όχι όμως με την ίδια έννοια που του αποδίδουν οι αιρετικοί.
Πριν δούμε την πραγματική και ορθή ερμηνεία του χωρίου αυτού, μέσα από τα ερμηνευτικά σχόλια του Αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας Νικοδήμου του Αγιορείτου, ο οποίος συνοψίζει πολλές από τις ερμηνείες των προ αυτού πατέρων, ας συνοψίσουμε με δύο λόγια τις κακοδοξίες που ενυπάρχουν μέσα σε αυτή τη θεώρηση των αιρετικών και συγκεκριμένα ας μιλήσουμε για την πλάνη των μαρτύρων του Ιεχωβά.
Λέγουν λοιπόν κατ’ αρχήν, ότι ο Ιησούς Χριστός είναι δημιούργημα, κτίσμα και έτσι απομονώνουν τα χωρία της Αγίας Γραφής που αναφέρονται στην ανθρώπινη φύση Του και προσπαθούν από αυτά να εξάγουν το συμπέρασμα ότι ο Ιησούς Χριστός είναι διάφορος κατά τη φύση με τον Πατέρα. Έτσι λοιπόν, χωρίζουν τις δύο φύσεις του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, τη θεία από την ανθρώπινη και αναφέρονται αποκλειστικά στη δεύτερη, δηλαδή στην ανθρώπινη. Έπειτα, θεωρούν την βασιλεία του Θεού ως κάτι το κτιστό, ένα δηλαδή δημιούργημα «εν χρόνω». Έτσι, της προσδίδουν χρονική αρχή και συγκεκριμένο τέλος. Τρίτον, θεωρούν ότι η περίοδος της κατ’ εξοχήν ασκήσεως αυτής της βασιλείας επί της γης, είναι χίλια κατά γράμμα χρόνια, τα οποία κατά την εσφαλμένη τους άποψη, αρχίζουν κατά τη Δευτέρα Παρουσία και θα τελειώσουν στο τέλος αυτής της περιόδου των χιλίων ετών. Τότε ακριβώς είναι που τοποθετούν και το χρονικό σημείο της παράδοσης της βασιλείας στο Θεό Πατέρα εκ μέρους του Ιησού Χριστού, ο οποίος υποστηρίζουν, ενθρονίστηκε στη βασιλεία αυτή κατά το έτος 1914. Εδώ λοιπόν βλέπουμε μια σωρεία από κακοδοξίες, που στην πορεία της μελέτης αυτής θα διαφανούν μέσα από την ερμηνεία που θα διαβάσουμε από τον Άγιο Νικόδημο. Υπενθυμίζουμε ότι, εκτός από τη σύγχυση που έχουν γύρω από τη φύση της Βασιλείας, ότι τη θεωρούν δηλαδή ένα κτιστό κατασκεύασμα και όχι ως την άκτιστη παρουσία του Θεού, οι αιρετικοί που έχουν αυτές τις αντιλήψεις, δεν κατανοούν ότι υπάρχουν δύο διαφορετικές «βασιλείες του Θεού», η μία όπως έχει ήδη αναφερθεί σε άλλες συναφείς μελέτες σχετικές με τη Βασιλεία του Χριστού, είναι η κατά τη δημιουργική ενέργεια του Θεού, όπου όλη η κτίση είναι υποταγμένη θέλοντας και μη εξαιτίας της δημιουργίας και δεύτερον η κατά την «οικείωση» βασιλεία στην οποία ανήκουν όλοι όσοι θεληματικά, υποτάσσονται στον Θεό.
2. Η ερμηνεία του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου
Ας ξεκινήσουμε να δούμε αναλυτικότερα την ερμηνεία που δίνουν οι άγιοι Πατέρες στα χωρία αυτά του Αποστόλου Παύλου, όπως μας τα παρουσιάζει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο βιβλίο «Ερμηνεία εις τας δεκατέσσαρας επιστολάς του Αποστόλου Παύλου» που ανεπιφύλακτα συνιστούμε σε όλους.
Στο στίχο 24 στο δεύτερο τμήμα του λέγει: «δύο βασιλείας του Θεού ηξεύρει η Αγία Γραφή. Την μίαν κατά οικείωσιν την δε άλλην κατά δημιουργίαν. Διότι ο Θεός βασιλεύει μεν εις όλους και Έλληνας και Εβραίους και εις αυτούς τους ιδίους δαίμονας και χωρίς να θέλουν κατά τον λόγον της δημιουργίας. Καθ’ ο δηλαδή, όλοι είναι δημιουργήματα και κτίσματα δικά του και υποτάσσονται και χωρίς να θέλουν εις την βασιλείαν Του. Βασιλεύει όμως ο Θεός και εις τους χριστιανούς και αγίους, οι οποίοι υποτάσσονται θεληματικώς σε Αυτόν κατά τον της οικειώσεως λόγον, ήτοι καθ’ ό ούτοι είναι πιστοί και οικείοι και φίλοι του Θεού. Δια την βασιλείαν ταύτην την κατά οικείωσιν των πιστών λέγει ο Πατήρ προς τον Υιόν δια του Δαυίδ «αίτησαι παρ’ εμού και δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν σου» [ψαλμ.2,8]. Και πάλιν περί αυτής λέγει ο Χριστός μετά το αναστήναι Αυτόν εκ νεκρών: «εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί γης» [Ματθ. 28,18]. Ταύτην λοιπόν την κατά οικείωσιν βασιλείαν των πιστών παραδίδει ο Υιός προς τον Πατέρα, ως λέγει εδώ ο Απόστολος Παύλος, ήτοι κατορθώνει και τελειώνει αυτήν καθώς, χάριν παραδείγματος ένας βασιλεύς ενεχείρησεν εις τον υιόν του το να κάνει πόλεμο εις έθνη όπου αποστάτησαν από λόγο του, δια να οικονομήσει καλώς τον πόλεμον αυτόν και να νικήσει τους αποστάτας. Όταν λοιπόν ο υιός τελειώσει τον πόλεμον εκείνον και νικήσει και υποτάξει τα αποστατήσαντα έθνη, τότε λέγεται ότι παραδίδει τον πόλεμον εις τον πατέρα του, ήτοι ότι έδειξεν εις το πατέρα του το παραδοθέν έργο και πως ετελείωσεν αυτό». Αν δούμε όμως και την υποσημείωση στο σημείο αυτό, η οποία λέγει τα εξής: «παραδίδει δε ο Υιός εις τον Πατέραν την βασιλεία, όχι πως την υστερείται αυτός, διότι τούτο είναι ανόητον κατά πολύ και το να το στοχαστεί κάποιος. Δηλαδή όταν μεν επολεμείτο και αποστάτει η τοιαύτη βασιλεία να είναι δική Του, όταν δε την ειρήνευσε, τότε να την στερηθεί. Αλλά την παραδίδει για να κάνει συγκοινωνό του δικού του κατορθώματος και τον Πατέρα, επειδή κοινά είναι όλα τα της Τριάδος. Διότι εάν και ο Υιός σεσάρκωται αλλ’ ευδοκία του Πατρός και συνεργεία του Αγίου Πνεύματος σεσάρκωται. Δια τούτο κοινά είναι της Αγίας Τριάδος και τα κατορθώματα όπου έκανε ο Υιός σαρκωθείς και σταυρωθείς και αναστάς. Λέγεται δε ότι παραδίδει ο Υιός την βασιλεία εις τον Πατέρα, καθότι ευφραίνει αυτόν με το κατόρθωμα, καθότι δεν έχει πλέον να ταλαιπωρείται δι’ αυτήν, μήτε να συμμαχεί και να νικά δια αυτήν και όχι για να την υστερείται και να μην την έχει πλέον Αυτός όπως λέγει και ο σοφός Φώτιος.
Παρατηρούμε λοιπόν, ότι είναι ξεκάθαρο το θέμα της παράδοσης της Βασιλείας. Η Βασιλεία αυτή που στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι η «κατά την οικείωσιν» βασιλεία, διότι κατά την δημιουργία δεν γεννάται κανένα ζήτημα αφού όλη η κτίση είναι υποτεταγμένη στον Βασιλέα Θεό ως δημιουργό. Κατά την οικείωσιν όμως, η κτίση αποστάτησε καταρχήν με τον Διάβολο και δεύτερον, αποστάτησε και το ανθρώπινο γένος με την προτροπή του Διαβόλου. Έτσι λοιπόν ο Ιησούς Χριστός με την ευδοκία όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, του Πατρός και την συνεργεία του Αγίου Πνεύματος, σαρκώνεται και αναλαμβάνει το έργο να επιστρέψει στον Τριαδικό Θεό όσα από τα πλάσματα βρίσκονταν κάτω από την δουλεία του Σατανά και να εξαφανίσει τον εχθρό της ανθρώπινης φύσης, το θάνατο. Συνεχίζει λοιπόν, ο Άγιος Νικόδημος, λέγοντας: «λέγει λοιπόν ο Παύλος εδώ, ότι όταν ο Υιός υποτάξει όλα, τότε θα γίνει το τέλος, διότι τότε ο Χριστός θα βασιλεύσει εις ημάς τους πιστούς, με όλη την τελειότητα. Επειδή τότε δεν έχουμε πλέον να μοιραζόμεθα μέρος εις τον Θεόν και μέρος εις τον κοσμοκράτορα Διάβολο καθώς τώρα, αλλά όλοι θα γίνουμε του Υιού οικείοι όπως λέγει ο θεολόγος Γρηγόριος. Διότι παριστά και παραδίδει ο Υιός εις τον Πατέρα ελευθέραν όλην την Βασιλείαν, δηλαδή τους βασιλευομένους υπ αυτού πιστούς, η οποία βασιλεία ήταν πρότερον διαρπαγμένη και σκλαβωμένη από τον αποστάτην Διάβολον, καθώς λέγει ο Κύριλλος Αλεξανδρείας εις το κατά Ιουλιανού τέταρτο βιβλίο του.
Και συνεχίζει τα σχόλια του ο Άγιος Νικόδημος πάνω στο Α’ Κορινθ.15,24-28: «όταν καταργήσει πάσαν αρχήν και πάσαν εξουσίαν και δύναμιν». Αφού προηγουμένως μας μίλησε για το ότι τότε, δηλαδή στο τέλος, ο Υιός θα παραδώσει εις τον Πατέρα την βασιλεία, τώρα στην συνέχεια μας λέγει ότι θα γίνει το τέλος. Όταν νικήσει και καταπαύσει ο Υιός όλας τας πονηράς δυνάμεις των αποστατών δαιμόνων. Διότι τώρα μεν οι δαίμονες ενεργούν ακόμη και εξουσιάζουν κατά μέρος πολλούς ανθρώπους, τότε όμως θα πάψει τελείως η ενέργεια και η εξουσία τους, περί των οποίων είπε ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος «ότι ουκ εστιν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα αλλά προς τας αρχάς προς τας εξουσίας [Εφεσ. 6,12]. Και αλλού ο ίδιος πάλι έγραφε: «ίνα εν τω ονόματι Ιησού παν γόνυ κάμψη επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων [Φιλιπισ. 2,10]
Στον επόμενο στίχο ο Απόστολος Παύλος λέγει τα εξής: «διότι πρέπει αυτός να βασιλεύει μέχρις ότου θέσει πάντας τους εχθρούς υπό τους πόδας του. Έσχατος εχθρός καταργείται ο θάνατος». Και λέγει ο Άγιος Νικόδημος: «επειδή είπεν ο Παύλος ότι ο Χριστός πρόκειται να καταργήσει τας αποστατικάς δυνάμεις των δαιμόνων και να κάνει νίκας και τρόπαια, ακόλουθον δε ήτον να πει κάποιος ότι ίσως θα σταθεί αδύνατον, έως ότου να τα κάνει όλα αυτά και δεν θέλει δυνηθεί να τα τελειώσει, δια τούτο λέγει ο Παύλος εδώ ότι δεν θέλει αδυνατίσει αλλά πρέπει να βασιλεύει, δηλαδή να συμπεριφέρεται ως βασιλεύς και δυνατός, έως ότου να υποτάξει τους εχθρούς του και ύστερα από όλους να υποτάξει τον θάνατο. Διότι εκείνος που θα υποτάξει τον Διάβολον, φανερόν είναι, ότι θα υποτάξει και το έργον και το αποτέλεσμα του Διαβόλου το οποίον είναι ο θάνατος. Πώς όμως ο θάνατος θα φανεί ότι υπετάχθη αν ίσως δεν εξεμέσσει τα σώματα των νεκρών τα οποία εκράτει στην εξουσίαν του; Διότι τότε κυρίως νικάται ο θάνατος όταν και τα τρόπαια όπου είχε αρπάξει διαρπαθούν από Αυτόν, δηλαδή τα νεκρά σώματα καθώς είπεν ο Κύριος: «πως δύναται τις εισελθείν εις την οικίαν του ισχυρού και τα σκεύη αυτού αρπάσαι εάν μη πρώτον δήσει τον ισχυρόν» δηλαδή εάν δεν τον δέσει πρώτα «και τότε την οικίαν αυτού διαρπάσει» [Ματθ.12,29]
Το ότι έχει να καταργήσει ο Χριστός κάθε αρχήν και εξουσίαν μη φοβηθείτε ότι θα αδυνατίσει και δεν θα μπορέσει να κατορθώσει ταύτα, διότι αυτός θα τα κάνει όλα βασιλεύοντας και κυβερνώντας στον πόλεμο έως ότου να υποτάξει όλους τους εχθρούς. Βλέπετε ότι το «έως» όπου λέγει εδώ ο Απόστολος Παύλος δεν το λέγει εις αναίρεσιν του μετά ταύτα, αλλά δια την προρρηθείσαν αιτίαν, δηλαδή, διότι η βασιλεία του Χριστού κρατεί και εξουσιάζει και δεν θα αδυνατίσει έως ότου να τα κατορθώσει όλα. Ας μείνουμε όμως λίγο περισσότερο σ’ αυτό το επίμαχο έως ότου, το «άχρις ου», όπως λέγει: «δει γαρ αυτόν βασιλεύειν άχρις ου αν θη πάντας τους εχθρούς υπό τους πόδας αυτού».
3. Το "μέχρις ότου"
Όσοι κακόδοξα πιστεύουν, ότι έχει ημερομηνία λήξεως η βασιλεία του Χριστού, στηρίζουν την επιχειρηματολογία τους και σ’ αυτό το σημείο. Ότι δηλαδή, θα βασιλεύει μέχρις ότου να θέσει τους εχθρούς υπό τους πόδας Του. Μετά δηλαδή, όπως λένε, παύει να βασιλεύει. Αυτό όμως είναι εσφαλμένο. Ας διαβάσουμε και πάλι από το ίδιο βιβλίο που αναφέραμε προηγουμένως την υποσημείωση στο σημείο αυτό: «Το ρητόν τούτο δηλαδή την φράση όλη αυτή και συγκεκριμένα το «άχρις ου», [το έως ότου], ερμηνεύων ο Θεοδώρητος λέγει ότι, αν ίσως οι τα Αρείου και Ευνομίου φρονούντες λέγουν ότι επί μόνου του Υιού ευρίσκεται αύτη η φωνή το «άχρις ου» δηλαδή, ας ακούσουν και Αυτόν τον Θεό και Πατέρα όπου λέγει «εγώ ειμί και έως αν καταγηράσητε εγώ ειμί». Η φράση αυτή βρίσκεται στο Ησαϊας 46,4. Επαναλαμβάνουμε : «εγώ ειμί και έως αν καταγηράσητε εγώ ειμί».
Συνεχίζει λοιπόν: «ούτω δε νοουμένου του λόγου, καθώς οι ανωτέρω αιρετικοί θέλουν, θα ευρεθεί ο Θεός και Πατήρ να έχει το «είναι» σύμμετρον με το γηρατείον των ανθρώπων. Δηλαδή λέγοντας «εγώ ειμί και έως εάν καταγηράσητε εγώ ειμί» αν χρησιμοποιήσουμε την συλλογιστική των αιρετικών, θα πρέπει να το ερμηνεύσουμε ότι, ο Θεός λέγει ότι εγώ είμαι – «υπάρχω», έχει δηλαδή το «είναι Του», έως ότου φθάσουν στο γήρας οι άνθρωποι. Αυτό όμως είναι τρελό και απαράδεκτο. Λοιπόν, καθώς ο Θεός και Πατήρ είναι Αΐδιος και Ατελεύτητος, έτσι Αΐδιος και Ατελεύτητος είναι και ο Υιός. Έχει δε και την Βασιλείαν Αιώνιον καθώς είπε φανερά ο προφήτης Δανιήλ: «η εξουσία Αυτού, εξουσία αιώνιος ήτις ου παρελεύσεται και η βασιλεία Αυτού ου διαφθαρήσεται. [Δανιήλ 7,14].
Αφού λοιπόν ο Χριστός τα κατορθώσει όλα αυτά, δηλαδή να κατατροπώσει το Διάβολο και το έργο του, δηλαδή το θάνατο και να αναστήσει κατά συνέπεια τους νεκρούς, πολλώ μάλλον τότε θα βασιλεύσει, διότι «της βασιλείας αυτού ουκ έσται τέλος», καθώς είπε ο Αρχάγγελος προς την Παρθένο, όπως φαίνεται στο Λουκ.1,33. Ο δε θεολόγος Γρηγόριος λέγει ότι, «ο Υιός λέγεται πως βασιλεύει εις την παρούσα ζωή, δηλαδή πως ενεργεί την εις αυτόν υπακοήν υμών των ανθρώπων, των βασιλευομένων και πως βάλει υμάς υποκάτω εις την βασιλείαν Του. Επομένως και αφού εμείς οι βασιλευόμενοι υποταχθώμεν εις Αυτόν, τότε παύεται η τοιαύτη βασιλεία Του, η βασιλεία Του δηλαδή αυτού του είδους, δηλαδή η σπουδή και η ενέργεια που καταβάλλει εις το να βασιλευόμεθα εμείς από Αυτόν. Διότι καθώς ο οικοδόμος οικοδομεί τον οίκον έως ότου να βάλει την σκεπή του οίκου και μετά ταύτα παύει από το έργον της οικοδομής, έτσι με τον ίδιο τρόπο και ο Υιός βασιλεύει, δηλαδή ενεργεί την εις υμάς βασίλευσιν Αυτού έως ότου εμείς να βασιλευθώμεν τελείως από Αυτόν» (Σημείωση ΟΟΔΕ: ο οικοδόμος δεν παύει να είναι οικοδόμος επειδή τελείωσε η οικοδομή, ούτε ο Αυτοκράτορας παύει να είναι Αυτοκράτορας, όταν η αυτοκρατορία του κατακτήσει τα προσδοκώμενα εδάφη). Έτσι λοιπόν αντιλαμβανόμαστε με πολύ φυσικό και φυσιολογικό τρόπο, το πώς ο Ιησούς Χριστός βασιλεύει μεν ενόσω είμαστε εμείς οι άνθρωποι υπό την εξουσία έστω και μερικώς του Διαβόλου και του θανάτου και παραδίδει την Βασιλεία εις τον Θεό και Πατέρα. Το «έως ότου» και η «παράδοση» δεν σημαίνουν ότι παύει από τότε και στο εξής να βασιλεύει, απλώς ολοκληρώνεται το έργον της συγκεκριμένης βασιλείας και πλέον η βασιλεία του Θεού παίρνει άλλη μορφή, δεδομένου ότι αλλάζει σκοπό.
4. Η υποταγή του Υιού στον Πατέρα
Αφού είδαμε με ποιο τρόπο και ποια έννοια αναφέρει ο Απόστολος Παύλος το ότι παραδίδει ο Ιησούς Χριστός, ο Υιός, την βασιλεία εις τον Θεό και Πατέρα και με ποια έννοια αναφέρεται το «έως ότου», ας έρθουμε στο επόμενο θέμα, στο θέμα της υποταγής, που είναι και το θέμα του επομένου ακριβώς στίχου της Ά προς Κορινθίους επιστολής που διαβάζουμε δηλαδή του στίχου 27: «διότι πάντα υπέταξεν υπό τους πόδας αυτού. Όταν δε είπει ότι πάντα υποτέτακται, δήλον ότι (δηλαδή είναι φανερό) εκτός του υποτάξαντος αυτώ τα πάντα» και ας δούμε τώρα τα σχόλια του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου: «επειδή είπε περί του Υιού ο Απόστολος, ότι έχει να καταργήσει τους εχθρούς και να κάνει νίκη, εφοβήθη μήπως νομιστεί ο Υιός ότι είναι άλλη αρχή αγέννητος έξω από τον Πατέρα, δια τούτο αναφέρει λοιπόν τα πάντα εις τον Πατέρα λέγοντας, ότι ο Πατήρ υπέταξε τους εχθρούς εις τον Υιόν.
Ας σημειώσουμε κάτι εδώ που είναι άγνωστο στους πολλούς, επειδή είναι άλλη η αντίληψη η δική μας των συγχρόνων ανθρώπων του 21ου αιώνα και άλλη των ανθρώπων του 1ου μ.Χ αιώνα γύρω από τα θέματα του Θεού και της θρησκείας, ας δούμε με περισσότερη προσοχή τα ακόλουθα: «επειδή δε πάλιν έγραφε προς Έλληνας, οι οποίοι είχαν την δοξασία ότι ο Ζευς εσηκώθη εναντίον του πατρός του Κρόνου και επήρεν από αυτόν την βασιλεία, εφοβήθη μήπως υποπτευθούν οι Κορίνθιοι και για τον Υιό ένα τοιούτο, ότι δηλαδή εσηκώθη εναντίον του Πατρός Του, δια τούτο ακολούθως λέγει ότι όλα υπετάχθησαν εις τον Υιό έξω μόνον από τον Πατέρα, διότι ο Πατήρ μάλλον υπέταξε εις τον Υιό όλα τα άλλα». Και υποσημειώνει τα εξής: «δια τούτο και ο μέγας εν οσίοις Βαρσανούφριος εις την του ρητού τούτου ερμηνείαν φέρει την ιστορίαν ταύτην λέγων: «έθος ήν παρά τισί των Ελλήνων ούτως, [δηλαδή ήταν συνήθεια ανάμεσα με μερικούς από τους έλληνες η εξής]: «όταν ήρχετο ο Υιός του Βασιλέως αυτών εις ηλικίαν, ηγείρετο και εφόνευε τον ίδιον πατέρα», δηλαδή όταν έφθανε σε ηλικία ικανή ο υιός του βασιλέως, τότε σηκωνόταν και σκότωνε τον ίδιο του τον πατέρα· «και ίνα μη οι δεχόμενοι το κήρυγμα του αποστόλου έχωσι κατά το έθος αυτών και περί του Υιού του Θεού το αυτό υπολαβείν, εξόρισεν την κοινωνίαν ταύτην, ήτοι την έννοιαν και υποψίαν ταύτην από αυτών, λέγων αυτοίς: «όταν υποταγεί αυτώ τα πάντα, τότε και αυτός υποταγήσεται τω υποτάξαντι αυτώ τα πάντα». Με άλλα λόγια ήθελε να αφαιρέσει τελείως από τους Κορινθίους αυτές τις σκέψεις για τον Υιό του Θεού, γιατί αυτοί ήταν συνηθισμένοι στην ιδέα ότι ο υιός του βασιλέως όταν έφθανε να έχει αρκετή εξουσία και δύναμη, σκότωνε τον ίδιο του τον πατέρα. Έτσι, έγραψε ο απόστολος Παύλος στους Κορινθίους ότι, όταν ο Υιός θα νικήσει και θα υποτάξει τα πάντα κάτω από τους πόδας του, τότε και ο ίδιος θα υποταγεί εις τον Πατέρα, για να αφαιρέσει έτσι οποιαδήποτε υπόνοια είχαν οι Κορίνθιοι ότι θα μπορούσε ο Υιός να είναι διαφορετικής φύσεως, διαφορετικής ουσίας, αλλά και βουλήσεως από τον Πατέρα. Βλέπουμε να χρησιμοποιεί αυτόν τον έντονο τρόπο εκφράσεως, να χρησιμοποιεί τη λέξη «υποταγή».
Ας σημειώσουμε όμως ότι, η υποταγή αυτή είναι σωτηριώδης προς τους υποτασσομένους κατά τον Νύσσης Γρηγόριο που λέγει: «σαφώς επ’ αυτών η σωτηρία τω ονόματι της υποταγής ερμηνεύεται».
Και στον επόμενο στίχο, τον τελευταίο του χωρίου αυτού τον στίχο 28: «όταν δε υποταγεί αυτώ τα πάντα, τότε και αυτός ο Υιός υποταγήσεται των υποτάξαντι αυτώ τα πάντα». Δια να μην ειπεί κάποιος ότι αν και δεν υπετάχθη ο Πατήρ εις τον Υιόν αλλ’ όμως δεν εμποδίζει τίποτε το να είναι ο Υιός δυνατότερος από τον Πατέρα, δια τούτο ο Απόστολος ταύτην την υπόνοια αναιρώντας, με μια υπερβολή, λέγει ότι και ο Υιός θέλει υποταχθεί εις τον Πατέρα, δια να δείξει με το λόγον τούτον την πολλήν ομόνοιαν όπου έχει ο Υιός με τον Πατέρα, ώστε να ξέρουμε ότι ο Πατήρ είναι η αιτία και η πηγή της δυνάμεως ταύτης εις τον Υιόν και ότι ο Υιός δεν είναι κάποια άλλη δύναμη εναντία στον Πατέρα. Αν ίσως και ο απόστολος Παύλος εμεταχειρίσθη λέξη ταπεινή [αυτή] της υποταγής περισσότερο από τον πρέπον, μη θαυμάσωμεν· επειδή, έχει άλλωστε και την συνήθεια ο ίδιος ο Παύλος και όταν θέλει να ανασπάσει από τη ρίζα κάποιο αιρετικό φρόνημα, να μεταχειρίζεται εκφράσεις με κάποια υπερβολή. Χάριν παραδείγματος, ας θυμηθούμε πως ο ίδιος ο Απόστολος, θέλοντας να δείξει ότι η πιστή γυναίκα δεν βλάπτεται από την συγκατοίκηση του απίστου ανδρός είπε ότι: «ηγίασται ο ανήρ ο άπιστος εν τη γυναικί» [Α’ Κορινθ. 7,14]. Όχι πως λέγει τούτο ότι ο άνδρας άπιστος όντας γίνεται άγιος, αλλά δείχνοντας με την υπερβολική αυτή λέξη ότι δεν βλάπτεται η πιστή γυνή εάν συγκατοικεί με τον άπιστο άνδρα της. Έτσι και εδώ με το όνομα της υποταγής ανασπά από την ρίζα την πονηράν υπόνοιαν την οποία ήθελε υπονοήσει κάποιος, ότι ίσως ο Υιός είναι δυνατότερος από τον Πατέρα με το ότι μπόρεσε να κατορθώσει τόσα μεγάλα πράγματα. Ο δε Θεολόγος Γρηγόριος λέγει ότι ο Υιός με το να οικειοποιείται όλα τα δικά μας ανθρώπινα, για τούτο και τη δική μας υποταγή δική Του τη νομίζει, διότι τώρα εις την παρούσα ζωή μαχόμεθα και εναντιούμεθα με τον Θεόν, οι μεν άπιστοι αρνούμενοι Αυτόν, εμείς δε οι πιστοί χριστιανοί δουλεύοντες εις τα πάθη. Και κατά τούτο είμαστε ανυπότακτοι εις τον Θεόν. Όταν δε οι μεν άπιστοι γνωρίσουν τον Θεό τον οποίο τώρα αρνούνται, ημείς δε οι πιστοί μεταβληθώμεν από τα πάθη εν τη παρούση ζωή, τότε βέβαια λέγεται ότι ο Υιός υπετάχθη εις τον Πατέρα, επειδή ο Υιός ενδυόμενος το δικό μας ανθρώπινο πρόσωπο, δικά του νομίζει και τα δικά μας ανθρώπινα ελαττώματα. Και υποσημειώνοντας λέγει: «δια τούτο λέγει ο θεοφόρος Μάξιμος: «όσον εγώ ειμί ατελής και ανυπότακτος μη υπακούων τω Θεώ δια της εργασίας των εντολών, μήτε γινόμενος κατά την γνώσιν τέλειος ταις φρεσίν, ατελής και ανυπότακτος το κατ’ εμέ και ο Χριστός νομίζεται δι’ εμέ. Μειώ γαρ (διότι μειώνω) Αυτόν και κολοβώ μη συναυξάνων (μη συναυξάνοντας) αυτώ (μαζί με Αυτόν) κατά πνεύμα, ως Σώμα Χριστού τυγχάνων και μέλλος εκ μέρους». Και σχολιάζει ο άγιος Νικόδημος: «ακούς αδελφέ μου χριστιανέ, εσύ όπου αναγινώσκεις ταύτα τι φοβερόν λόγον λέγει εδώ ο άγιος Μάξιμος; «Όποιος λέγει δεν υποτάσσεται εις τον Θεόν ουδέ φυλάττει τας εντολάς Του αυτός από μέρος ιδικόν του κάνει και τον Δεσπότην Χριστόν ανυπότακτον εις τον Θεόν. Βλέπεις πού αναφέρεται η βλασφημία και η ανυποταξία σου αγαπητέ; Δια τούτο σπούδαζε όσον δύνασαι, να υποτάσσεσαι εις τον Θεόν και να φυλάττεις τας αγίας του εντολάς, ίνα μη εξ αιτίας ιδικής σου, ατιμάζεται και υβρίζεται η κεφαλή σου η οποία είναι ο Δεσπότης Χριστός. Ο δε Μέγας Βασίλειος λέγει: ει θεϊκώς ο Υιός τω Πατρί υποτάσσεται (δηλαδή αν ο Υιός κατά θεϊκό τρόπο υποτάσσεται εις τον Πατέρα), εξ αρχής αν υποτέτακτο». Από την αρχή θα ήταν υποτεταγμένος, «εξ ου και Θεός ην». «Ει δε ουχ υποτέτακτο, αλλ’ ύστερον υποταγήσεται ανθρωπίνως υπέρ ημών υποταγήσεται και ου θεϊκώς υπέρ εαυτού. Ο δε Μέγας Αθανάσιος λέγει: «τούτο δε εστίν, [δηλαδή το παραπάνω χωρίο], όταν φησίν, υποταγώμεν οι πάντες τω Υιώ και ευρεθώμεν αυτού μέλη και γενόμεθα αυτώ εις υιούς Θεού ημείς γαρ φησίν «εις εστέ εν Χριστώ Ιησού», τότε και Αυτός υποταγήσεται μεθ΄ημών τω Πατρί ως κεφαλή, υπέρ των ιδίων μελών. Των γαρ μελών αυτού μηδέπω υποταγέντων πάντων, Αυτός, η κεφαλή αυτών ούπω υποτέτακται τω Πατρί, αναμένων τα ίδια μέλη».
Παρατηρούμε ότι, υπάρχει σύμφωνη γνώμη των πατέρων της Εκκλησίας ότι ο Υιός υποτάσσεται εις το τέλος εις τον Πατέρα, ως κεφαλή του σώματος της Εκκλησίας, διότι τότε είναι που η Εκκλησία, το Σώμα του Χριστού δηλαδή, θα υποταγεί στο Θεό.
Με αυτά λοιπόν τα λόγια ξεκαθαρίζει πλήρως, το χωρίο αυτό του αποστόλου Παύλου. Αντιλαμβανόμαστε με σαφήνεια και με φυσικό τρόπο την ερμηνεία του και ελέγχεται η παρερμηνεία που δίδουν οι αιρετικοί προκειμένου να προωθήσουν τις θέσεις τους περί της διαφορετικής φύσεως του Υιού από το Θεό Πατέρα.
Απομαγνητοφώνηση: Ν. Τ.
|