Ἡ πίστις τοῦ Πατριάρχη καί ἡ Πίστις τῶν Πατέρων!
Ἡ πίστις τοῦ Πατριάρχη καί ἡ Πίστις τῶν Πατέρων!
Πορφυρίτης
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«Ὅλες οἱ θρησκεῖες εἶναι ὁδοὶ σωτηρίας»[1].
«Οἱ δικοί μας στόχοι εἶναι ἴδιοι μέ αὐτούς τοῦ πάπα Ἰωάννου 23ου νά ἐκσυγχρονίσουμε τήν Ἐκκλησία καί νά προωθήσουμε τήν ἐνότητα τῶν Χριστιανῶν. Ἐπίσης, ἡ Σύνοδος θά σημάνει τό ἄνοιγμα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στίς μή Χριστιανικές θρησκεῖες καί σέ ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα. Αὐτό σημαίνει μίανέα στάση ἔναντι τοῦ Ἰσλάμ, τοῦ Βουδισμοῦ, τοῦ σύγχρονου πολιτισμοῦ καί ὅσον ἀφορᾶ τίς ἐπιδιώξεις γιά ἀδελφότητα χωρίς ρατσιστικές διακρίσεις … μέ ἄλλα λόγια θά σημάνει τό τέλος δώδεκα αἰώνων ἀπομόνωσης τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας»[2]
Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή· οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν πατέρα εἰ μὴ δι' ἐμοῦ.»[3] (ὁ Κύριος)
«Ἔστι δέ καί ἡ μέχρι τοῦ νῦν κρατοῦσα λαοπλάνος θρησκεία τῶν Ἰσμαηλιτῶν, πρόδρομος οὖσα τοῦ Ἀντιχρίστου»[4] (Ἅγιος Ἰωάννης Δαμασκηνός).
«Ἐγώ ἐδιάβασα καί περί ἱερέων, καί περί ἀσεβῶν, αἱρετικῶν καί ἀθέων· τά βάθη τῆς σοφίας ἠρεύνησα· ὅλαι αἱ πίστεις εἶνε ψεύτικες· τοῦτο ἐκατάλαβα ἀληθινόν, ὅτι μόνη ἡ πίστις τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν εἶνε καλή καί ἁγία... νά εὐφραίνεσθε ὁπού εἶσθε ὀρθόδοξοι χριστιανοί καί νά κλαίετε διά τούς ἀσεβεῖς καί αἱρετικούς ὁπού περιπατοῦν εἰς τό σκότος»[5] (Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός)
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«Ἀξιότιμοι Μουχτάρ καί Δάφνη Κέντ (ὁ μουσουλμάνος Πρόεδρος τῆς Coca Cola καί ἡ σύζυγός του) πολυαγαπημένοι φίλοι καί οἰκοδεσπότες... Ἔχω ἕνα μικρό ἀναμνηστικό. Μικρό καί σπουδαῖο. Ἀναμνηστικό γιά τήν Δάφνη καί τόν Μουχτάρ. Αὐτό εἶναι τό Ἅγιο Κοράνιο, τό ἱερό βιβλίο τῶν μουσουλμάνων ἀδελφῶν μας»[7].
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«Τὸν δὲ Μεχούμετ (σ. γρ.: Μωάμεθ) οὔτε παρὰ τῶν προφητῶν εὑρίσκομεν μαρτυρούμενον οὔτε τὶ ξένον εἰργασμένον καὶ ἀξιόλογον πρὸς πίστιν ἐνάγον. Διὰ τοῦτο οὐ πιστεύομεν αὐτῷ οὐδὲ τῷ παρ’ αὐτοῦ βιβλίῳ (σ. γρ.: το κοράνιο)»[8](Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς).
«Καί ἄλλα πολλά τερατολογών ἐν τῇ τοιαύτῃ συγγραφῇ γέλωτος ἄξια, ταύτην πρός Θεοῦ ἐπ’ αὐτόν κατενεχθῆναι φρυάττεται»[9] (Ἅγιος Ἰωάννης Δαμασκηνός).
«Ἐπειδή μέ ρωτᾶς, θά σοῦ πῶ τήν ἀλήθεια· Ἕνας εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Ἐνῷ ὁ Μωάμεθ, στόν ὁποῖο πιστεύετε ἐσεῖς, ἦταν ἄνθρωπος θνητός, ἄνθρωπος ἀγράμματος, καί στόν κόσμο τοῦτο δέν ἔκαμε κανένα καλό ἔργο, ἀλλά οὔτε κανένα θαῦμα ἔκανε στόν καιρό του, σάν τούς ἄλλους προφῆτες τοῦ Θεοῦ, τούς ὁποίους ἔχουμε ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί, ... Ἀλλά δέν γινόταν Χριστέ Βασιλιά, νά ἦταν ἐκεῖνος προφήτης, ἀλλά πολέμιος τοῦ Θεοῦ, καί μέ τά μυθολογήματα καί τά παραμύθια του, φάνηκε ἀρεστός στόν ἁπλό καί ἀπαίδευτο λαό καί τόν ἀκολούθησαν, ὅπως εἶχε προφητευθῆ γιά κεῖνον, ὅτι θά ἔλθη νά πλανέψη τόν κόσμο»[10] (Ἅγιος Μάρτυς Ἰωάννης ὁ Κάλφας).
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«Ἡ σκέψις μας στρέφεται πρός ὅλους τούς πιστούς τῶν Ἐκκλησιῶν μας (σ. γρ.: Ὀρθόδοξης καί παπικῆς) ἀνά τόν κόσμον, τούς ὁποίους χαιρετοῦμεν παραθέτοντες αὐτούς εἰς τόν Σωτῆρα μας Χριστόν, ὥστε νά εἶναι ἀκάματοι μάρτυρες τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.»[11].
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«Εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν ἐκκλησίαν»[12] (Οἱ Ἅγιοι Πατέρες τῶν, Α΄ καί Β΄, Οἰκουμενικῶν Συνόδων)
«Ὁμολογῶ μίαν Ἐκκλησίαν, καί οἱ Ρωμαιοκαθολικοί δι’ ἐμέ δέν εἶναι Ἐκκλησία καί ἑπομένως δέν εἶναι καί χριστιανοί, διότι δέν ὑπάρχει Χριστιανισμός χωρίς Ἐκκλησίαν»[13] (Ρώσος Νεομάρτυς Ἀρχιεπίσκοπος Ἱλαρίων)
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«ΕΙΣ τάς Ἱεράς ΣΟΥ ἀγκάλας ἀφιεροῦται, ὦ κοινή ΜΗΤΕΡ τῶν ὀρθοδόξων, ἁγία τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ μεγάλη ΕΚΚΛΗΣΙΑ, τό Πηδάλιον τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἡ παροῦσα λέγω ἑρμηνευτική τῶν θείων Κανόνων Βίβλος· ... τό Πηδάλιον ὅσον εἶναι ἀναγκαῖον εἰς τάς Ναῦς, τόσον εἶναι χρειώδης καί ἡ συλλογή τῶν Ἱερῶν Κανόνων, ἡ νοητή δηλαδή αὔτη Πυξίς, καί τό Πνευματικόν τοῦτο Πηδάλιον τόσον εἶναι ἀναγκαῖον καί ἀπαραίτητόν ΣΟΙ τῇ Πνευματικῇ καί Σεβασμίᾳ ΝΗΪ, τῇ ἀντιτύπῳ καί ἐκπροσωπούσῃ τήν οἰκουμενικήν καί παγκόσμιον ὁλκάδα τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Καί ὄντως Πηδάλιον ἄλλο καί Πυξίς πνευματική ἡ Κανονική αὔτη Βίβλος ἐστίν· ἐπειδή αὐτή μόνη, κατά ἀλήθειαν, ἀκριβῶς καί ἀπαρεγκλίτως ἀφορᾷ εἰς τόν Πόλον, εἰς αὐτόν δηλαδή τόν Οὐρανόν· καί μέ αὐτήν, ὡσάν μέ Πηδάλιον, εἰμπορεῖ ἀσφαλέστατα, καί ἀκινδυνώτατα πᾶσα ἡ τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ Ἐκκλησία νά διευθύνῃ τόν δρόμον τοῦ πλοός της, εἰς ἐκεῖνον τόν ὄντως γαλήνιον Λιμένα τῆς μακαρίας καί ἀκηράτου λήξεως. Τοῦτο δέ τό νοητόν Πηδάλιον ἐτεκτήνατο μέν πάλαι τό Πνεῦμα τό ἅγιον, διά τῶν Θεοσόφων Ἀποστόλων καί τῶν κατά καιρούς ἁγίων Συνόδων, Οικουμενικῶν τε καί Τοπικῶν, καί τῶν κατά μέρος μεγάλων τῆς ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Ἱεραρχῶν. ... καθάπερ πάλαι ἡ Παρθενομάρτυς Εὐφημία, τόν τόμον τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς τετάρτης Συνόδου ἐν τοῖς κόλποις δεξαμένη, πάσης διαβολῆς τῶν ἐναντίων ἀνώτερον διεφύλαξεν, οὔτω καί ΣΥ (σ. γρ: ΕΚΚΛΗΣΙΑ), ἡ καί τό Ζωομύριστον Λείψανον αὐτῆς δή ταύτης τῆς πανευφήμου Εὐφημίας, ὡς θησαυρόν ἐν σεαυτῇ κατέχουσα, τήν παρούσαν Βίβλον ἐγκολπωσαμένη, τήν οὐ μόνους τούς τῆς τετάρτης, ἀλλά καί πασῶν ἁπλῶς τῶν ἁγίων Συνόδων Οἰκουμενικῶν τε καί Τοπικῶν, καί τῶν κατά μέρος Πατέρων τούς ὅρους καί Κανόνας ἐμπεριέχουσαν, διά τῆς ἐγκολπώσεως ταύτης καί προστασίας, ἀπάσης διαβολῆς τῶν μωμοσκόπων ἀνωτέραν διαφύλαξον, ἀξιόχρεων καί ἀναντίρρητον πᾶσι τοῖς χριστωνύμοις λαοῖς ποιουμένη τήν ταύτης ἀνάγνωσιν, τῇ Αὐθεντίᾳ τῆς Συνοδικῆς τε καί Ἀποστολικῆς ἀποφάσεως.»[15] (Ἀγάπιος Ἱερομόναχος καί Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης).
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«Ὁ Πάπας εἶναι κανονικὸς Ἐπίσκοπος καί ‘‘προφητικὸς ἀρχηγὸς ὄχι μόνο τῶν χριστιανῶν, ἀλλὰ καὶ ὅλου τοῦ κόσμου’’ καὶ ‘’πρότυπον’’ καὶ ‘’ἀδαπάνητος θησαυρὸς καὶ ὁδοδείκτης’’»[16].
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«Ὁ ἀντίχριστος ἕνας εἶνε ὁ Πάπας καί ἕτερος εἶνε αὐτός ὁπού εἶνε εἰς τό κεφάλι μας...»[18]. (Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός)
«Εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ὑπάρχουν τρεῖς κυρίως πτώσεις: τοῦ Ἀδάμ, τοῦ Ἰούδα, τοῦ πάπα.»[19] (Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς)
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία δέν ἐπιδιώκει νά πείση τούς ἄλλους περί συγκεκριμένης τινος ἀντιλήψεως τῆς ἀληθείας ἤ τῆς ἀποκαλύψεως, οὔτε ἐπιδιώκει νά τούς μεταστρέψει εἰς συγκεκριμένον τινά τρόπον σκέψεως»[20].
Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν·»[22] (Ὁ Κύριος)
«Ἡ Ἐκκλησία δέν μπορεῖ καί δέν ἔχει δικαίωμα νά ἀρνεῖται τήν ἱεραποστολή στούς ἀλλόθρησκους, στούς αἱρετικούς...», «Ἄν δέν κηρύττουμε τήν ἀλήθεια στούς τσετσένους, στούς Τατάρους, στούς Ἐβραίους, ἐπειδή εἶναι ἀπό διαφορετικές θρησκείες, θά δείξουμε ἀπανθρωπιά»[23].
«Ἕνας νεαρός ἱεραποστολος θά πρέπει νά ἐτοιμαστεῖ: τά λόγια του θά προκαλέσουν σκάνδαλο καί ἀγανάκτηση. Ἀλλά δέν πρέπει νά φοβᾶται. Ἡ ἀποστολή μας ἔγκειται στό νά λέμε πράγματα δυσάρεστα. Παρατηρήσατε ὅτι ὅταν διαβάζετε τήν Βίβλο αἰσθάνεστε ἄβολα; Τό βιβλίο ἀρχίζει νά σᾶς κρίνει. Αὐτό δέ σημαίνει ὅτι πρέπει νά βάλετε τήν ἀλήθεια στήν ἄκρη.»[24]
(Νεο-Ἱερομάρτυς καί Ὁμολογητής πατήρ Δανιήλ Σισόγιεφ).
«...γι’ αὐτό καί μόνο ἦλθα, γιά νά κηρύξω τόν ἀληθινό Θεό καί νά χύσω τό αἷμα μου γιά τήν ἀγάπη του. ... Ἐπειδή ζητοῦσα τήν δική σου σωτηρία, ἐνδοξότατε ἀφέντη, ἦλθα ἐδῶ γιά νά σέ ὁδηγήσω στήν ἀλήθεια καί νά σέ κάνω νά ἀφήσης αὐτή τήν ἀπατηλή θρησκεία, στήν ὁποία πιστεύεις (σ. γρ.: Ἰσλάμ), καί νά προσέλθεις στήν πίστι τοῦ γλυκυτάτου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ πραγματικοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, καί νά βαπτισθῆς στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, νά γίνης Χριστιανός, γιά νά κληρονομήσης τήν αἰώνια βασιλεία τῶν οὐρανῶν»[25] (Ἱερομάρτυς Κυπριανός)
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«Δέν δύνανται νά ἐφαρμοσθοῦν σήμερον (σ. γρ.: οἱ Ἱεροί Κανόνες) καί πρέπει νά τροποποιηθοῦν αἱ διατάξεις αἱ κανονίζουσαι τάς σχέσεις τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν πρός τούς ἑτεροδόξους καί ἑτεροθρήσκους. Δέν δύναται ἡ Ἐκκλησία νά ἔχῃ διατάξεις ἀπαγορευούσας τήν εἴσοδον εἰς τούς ναούς τῶν ἑτεροδόξων καί τήν μετ’ αὐτῶν συμπροσευχήν, καθ’ ἥν στιγμήν αὕτη διά τῶν ἐκπροσώπων αὐτῆς προσεύχεται ἀπό κοινοῦ μετ’ αὐτῶν διά την τελικήν ἕνωσιν ἐν τῇ πίστει, τῇ ἀγάπῃ, τῇ ἐλπίδι. Περισσοτέρα ἀγάπη πρέπει νά “ἀρδεύσει” πολλάς κανονικάς διατάξεις πρός “ζωογονίαν”. Ἐπιβάλλεται τροποποίησις ὁρισμένων διατάξεων ἐπί τό φιλανθρωπότερον καί ρεαλιστικώτερον. Ἡ Ἐκκλησία δέν δύναται καί δέν πρέπει νά ζῇ ἐκτός τόπου καί χρόνου»[26]
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
Δυό παπικοί, ὁ ἕνας δημοσιογράφος καί ὁ ἄλλος γραμματέας στό Βατικανό ζήτησαν ἀπό τόν Ἅγιο Παΐσιο νά συμπροσευχηθοῦν, να ποῦν μαζί τό «Πάτερ ἡμῶν». Ὁ Ἅγιος τούς ἀπάντησε: «Γιά νά ποῦμε μαζί τό ‘’Πάτερ ἡμῶν’’, πρέπει νά συμφωνοῦμε καί στό δόγμα, ἀλλά ‘’μεταξύ ἡμῶν καί ὑμῶν χάσμα μέγα ἐστί’’»[27].
«Κάποιος εἰκονομάχος, παρέδωσε τόν ὅσιο Πέτρο τῆς Ἀτρώας, καί τόν ἀδελφό του Παῦλο, στόν ἀρχηγό του Λάμαρι. Ἐκεῖνος τούς κλείδωσε μέσα σέ ἕνα ναό καί ὅρισε φύλακες νά τούς φυλάγουν μέ ἀσφάλεια. Κατά τήν ὥρα τῶν ἑωθινῶν ὕμνων συνήθιζαν οἱ Ὅσιοι νά ἀναπέμπουν στόν Κύριο εὐχές, ἐπειδή ὅμως ἐμποδίζονταν νά τό πράξουν ἀπό τούς ἱερούς κανόνες πού ἔλεγαν ὅτι ‘‘δέν πρέπει νά μπαίνει ἤ νά προσεύχεται ὁ εὐσεβής σέ ἐκκλησία ἀσεβῶν’’, ἀφοῦ ἔκαναν τό ζωοποιό σημεῖο τοῦ σταυροῦ, πέρασαν ἀνάμεσα ἀπό τούς φύλακες χωρίς ἐκεῖνοι νά τούς ἀντιληφθοῦν καί, ἀφοῦ ἀνέπεμψαν τίς εὐχές πρός τόν Κύριο τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς στό ὕπαιθρο, ἐπέστρεψαν οἱ μακάριοι στόν ναό ὅπου φρουρούνταν»[28]
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«Μιά κοινή μυστηριακή κατανόηση τῆς Ἐκκλησίας ἔχει ἀναδυθεῖ, διατηρηθεῖ καί μεταδοθεῖ διαχρονικῶς ἀπό τήν ἀποστολική διαδοχή ... ἡ Μεικτή Ἐπιτροπή ἔχει δυνηθεῖ νά διακηρύξει, ὅτι οἱ Ἐκκλησίες μας ἀναγνωρίζουν ἡ μία τήν ἄλλη ὡς Ἀδελφές Ἐκκλησίες, ἀπό κοινοῦ ὑπεύθυνες γιά τή διαφύλαξη τῆς μιᾶς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ, μέ πιστότητα πρός τό θεῖο σχέδιο, καί μέ ἕναν τελείως ἰδιαίτερο τρόπο ὅσον ἀφορᾷ στήν ἑνότητα...»[29].
«Περιμένουμε μέ ἀνυπομονησία τήν ἐπίσκεψη τοῦ ἀδελφοῦ μας, Πάπα Φραγκίσκου. Θά εἶναι ἕνα ἀκόμη σημαντικό βήμα στίς θετικές σχέσεις μας, ὡς ἀδελφές Ἐκκλησίες»[30].
«Διά τήν συνειδητοποίησιν τῶν ἐπιβλαβῶν στοιχείων τῆς παλαιᾶς ζύμης, ἥτις ἀποτελεῖ προϋπόθεσιν τῆς ἀληθοῦς καί σῳζούσης μετανοίας, ὠφελιμότατος εἶναι ὁ διάλογος ... Ἐφ’ ὅσον δηλονότι μία Ἐκκλησία ἀναγνωρίζει ὅτι ἄλλη τις Ἐκκλησία εἶναι ταμιοῦχος τῆς θείας χάριτος καί ἀρχηγός τῆς σωτηρίας, ἀποκλείεται, ὡς ἀντιφάσκουσα εἰς τήν παραδοχήν ταύτην, ἡ προσπάθεια ἀποσπάσεως πιστῶν ἀπό τῆς μιᾶς καί προσαρτήσεως αὐτῶν εἰς τήν ἑτέραν. Διότι ἑκάστη τοπική Ἐκκλησία δέν εἶναι ἀνταγωνίστρια τῶν ἄλλων τοπικῶν Ἐκκλησιῶν, ἀλλ΄ ἕν σῶμα μετ’ αὐτῶν καί ἐπιθυμεῖ τήν βίωσιν τῆς ἑνότητος αὐτῆς ἐν Χριστῷ, τήν ἀποκατάστασιν δηλονότι αὐτῆς, διαταραχθείσης κατά τό παρελθόν, καί ὄχι τήν ἀπορρόφησιιν τῆς ἄλλης»[31].
Οἱ Πατέρες λέγουν:
«Παναγιώτατε· Εἴμεθα ὑποχρεωμένοι κατ’ ἐπιταγήν τῆς συνειδήσεώς μας νά δηλώσωμεν ὅτι δέν ἀποδεχόμεθα τήν πεπλανημένην θεωρίαν περί ‘’ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν’’. Προσέτι δέ νά ὁμολογήσωμεν καί πάλιν, ἑπόμενοι τοῖς ἁγίοις Πατράσιν, ὅτι μόνον ἡ καθ’ ἡμᾶς Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἡ Μία Ἁγία Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως, αἱ δέ λοιπαί ἑτερόδοξοι ‘’Ἐκκλησίαι’’ εὐρίσκονται ἐν τῇ αἱρέσει καί πλάνῃ καί ὅτι μόνον τά Μυστήρια τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἁγίας Ἐκκλησίας εἶναι ἔγκυρα, σωστικά καί ἁγιαστικά. Ἀποδεχόμεθα ὡς ἀδελφάς Ἐκκλησίας μόνον τάς ὁμοδόξους καί ὁμοπίστους τοπικάς Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας.
Ὁμολογοῦμεν ἐπίσης ὅτι τά κανονικά ὅρια τῆς Ἐκκλησίας συμπίπτουν μέ τήν Ἀλήθειαν αὐτῆς ἥτις εἶναι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός· καί ὅτι ἐκτός αὐτῆς τῆς ἀληθείας καί πέραν Αὐτῆς τά ὑπάρχοντα ἐκκλησιαστικοφανῆ σχήματα δέν δύνανται νά διεκδικήσουν δι’ ἑαυτά τήν πληρότητα τῆς Ἀληθείας καί τῆς Χάριτος, τήν Ἀποστολικήν διαδοχήν, ἤ καί τήν γνησιότητα καί ἀκεραιότητα τῆς ἀποστολικῆς Παραδόσεως.
Ὡς ἐκ τούτου δέν δυνάμεθα νά ἀποδεχθῶμεν τόν Πάπαν τῆς Ρώμης ὡς ἀδελφόν Ὑμῶν ἤ ἄλλου τινός Ὀρθοδόξου Πατριάρχου καί Ἐπισκόπου, ἐφ’ ὅσον ἐμμένει εἰσέτι, ὡς ἐκ τῶν προσφάτων ἰδικῶν του κειμένων βεβαιοῦται, εἰς τά ἀντιευαγγελικά δόγματα καί αἱρέσεις, ἅτινα μεταθέτουν τήν ἐν ἡμῖν ἐλπίδα ἀπό τόν Θεάνθρωπον Χριστόν εἰς τόν ἄνθρωπον ... Πάπαν.
Αὐτήν τήν ἁγίαν πίστιν, Παναγιώτατε, παρελάβομεν παρά τῶν Ἁγίων Πατέρων μας, αὐτήν ὁμολογοῦμεν καί κηρύσσομεν, ὅση ἡμῖν δύναμις, καί μέ αὐτήν ἱκετεύομεν τόν Κύριον Ἰησοῦν νά μᾶς ἀξιώση νά ἀποθάνωμεν. Δέν μᾶς συγκινοῦν αἱ συναισθηματικαί ἀγαπολογίαι τοῦ Βατικανοῦ».
Ἅπαντες οἱ ἐν τῇ κοινῇ Συνάξει Ἀντιπρόσωποι καί Προϊστάμενοι τῶν εἴκοσι Ἱερῶν Μονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους Ἄθω (1ην Νοεμβρίου 1995)[32].
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«...Μέ αὐτήν τήν προοπτική παρακινοῦμε τούς πιστούς μας, Καθολικούς καί Ὀρθοδόξους, νά ἐνισχύσουν τό πνεῦμα τῆς ἀδελφοσύνης, τό ὁποῖο προέρχεται ἀπό τό ἕνα Βάπτισμα καί ἀπό τή συμμετοχή στή μυστηριακή ζωή»[33].
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«Τῇ λατινικῇ πίστει μή προσελκύεσθε, μηδέ τά ἔθιμα αὐτῶν κρατεῖτε, τήν Εὐχαριστίαν αὐτῶν φεύγετε καί πᾶν δόγμα αὐτῶν, καί βδελύσσεσθε τά ἤθη αὐτῶνκαί τηρεῖτε τάς θυγατέρας ὑμῶν, μή ἐκγαμίζετε αὐτάς πρός αὐτούς, μηδέ λαμβάνετε [γυναῖκας] παρ’ αὐτῶν, μηδέ ἀδελφοποιεῖσθε, μηδέ ἀσπάζεσθε, μηδέ ὑποκλίνεσθε, μή ἐσθίετε, μηδέ πίνετε ἐκ κοινοῦ σκεύους μετ’ αὐτῶν, μηδέ τά φαγητά ἀπ’ αὐτῶν λαμβάνετε... Δέν προσήκει, τέκνον, νά αἰνέσεις τήν ἀλλότριον πίστιν. Ἐάν τις ἀλλότριον πίστιν αἰνεῖ, τήν ἰδικήν του βλασφημεῖ. Ἐάν δέ αἰνῆ ἐναλλάξ καί τάς δύο, καί τήν ἰδικήν του πίστιν καί τήν ἀλλότριον, διπλόπιστος τοιοῦτος ἐγένετο, καί πλησίον αἱρέσεως ἐστίν»[34](Ὅσιος Θεοδόσιος τοῦ Κιέβου).
«Οἱ ὀρθόδοξοι Χριστιανοί πρέπει νά ἀποστρέφωνται τούς αἱρετικούς, καί τάς τῶν αἱρετικῶν τελετάς. Μᾶλλον δέ αὐτοί, οἱ αἱρετικοί δηλ. πρέπει νά ἐλέγχωνται καί νά νουθετῶνται ἀπό τούς Ἐπισκόπους καί Πρεσβυτέρους, μήπως ἤθελαν καταλάβουν καί ἐπιστρέψουν ἀπό τήν πλάνην των. Διά τοῦτο ὁ παρών Κανών διορίζει ὅτι, ὅποιος Ἐπίσκοπος, ἤ Πρεσβύτερος ἤθελαν ἀποδεχθῇ ὡς ὀρθόν καί ἀληθινόν τό βάπτισμα τῶν αἱρετικῶν ἤ τήν παρ’ αὐτῶν προσαγομένην θυσίαν, ὁ τοιοῦτος, προστάζομεν νά καθαιρεθῇ. Ἐπειδή ποίαν συμφωνίαν ἔχει ὁ Χριστός μέ τόν διάβολον; ἤ τά ὅμοια φρονήματα ἐκείνων ἔχουσι καί αὐτοί, ἤ τό ὀλιγώτερον δέν ἔχουσι προθυμίαν νά ἐλευθερώνουν αὐτούς ἀπό τήν κακοδοξία των. Οἱ γάρ συνευδοκοῦντες εἰς τάς ἐκείνων τελετάς, πῶς δύνανται νά ἐλέγξουσιν αὐτούς διά νά παραιτήσουν τήν κακόδοξον καί πεπλανημένην των αἵρεσιν;», «Ὅλη τούτη ἡ θεωρία, ὁποῦ ἕως τώρα ἐκάμαμεν ἐδῶ, δέν εἶναι περιττή, μάλιστα εἶναι καί ἀναγκαιότατη, ἁπλῶς μέν διά κάθε καιρόν, μάλιστα δέ τήν σήμερον, διά τήν μεγάλην λογοτριβήν, καί πολλήν ἀμφισβήτησιν, ὁποῦ γίνεται διά τό τῶν Λατίνων βάπτισμα, ὄχι μοναχά ἀναμεταξύ τῶν Λατίνων, ἀλλά καί τῶν Λατινοφρόνων. Λοιπόν ἀκολουθοῦντες εἰς τά εἰρημένα, ἐπειδή ὁ τύπος τοῦ Ἀποστολικού Κανόνος τό ἀπαιτεῖ, λέγομεν, ὅτι τό τῶν Λατίνων βάπτισμα εἶναι ψευδώνυμον βάπτισμα, καί διά τοῦτο, οὔτε κατά τόν λόγον τῆς ἀκριβείας εἶναι δεκτόν, οὔτε κατά τόν λόγον τῆς οἰκονομίας. Δέν εἶναι δεκτόν κατά τόν λόγον τῆς ἀκριβείας, α΄. διατί εἶναι αἱρετικοί. ... β΄. οἱ Λατίνοι εἶναι ἀβάπτιστοι, διατί δέν φυλάττουσι τάς τρεῖς καταδύσεις εἰς τόν βαπτιζόμενον, καθώς ἄνωθεν ἡ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία παρά τῶν ἁγίων Ἀποστόλων παρέλαβεν. … »[35] (Ἅγιος Νικόδημος Ἁγιορείτης).
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«...αὐτή εἶναι ἡ γραμμή τῆς Ἐκκλησίας μας, τῆς Ἐκκλησίας Κωνσταντινούπολεως. Εἶναι γραμμή σταθερή καί ἀταλάντευτη. Δέν μπορεῖ σήμερα κανείς νά κλείνεται ἐγωϊστικά στόν ἑαυτόν του μέ ἱκανοποίηση, μέ αὐτάρκεια καί αὐταρέσκεια καί αὐτοθαυμασμόν καί νά περιμένει νά ἔλθουν ὅλοι οἱ ἄλλοι νά τόν προσκυνήσουν. Αὐτό δέν γίνεται σήμερα. Χρειαζόμαστε ἀνοίγματα οἰκουμενικά, ἀνθρώπινα, κοινωνικά, νά διαλεγόμεθα μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους καλῆς θελήσεως. Ἐπεκρίνετο τότε ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας γιά αὐτά τά ἀνοίγματα πού ἔκανε. Ὅπως ἔκτοτε συνεχῶς καί σήμερα ἐπικρίνεται τό Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο γιά τούς οἰκουμενικούς διαλόγους τούς ὁποίους διεξάγει πώς ὡσάν τάχα νά ξεπουλοῦμε τήν Ὀρθοδοξία. Μόνον διά τοῦ διαλόγου μπορεῖ νά ἐπέλθει συνεννόησις, συμφιλίωσις καί καταλλαγή. Γι' αὐτό καί θά συνεχίσουμε ὅ,τι καί ἄν μᾶς λένε, ὅσο καί νά μᾶς ἐπικρίνουν, νά διαλεγόμεθα καί μέ τή Ρώμη καί μέ τήν Ἀγγλικανική Ἐκκλησία καί μέ τό Π.Σ.Ε. καί μέ τήν Παγκόσμια Λουθηρανική Ὀμοσπονδία καί μέ τίς λεγόμενες Ἀρχαῖες Ἀνατολικές Ἐκκλησίες, τούς Ἀρμενίους, τούς Κόπτας, τούς Αἰθίοπας κοκ. ... Αὐτό εἶναι μία ἀπό τίς προτεραιότητές μας, ἀπό τούς ἱερούς σκοπούς μας, ἀπό τά ἰδανικά καί τούς στόχους τῆς διακονίας μας.»[36] .
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος.»[37] (Ἀπόστολος Παῦλος).
«Πήγαινα συχνά στό πολιτιστικό κέντρο τῶν Τατάρων. Εἶναι ἡ τρίτη μεγαλύτερη ἐθνότητα στή Μόσχα.
Ἠ ἀποστολή μας εἶχε ἐπιτυχία. Πολλοί Τατάροι ἔγιναν χριστιανοι, κυρίως νέοι.Τούς μιλοῦσα στήν ταταρική γλώσσα. Σκοπός μας εἶναι νά ρίξουμε τά τείχη πού χωρίζουν τήν κουλτούρα τῆς κάθε ἐθνότητος καί πού τούς ἐμποδιζουν νά ἔρθουν στήν Ὀρθοδοξία. Τό μήνυμα ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι παγκόσμια πίστη, ὅπου ὅλα τά ἔθνη ἔχουν κληθεῖ, ἀκόμη σκανδαλιζει πολλούς.»[38] (Νεο-Ἱερομάρτυς καί Ὁμολογητής πατήρ Δανιήλ Σισόγιεφ).
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«...ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ἀναφέρθηκε στά χρόνια πού βιώνουμε ἀτυχεῖς καταστάσεις, μέσω τῆς τραγικῆς στρέβλωσης τοῦ Ἰσλάμ ἀπό ριζοσπαστικές τρομοκρατικές δυνάμεις. "Στό ὄνομα τοῦ Θεοῦ διαπράττουν τρομερά ἐγκλήματα", ὑπογράμμισε ὁ προκαθήμενος τοῦ Οἰκουμενικού Θρόνου. »[40].
Οἱ Πατέρες λέγουν:
«...Ὅλοι ὅμως οἱ παραπάνω θέλουν νά ἀποσιωποῦν ὁ καθένας γιά τούς δικούς του λόγους ὅτι τό Ἰσλάμ εἶναι ἡ μοναδική θρησκεία στόν κόσμο πού στοχοποιεῖ ἐγκληματικά τήν ἄρνησί της, πού ἐπιβάλλεται με τήν βία καί μέ τό ἔγκλημα, πού δέν ἀναγνωρίζει τήν αὐτεξούσια καί ἐλευθέρα βούλησι τῶν προσώπων καί πού πέραν τῆς ἱστορικῆς ἔχει καί «θεολογική» ἑρμηνεία γιά τούς ἀποκεφαλισμούς. ... «Θεολογικῶς» στό Κοράνι πού «ἐνσωματώνει» τήν ἀποκάλυψι τοῦ «Θεοῦ», σάν δῆθεν «αἰώνιο καί ἀδημιούργητο, ἀνέκαθεν ὑπάρχον μετά τοῦ Θεοῦ ὡς αἰώνιος φανέρωσις τῆς θείας θελήσεως» δίδονται οἱ ἐντολές τοῦ ἀποκεφαλισμοῦ τῶν «ἀπίστων». Στό κεφ. 8 τοῦ Κορανίου, στ. 12 ἐξαγγέλλεται «θά ἐκτοξεύσω τόν τρόμο στίς καρδιές τῶν ἀπίστων. Ἀφαιρέστε τους τά κεφάλια καί ἔπειτα ἀφαιρέστε τους τά δάκτυλα.». Στο κεφ. 47, στ. 3, δίδεται ἡ δῆθεν θεϊκή ἐντολή «στήν σύγκρουσι μέ τούς ἀπίστους στό πεδίο τῆς μάχης ξεριζώστε τους τά κεφάλια μέχρι νά τά τσακίσετε πλήρως.» καί στό στ. 4 «ὅταν συναντᾶτε τούς ἀπίστους φονεύετε καί κατασφάζετε, συγκρατοῦντες στερεά τά δεσμά», στό δέ κεφ. 8, στ. 17, οἱ δήμιοι τοῦ Ἰσλάμ ἀναφέρονται ὡς οἱ ἐκπρόσωποι τοῦ δολοφόνου «Θεοῦ», ... καί στό στ. 40, θεμελιώνεται ὁ διά μέσου τῶν αἰώνων θρησκευτικός φασισμός, ὁλοκληρωτισμός καί ἡ ὠμή βία τοῦ Ἰσλάμ μέ τή σούρα «Πολεμεῖτε αὐτούς μέχρις ὅτου δέν θά ὑπάρχει ἄλλη θρησκεία παρά τοῦ μόνου Θεοῦ». ... Ὁμιλεῖ γιὰ «εἰρηνικὸ» Ἰσλάμ, σὲ μία χώρα ποὺ ἔχει νὰ ἐπιδείξει χιλιάδες ἐπώνυμους καὶ ἀνώνυμους Νεομάρτυρες, οἱ ὁποῖοι βασανίστηκαν φρικτὰ καὶ ἔχασαν τὴ ζωή τους, ἐπειδὴ δὲν ἤθελαν νὰ ἐξισλαμιστοῦν, κατ’ ἐπιταγὴ πάντοτε τοῦ Κορανίου καὶ τῆς ἰσλαμικῆς σαρία! Δὲν ἀμφιβάλουμε πὼς ὑπάρχουν πιστοί του Ἰσλάμ, οἱ ὁποῖοι ἀγαποῦν τὴν εἰρήνη καὶ σέβονται τὴν πίστη τῶν ἄλλων, ἀλλὰ αὐτοί, γιὰ τοὺς «ὀρθοδόξους» μουσουλμάνους εἶναι «αἱρετικοί», διότι ὅποιος δὲν πολεμᾶ νὰ ἐκλείψει κάθε ἄλλη θρησκεία, ἐκτός του Ἰσλάμ, δὲν εἶναι ἀληθινὸς μουσουλμάνος κατὰ τὸ Κοράνιο!...»[41]
(ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ).
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«...Ἡ ἐπίσκεψή μας συμπίπτει μέ τόν ἱερό μήνα τοῦ Ραμαζανιού. Θά δειπνήσουμε μάλιστα μέ τό Νομάρχη καί τό Μουφτή τῆς Τραπεζούντας, κάτι πού μᾶς χαροποιεῖ»[42].
«Ὁ Πατριάρχης εὐχαρίστησε καί τόν Ὑπουργό Πολιτισμοῦ καί Τουρισμοῦ κ. Γκιουνάϊ καί εὐχήθηκε καί τούς μουσουλμάνους γιά τήν ἑορτή τοῦ Μπαϊραμίου τοῦ Ραμαζανίου πού πλησιάζει.»[43]
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«Ὅσο πιό πολύ εἶναι βουτηγμένος ὁ ἄνθρωπος σέ μιά λάθος παράδοση τόσο πιό δύσκολο εἶναι νά ξεφύγει ἀπό αὐτή. … Γι’ αὐτό δέν συστήνεται νά ἐπιδοκιμάζουμε τόν θρησκευτικό ζῆλο τῶν ἰουδαίων ἤ τῶν μουσουλμάνων, ἀλλά νά προβάλλουμε ὅλη τήν ἀνοησία τῆς πλάνης τους, ὅπως τό ἔκαναν οἱ ἅγιοι. Εἶναι λάθος πράξη νά τούς εὐχόμαστε στίς γιορτές τους καί μέ αὐτό τόν τρόπο νά ὑποστηρίζουμε περισσότερο τήν ἁμαρτωλή τους ἐπιμονή.»[44] (Νεο-Ἱερομάρτυς καί Ὁμολογητής πατήρ Δανιήλ Σισόγιεφ).
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«Ὁ Θεὸς εὐαρεστεῖται εἰς τὴν εἰρηνικὴν συμβίωσιν τῶν ἀνθρώπων καὶ μάλιστα, αὐτῶν οἱ ὁποῖοι Τὸν λατρεύουν ἀνεξαρτήτως τῶν διαφορῶν, αἱ ὁποίαι ὑπάρχουν εἰς τὴν πίστιν μεταξὺ τῶν τριῶν μεγάλων μονοθεϊστικῶν θρησκειῶν».[45]
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«...ἕνας νέος εἶπε: ‘’Μά τί λέτε, Πάτερ; Ἕνας εἶναι ὁ Θεός καί τῶν Χριστιανῶν καί τῶν Μουσουλμάνων’’. Ὁ Ὅσιος σηκώθηκε ἀμέσως, τόν πλησίασε, τόν ἔπιασε ἀπό τόν γιακᾶ καί τοῦ εἶπε: ‘’Σοῦ ἀρέσει, παλληκάρι μου, ὁ Μωχαμέτης, γιατί σέ βολεύει, μιᾶς καί ἐπιτρέπει νά πάρης ὅσες γυναῖκες θέλεις!’’»[46] (Ἁγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης).
Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε:
«Ἐμεῖς οἱ θρησκευτικοὶ ἡγέτες πρέπει νὰ φέρουμε στὸ προσκήνιο τὶς πνευματικὲς ἀρχὲς τοῦ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ, τῆς ἀδελφωσύνης καὶ τῆς εἰρήνης. Ἀλλὰ γιὰ νὰ τὸ πετύχουμε αὐτὸ πρέπει νὰ εἴμαστε ἑνωμένοι στὸ πνεῦμα τοῦ ἑνὸς Θεοῦ... Ρωμαιοκοθολικοὶ, καὶ Ὀρθόδοξοι, Προτεστάνται καὶ Ἑβραῖοι, Μουσουλμάνοι καὶ Ἰνδοί, Βουδισταί...»[47].
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες λέγουν:
«Ὁ Οἰκουμενισμός εἶναι κοινόν ὄνομα διά τούς ψευδοχριστιανισμούς, διά τάς ψευδοεκκλησίας τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης. Μέσα του βρίσκεται ἡ καρδιά ὅλων τῶν εὐρωπαϊκών οὐμανισμῶν, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Παπισμόν. Ὅλοι δέ αὐτοί οἱ ψευδοχριστιανισμοί, ὅλαι αἱ ψευδοεκκλησίαι, δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά μία αἵρεσις παραπλεύρως εἰς τήν ἄλλην αἵρεσιν. Τό κοινό εὐαγγελικό ὄνομά των εἶναι παναίρεσις. Διατί; Διότι εἰς τό διάστημα τῆς ἱστορίας αἱ διάφοροι αἱρέσεις ἠρνοῦντο ἤ παρεμόρφωνον ἰδιώματά τινα του Θεανθρώπου καί Κυρίου Ἰησοῦ, αἱ δέ εὐρωπαϊκαί αὔται αἱρέσεις ἀπομακρύνουν ὁλόκληρον τόν Θεάνθρωπον καί εἰς τήν θέσιν του τοποθετοῦν τόν Εὐρωπαῖον ἄνθρωπον. Ἐδῶ δέν ὑπάρχει οὐσιαστική διαφορά μεταξύ τοῦ Παπισμοῦ, Προτεσταντισμοῦ καί ἄλλων αἱρέσεων ὤν τό ὄνομα λεγεών»[48] (Ὅσιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς).
Αὐτά λέγει, διδάσκει καί πιστεύει ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος. Τά ἀκριβῶς ἀντίθετα δίδαξε ὁ Κύριος καί πιστεύουν οἱ Ἅγιοί Του. Ὑπάρχουν ἀκόμη ἐνστάσεις ἤ ἀντιρρήσεις ἀπό καλοπροαίρετους Χριστιανούς;
Πορφυρίτης
……………………………………………………
[1] «Λογοκρισία, ρατσιστική συμπεριφορά καί ἄσκηση ἐκκλησιαστικοῦ ἐκφοβισμοῦ (bulliying) ἔναντι τῶν ὀρθοδόξων ἐκ μέρους τῶν οἰκουμενιστῶν»,http://aktines.blogspot.gr/2016/12/bulliying.html#more, καί: Ἐπίσκεψις 603, 15 καί 523 (Γενεύη 1995) 12 καί 511 (30-11-1994) καὶ 494 (Γενεύη 1994) 23, Ὀρθόδοξος Τύπος 11-9-2009, Ἀδέσμευτος Τύπος (Μήτση) 21-9-2004
[2] Πρωτοπρ. Πέτρος Χίρς, «Ἀπό τήν Β΄ Βατικανή (1965) στήν Πανορθόδοξη Σύνοδο (Κρήτη 2016)», http://www.ipaideia.gr/eidhseis/protopr-petros-xirs-apo-tin-v-vatikani-1965-stin-panorthodoksi-sinodo-kriti-2016.htm
[3] Ἰω. 14, 6
[4] Ἅγιος Ἰωάννης Δαμασκηνός, Περὶ αἱρέσεων ρα΄, ΕΠΕ 2, 306
[5] Ἀρχιμ. Χαραλάμπους Βασιλοπούλου, «Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός», ἐκδόσεις «Ὀρθοδόξου Τύπου», σελ. 267-268.
[6] «Λογοκρισία, ...», καί: Ἀντιφώνηση πρὸς τὸν πρόεδρο τοῦ Ἰρὰν Mohamend Khatami στὶς 13-1-2002. Ἐπισκεψις 606, 2 , Ὀρθόδοξος Τύπος 15-3-2002
[7] Ἀπό τήν ὁμιλία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη στήν ἕδρα τῆς Coca Cola, Η.Π.Α., 29.10.2009 «Λογοκρισία, ...», http://aktines.blogspot.gr, καί: www.patriarchate.org/multimedia/video
[8] π. Ἀγγέλου Ἀγγελακοπούλου, «Ἡ διδασκαλία τῶν Ἁγίων Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ καὶ Γρηγορίου Παλαμᾶ περὶ τοῦ Ἰσλάμ», http://www.theodromia.gr/1626E183.el.aspx, και «Ἐπιστολὴ πρὸς τὴν ἑαυτοῦ Ἐκκλησίαν» 24, 24 – 28, σ. 184
[9] Ἅγιος Ἰωάννης Δαμασκηνός, Περὶ αἱρέσεων ρα΄, ΕΠΕ 2, 310
[10] Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου «Νέον Μαρτυρολόγιον», Ἐκδοσις Συνοδία Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Ἱερᾶ Καλύβη «Ἅγιος Σπυρίδων Α΄», Νέα Σκήτη Ἅγιον Ὄρος, σελ. 79
[11] Κοινή Δήλωσις τῆς Α. Ἁγιότητος τοῦ Πάπα Φραγκίσκου καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου,
[12] Τό Σύμβολον τῆς Πίστεως
[13] Πρωθιερέως Βαλεντίνου Ἄσμους, «Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας ἔναντι τοῦ Οἰκουμενισμοῦ», «Οἰκουμενισμός Γένεση – Προσδοκίες – Διαψεύσεις» Τόμος Α΄, Ἐκδόσεις Θεοδρομία, Θεσσαλονίκη 2008, σελ. 260
[14] «Λογοκρισία, ...», καί: Ἐπίσκεψις 423 (15-7-1989) 6-7
[15] Ἀγαπίου Ἱερομονάχου καί Νικοδήμου Μοναχού, «Πηδάλιον τῆς Νοητῆς Νηός τῆς Μίας Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησίας ἤτοι ἀπαντες οἱ Ἱεροί καί Θείοι Κανόνες», Ἀθῆναι 1886.
[16] «Λογοκρισία, ...», καί: Ἐπίσκεψις 647 (30-4-2005) 2-3. «Καθολική» 22-7/-003, ἐπίσημη ἐφημερίδα τῶν ΡΚαθολικῶν στὴν Ἑλλάδα
[17] Ὁμιλία τῆς Α.Θ.Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου πρός τήν Α. Ἁγιότητα τόν Πάπαν Φραγκίσκον κατά τήν Θείαν Λειτουργίαν τῆς Ἑορτῆς τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου ἐν τῷ Πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ,http://www.pammakaristos.com/frontend/article.php?aid=226&cid=69
[18] Ἀρχιμ. Χαραλάμπους Βασιλοπούλου, «Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» ... σελ. 421.
[19] Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς, «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος»,http://www.impantokratoros.gr/anthropos-theanthropos.el.aspx
[20] «Λογοκρισία, ...», καί: Πρωτοπρεσβ. Θεόδωρος Ζήσης, «Γένεση καί ἐξέλιξη τῆς πατρομαχικῆς μεταπατερικότητας», Θεοδρομία ΙΔ1 (Ἰανουάριος-Μάρτιος 2012) 45-46
[21] «Λογοκρισία, ...», καί: Ἀπογευματινή 21-9-2003
[22] Ματθ. 28, 19-20
[24] Ἀπόσπασμα συνέντευξης τοῦ Ἱεραποστόλου καί Ὁμολογητοῦ π. Δανιήλ Σισόεβ, https://proskynitis.blogspot.gr/2009/11/blog-post_29.html
[25] Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου «Νέον Μαρτυρολόγιον», ... σελ. 123
[26] Ἀρχιμ. Βαρθολομαίου Ἀρχοντώνη, «Περί τήν κωδικοποίησιν τῶν Ἱ. Κανόνων καίτῶν κανονικῶν διατάξεων ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ», Ἀνάλεκτα Βλατάδων 6, Θεσσαλονίκη 1970, σελ.27.31.70 καί: Πρωτοπρ. Θεόδωρος Ζήσης, «Γένεσις καί ἐξέλιξις τῆς πατρομαχικῆς μεταπατερικότητας»,http://thriskeftika.blogspot.gr/2012/05/6_31.html
[27] «Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης», Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος» Βασιλικά Θεσσαλονίκης, 2015, σελ. 479
[28] Ὅσιος Πέτρος τῆς Ἀτρώας, Ἐνωμένη Ῥωμιοσύνη – Ἄγνωστα Συναξάρια 1, Θεσσαλονίκη 2013, σελ. 83
[29] «Ἡ νέα ἐκκλησιολογία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου»,http://www.theodromia.gr/A9455A79.el.aspx
[30] Oἰκουμενικός Πατριάρχης: «Περιμένουμε μέ ἀνυπομονησία τήν ἐπίσκεψη τοῦ ἀδελφοῦ μας, Πάπα Φραγκίσκου», http://www.amen.gr/article/ikoumenikos-patriarxis-perimenoume-me-anupomonisia-tin-episkepsi-tou-adelfou-mas-papa-fragkiskou
[31] Προσφώνησις πρός τήν παπικήν ἀντιπροσωπείαν ὑπό τόν Καρδινάλιο William Keeler, κατά τήν Θρονική Ἑορτή τοῦ Πατριαρχείου ΚΠόλεως (1998) ἐν Ἐπίσκεψις, ἔτος 29ον, ἀρ. 563 (31-11-1998), «Ἡ νέα ἐκκλησιολογία ...»,http://www.theodromia.gr/A9455A79.el.aspx
[32] Μοναχοῦ Λουκᾶ Φιλοθεΐτου, «Τό Ἅγιον Ὄρος ἔναντι τοῦ Οἰκουμενισμοῦ», «Οἰκουμενισμός Γένεση – Προσδοκίες – Διαψεύσεις» Τόμος Α΄, Ἐκδόσεις Θεοδρομία, Θεσσαλονίκη 2008, σελ. 370-371
[35] Ἐρμηνεία καί σχόλιο στόν ΜΣΤ΄ Ἀποστολικό Κανόνα, Ἀγαπίου Ἱερομονάχου καί Νικοδήμου Μοναχού, «Πηδάλιον τῆς Νοητῆς Νηός...»
[36] Πατριάρχης Βαρθολομαῖος: "Θά συνεχίσουμε τούς διαλόγους ὅσο κι ἄν μᾶς ἐπικρίνουν", http://fanarion.blogspot.gr/2012/07/blog-post_08.html
[39] Πατριάρχης Βαρθολομαῖος: "Μεταβαίνουμε στήν Τραπεζοῦντα ὡς πρεσβευτές εἰρήνης", http://fanarion.blogspot.gr/2010/08/blog-post_13.html
[40] «Στό Προεδρικό Μέγαρο ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος»,http://www.cnn.gr/news/ellada/story/1116/sto-proedriko-megaro-o-oikoymenikos-patriarxis-vartholomaios
[41] «Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ: Είναι το Ισλάμ "Φιλειρηνικό"; Απάντηση σε πρόσφατη συνέντευξη», http://www.impantokratoros.gr/C17F58DB.el.aspx
[42] Πατριάρχης Βαρθολομαῖος: "Μεταβαίνουμε στην Τραπεζούντα...»
[44] Ρηγινιώτης Ἰ. Θεόδωρος, «Ὁ νεομάρτυρας ἱεραπόστολος π. Δανιήλ Συσόεφ καί ἡ σημασία τοῦ μαρτυρίου του»,
[45] Ὁμολογία Ὀρθοδόξου Πίστεως Ἁγιορειτών Πατέρων,http://aktines.blogspot.gr/2016/12/blog-post_73.html, καί: Ὁμιλία στὸ Μπαχρέϊν, στὶς 25/9/2000, “Ἐπίσκεψις”, ἀρ. 588, σελ. 16 καθὼς καὶ μήνυμα ποὺ ἔστειλε στοὺς Μουσουλμάνους ὅλου τοῦ κόσμου μὲ τὴν εὐκαιρία τοῦ Ραμαζανίου. Ρεπορτὰζ τοῦ Νίκου Παπαδημητρίου στὸ σταθμὸ “Flash” στὶς 16/12/2001.