Τριώδιο και καρναβάλι ασυμβίβαστα μεταξύ τους
Ηλίας Αθ. Θεοχαράκης
Λέγει ο Κύριος: «..ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύει η γαρ τον ένα μισήσει και τον έτερον αγαπήσει η ενός ανθέξεται και του εταίρου καταφρονήσει ού δύνασθε Θεώ δουλεύειν και μαμωνά» (κατά Ματθ. Κεφ.6 παρ. 24), δηλαδή δεν μπορείς χριστιανέ μου εάν θέλεις να λέγεσαι αλλά και να είσαι Χριστιανός και να δουλεύεις δύο κυρίους γιατί η τον έναν θα μισήσεις και τον άλλον θα αγαπήσεις ή εις τον ένα θα προσκολληθείς και τον άλλον θα καταφρονήσεις δεν μπορείς να δουλεύεις για τον Θεό και για τον μαμωνά τουτέστιν τον διάβολο, αυτά είναι λόγια του Κυρίου μας που όμως είναι ταυτόχρονα και εντολή και δεν χωρούν συζητήσεως, για όποιον βέβαια διεκδικεί την ονομασία του πιστού ορθοδόξου Χριστιανό.
Ανοίγει και φέτος το τριώδιο και την φράση αυτή την ακούμε αυτήν την περίοδο συνεχώς από το ραδιόφωνο την τηλεόραση από πολλούς συμπολίτες μας την διαβάζουμε στις εφημερίδες και στα περιοδικά αλλά και στο διαδίκτυο. Τι καταλαβαίνει ακούγοντας τη φράση αυτή στις ημέρες μας η συντριπτική πλειοψηφία του κατά τα άλλα ορθοδόξου λαού μας όταν ακούει τη λέξη τριώδιο; Την ταυτίζει δυστυχώς με χορούς, γλέντια, μεταμφιέσεις, αμαρτωλή μέθη, μάσκες, όπου κάτω από αυτές κρυμμένα βρίσκονται πρόσωπα βαπτισμένων χριστιανών ‘στο όνομα της Αγίας Τριάδος’ κάνουν ότι δεν τολμούν να πράξουν με φανερό πρόσωπο, Τι φοβερό! Τι λυπηρό! Και το χειρότερο δεν θέλουν να ακούσουν παραινέσεις για την πλάνη και το λάθος τους. Το λιγότερο που θα λάβει κανείς είναι η σφραγίδα του οπισθοδρομικού και καθυστερημένου με συνοδεία από περιφρονητικά χαμόγελα. Είναι όμως αυτό τριώδιο πραγματικά; Όχι βέβαια όλα τα προαναφερθέντα είναι έργα και πράξεις δαιμονικές άλλωστε στις παρελάσεις που γίνονται είναι συνήθεις οι παραστάσεις του διαβόλου και εκείνων που φέρουν προσωπίδες δαιμονικές. Δηλαδή χριστιανοί και διάβολοι χορεύουν και τραγουδούν μαζί. Αυτά εορτάζει και εόρταζε η αποκριά και το καρναβάλι και έχουν ασφαλώς ειδωλολατρική προέλευση. Στα γλέντια και στα ξεφαντώματα βρίσκονται υπολείμματα θρησκευτικών τελετών που τα πανάρχαια χρόνια οι λαοί διεξήγαγαν γιορτάζοντας την έναρξη του νέου έτους. Τέτοιες τελετές βρίσκομαι στους Αρχαίους Έλληνες με τις οργιαστικές εορτές προς τιμήν του Θεού των αμπελιών και του κρασιού Διονύσου και του Κρόνου προστάτη της σποράς και της γονιμότητας που οι Ρωμαίοι ονόμαζαν σατουρνάλια (Saturn=Κρόνος στα Λατινικά). Να διευκρινίσουμε ακόμη, ότι η λέξη καρναβάλι προέρχεται από τη λέξη karnevale που σημαίνει αντίο κρέας κάτι ανάλογο με το δικό μας ΑΠΟΚΡΕΩ με το οποίο στο Βυζάντιο ονόμαζαν την τελευταία ημέρα της κρεοφαγίας. Στις εορταστικές αυτές τελετές κάθε έννοια ηθικής καταργούνταν και μέσα στη γενικότερη αυτή αποδόμηση οι συμμετέχοντες επιδιδόταν σε κάθε είδους ανηθικότητας, καλύπτοντας την ταυτότητά τους πίσω από την μεταμφίεση, ακριβώς όπως και στις ημέρες μας, με την διαφορά ότι εκείνη δεν είχαν βαπτιστεί και δικαιολογούνται γιατί δεν γνώριζαν την αλήθεια και δεν ζούσαν στην περίοδο της Χάριτος όπως εμείς τώρα, που δεν θα έχουμε τι να απολογηθούμε. Θα προσπαθήσουμε τώρα να δώσουμε όσο πιο σύντομη απάντηση γίνεται στο ερώτημα τι είναι το αληθινό τριώδιο και θα δούμε ότι καμία σχέση δεν έχει με όλα αυτά που προειπώθεσαν και που θεωρεί ο κόσμος ως παράδοση. Το τριώδιο είναι ένα βιβλίο προσευχών και ίσως το ωραιότερο από τα λειτουργικά βιβλία της εκκλησίας, μας αποτελείται από τις λέξεις ‘τρία’ και ‘ωδή’ και περιέχει τις ακολουθίες και τα συναξάρια της περιόδου που μας προετοιμάζει για το Πάσχα, για αυτό και λέγεται και κατανυκτικό τριώδιο. Η περίοδος αυτή της προετοιμασίας αρχίζει από την Κυριακή του τελώνου και του φαρισαίου και λήγει το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου. Οι υμνογραφίες του βιβλίου αυτού είναι από τις πιο κατανυκτικές ολόκληρου του λειτουργικού χρόνου που έγραψαν μεγάλοι ποιητές της Ορθοδοξίας. Αναλυτικά η περίοδος αυτή χωρίζεται σε τρία τμήματα:
Α) τις τέσσερις πρώτες Κυριακές:
α) τελώνου και φαρισαίου β) Ασώτου γ) απόκρεω δ) τυρινής. Το χρονικό διάστημα αυτό μας προσκαλεί η εκκλησία μας σε μετάνοια, ταπείνωση, περισυλλογή και προσευχή δεν υπάρχει δηλαδή καμία σχέση με ότι κάνει όλες αυτές τις εβδομάδες ο κόσμος.
Β) την περίοδο των νηστειών που αποτελείται από έξι Κυριακές:
α) της Ορθοδοξίας β) του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά γ) Σταυροπροσκυνήσεως δ) κλίμακος Αγίου Ιωάννη ε) Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Καθ’όλη την περίοδο αυτή τηρούμε αυστηρή νηστεία, προσευχή, συμμετοχή στις πυκνές ακολουθίες (όρθρους εσπερινούς, Μεγάλα Απόδειπνα, χαιρετισμούς και λοιπά). Τέλος,
Γ) την περίοδο της Αγίας και μεγάλης εβδομάδος, που είναι αφιερωμένη στα Σωτήρια και ζωοποιά Πάθη του Κυρίου μας, κλείνει όπως είπαμε το τριώδιο το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου.
Είναι επομένως, το τριώδιο συνεκδοχικά πορεία στην οποία εντείνονται τα κάτωθι: μετάνοια, κατάνυξη, δάκρυα, νηστεία, νηφαλιότητα, προσευχή, τήρηση των εντολών, εξομολόγηση, εκκλησιασμός, συμμετοχή στα θεία μυστήρια, εγκράτεια, ευσέβεια, αγάπη. Να αντιπαραβάλουμε πάλι εδώ, σύντομα, ότι ο κόσμος εορτάζει με μεταμφιέσεις και ψέματα, γύμνια και έλλειψη αιδούς, προκλητικές συμπεριφορές χορούς και μάλιστα έξαλλο ασύδοτο φαγοπότι μέθες, ξενύχτια, πειράγματα, βωμολοχίες, άσεμνες παρελάσεις και παραστάσεις, καθύβριση και γελοιοποίηση των ιερών και των οσίων. Το συμπέρασμα βγαίνει μόνο του. Δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι λατρεύουμε τον Θεό και ταυτόχρονα αποδίδουμε λατρεία στους δαιμονικούς θεούς. Μάλιστα ο 62ος κανόνας της ΣΤ’ Οικουμενικής Συνόδου, αναφέρει καθαιρούνται οι ιερείς που συμμετέχουν και αφορίζονται οι λαϊκοί, ενώ εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, το 1957 καλεί όλους τους πιστούς να εγκαταλείψουν αυτά τα σκοτεινά και οργιώδη βακχικά σκιρτήματα. Ας αναλογιστούν, λοιπόν, οι γονείς και οι δάσκαλοι που αυτές τις ημέρες διοργανώνουν γλέντια στα σχολεία για τα καρναβάλια, την μεγάλη ευθύνη απέναντι στα παιδιά τους. Ας προσέξουν οι Δήμαρχοι που διοργανώνουν ειδωλολατρικές τελετές και καρναβαλίστικες εκδηλώσεις όπου γελοιοποιούνται τα ιερά και τα όσια και προσβάλλεται η ανθρώπινη προσωπικότητα, που είναι εικόνα του Θεού. Ας προσέξουμε όλοι μας και ας εξετάσουμε καλά όσοι μέχρι τώρα δεν το ξέραμε το όλο θέμα, ουδείς αναμάρτητος, δεν θα μας κρίνει ο Θεός γιατί αμαρτήσαμε αλλά γιατί δεν μετανοήσαμε. Ας μη γελιόμαστε η συμμετοχή μας με οποιοδήποτε τρόπο σε τέτοιες εκδηλώσεις είναι λατρεία του διαβόλου και δεν έχει αστεία με αυτά τα πράγματα, είναι παράβαση της δεύτερης εντολής (λατρεία αλλοτρίων θεών και ειδώλων) και η παρουσία μας ακόμη είναι ένοχη. ΣΤΩΜΕΝ ΚΑΛΩΣ.
Ηλίας Αθ. Θεοχαράκης