Ἐν Πειραιεῖ 11-6-2018
ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΕΩΣ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΜΝΗΜΟΝΕΥΣΕΩΣ
Ὁ οἰκουμενιστής Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Χριστουπόλεως κ. Μακάριοςσέ εἰσήγησή[1] του, πού ἐξεφώνησε στό 8ο οἰκουμενιστικό Διεθνές Συνέδριο[2], ἔγραψε γιά τόν μακαριστό Ἐπίσκοπο Φλωρίνης κυρό Αὐγουστῖνο Καντιώτη τά ἐξῆς : «Νά ὑπενθυμίσουμε ἐδῶ ὅτι ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Φλωρίνης Αὐγουστῖνος διέκοψε τό 1970 τό μνημόσυνο τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, κατόπιν βέβαια πολλῶν πιέσεων, κυρίως ἀπό ζηλωτικούς κύκλους. Τό 1973 ἐπανέφερε, πρός μεγάλη του ἀνακούφιση, τό κανονικό μνημόσυνο τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου, παρότι ἡ διαθρησκειακή καί διορθόδοξη ἐκκλησιαστική γραμμή τοῦ Πατριαρχείου δέν ἄλλαξε καί οἱ λόγοι πού ὁ Μητροπολίτης Φλωρίνης και οἱ «ζηλωτές» εἶχαν ἐπικαλεστεῖ ἐπί Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, γιά νά διακόψουν τό μνημόσυνό του, δέν ἐξέλιπαν. Εἶπε, ὅμως, τότε ὁ μακαριστός Αὐγουστῖνος κάτι τό ὁποῖο δέν δημοσίευσε στό κείμενό του «Ἀπαντήσεις ἐπί ἐκκλησιαστικῶν θεμάτων» καί τό ὁποῖο ἐκφράζει τήν πραγματική συλλογιστική τοῦ ὅλου προβλήματος ἐπιστροφῆς του στήν Ἐκκλησία: «Εὐτυχῶς πού πέθανε ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας καί βρήκαμε τρόπο νά ἐπανενταχτοῦμε στήν Ἐκκλησία».
Κατ’ἀρχήν, ὁ κ. Μακάριος λανθάνει, ὅταν λέγει ὅτι ὁ Καντιώτης πιέστηκε ἀπό ζηλωτικούς κύκλους. Ὁ Μητροπολίτης Φλωρίνης κυρός Αὐγουστῖνος Καντιώτης διέκοψε τήν μνημόνευση τοῦ μεγάλου οἰκουμενιστοῦ καί μασόνου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κυροῦ Ἀθηναγόρα, μετὰ τὸν Μητροπολίτη Ἐλευθερουπόλεως κυρό Ἀμβρόσιο, ὄχι βέβαια «κατόπιν πολλῶν πιέσεων, κυρίως ἀπό ζηλωτικούς κύκλους»,οἱ ὁποῖοι τόν κατηγοροῦσαν, γιατί δέν τήν εἶχε ἐφαρμόσει ἀκόμη, ἀλλά ἐπειδή ἔτσι τοῦ ὑπέδειξε ἡ συνείδησή του. Ὁ ἴδιος σέ βιβλίο του γράφει τά ἐξῆς : «Μόλις ἔγινα ἐπίσκοπος ὡρισμένοι παλαιοημερολογῖται μὲ κατηγοροῦσαν, ὅτι δὲν ἔπαυσα τὸ μνημόσυνο τοῦ πατριάρχου Ἀθηναγόρα, ποὺ δὲν ὀρθοτομεῖ τὸν λόγο τῆς ἀληθείας, καὶ δὲν τὸν ἀπεκήρυξα ὡς αἱρετικό. Ὁ πατριάρχης Ἀθηναγόρας χωρὶς ἀμφιβολία εἶχε προβῆ σὲ ἐνέργειες, ποὺ τὸν ἔφεραν μακριὰ ἀπὸ τὸ ὀρθόδοξο φρόνημα· μοῦ ζητοῦσαν, λοιπὸν, νὰ τὸν κηρύξω γι᾿ αὐτὲς αἱρετικό, νὰ τὸν διαγράψω ἀπὸ τὰ δίπτυχα καὶ νὰ παύσω τὸ μνημόσυνό του». Ὁ μακαριστός Ἐπίσκοπος τούς ἀπάντησε : «Ἐν πάσῃ, ὅμως, περιπτώσει τὸ πότε καὶ πῶς θὰ ἐφαρμόσω τὸν ἀνωτέρω κανόνα, δὲν θὰ μοῦ τὸ ὑποδείξουν ἀνεύθυνα πρόσωπα, ἀλλὰ ἡ συνείδησί μου, ἀκούγοντας καὶ τὴ φωνὴ τοῦ λαοῦ ἐκείνου, ποὺ ἀγωνίσθηκε μαζί μου σὲ ἡμέρες σκληρᾶς δοκιμασίας»[3].
Δεύτερον, ὁ Καντιώτης δέν ἐπανέφερε ποτέ τήν μνημόνευση τοῦ Ἀθηναγόρα. Ὁ τελευταῖος πέθανε τό 1973 καί στήν θέση του ἐκλέχθηκε ὁ Πατριάρχης κυρός Δημήτριος. Ὁ Πατριάρχης Δημήτριος, κατὰ κοινὴ ἐκτίμηση, διέφερε ἀρκετὰ ἀπὸ τὸν Ἀθηναγόρα. Καὶ εἶναι γεγονὸς ὅτι ἐπὶ τῆς πατριαρχείας του ὁ οἰκουμενιστικὸς οἶστρος εἶχε κάπως ἀνασταλεῖ. Ὁ Δημήτριος ἦταν ἐντελῶς ἄλλος χαρακτῆρας ἀπό τόν Ἀθηναγόρα. Στήν ἀρχή τῆς πατριαρχείας του ὁ Δημήτριος ἦταν ἤπιος, ἤρεμος καί πρᾶος καί προσπάθησε μ’αὐτόν τόν τρόπο νά ἐπουλώσει κάπως τά μεγάλα τραύματα καί τίς χαίνουσες πληγές, πού εἶχε ἀφήσει ἡ πομπώδης καί ταραχώδης πατριαρχεία τοῦ Ἀθηναγόρα. Ἔτσι, λοιπόν, ὁ Καντιώτης ἐπέλεξε συνειδησιακά καί πάλι νά μνημονεύσει τόν Δημήτριο, δίνοντάς του μιά εὐκαιρία στήν καινούργια του ἀρχή. Ἐπέλεξε νά μήν κρίνει τόν ἄνθρωπο, προτοῦ διαπιστώσει τό πῶς θά πορευόταν καί θά ἐξελισσόταν. Ὄντως, στήν ἀρχή ὁ Δημήτριος κατάφερε νά βάλει ἕνα φρένο στήν καταιγιστική καί καταστροφική πορεία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μέ τόν Ἀθηναγόρα.
Στή συνέχεια, ὅμως, ὁ Δημήτριος ἀκολούθησε τήν ἴδια οἰκουμενιστική τακτική τοῦ προκατόχου του, πιεζόμενος ἀπό πολλούς, μεταξύ τῶν ὁποίων καί τόν τότε Φιλαδελφείας καί νῦν Οἰκουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαῖο. Ἔτσι, συνεχίστηκε «ἡ διαθρησκειακή καί διορθόδοξη ἐκκλησιαστική γραμμή τοῦ Πατριαρχείου». Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἐπὶ Δημητρίου ὁ π. Αὐγουστῖνος δὲν ἔπαυσε νὰ ἀγωνιᾷ. Ὅταν δὲ καὶ ὁ Δημήτριος ὀδηγήθηκε στὴ Ρώμη τόν Δεκέμβριο τοῦ 1987 καὶ συμπροσευχήθηκε μὲ τὸν αἱρεσιάρχη Πάπα Ἰωάννη Παῦλο Β΄, ὁ ἱεράρχης τῆς Φλωρίνης ἔγραψε σὲ ἐπιστολή του (τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1988) πρὸς τον Σεβ. Μητρ. Κολωνίας κυρό Γαβριήλ, ἱεράρχη τοῦ Πατριαρχείου, μεταξὺ ἄλλων˙ «Δὲν σᾶς ἀποκρύπτω, τίμιε πάτερ, ὅτι ἤδη εἰς τὴν καρδίαν ἐνίων ἀρχιερέων συντελεῖται κρίσις συνειδήσεως, ἐὰν καὶ κατὰ πόσον δύναται πλέον νὰ μνημονεύεται τὸ ὄνομα τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχου, ὡς μὴ ὀρθοτομοῦντος τὸν λόγον τῆς ἀληθείας»[4].
Ἐδῶ τίθεται τό ἐρώτημα : Γιατί, ἐφ’ὅσον συνεχίστηκε «ἡ διαθρησκειακή καί διορθόδοξη ἐκκλησιαστική γραμμή τοῦ Πατριαρχείου» καί ἐπί Δημητρίου, ὁ Καντιώτης δέν προχώρησε σέ διακοπή μνημονεύσεως καί τοῦ Δημητρίου; Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι ὁ Καντιώτης ἤθελε, συνειδησιακά καί πάλι, νά διακόψει τήν μνημόνευση τοῦ Δημητρίου. Ἀλλά, δέν μποροῦσε νά τό κάνει μόνος του. Ἤθελε νά ἔχει τουλάχιστον ἕνα ἀκόμη Ἐπίσκοπο μαζί του. Δυστυχῶς, ὅμως, δέν βρέθηκε κανείς ἐπίσκοπος νά στηρίξει τόν Καντιώτη σ’αὐτή του τήν ἀπόφαση. Οἱ συνθῆκες ἐπί Δημητρίου εἶχαν ἀλλάξει καί δέν ἦταν παρόμοιες μέ τίς ἐπί Ἀθηναγόρα. Οἱ ἀντιστάσεις στήν οἰκουμενιστική λαίλαπα εἶχαν ἀρχίσει νά ἐλαττώνονται. Ἐπί Ἀθηναγόρα σέ διακοπή μνημόνευσης εἶχε προχωρήσει σχεδόν σύσσωμο τό Ἅγιον Ὄρος καί οἱ τρεῖς Μητροπολῖτες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἐλλάδος (Παραμυθίας Παῦλος, Ἐλευθερουπόλεως Ἀμβρόσιος καί Φλωρίνης Αὐγουστῖνος), οἱ ὁποῖοι στηρίζονταν ἀπό τούς μακαριστούς π. Ἐπιφάνιο Θεοδωρόπουλο καί Κωνσταντῖνο Μουρατίδη. Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀπαίτησε ἀπό τόν τότε Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν κυρό Ἱερώνυμο Α΄ νά τιμωρήσει τούς τρεῖς Μητροπολῖτες. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος συμβουλεύθηκε τόν κανονολόγο Κων/νο Μουρατίδη, ὁ ὁποῖος εἶπε ὅτι αὐτό, πού ἔκαναν οἱ τρεῖς Μητροπολῖτες, ἦταν σύμφωνο μέ τούς Ἱερούς Κανόνες καί δέν εἶναι τιμωρητέο. Καί ἔτσι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ποτέ δέν τιμώρησε τούς τρεῖς Μητροπολῖτες γιά τήν διακοπή μνημονεύσεως τοῦ Ἀθηναγόρα. Ἐπί Δημητρίου, ὅμως, μόνο ὁ Καντιώτης ἤθελε νά προχωρήσει σέ διακοπή μνημοσύνου. Ὅπότε, ἐπέλεξε νά μήν προχωρήσει μόνος του στήν διακοπή μνημοσύνου τοῦ Δημητρίου.
Παρακολουθώντας ὁ ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος τὰ οἰκουμενιστικά ἀνοίγματα τοῦ πατριάρχου Δημητρίου ἀκούστηκε κατ᾽ ἐπανὰληψιν νὰ λέει˙ «Ἀναζητῶ μερικοὺς ὁμοψύχους ἱεράρχας γιὰ νὰ ἐπαναλάβωμε τὴν διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου». Καὶ ναὶ μὲν λόγῳ ἐλλείψεως ὁμοψύχων ἱεραρχῶν, ἀσθενείας καί γήρατος δὲν μπόρεσε ν᾽ ἀναλάβει μόνος τὸν ἀγῶνα αὐτὸν, τὸ πνεῦμα του ὅμως ἦταν πρόθυμο γιά τήν διακοπή μνημονεύσεως, καὶ αὐτό εἶναι ποὺ ἐνδιαφέρει ἐν προκειμένῳ. Ἤθελε ἐπίσης νὰ διακόψει τήν μνημόνευση και τοῦ μεγάλου οἰκουμενιστοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου, ὁ ὁποῖος ἀναντιρρήτως ὑπερπηδήσει σέ οἰκουμενισμό τούς Ἀθηναγόρα καί Δημήτριο, ἀλλὰ γιὰ λόγους ἀνεξαρτήτους τῆς θελήσεώς του δὲν τὸ ἔπραξε. Ἡ ἀνάγκη διακοπῆς πάντως ἦταν πεποίθησή του. Παρὰ ταῦτα ἐχθρὸς τοῦ Πατριαρχείου δὲν ὑπῆρξε ποτέ, ὅπως νόμισαν μερικοί. Ἡ ἀπάντηση σ᾽ αὐτοὺς εἶναι ὅτι ὁ π. Αὐγουστῖνος ἦταν «πολέμιος προσώπων, ὄχι θεσμῶν». Σεβόταν τὸ Πατριαρχεῖο, διαφωνοῦσε ὅμως μὲ τοὺς νεωτερισμοὺς τῶν συγκεκριμένων καινοτόμων πατριαρχῶν καὶ ἔτσι ἔφθανε στὴν πρόθεση διακοπῆς τοῦ μνημοσύνου.
Ἄρα, ἡ μνημόνευση τοῦ Δημητρίου δέν ἔφερε καμμία ἀπολύτως ἀνακούφιση στόν π. Αὐγουστῖνο, ὅπως ἰσχυρίζεται ὁ κ. Μακάριος. Μεγάλη ἀνακούφιση θά ἔνιωθε ὁ π. Αὐγουστῖνος, ἄν βρίσκονταν μερικοί ὁμοψύχοι ἱεράρχες, γιὰ νὰ ἐπαναλάβουν τὴν διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου.
Στή συνέχεια ὁ κ. Μακάριος λέγει γιά τόν Καντιώτη : «Εἶπε, ὅμως, τότε ὁ μακαριστός Αὐγουστῖνος κάτι τό ὁποῖο δέν δημοσίευσε στό κείμενό του «Ἀπαντήσεις ἐπί ἐκκλησιαστικῶν θεμάτων» καί τό ὁποῖο ἐκφράζει τήν πραγματική συλλογιστική τοῦ ὅλου προβλήματος ἐπιστροφῆς του στήν Ἐκκλησία: «Εὐτυχῶς πού πέθανε ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας καί βρήκαμε τρόπο νά ἐπανενταχτοῦμε στήν Ἐκκλησία».
Ἄν ὁ κ. Μακάριος ἤθελε νά εἶναι ἀξιόπιστο αὐτό, πού λέγει, θά ἔπρεπε νά μᾶς δώσει μιά παραπομπή ἤ μιά πηγή, ὅπου λέγεται αὐτό. Δέν ἔχει, ὅμως. Ὁ ἰσχυρισμός του, λοιπόν, αὐτός εἶναι ἀμάρτυρος, καί ἀποτελεῖ ἀποκύημα τῆς φαντασίας του, μέ σκοπό νά καπηλευτεῖ τό κῦρος τοῦ Γέροντα, γιά νά δικαιολογήσει τίς ἀστήρικτες καί ἀπαράδεκτες θέσεις του. Ἄς μᾶς ἀπαντήσει, ἐπίσης, ὁ κ. Μακάριος˙ ἀπό ποῦ γνωρίζει ὅτι ὁ μακαριστός Γέροντας εἶπε τά παραπάνω; Μήπως ἦταν μπροστά του, ὅταν τό εἶπε; Ἡ ἀπάντηση εἶναι πολύ ἁπλή. Ὁ Καντιώτης ποτέ δέν εἶπε τίποτε ἀπό τά παραπάνω.
Ἐπίσης, ἄς γνωρίζει ὁ κ. Μακάριος ὅτι ὁ Καντιώτης καί οἱ σύν αὐτῷ, πού προέβησαν σέ διακοπή μνημοσύνου τοῦ Ἀθηναγόρα, δέν βγῆκαν ποτέ ἐκτός Ἐκκλησίας, γιά νά χρειάζονται ἔπειτα τρόπο ἐπιστροφῆς καί ἐπανένταξης σ’αὐτήν. Πάντοτε ἦταν μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἄλλοίμονο, ἄν κάποιος, πού ἐφαρμόζει Ἱερό Κανόνα μιᾶς Συνόδου, καί συγκεκριμένα τόν 15Ο Κανόνας τῆς ΑΒ΄ Συνόδου, εἶναι ἐκτός Ἐκκλησίας, ἐπειδή τόν ἐφάρμοσε. Ὁ κληρικός, πού διακόπτει τήν μνημόνευση τοῦ ὀνόματος τοῦ οἰκείου οἰκουμενιστοῦ Ἐπισκόπου, δέν εἶναι οὔτε σχισματικός οὔτε ὑπαίτιος σχίσματος στήν Ἐκκλησία, οὔτε ἐκτός Ἐκκλησίας. Ἀντιθέτως, εἶναι ἄξιος ἐπαίνου, διότι γλίτωσε τήν Ἐκκλησία ἀπό τό σχίσμα. Αὐτοί, πού εἶναι ἐκτός Ἐκκλησίας, εἶναι οἱ οἰκουμενιστές, οἱ ὁποῖοι οὐσιαστικῶς θέτουν τούς ἑαυτούς τους ἐκτός Ἐκκλησίας, λόγῳ ἐμμονῆς στίς αἱρετικές καί οἰκουμενιστικές θέσεις τους. Εἶναι κατασταλαγμένο ἐκκλησιολογικὸ ἀξίωμα ὅτι ἡ Ἐκκλησία βρίσκεται ἐκεῖ, ποὺ ὑπάρχει ἡ Ἀλήθεια, καὶ ὄχι ἐκεῖ, ποὺ ὑπάρχουν αἱρετικοί, αἱρετίζοντες καί οἰκουμενιστές ἐπίσκοποι καὶ πατριάρχες, διότι ἡ Ἀλήθεια εἶναι πρόσωπο, ὁ Χριστός, πού εἶπε «ἐγώ εἰμί ἡ ἀλήθεια, ἡ ὀδός καί ἡ ζωή»[5], γι’αὐτό καί ἡ Ἀλήθεια καί ἕνας μόνο ὀρθόδοξος πιστός στήν Ἐκκλησία εἶναι ἡ πλειοψηφία. Αὐτοί, πού χρειάζονται νά βροῦν τρόπο ἐπιστροφῆς καί ἐπανένταξης στήν Ἐκκλησία, εἶναι οἱ οἰκουμενιστές. Καί αὐτός ὁ τρόπος εἶναι ἕνας καί μοναδικός. Ἡ μετάνοια καί ἡ ἀποκήρυξη τῆς παναιρέσεως τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί τῆς ψευδοσυνόδου τῆς Κρήτης.
Ἀλλά, ἄς ὑποθέσουμε ὅτι ὁ π. Αὐγουστῖνος, ὅπως ἰσχυρίζεται ὁ κ. Μακάριος, ἦταν ἐκτός Ἐκκλησίας. Προκύπτουν, ὅμως, ἀδυσώπητα ἐρωτήματα : Πῶς, ἐνῶ ἦταν ἐκτός Ἐκκλησίας, συμμετεῖχε κανονικά στήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὡς ἐνεργό μέλος της; Πῶς συμμετεῖχε σέ συνοδικές ἐπιτροπές; Πῶς λειτουργοῦσε ὡς κανονικός ἐπίσκοπος; Πῶς, ἐνῶ διέκοψε τήν μνημόνευση τοῦ Ἀθηναγόρα, μνημόνευε κανονικά «ὑπέρ τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Συνόδου», ὡς Ἱεράρχης τῶν λεγομένων «Νέων Χωρῶν»; Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ὀρθῶς καί κανονικῶς, δέν θεώρησε ποτέ τόν π. Αὐγουστῖνο ὅτι ἦταν ἐκτός Ἐκκλησίας, παρά τήν διακοπή μνημοσύνου, σέ ἀντίθεση μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, πού ἀντικανονικά τόν θεωροῦσε ἐκτός Ἐκκλησίας, λόγῳ παύσεως μνημονεύσεως τοῦ Ἀθηναγόρα.
Τέλος, ἡ περίπτωση τοῦ κ. Μακαρίου μᾶς θυμίζει τήν ἄλλη παρόμοια περίπτωση τοῦ ἑτέρουοἰκουμενιστοῦ Μητροπολίτου Προικοννήσου κ. Ἰωσήφ, ὁ ὁποῖος σέ ἐκδήλωση γιά τόν Καντιώτη στήν Φλώρινα τόν Αὔγουστο τοῦ 2013 δήλωσε ψευδῶς ὅτι «ὁ π. Αὐγουστῖνος, ὅταν βρέθηκε στὸ Φανὰρι ὡς μέλος συνοδικῆς ἐπιτροπῆς, ζήτησε συγγνώμη γιὰ τὴν διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου τοῦ πατριάρχου ποὺ εἶχε κάνει παλαιότερα». Δήλωση, ἡ ὁποία προκάλεσε τήν σφοδρή ἀντίδραση τῶν πνευματικῶν τέκνων τοῦ Καντιώτη[6].
Ἀπό τά παραπάνω, καταλαβαίνει κανείς πόσο «πονάει» τούς οἰκουμενιστές ἐπισκόπους ἡ διακοπή μνημονεύσεώς τους.
[1] ΘΕΟΦ. ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΕΩΣ κ. ΜΑΚΑΡΙΟΣ, Διακοπή κοινωνίας μέ τόν Ἐπίσκοπο κατά τόν 15οκανόνα τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου, Εἰσήγηση στό 8ο Διεθνές Συνέδριο Ὀρθοδόξου Θεολογίας, 24-5-2018, http://www.romfea.gr/diafora/21933-eisigisi-episkopou-xristoupoleos-sto-8o-diethnes-sunedrio-orthodojou-theologias
[2] Διεθνές Συνέδριο γιά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, http://fanarion.blogspot.gr/2018/05/blog-post_0.html
[3] Σχ. βλ. ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ, Ἡ κανονικότης τῆς ἐκλογῆς καὶ χειροτονίας μου, Ἀθῆναι 1990, σσ. 144-151, http://aktines.blogspot.com/2016/08/blog-post_51.html, καί Ἡ διακοπὴ μνημοσύνου…, περιοδικό «Χριστιανική Σπίθα», φ. 646, Δεκέμβριος 2006, σ. 1
[4] Τοῦ ἰδίου, Ἡ Ὀρθοδοξία ἔναντι τοῦ οἰκουμενισμοῦ, Ἀθῆναι 1990, σσ. 305-310.
[5] Ἰω. 14, 6.
[6] ΖΗΤΗΣΕ ΣΥΓΓΝΩΜΗ Ο π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ (ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ); «Χριστιανική Σπίθα» φ. 720, Σεπτέμβριος 2013 σσ. 1-2, http://www.katanixis.gr/2013/10/blog-post_1352.html
ΠΗΓΗ:http://aktines.blogspot.com/2018/06/blog-post_29.html#more