Οι Άγιοι ένδοξοι Οσιομάρτυρες Καρεώτες Μοναχοί
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΕΝΔΟΞΟΙ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΚΑΡΕΩΤΕΣ ΜΟΝΑΧΟΙ, ΟΙ ΥΠΟ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΟΦΡΟΝΩΝ ΑΖΥΜΙΤΩΝ ΞΙΦΕΙ ΤΕΛΕΙΩΘΕΝΤΕΣ, ΚΑΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΕΝΔΟΞΟΣ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΣ ΚΟΣΜΑΣ, Ο ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, ΑΓΧΟΝΗ ΑΠΑΙΩΡΗΘΕΙΣ
Εν Πειραιεί 5-12-2012
Εν Πειραιεί 5-12-2012
Πρωτοπρεσβ. Άγγελος Αγγελακόπουλος
εφημέριος Ι. Ν. Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Πειραιώς
εφημέριος Ι. Ν. Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Πειραιώς
Η Καθολική Ορθόδοξος Εκκλησία στις 5 Δεκεμβρίου, εκτός από την μνήμη του Οσίου και Θεοφόρου πατρός ημών Σάββα του Ηγιασμένου, εορτάζει και την μνήμη των αγίων ενδόξων οσιομαρτύρων Καρεωτών μοναχών του Αγίου Όρους, των υπό των λατινοφρόνων αζυμιτών ξίφει τελειωθέντων και του αγίου ενδόξου οσιομάρτυρος Κοσμά του Πρώτου του Αγίου Όρους, αγχόνη απαιωρηθέντος. Σύμφωνα με τον ιερό Συναξαριστή[1] : «τη αυτή ημέρα οι άγιοι οσιομάρτυρες οι εν τοις κελλίοις του Άθω κατοικούντες, οι τους Λατινόφρονας ελέγξαντες, τον βασιλέα, φημί, Μιχαήλ, και τον Πατριάρχην Βέκκον, ο μεν πρώτος απηγχονίσθη, οι δε λοιποί ξίφει ετελειώθησαν». Οι στίχοι του Συναξαρίου αναφέρουν : «Τη των οσίων πληθύι γνώμη μία, υπέρ πατρώων δογμάτων τεθνηκέναι».
Ας δώσουμε, όμως, τον λόγο στον πανοσιολογιώτατο αρχιμανδρίτη κυρό Γερβάσιο Ραπτόπουλο, να μας αφηγηθεί τα περί των οσιομαρτύρων[2].
«Κατά τέλη του 13ου αιώνος το Βατικανό στον αιματηρό πόλεμο εναντίον της Ορθοδοξίας, όταν δόθηκε η αφορμή, έβαλε στόχο και το Άγιον Όρος, το Κάστρο αυτό της Ορθοδοξίας. Όχι ο ίδιος ο Πάπας προσωπικά, βέβαια. Άλλα με το λατινόφρονα αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' τον Παλαιολόγο και τον λατινόφρονα επίσης Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, τον Ιωάννη Βέκκο. Φρονούντες και οι δύο ότι ο Πάπας θα ασκούσε την επιρροή του στη Δύση και θα ερχόταν στρατός στην απειλούμενη πόλη του Κωνσταντίνου, σκέφθηκαν να υπογράψουν ένωση με την λεγομένη εκκλησία του Πάπα.
Πώς όμως να πείσουν τον Ορθόδοξο λαό για την προδοσία αυτή; Με την πειθώ; Στάθηκε αδύνατον να το επιτύχουν. Έτσι χρησιμοποίησαν τη βία. Τη βία παντού. Ιδιαίτερα όμως στο «Κάστρο της Ορθοδοξίας, στον Άθωνα. Αλλά και εδώ συνάντησαν άρνηση. Αγιορείτες Πατέρες προτίμησαν τον θάνατο παρά. την προδοσία της Ορθοδοξίας και, σε τελική ανάλυση, την υποταγή της Μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας του Χριστού στον αιρεσιάρχη Πάπα της Ρώμης. Αυτό στην Ιερά Μονή του Ζωγράφου. Αυτό στην Ιερά Μονή του Βατοπαιδίου. Αυτό το ίδιο έγινε και στις Καρυές.
Απόσπασμα Λατίνων και λατινοφρόνων στρατιωτών, εκπροσώπων του Αυτοκράτορα, διέταξε τη σύναξη στις Καρυές των Μοναχών, πού διέμεναν στα γύρω από τις Καρυές κελλιά. Σκοπός της συνάξεως ήταν να πεισθούν οι Αγιορείτες Μοναχοί, με επικεφαλής τον Πρώτο, να συγκατατεθούν στην ένωση με την λεγομένη εκκλησία του Πάπα. Να λατινοφρονήσουν και να δεχθούν τα λατινικά δόγματα.
Απόσπασμα Λατίνων και λατινοφρόνων στρατιωτών, εκπροσώπων του Αυτοκράτορα, διέταξε τη σύναξη στις Καρυές των Μοναχών, πού διέμεναν στα γύρω από τις Καρυές κελλιά. Σκοπός της συνάξεως ήταν να πεισθούν οι Αγιορείτες Μοναχοί, με επικεφαλής τον Πρώτο, να συγκατατεθούν στην ένωση με την λεγομένη εκκλησία του Πάπα. Να λατινοφρονήσουν και να δεχθούν τα λατινικά δόγματα.
Στην πρόταση όμως αυτή της προδοσίας αντέδρασαν όλοι. Και ο Πρώτος και οι Μοναχοί. Με ένα λόγο και με μια απόφαση, αποκρίθηκαν ότι είναι πρόθυμοι και να μαρτυρήσουν για την ορθόδοξη πίστη, τη μόνη και αληθινή πίστη. Μάταια οι λατινόφρονες του αυτοκράτορα απειλούσαν τους Μοναχούς με κολαστήρια και με αυτόν τον θάνατο και τον Πρώτο με αγχόνη.
Με παρρησία και με την απόφαση του μαρτυρίου, ομιλούσαν κατά της ενώσεως με τον αντίχριστο Πάπα. Δεν μπορούν, έλεγαν, να συμβιβασθούν τα ασυμβίβαστα πράγματα. Μπορεί να συμβιβασθεί Χριστός και Βελιάρ, Χριστός και Διάβολος; «Τις συμφώνησις Χριστώ προς Βελίαρ»[3]; Καμμιά κοινωνία δεν μπορεί να υπάρχει μεταξύ της Ανατολής και της Δύσεως. Από την Ανατολή προήλθε ο φωτισμός. Και από τη Δύση προήλθε το σκότος.
Με παρρησία και με την απόφαση του μαρτυρίου, ομιλούσαν κατά της ενώσεως με τον αντίχριστο Πάπα. Δεν μπορούν, έλεγαν, να συμβιβασθούν τα ασυμβίβαστα πράγματα. Μπορεί να συμβιβασθεί Χριστός και Βελιάρ, Χριστός και Διάβολος; «Τις συμφώνησις Χριστώ προς Βελίαρ»[3]; Καμμιά κοινωνία δεν μπορεί να υπάρχει μεταξύ της Ανατολής και της Δύσεως. Από την Ανατολή προήλθε ο φωτισμός. Και από τη Δύση προήλθε το σκότος.
Ο διάλογος κρίθηκε μάταιος από μέρους των λατινοφρόνων. Οι Αγιορείτες Μοναχοί κι εδώ στις Καρυές αποδείχθηκαν αμετάπειστοι. Βράχοι ακλόνητοι. Γι’ αυτό και οι εχθροί της Ορθοδοξίας άρχισαν τα βασανιστήρια. Αλλά όσο βασανίζονταν οι Μοναχοί, τόσο και πιο πολύ, με όλη τους τη δύναμη, ομολογούσαν την ορθόδοξη πίστη. Γι’ αυτό και διατάχθηκε ό θάνατος. Θάνατος σκληρός. Η αγχόνη και η σφαγή. Η αγχόνη για τον Πρώτο του Αγίου Όρους. Η σφαγή για τους Μοναχούς. Κοκκίνισε το ιερό χώμα των Καρυών. Αλλά το αίμα αυτό ανέβηκε στον ουρανό, μπροστά στο Θεό, μαζί με τις ψυχές των οσιομαρτύρων πατέρων, σαν θυμίαμα ευωδιαστό. Ήταν η τελευταία λατρεία των Αγιορειτών Πατέρων, που την τέλεσαν στα άγια χώματα του Αγίου Όρους με το αίμα της καρδιάς τους. Αφού προσέφεραν στο Θεό τα πάντα, τελευταία προσέφεραν και το αίμα τους.
Αλλά, ας δώσουμε τον λόγο και στον λόγιο Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, πανοσιολογιώτατο αρχιμανδρίτη, Γέροντα Γεώργιο Καψάνη, για να περιγράψει με τη δική του γραφίδα τη θυσία αυτή των Αγιορειτών Προμάχων της Ορθοδοξίας[4].
Αλλά, ας δώσουμε τον λόγο και στον λόγιο Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, πανοσιολογιώτατο αρχιμανδρίτη, Γέροντα Γεώργιο Καψάνη, για να περιγράψει με τη δική του γραφίδα τη θυσία αυτή των Αγιορειτών Προμάχων της Ορθοδοξίας[4].
«...Μεγάλος πόλεμος εγείρεται και πάλι κατά των ορθοδόξων και της Ορθοδοξίας. Πολλοί ενδίδουν, γίνονται λατινόφρονες. Οι εναπομείναντες ορθόδοξοι έχουν να παλαίσουν προς λατίνους και λατινόφρονες. Στους λατινόφρονες ανήκαν Αυτοκράτορες, Πατριάρχαι, Αρχιερείς, πολιτικοί ηγέται, με εξουσία και δύναμι κοσμική. Ανθίστανται οι πιστοί ορθόδοξοι παντού και εδώ στο Άγιον Όρος.
Έρχεται μάλιστα εποχή που οι Λατινόφρονες εκβιάζουν τους Αγιορείτας πατέρας να προσκυνήσουν τον πάπα. Οι πλείστοι όμως προτιμούν τον θάνατο πού είναι ζωή και όχι τη ζωή πού είναι θάνατος.
Τελειώνονται μαρτυρικά πολλοί Αγιορείτες στις ιερές Μονές Ιβήρων, Βατοπεδίου, Ζωγράφου. Αλλά και εδώ στις Καρυές, κατά τον ιερό Νικόδημο, «ευρίσκομεν και οσιομάρτυρας, τον Πρώτον του Αγίου Όρους, και τους κύκλω κατοικούντας εις τα κελλία, οίτινες, επειδή ήλεγξαν τους λατινόφρονας, Μιχαήλ τον Βασιλέα και Βέκκον τον Πατριάρχην, ο μεν πρώτος εκρεμάσθη, οι δε άλλοι ξίφει την κεφαλήν απετμήθησαν».
Τελειώνονται μαρτυρικά πολλοί Αγιορείτες στις ιερές Μονές Ιβήρων, Βατοπεδίου, Ζωγράφου. Αλλά και εδώ στις Καρυές, κατά τον ιερό Νικόδημο, «ευρίσκομεν και οσιομάρτυρας, τον Πρώτον του Αγίου Όρους, και τους κύκλω κατοικούντας εις τα κελλία, οίτινες, επειδή ήλεγξαν τους λατινόφρονας, Μιχαήλ τον Βασιλέα και Βέκκον τον Πατριάρχην, ο μεν πρώτος εκρεμάσθη, οι δε άλλοι ξίφει την κεφαλήν απετμήθησαν».
Εδώ τελειούται μαρτυρικώς ο ομολογητής Πρώτος του Αγίου Όρους Ιερομάρτυς Κοσμάς, του οποίου το σεβάσμιο, ευωδιάζον και χαριτόβρυτο μαρτυρικό λείψανο ανεκαλύφθη, μερίμνη της Σεβαστής Ιεράς Κοινότητος, στον Νάρθηκα του πανσέπτου αυτού Ναού[5].
Εδέχθη τον μαρτυρικό θάνατο ο μακάριος από αγάπη προς τον Χριστό. Το μαρτύριο είναι ό, τι υψηλότερο έχει να προσφέρη ο άνθρωπος προς τον Θεό.
Μακάριε και Σεπτέ Πρώτε του Αγίου Όρους, Ιερομάρτυς του Χριστού Κοσμά, πρώτος στο ιερό διακόνημα του Πρώτου της Ιεράς Κοινότητος, πρώτος και στο μαρτύριο και την ομολογία το Χριστού.
Πρώτος στην έδρα του Πρωτάτου, πρώτος και στην αγχόνη και τον θάνατο και τον τάφο.
Το πολύαθλο και μαρτυρικό του σώμα ώς πολύτιμο θησαυρό έκρυψε και εφύλαξε η Ιερά αυτή γη.
Πρώτος στην έδρα του Πρωτάτου, πρώτος και στην αγχόνη και τον θάνατο και τον τάφο.
Το πολύαθλο και μαρτυρικό του σώμα ώς πολύτιμο θησαυρό έκρυψε και εφύλαξε η Ιερά αυτή γη.
Τώρα, με θεία νεύσι, ως αστήρ εωθινός ανατέλλεις πάλι στο Αγιώνυμο αυτό Όρος και στην απανταχού Εκκλησία του Θεού, για να φώτισης και οδήγησης τις ψυχές μας στην ακλινή ομολογία του Θεανθρώπου Χριστού.
Σφραγίζονται σήμερα τα στόματα όσων ηθέλησαν να αμφισβητήσουν την ομολογία των Αγιορειτών και την μαρτυρική τους τελείωσι από τους λατινόφρονες.
Χάρις στην ιδική του θυσία ημπορεί ή Ορθόδοξος Εκκλησία και το Άγιον Όρος να λέγουν προς τον σύγχρονο άνθρωπο «έρχου και ίδε»[6], τον αληθινό Χριστό, το πλήρωμα της Αληθείας Του και της Χάριτος Του, τον όλο Χριστό, την Κεφαλή και το Σώμα Του. Η φωνή σου ως φωνή υδάτων πολλών ακούγεται σήμερα.
Από τον τάφο σου ένας μυστικός ποταμός αναβλύζει, του οποίου τα ορμήματα ευφραίνουν την Πόλι του Θεου, την Αγία ανά την οικουμένην Ορθόδοξον Καθολική Εκκλησία.
Ευλογημένη η άσκησίς σου.
Ευλογημένη η ομολογία σου.
Ευλογημένος ο μαρτυρικός σου θάνατος.
Ευλογημένη η επί 700 χρόνια σπορά σου στην Αγιορείτικη γη.
Ευλογημένη και η φανέρωσίς Σου στους δύσκολους για τον κόσμο και την Εκκλησία καιρούς μας.
Ευλογημένη η ομολογία σου.
Ευλογημένος ο μαρτυρικός σου θάνατος.
Ευλογημένη η επί 700 χρόνια σπορά σου στην Αγιορείτικη γη.
Ευλογημένη και η φανέρωσίς Σου στους δύσκολους για τον κόσμο και την Εκκλησία καιρούς μας.
Το Άγιον Όρος στο πρόσωπο σου και στα πρόσωπα των άλλων αγίων Αγιορειτών οσιομαρτύρων των ελεγξάντων τους λατινόφρονες δεν συνεβιβάσθη ούτε συμβιβάζεται.
Η αγχόνη σου επιβάλλει και σε μας να ανανεώσουμε σήμερα την ομολογία την ιδική σου και των λοιπών οσιομαρτύρων, όντες διάδοχοί σας και συνεχισταί της Παραδόσεως σας.
Ομολογούμε λοιπόν, όπως έγραψαν οι Αγιορείται προς τον λατινόφρονα Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' τον Παλαιολόγο, λήγοντος του 13ου αιώνος, ότι «Πάσα η του Χριστού και Θεού ημών Ποίμνη εν σώμα εστίν, υπό μιάς κεφαλής διοικούμενον, ος εστι Χριστός Ιησούς».
Ομολογούμε λοιπόν, όπως έγραψαν οι Αγιορείται προς τον λατινόφρονα Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' τον Παλαιολόγο, λήγοντος του 13ου αιώνος, ότι «Πάσα η του Χριστού και Θεού ημών Ποίμνη εν σώμα εστίν, υπό μιάς κεφαλής διοικούμενον, ος εστι Χριστός Ιησούς».
Ομολογούμε επίσης ότι οι Λατίνου μη αφήσαντες «απαράτρεπτα» και «αμώμητα» τα κυριώτερα της Πίστεως, «αποκόπτονται του πανταχόθεν ίσου τε καλού ωραιομόρφου σώματος του Χριστού».
Η Μία, λοιπόν, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Συμβόλου της Πίστεως, είναι η καθ’ημάς Ορθοδοξία, διότι μόνη αύτη διατηρεί αναλλοίωτη την πίστι των Αποστόλων…».
Αδελφοί,
Η Μία, λοιπόν, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Συμβόλου της Πίστεως, είναι η καθ’ημάς Ορθοδοξία, διότι μόνη αύτη διατηρεί αναλλοίωτη την πίστι των Αποστόλων…».
Αδελφοί,
Πάνω απ’όλα, και από αυτή τη ζωή μας, προέχει η ορθόδοξη πίστη, όπως μας την παρέδωσαν οι Άγιοι Απόστολοι και οι Πατέρες της Αγίας μας Εκκλησίας. Πρώτα η πίστη και ύστερα η ζωή. Ύστερα όλα τα άλλα, που μας είναι βασικά, απαραίτητα, στη ζωή μας. Ό Χριστός υπογράμμισε ιδιαίτερα τούτο. Είπε : «Πλην ο υιός του ανθρώπου ελθών άρα ευρήσει την πίστιν επί της γης»[7]; Θα έλθει ο Κύριος και πάλι. Θα έλθει είτε με τον θάνατο για τον καθένα μας είτε κατά τη συντέλεια του κόσμου είτε με θλίψεις και συμφορές. Θα βρει στον καθένα μας τότε την πίστη την ορθόδοξη; Τη ζωντανή πίστη; Την ακλόνητη και σταθερή πίστη; Γιατί, ας μη ξεχνούμε ότι, όπως είπε ο Κύριος, «εγερθήσονται ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήται και δώσουσι σημεία μεγάλα και τέρατα, ώστε πλανήσαι, ει δυνατόν, και τους εκλεκτούς»[8]
Ελληνες ορθόδοξοι χριστιανοί,
Ελληνες ορθόδοξοι χριστιανοί,
Μείνετε σταθεροί, βράχοι ακλόνητοι στην Ορθόδοξη πίστη. Την Ορθόδοξη πίστη και τα μάτια σας! Την Ορθόδοξη πίστη και την σωτηρία της ψυχής σας»!
[1] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, τ. Β΄ (Νοέμβριος-Δεκέμβριος), εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσ/κη 2003,
σ. 248.
[2] ΑΡΧΙΜ. ΓΕΡΒΑΣΙΟΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ, Παπισμός και πρόμαχοι Ορθοδοξίας, σσ. 281-288.
[3] Β' Κορ. 6, 15.
[4] Λόγος που εκφωνήθηκε το 1982 στον πάνσεπτο Ναό του Πρωτάτου του Αγίου Όρους, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, από τον Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής του Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους Αρχιμ. Γεώργιο, κατ’ εντολήν της Ιεράς Κοινότητος, με την ευκαιρία της ανακομιδής του ιερού Λειψάνου του νεοφανούς Ιερομάρτυρος Κοσμά, Πρώτου του Αγίου Όρους, που απαγχονίσθηκε από τους λατινόφρονας.
[5] Οι αγώνες των μοναχών υπέρ της Ορθοδοξίας, εκδ. Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου, Άγιον Όρος 2003, σ. 245. «Αφού ο Μιχαήλ ανεχώρησε από εκεί (τη μονή Ζωγράφου), έφθασε στην κελλιώτικη Λαύρα των Καρεών, στην οποία είναι εγκατεστημένη και η έδρα του Πρώτου του Αγίου Όρους. Ο δε πρώτος και οι συνασκηταί του εναντιώθηκαν στον βασιλέα με γενναιότητα, ελέγχοντάς τον, όπως και οι προηγούμενοι Πατέρες. Ο βασιλεύς τότε ωργίσθηκε και διέταξε να τους σφάξουν όλους με τα ξίφη και έτσι ετελειώθησαν οι άγιοι Ομολογηταί. Στην συνέχεια ο Μιχαήλ κατέκαυσε την εκκλησία τους και λεηλάτησε τα κελλιά των μοναχών». (Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Ο Άθως, σσ. 142-143). «Εις τον ναόν του Πρωτάτου σώζονται δύο κενοτάφια, και έτερον εις την μονήν του Ζωγράφου αποδιδόμενα εις τους τότε υπέρ της Ορθοδοξίας σφαγιασθέντας» (Κ. ΒΛΑΧΟΣ, Η χερσόνησος του Αγίου Όρους Άθω, σ. 54). Μερικοί ισχυρίζονταν ότι η ιστορία αυτή δεν ήταν αληθινή. Όμως οι Αγιορείται Πατέρες, που επί επτακόσια έτη άναβαν ακοίμητο κανδήλι στον τάφο - και όχι κενοτάφιο - του αγίου Κοσμά είχαν απόλυτο δίκαιο. Το έτος 1982 βρέθηκε με την πρωτοβουλία της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους «το σεβάσμιο, ευωδιάζον και χαριτόβρυτο μαρτυρικό λείψανο» (ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΨΑΝΗΣ, Ορθοδοξία και Ουμανισμός - Ορθοδοξία και Παπισμός, σ. 52) του Ιερομάρτυρος Κοσμά (+1282), ο οποίος ήταν ο Πρώτος του Αγίου Όρους κατά την επιδρομή των Λατινοφρόνων (Ι. ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, Ο άγιος Ιερομάρτυς Κοσμάς, σ. 14).
[6] Ιω. 1, 47.
[7] Λκ. 18, 8.
[8] Μτθ. 24, 24.
[1] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, τ. Β΄ (Νοέμβριος-Δεκέμβριος), εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσ/κη 2003,
σ. 248.
[2] ΑΡΧΙΜ. ΓΕΡΒΑΣΙΟΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ, Παπισμός και πρόμαχοι Ορθοδοξίας, σσ. 281-288.
[3] Β' Κορ. 6, 15.
[4] Λόγος που εκφωνήθηκε το 1982 στον πάνσεπτο Ναό του Πρωτάτου του Αγίου Όρους, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, από τον Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής του Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους Αρχιμ. Γεώργιο, κατ’ εντολήν της Ιεράς Κοινότητος, με την ευκαιρία της ανακομιδής του ιερού Λειψάνου του νεοφανούς Ιερομάρτυρος Κοσμά, Πρώτου του Αγίου Όρους, που απαγχονίσθηκε από τους λατινόφρονας.
[5] Οι αγώνες των μοναχών υπέρ της Ορθοδοξίας, εκδ. Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου, Άγιον Όρος 2003, σ. 245. «Αφού ο Μιχαήλ ανεχώρησε από εκεί (τη μονή Ζωγράφου), έφθασε στην κελλιώτικη Λαύρα των Καρεών, στην οποία είναι εγκατεστημένη και η έδρα του Πρώτου του Αγίου Όρους. Ο δε πρώτος και οι συνασκηταί του εναντιώθηκαν στον βασιλέα με γενναιότητα, ελέγχοντάς τον, όπως και οι προηγούμενοι Πατέρες. Ο βασιλεύς τότε ωργίσθηκε και διέταξε να τους σφάξουν όλους με τα ξίφη και έτσι ετελειώθησαν οι άγιοι Ομολογηταί. Στην συνέχεια ο Μιχαήλ κατέκαυσε την εκκλησία τους και λεηλάτησε τα κελλιά των μοναχών». (Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Ο Άθως, σσ. 142-143). «Εις τον ναόν του Πρωτάτου σώζονται δύο κενοτάφια, και έτερον εις την μονήν του Ζωγράφου αποδιδόμενα εις τους τότε υπέρ της Ορθοδοξίας σφαγιασθέντας» (Κ. ΒΛΑΧΟΣ, Η χερσόνησος του Αγίου Όρους Άθω, σ. 54). Μερικοί ισχυρίζονταν ότι η ιστορία αυτή δεν ήταν αληθινή. Όμως οι Αγιορείται Πατέρες, που επί επτακόσια έτη άναβαν ακοίμητο κανδήλι στον τάφο - και όχι κενοτάφιο - του αγίου Κοσμά είχαν απόλυτο δίκαιο. Το έτος 1982 βρέθηκε με την πρωτοβουλία της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους «το σεβάσμιο, ευωδιάζον και χαριτόβρυτο μαρτυρικό λείψανο» (ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΨΑΝΗΣ, Ορθοδοξία και Ουμανισμός - Ορθοδοξία και Παπισμός, σ. 52) του Ιερομάρτυρος Κοσμά (+1282), ο οποίος ήταν ο Πρώτος του Αγίου Όρους κατά την επιδρομή των Λατινοφρόνων (Ι. ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, Ο άγιος Ιερομάρτυς Κοσμάς, σ. 14).
[6] Ιω. 1, 47.
[7] Λκ. 18, 8.
[8] Μτθ. 24, 24.