Τι Είναι Το Τεχνητό Κώμα;
Άκουσα ότι ένας γιατρός μπορεί να θέσει ασθενή σε τεχνητό κώμα. Πώς γίνεται και σε τι ωφελεί;
Πρόκειται για μια ακραία μορφή γενικής αναισθησίας. Αναστέλλεται η λειτουργία του εγκεφάλου, επομένως και η συνείδηση και οι αισθήσεις του ασθενούς, ο οποίος αδυνατεί πλέον να αντιδράσει σε ερεθίσματα. Σε κατάσταση τεχνητού κώματος, οι ζωτικές λειτουργίες, όπως οι παλμοί της καρδιάς, η πίεση του αίματος και η αναπνοή, διασφαλίζονται μέσω ειδικών μηχανημάτων ή φαρμακευτικών ουσιών. Το τεχνητό κώμα επιταχύνεται με αναισθητικά φάρμακα ή τεχνητή υποθερμία του σώματος στους 33 βαθμούς Κελσίου. Βέβαια, η κατάσταση του ασθενούς μπορεί να κριθεί αναστρέψιμη, οπότε μετά το πέρας της αγωγής επανακάμπτει.
Κατά τη διάρκεια του τεχνητού κώματος ο ασθενής βρίσκεται συνεχώς υπό την επίβλεψη του γιατρού. Στόχος είναι η χαλάρωση των εγκεφαλικών λειτουργιών προκειμένου ο ασθενής να αναρρώσει από βλάβη που έχει υποστεί (π.χ. ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο, δηλητηρίαση από ναρκωτικές ουσίες, που προξένησαν χημική διαταραχή στους νευρώνες , βίαιο χτύπημα στο κεφάλι ή βλάβη που προκλήθηκε λόγω ελλιπούς οξυγόνωσης του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια κατάδυσης). Αν η βλάβη είναι πολύ σοβαρή, τότε ο ασθενής τίθεται αυτόματα σε κώμα, αφού ο εγκέφαλος δεν είναι πλέον σε θέση να λειτουργήσει κανονικά. Σε αρκετές περιπτώσεις το κώμα θεωρείται η καλύτερη επιλογή για την ανάκαμψη του εγκεφάλου μετά τον τραυματισμό. Διαφορετικά, θα σπαταλούσε πολλή ενέργεια για τη συλλογή πληροφοριών από τα αισθητήρια όργανα, για το συντονισμό των κινήσεων του σώματος και την αποθήκευση σκέψεων (αν ο ασθενής ανακτούσε σχετικά γρήγορα τις αισθήσεις του). Με δύο λόγια , η ανάρρωση θα απαιτούσε πολύ περισσότερο χρόνο, καθώς η ικανότητα του σώματος να αυτοθεραπεύεται θα είχε ανασταλεί.
Εφόσον ο γιατρός κρίνει πως ο ασθενής πρέπει να παραμείνει σε κατάσταση τεχνητού κώματος , μπορεί να εμποδίσει την αφύπνισή του. Όταν εκτιμήσει πως η κατάσταση της υγείας του ασθενούς έχει σταθεροποιηθεί – αυτό ίσως πάρει μέρες, εβδομάδες, ακόμη και μήνες- σταματά τη χορήγηση χημικών ουσιών και διακόπτει το τεχνητό κώμα. Δεν είναι όμως βέβαιο ότι θα αποκατασταθούν όλες οι λειτουργίες του κεντρικού νευρικού συστήματος. Σε περίπτωση πολύ σοβαρής εγκεφαλικής βλάβης, ο ασθενής μπορεί να μη βγει ποτέ από το κώμα.
Τεχνητή Υποθερμία
Ο ασθενής μπορεί να τεθεί σε κατάσταση κώματος με τεχνητή υποθερμία, ώστε να δοθεί χρόνος στον εγκέφαλο να αναρρώσει.
- Ο ασθενής υποβάλλεται σε γενική αναισθησία για να μην τρέμει από το κρύο. Τοποθετείται επίσης αναπνευστήρας για να διασφαλιστεί η αναπνευστική λειτουργία.
- Όρος με διάλυμα άλατος σε θερμοκρασία 4 βαθμούς Κελσίου προκαλεί εσωτερική υποθερμία. Συνήθως χορηγούνται 2 λίτρα μέσα σε τριάντα λεπτά.
- Δύο καλύμματα τεχνητής υποθερμίας με θερμοκρασία 4 βαθμών Κελσίου και ψυχρά επιθέματα που τοποθετούνται σε διάφορα σημεία του σώματος προκαλούν εξωτερική υποθερμία.
- Η θερμοκρασία του σώματος ελέγχεται συνεχώς με θερμόμετρο στην ουροδόχο κύστη, την κύρια αρτηρία ή τον λάρυγγα. Όταν πέσει στους 33-34 βαθμούς Κελσίου, τα ψυχρά επιθέματα αφαιρούνται ενώ το κάλυμμα ρυθμίζεται στους 33 βαθμούς Κελσίου. Κατά τη διαδικασία της τεχνητής υποθερμίας, διενεργούνται μετρήσεις, ενώ ο γιατρός παρακολουθεί συνεχώς τις λειτουργίες του ασθενούς.
- Όταν λήξει η τεχνητή υποθερμία, η θερμοκρασία του ασθενούς αυξάνει σταδιακά καθώς η θερμοκρασία του υποθερμικού καλύμματος αυξάνει κατά 0,3 βαθμούς την ώρα σε διάστημα 10 ωρών. Ο ασθενής βγαίνει από τη νάρκωση όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 35 βαθμούς Κελσίου. Όταν φτάσει τους 36 βαθμούς Κελσίου αφαιρείται και το κάλυμμα της τεχνητής υποθερμίας.