Η αθεοφοβία έφερε την παντοφοβία.
ΤΟ
ΑΓΧΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Το θέμα,
αγαπητοί, της ομιλίας αυτής είναι το άγχος. Γράφουμε σε απλή γλώσσα και γι’
αυτό θα παραξενευτούν πολλοί που ακούνε τη λέξι άγχος. Τί είνε άραγε το άγχος; Στη σύντομη ομιλία μας θα προσπαθήσουμε να
δώσουμε μια εικόνα του ανθρώπου, που κατέχεται από το άγχος.
*
* *
Ζούμε, αγαπητοί
μου, σε μια εποχή, που μπορεί να ονομαστή εποχή των νευροψυχικών νοσημάτων. Και
στις ξένες χώρες και εδώ στην Ελλάδα οι νευρολογικές κλινικές έχουν
αυξηθή. Πελατεία μεγάλη. Τα δημόσια
ψυχιατρεία είνε γεμάτα. Άντρες και γυναίκες, νέοι και νέες τρέχουν σε
ψυχιάτρους και ζητούν θεραπεία. Έχουν
πονοκέφαλους, ίλιγγους, δυσφορία, αϋπνία, φοβία κι άλλες εκδηλώσεις.
Καταλαβαίνουν ότι έχασαν την ισορροπία τους. Κι όπως ένα αυτοκίνητο, που
χτυπήθηκε σοβαρά, χάνει την ισορροπία του, το «ζύγισμα» όπως λένε, κι ο σωφέρ
δεν εξουσιάζει καλά το σύστημα τροχοπεδήσεως, έτσι και ο άνθρωπος, που
κλονίστηκε το νευρικό του σύστημα κι ο ψυχικός του κόσμος, αισθάνεται πως
παραπαίει και καταφεύγει σε ψυχιάτρους για θεραπεία. Ο ψυχοπαθής άνθρωπος φαίνεται πως χάνει τα
φρένα της ζωής.
Κι ας μη νομίση
κανένας, πως στις κλινικές και τα ψυχιατρεία καταφεύγουν μονάχα άνθρωποι φτωχοί
και βασανισμένοι στη ζωή τους. Τα
πράγματα αποδεικνύουν, πως απ΄ αυτούς που καταφεύγουν στους ψυχιάτρους οι
περισσότεροι είνε οικονομικώς ευκατάστατοι και πλούσιοι. Είνε εκατομμυριούχοι και
πολυεκατομμυριούχοι. Είνε, όπως λένε,
μεγιστάνες του πλούτου. Κολυμπούν μέσα στα δολλάρια και στις λίρες. Τίποτε το υλικό δεν τους λείπει. Έχουν όλα τα μέσα της ζωής, όλα τα
κομφόρ. Ζουν με όλες τις ανέσεις. Ικανοποιούν όλες τις υλικές και σαρκικές
επιθυμίες τους. Ταξιδεύουν όλο τον
κόσμο. Έχουν αεροπλάνα, ελικόπτερα και καράβια. Έχουν στην ιδιοκτησία τους και
νησάκια ολόκληρα. Έχουν στρώσει τις παραλίες τους με χρυσή άμμο. Και ξοδεύουν κάθε μέρα τόσα, όσα θα
χρειαζόντουσαν για να ζήσουν χίλιες οικογένειες φτωχών ανθρώπων. Ε λοιπόν,
αυτοί οι άνθρωποι, που νομίζουν οι πολλοί πως είνε ευτυχισμένοι, πέφτουν σε
μελαγχολία. Και προσπαθούν με διάφορα μέσα να διώξουν τη μελαγχολία, να διαλύσουν
τα μαύρα και βαρειά σύννεφα που σκεπάζουν την ψυχή τους. Χρησιμοποιούν διάφορα φάρμακα, υποβάλλονται
σε δίαιτες, κάνουν λουτρά, παίρνουν και ναρκωτικά ακόμη, για να δοκιμάσουν
λίγες στιγμές ψεύτικης χαράς. Αλλά τίποτε δεν κατορθώνουν. Η μελαγχολία δεν
φεύγει. Τα μαύρα σύννεφα δεν διαλύονται. Όλα μαύρα και σκοτεινά τους φαίνονται. Ζουν με ανησυχίες, με φόβους, με εφιάλτες.
Αυτή η κατάστασις ονομάζεται άγχος. Είνε
σαν να πιάνη ένας να σου σφίγγη το λαιμό και ν’ αναπνέης με μεγάλη δυσκολία..
Λίγο ακόμη αν σε σφίξη, θα σε πνίξη.
Μέσα στο σημερινό
κόσμο η αγωνία και η ταραχή για το πώς θα ζήσουν οι άνθρωποι, το άγχος της ζωής,
έχει ξαπλωθή τεράστια. Όλοι αγωνιούν.
Αγωνιούν οι φτωχοί. Αγωνιούν οι
πλούσιοι. Αγωνιούν οι πολίτες. Αγωνιούν οι άρχοντες. Σ’ όλους το μέλλον φαίνεται αβέβαιο. Ο
φτωχός, που ζη απ’ το μεροκάματό του, φοβάται μήπως αύριο δεν θα υπάρχη δουλειά
και δυστυχήση αυτός κι η οικογένειά του.
Ο οικογενειάρχης φοβάται για το μέλλον των παιδιών του. Ο υγιής φοβάται
μήπως αρρωστήση, και κάθε πόνος που αισθάνεται φοβάται, μήπως είνε
καρκίνος. Οι πλούσιοι πούχουν καταθέσεις
στις τράπεζες φοβούνται μήπως γίνη πληθωρισμός και τα χρήματά τους χάσουν την
αξία τους. Φόβος φτώχειας, φόβος ανεργίας, φόβος πληθωρισμού, φόβος αρρώστιας,
φόβος και τρόμος θανάτου.
*
* *
Αλλά στις μέρες
μας, κοντά στις άλλες μέριμνες και αγωνίες, προστέθηκε και μια άλλη αγωνία,
παγκόσμια αγωνία. Είνε η αγωνία ενός πολέμου, που δεν θάνε σαν τους άλλους πολέμους.
Είνε ο πόλεμος, που θα γίνη με πυρηνικές
βόμβες και θα καταστρέψη ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο και κάπου θα μείνουν λίγα
δέντρα, λίγα ζώα και λιγώτεροι άνθρωποι, που θα κλαίνε και θα θρηνούν πάνω στα
παγκόσμια ερείπια. Οι μεγάλες πόλεις θα
γίνουν στάχτη. Η γη θα γίνη ένα απέραντο νεκροταφείο. Και αυτός η ήλιος θα
σκοτεινιάση απ’ τα μαύρα σύννεφα των πυρηνικών εκρήξεων. Ποιός άνθρωπος στην Ευρώπη και στην Αμερική
δεν έχει φόβο πυρηνικού πολέμου;
Δυστυχώς οι πόλεμοι, που τώρα είνε περιωρισμένοι σε μερικά σημεία του
πλανήτου μας, αν δεν σβήσουν, θα οδηγήσουν σε πυρηνικό πόλεμο, που θα κάψη όλη
τη γη. «Πόλεμοι και ακοαί πολέμων», όπως
είπε ο Χριστός (Ματθ. 24,6).
* * *
Έτσι το άγχος
που αρχίζει απ’ τα άτομα, προχώρησε, κατέλαβε πόλεις, κοινωνία και έθνη, και
έγινε πλέον παγκόσμιο άγχος. Δεν λένε μονάχα τα άτομα «Τί θα κάνουμε;», αλλά τον ίδιο λόγο λένε και τα έθνη.
Και ποια η αιτία; Θα
γελάσουν πολλοί, αν πούμε την αιτία της φοβερής αυτής καταστάσεως. Αλλά θα
πούμε την αλήθεια και ας γελάσουν. Αιτία του άγχους είνε το ότι έφυγε απ’ τις καρδιές
μας ο
φ ό β ο ς τ ο υ Θ ε ο ύ.
Ο άνθρωπος καυχήθηκε για τις τέχνες και τις επιστήμες του,
υπερηφανεύτηκε σαν τον Εωσφόρο, αποστάτησε απ’ το Θεό, καταπάτησε τις θείες
εντολές, και αντί του φόβου του Θεού, που σώζει τον άνθρωπο απ’ το κακό και
φέρνει την ειρήνη, ήρθαν όλοι οι άλλοι φόβοι.
Η αθεοφοβία έφερε την
παντοφοβία. Ο σημερινός άνθρωπος, που
σήκωσε το κεφάλι του και φώναξε: «Κάτω ο Θεός!
Κάτω ή θρησκεία!», ο άνθρωπος αυτός έφτασε σε μια τέτοια ψυχική
κατάστασι, ώστε να τρέμη και τη σκιά του και να τρέχη στους ψυχιάτρους, και
θεραπεία να μη βρίσκη και σαν μοναδική διέξοδο νάχη την αυτοκτονία.
*
* *
Το άγχος λοιπόν
που βασανίζει σήμερα την ανθρωπότητα είνε μια συνέπεια της ζωής χωρίς Θεό. Απ’ τα παθήματά του ας ελπίσουμε πως θα μάθη
ο άνθρωπος, ότι χωρίς Θεό ευτυχία δεν υπάρχει.
Αν μπορή το ψάρι να ζήση χωρίς νερό, τότε κι ο άνθρωπος μπορεί να ζήση
χωρίς Θεό. Έξω απ’ το νερό το ψάρι έχει
κι αυτό άγχος, σπαρταράει και πνίγεται. Και ο άνθρωπος έξω απ’ το Θεό θα
σπαρταράη σαν το ψάρι και ησυχία δεν θα βρίσκη, έστω κι αν γίνη Μέγας
Αλέξανδρος στη δύναμι, Κροίσος στα πλούτη, Σαρδανάπαλος στις ανέσεις και
διασκεδάσεις, Πλάτων στη σοφία, Αϊνστάιν στην επιστήμη.
Ένα είνε: Να
φοβάται ο άνθρωπος το Θεό και να εκτελή τις εντολές του. Τότε θα είνε ασφαλισμένος και ευτυχισμένος.
«ΚΟΙΝΩΝΙΚΑΙ ΠΛΗΓΑΙ» ΣΥΝΤΟΜΑ ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ
Ν. ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ, ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ
ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ «Ο ΣΤΑΥΡΟΣ», ΑΘΗΝΑΙ 1994, Σελ.
224-228