«Οχι» Εκκλησίας στον νόμο για δωρεά οργάνων
Της Λινας Γιανναρου
Ενα ενιαίο, αρραγές, εκκλησιαστικό μέτωπο διαμορφώνεται απέναντι στον νέο νόμο για τη δωρεά οργάνων, ο οποίος πρόκειται να τεθεί σε ισχύ την 1η Ιουνίου. Φωνές όπως της Ιεράς Μητρόπολης Γλυφάδας, που τον περασμένο Ιανουάριο είχε τρομοκρατήσει τους πιστούς με το περίφημο «είμαστε όλοι υποψήφιοι για να μας σκοτώσουν πριν να πεθάνουμε», έχουν πλέον πληθύνει, με ανοιχτό το ενδεχόμενο προσφυγής χριστιανικών φορέων στο ΣτΕ για ακύρωση του νόμου.
Στον πυρήνα των αντιδράσεων βρίσκεται το άρθρο 9 του νόμου 3984/2011 που για πρώτη φορά εισήγαγε τον όρο της «εικαζόμενης συναίνεσης» (είμαστε όλοι δότες εκτός εάν εκδηλώσουμε την αντίθεσή μας όσο ζούμε). Μολονότι -προφανώς υπό την πίεση και μερίδας του εκκλησιαστικού κόσμου- με τον νόμο 4075/2012 το επίμαχο άρθρο τροποποιήθηκε ώστε να απαιτείται και η συναίνεση της οικογένειας του δότη, οι αντιδράσεις δεν κάμφθηκαν. Χαρακτηριστικό είναι ότι το περασμένο Σάββατο η Εστία Πατερικών Μελετών και η Ενωμένη Ρωμηοσύνη, υπό την αιγίδα της Ι.Μ. Πειραιώς και της Ι.Μ. Γλυφάδος, πραγματοποίησαν στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας ημερίδα με θέμα «Μεταμοσχεύσεις: δωρεά ή αφαίρεση ζωής;», όπου μεταξύ άλλων έγινε λόγος για ιατρική τύπου Μένγκελε και «αρπαγή οργάνων».
Στον χαιρετισμό του ο μητροπολίτης Γλυφάδας Παύλος τόνισε ότι η ένστασή τους δεν αφορά περιπτώσεις δωρητών και ληπτών διπλών οργάνων ή ιστών, όπως π.χ. νεφρών, μυελού των οστών ή δέρματος. «Υψώνεται όμως στεντορεία φωνή -είπε- προς πάσαν κατεύθυνσιν, για τις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες ο δότης, από τη στιγμή που θα του αφαιρεθεί ένα μόσχευμα, μοναδικό για την επιβίωσή του όπως για παράδειγμα η καρδιά, αφήνει την τελευταία του πνοή».
Σημειώνεται ότι η λήψη οργάνων γίνεται μόνο αφού επέλθει ο εγκεφαλικός θάνατος, ο οποίος -όπως εξηγούν οι επιστήμονες- οδηγεί μαθηματικά στην έκπτωση όλων των οργάνων του σώματος και εντέλει στον βιολογικό θάνατο. Ομάδα γιατρών πιστοποιεί ανά οκτάωρο με τρία διαφορετικά επιστημονικά τεστ τον εγκεφαλικό θάνατο και μόνον τότε γίνεται λόγος για δωρεά οργάνων.
Αποστολή κειμένου
Η Εκκλησία όμως, αν και όχι επισήμως, έχει διαφορετική άποψη. Οπως αναφέρεται και στο ψήφισμα που προέκυψε από τις εργασίες της ημερίδας, ο «εγκεφαλικός θάνατος» αποτελεί «ιδεολογικό κατασκεύασμα για την προώθηση των μεταμοσχεύσεων, ενώ η αφαίρεση οργάνων γίνεται από ζωντανούς ανθρώπους και αποτελεί εγκληματική πράξη». «Κατά τη διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η ψυχή υπάρχει “εξ άκρας συλλήψεως” με το σώμα και σε περίπτωση καταστροφής ενός μέλους, ζει και ενεργεί στα υπόλοιπα μέλη. Γι’ αυτό επιβάλλεται σεβασμός στην ακεραιότητα του ανθρώπου και κρίνεται απαράδεκτος ο ακρωτηριασμός του για τους χρησιμοθηρικούς σκοπούς των μεταμοσχεύσεων», σημειώνεται στο κείμενο το οποίο θα αποσταλεί στον μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο και την Ιερά Σύνοδο, στη Βουλή των Ελλήνων, στον υπουργό Υγείας κ.λπ.
Εντύπωση προκαλεί ότι στην ημερίδα συμμετείχαν και μέλη της ιατρικής κοινότητας. Στην ομιλία του ο επ. καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ Εμμανουήλ Παναγόπουλος είπε ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει συγκατάθεση του συνόλου της επιστημονικής κοινότητας για να επιτευχθεί το ταυτόσημο εγκεφαλικού θανάτου και θανάτου. «Οπως ευφυώς εγράφη, ο εγκεφαλικά νεκρός είναι ένας αρκετά νεκρός για να μπορεί να ταφεί και ταυτόχρονα ένας αρκετά ζωντανός για να είναι δότης οργάνων». Με τη σειρά του ο καρδιολόγος Αθανάσιος Αβραμίδης έκανε λόγο για «ευτελισμό της προσωπικότητας του ανθρώπου, ωσάν να είναι res, δηλαδή “πράγμα”, μια χαλασμένη μηχανή από την οποία μπορούν να παίρνουν κομμάτια της ως ανταλλακτικά». Την παρομοίωση πήγε ένα βήμα παραπέρα ο ογκολόγος-θεολόγος αρχιμανδρίτης Ιω. Κοκκάκης, που σημείωσε ότι οι ΜΕΘ μετατρέπονται σε «μονάδες ανταλλακτικών, τύπου βουλκανιζατέρ, όπου θα πετάς τις καμένες φλάντζες και θα ανακυκλώνεις τις μισοφαγωμένες».