ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ...ΓΕΝΗΘΗΤΩ ΤΟ ΘΕΛΗΜΑ ΣΟΥ
Ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ «έφυγε» τα ξημερώματα της 13ης Αυγούστου, περιμένοντας να κάνει την επέμβαση.
Δωρεά οργάνων, μια ακόμη χαμένη ευκαιρία για ζωή...
Τις αγκυλώσεις της Ελλάδας ως προς τη δωρεά οργάνων φέρνει στην επιφάνεια ο θάνατος του 42χρονου διεθνολόγου, από τη Θεσσαλονίκη, Δημήτρη Καζή, ο οποίος έπασχε από μία σπάνια ασθένεια του ήπατος και ζητούσε «μια ευκαιρία να ζήσει».
Τελικά μετά από προσωπική προσπάθεια, ο κατάλληλος δότης που θα του χάριζε τη ζωή βρέθηκε, η γραφειοκρατία όμως εμπόδισε τη μεταμόσχευση με αποτέλεσμα ο νέος αυτός άντρας να φύγει άδικα από τη ζωή.
Μετά από μία σειρά απογοητεύσεων, καθώς κανείς δεν έδινε ένα κομμάτι από το ήπαρ του για εκείνον, ο Δημήτρης Καζής στις 17 Ιουλίου είχε κάνει δημόσια έκκληση προς φίλους και γνωστούς μέσω Facebook, ώστε να βρεθεί δότης. «Δώστε μου την ευκαιρία να ζήσω», έγραφε χαρακτηριστικά.
Συγκεκριμένα είχε γράψει στον προσωπικό του λογαριασμό:
«Παιδιά γειά σας, δυστυχώς φεύγω και φεύγω πικραμένος. Ζήτησα την βοήθεια σας και δεν ανταποκριθήκατε, κανείς δεν νοιάστηκε ούτε καν μου τηλεφώνησε, ούτε ζήτησε να πάρει πληροφορίες από τους γιατρούς. Γνωρίζω ότι είναι μια δύσκολη απόφαση και ότι εκ πρώτης φοβίζει αλλά όταν φτάνεις στο τελικό σημείο που έχεις να ζυγίζεις την ζωή ενός ανθρώπου-φίλου με μία ταλαιπωρία δύο εβδομάδων το πολύ η ζυγαριά νόμιζα πως εύκολα θα έγερνε…
Καταρχήν οποίος ερχόταν εδώ θα έλυνε τις απορίες του διότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική από τους διαφορους αφηρημένους οδηγούς του Ίντερνετ. Ο γιατρός είναι μοναδικός στον κόσμο και κορυφή καθώς εδώ και 4,5 χρόνια(2500 μεταμοσχεύσεις) δεν έχει καμία αποτυχία-απώλεια. Επίσης μετά την άφιξη του από εδώ κανείς δεν είναι ακόμη υποψήφιος δότης. Αυτό το αποφασίζουν οι γιατροί αφού εξετάσουν όλες τις παραμέτρους. Σας φιλώ και περιμένω έστω την τελευταία στιγμή την ανταπόκριση σας. Το email μου είναι dkazis@yahoo.com και μπορείτε. να με καλέσετε μέσω viber, messenger, FaceTime στο +30..... Δώστε μου την ευκαιρία να ζήσω. Δημήτρης»
Μετά την συγκινητική του έκκληση ο δότης βρέθηκε, ο 42χρονος όμως «έφυγε» τα ξημερώματα της 13ης Αυγούστου, περιμένοντας να κάνει την επέμβαση.
Έναν μήνα νωρίτερα, η αδελφή του Κατερίνα Καζή, έγραφε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
«Στην Ελλάδα η ιδέα του να γίνει κάποιος ζώντας δότης οργάνου είναι ανύπαρκτη. Δυστυχώς το διαπιστώνω και στην πράξη. Επειδή όμως δεν ξέρεις πώς τα φέρνει η ζωή και επειδή “Η πιθανότητα να χρειαστούμε εμείς οι ίδιοι, κάποια στιγμή της ζωής μας, ένα μόσχευμα είναι πολύ μεγαλύτερη από την πιθανότητα να δωρίσουμε τα όργανα μας μετά θάνατον” (πηγή eom.gr), σας παροτρύνω να αφιερώσετε λίγα λεπτά να ενημερωθείτε σχετικά από τον κατάλληλο φορέα, να λύσετε τυχόν απορίες και γιατί όχι, να κάνετε και αίτηση για δωρητής οργάνων & ιστών.
Από έναν δότη μπορούν να σωθούν έως και 8 ασθενείς που χρήζουν μεταμόσχευσης οργάνων! (κ πολλοί περισσότεροι από ιστούς, δέρμα κτλ). Η διαδικασία γίνεται και ηλεκτρονικά, με ταυτοποίηση μέσω taxisnet και είναι εξαιρετικά απλή. www.eom.gr. Ελπίζω να μην περιοριστείτε απλά σε ένα like. Είναι ένα δώρο ζωής που δυστυχώς (συνήθως) το εκτιμάς μόνο όταν σου χτυπήσει την πόρτα. Ας βοηθήσουμε λοιπόν όλοι να ανοίξουν πολλές τέτοιες πόρτες.. Με βαθιά εκτίμηση προς όλους σας».
Αποχαιρετώντας τον, η δημοτική παράταξης «Εντάξει», με την οποία είχε πολιτευτεί ανέφρε ότι ο Δημήτρης Κάζης, Διεθνολόγος και κάτοχος τριών πανεπιστημιακών πτυχίων, «παρά το νεαρό της ηλικίας του, είχε να επιδείξει ερευνητικό έργο, ενώ έχει συγγράψει επιστημονικά κείμενα που έχουν αναφερθεί σε ελληνική και ξένη βιβλιογραφία. Αρθρογραφούσε σε μπλογκς και εφημερίδες. Ήταν Διοικητικός Υπάλληλος του Υπουργείου Παιδείας όπου είχε απασχοληθεί σε καίρια τμήματα υψηλών απαιτήσεων». «Από τις σημαντικές πρωτοβουλίες του ήταν η ίδρυση του Κέντρου Διεθνούς Πολιτικής Θεσσαλονίκης. Τα τελευταία χρόνια ασχολούνταν με τα Social Media και τα νέα κοινωνικά μέσα, την επιχειρηματικότητα του Διαδικτύου, ενώ είχε βοηθήσει αφιλοκερδώς κοινωφελείς οργανισμούς και επιχειρήσεις στη διαδικτυακή τους παρουσία. Είχε έντονη πολιτική δραστηριότητα και ενασχόληση με τα κοινά, με ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα ΑμεΑ», σημείωνει στην ανακοίνωσή της.
Ουραγός στη δωρεά οργάνων η Ελλάδα
Πράγματι, στην Ελλάδα η κουλτούρα της δωρεάς οργάνων είναι ανύπαρκτη. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, το 2018 δηλώθηκαν 108 πιθανοί δότες (εγκεφαλικά νεκροί) και αξιοποιήθηκαν μόλις 45. Πιο συγκεκριμένα, πέρυσι, πραγματοποιήθηκαν μόλις 103 μεταμοσχεύσεις νεφρών, ήπατος και καρδιάς από πτωματικούς δότες και άλλες 69 μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντες δότες. Οι αριθμοί αυτοί αντιστοιχούν σε 4 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, φέρνοντας την Ελλάδα σε μια από τις τελευταίες θέσεις όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε όλο τον κόσμο. Φέτος, μέχρι μέχρι τον Απρίλιο, είχαν πραγματοποιηθεί 52 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων από πτωματικούς δότες και άλλες 18 μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντες δότες. Στο μεταξύ, εκατοντάδες ασθενείς περιμένουν σε λίστες αναμονής για μεταμόσχευση.
16 ερωτήσεις κι απαντήσεις για τη δωρεά οργάνων
Όπως σημειώνει ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχέυσεων (ΕΟΜ) «εκείνο που προηγείται της μεταμόσχευσης είναι το ανθρώπινο μεγαλείο, καθώς την ώρα της μεγαλύτερης οδύνης για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, κάποιος με μόνο του κίνητρο την αγάπη, τον αλτρουϊσμό και την γενναιοδωρία του, αποφασίζει, υπερβαίνοντας τον μεγαλύτερο πόνο, να γεφυρώσει την ζωή με το θάνατο». Ο ΕΟΜ δίνει επίσης χρήσιμες απαντήσεις σε 16 ερωτήσεις γύρω από τη δωρεά οργάνων:
1. Πως μπορώ να εγγραφώ στο Μητρώο Δωρητών;
Οποιοσδήποτε επιθυμεί να εγγραφεί στο Μητρώο Δωρητών μπορεί να το κάνει συμπληρώνοντας τη «Δήλωση Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ εδώ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα). Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 – ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)
2. Πως μπορώ να εγγραφώ στο Μητρώο Αρνητών;
Οποιοσδήποτε επιθυμεί να εγγραφεί στο Μητρώο Αρνητών μπορεί να το κάνει συμπληρώνοντας τη «Δήλωση Άρνησης Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ εδώ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα). Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 – ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)
3. Τι ισχύει αν δεν εγγραφώ ούτε στο Μητρώο Δωρητών ούτε στο Μητρώο Αρνητών;
Σε περίπτωση που κάποιος δεν είναι ενταγμένος στο «Μητρώο Δωρητών» ή στο «Μητρώο Αρνητών», η απόφαση για την αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση λαμβάνεται με τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειας.
4. Έχω κάρτα δότη, ισχύει ακόμα η παλιά εγγραφή μου με το νέο νόμο;
Το παλαιό Μητρώο Δωρητών και οι αντίστοιχες κάρτες δότη δεν είναι πλέον σε ισχύ. Σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να παραμείνει Δωρητής Οργάνων και Ιστών θα πρέπει να εγγραφεί στο νέο Μητρώο Δωρητών.
5. Σε περίπτωση απώλειας της νέας κάρτας δότη, ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθήσω;
Σε περίπτωση απώλειας, η κάρτα δότη αντικαθίσταται κατόπιν επικοινωνίας σας με τον Ε.Ο.Μ. και υποβολή αιτήματος αντικατάστασης. Ωστόσο, η έλλειψη της Κάρτας Δότη δεν συνεπάγεται διαγραφή από το «Εθνικό Μητρώο Δωρητών».
6. Αν έχω εγγραφεί σε κάποιο από τα δύο Μητρώα και αλλάξω γνώμη τι πρέπει να κάνω;
Σε περίπτωση που κάποιος έχει ενταχθεί είτε στο «Μητρώο Δωρητών» είτε στο «Μητρώο Αρνητών», δύναται να διαγραφεί υποβάλλοντας τη «Δήλωση Διαγραφής από το Μητρώο Δωρητών ή Αρνητών Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ εδώ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα). Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 – ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)
7. Πως θα μπορούσα να τροποποιήσω τα στοιχεία της δήλωσής μου;
Σε περίπτωση που θέλετε να τροποποιήσετε κάποια από τα στοιχεία της δήλωσής σας θα πρέπει να διαγραφείτε και να εγγραφείτε εκ νέου στο Μητρώο της επιλογής σας.
8. Ποια είναι η θέση της εκκλησίας σχετικά με τη δωρεά οργάνων;
Η Ιερά Σύνοδος της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει εκφράσει την άποψή της σχετικά με τη Δωρεά Οργάνων και Ιστών, καθώς και τον εγκεφαλικό θάνατο με τον Κανονισμό υπ΄αριθμ. 101/1998 «Περί συστάσεως οργανώσεως και λειτουργίας της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος». Επίσης, με την εγκύκλιο 2819 στις 07/07/2005 με θέμα «Περί της δωρεάς οργάνων σώματος», η Ιερά Σύνοδος της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εξέφρασε ακόμη μια φορά την θέση της σχετικά με τη Δωρεά.
9. Ποια η διαφορά μεταξύ «δωρητή» και «δότη» οργάνων;
«Δωρητής οργάνων» είναι ο ενήλικος πολίτης που δηλώνει εν ζωή ότι μετά τον θάνατό του θα ήθελε να βοηθήσει ασθενείς συνανθρώπους του, προσφέροντας τα όργανά του προς μεταμόσχευση. «Δότης οργάνων» είναι ο εκλιπών από τον οποίο αφαιρείται τουλάχιστον ένα όργανό του προς μεταμόσχευση, ή, ο εν ζωή πολίτης που δίνει ένα όργανό ή ιστό του προς μεταμόσχευση σε συγγενή του, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.
10. Πώς μπορώ να γίνω δωρητής σώματος;
Ο δωρητής σώματος προσφέρει ολόκληρο το σώμα του μετά το θάνατό του στην ιατρική επιστήμη για ερευνητικούς σκοπούς και στη περίπτωση αυτή δεν κηδεύεται. Οι δωρητές σώματος δηλώνουν την επιθυμία τους στο Ανατομείο της Ιατρικής Σχολής της περιοχής τους.
11. Ποια είναι η κατάσταση του σώματος του δότη μετά την ολοκλήρωση της δωρεάς;
Η αφαίρεση οργάνων από θανόντα δότη γίνεται με τον δέοντα σεβασμό στο σώμα του νεκρού. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για την αποκατάσταση της εικόνας του (άρθρο 9, ν.3984/2011). Η όλη διαδικασία διενεργείται με μεγάλη προσοχή από χειρουργούς και εκπαιδευμένο προσωπικό, χωρίς να παραμορφώνει το σώμα, την όψη ή τα χαρακτηριστικά κατά την παράδοσή του στους συγγενείς.
12. Μπορεί ο καθένας να γίνει δότης οργάνων και ιστών μετά θάνατον;
Όχι: Προκειμένου να εκτιμηθεί η καταλληλότητα ενός ασθενούς για να γίνει δότης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να νοσηλεύεται διασωληνωμένος σε κάποιο νοσοκομείο της χώρας. Η αφαίρεση οργάνων από έναν δότη μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά την διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της δωρεάς .
13. Υπάρχει όριο ηλικίας ή κάποια αντένδειξη για να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων και ιστών;
Όχι. Τα όρια ηλικίας που είχαν τεθεί παλαιότερα έχουν ξεπερασθεί από τις εξελίξεις της ιατρικής. Σημαντική είναι η βιολογική και όχι η χρονολογική ηλικία, γι’ αυτό όργανα μπορούν να δώσουν τόσο βρέφη όσο και υπερήλικες. Η ύπαρξη προβλημάτων υγείας δεν αποτελεί πάντα αντένδειξη για να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων. Η εκτίμηση της καταλληλότητας των οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση πραγματοποιείται μετά την διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της δωρεάς.
14. Μπορώ να γίνω δότης οργάνων εν ζωή;
Ναι. Από ζώντα δότη μπορεί να μεταμοσχευθούν νεφρό, μέρος του ήπατος, μέρος του πνεύμονα ή μέρος του λεπτού εντέρου. Επίσης, μεταμόσχευση από ζώντα δότη γίνεται και στα αιμοποιητικά κύτταρα (μυελός των οστών). Η ζώσα δωρεά προκειμένου να πραγματοποιηθεί θα πρέπει να ακολουθεί την κείμενη νομοθεσία.
15. Μπορώ να κάνω δωρεά μετά θάνατον προς ένα συγκεκριμένο πρόσωπο;
Όχι. Η κατευθυνόμενη δωρεά οργάνων και ιστών μετά το θάνατο του δότη δεν επιτρέπεται να γίνεται προς ορισμένο λήπτη. Υπόδειξη του λήπτη από το δωρητή δεν λαμβάνεται υπόψη, αλλά ακολουθείται η καθορισμένη σειρά προτεραιότητας μεταξύ των υποψηφίων ληπτών σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
16. Μπορεί να μάθει ο μεταμοσχευμένος ασθενής ποιος ήταν ο δότης του;
Όχι. Η ταυτότητα του νεκρού δότη δεν αποκαλύπτεται στο λήπτη και στην οικογένειά του. Δεν αποκαλύπτεται, επίσης, η ταυτότητα του λήπτη στην οικογένεια του νεκρού δότη. Τα αρχεία ληπτών και δοτών περιέχουν «ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα» που προστατεύονται από την κείμενη νομοθεσία.
Έναν μήνα νωρίτερα, η αδελφή του Κατερίνα Καζή, έγραφε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
«Στην Ελλάδα η ιδέα του να γίνει κάποιος ζώντας δότης οργάνου είναι ανύπαρκτη. Δυστυχώς το διαπιστώνω και στην πράξη. Επειδή όμως δεν ξέρεις πώς τα φέρνει η ζωή και επειδή “Η πιθανότητα να χρειαστούμε εμείς οι ίδιοι, κάποια στιγμή της ζωής μας, ένα μόσχευμα είναι πολύ μεγαλύτερη από την πιθανότητα να δωρίσουμε τα όργανα μας μετά θάνατον” (πηγή eom.gr), σας παροτρύνω να αφιερώσετε λίγα λεπτά να ενημερωθείτε σχετικά από τον κατάλληλο φορέα, να λύσετε τυχόν απορίες και γιατί όχι, να κάνετε και αίτηση για δωρητής οργάνων & ιστών.
Από έναν δότη μπορούν να σωθούν έως και 8 ασθενείς που χρήζουν μεταμόσχευσης οργάνων! (κ πολλοί περισσότεροι από ιστούς, δέρμα κτλ). Η διαδικασία γίνεται και ηλεκτρονικά, με ταυτοποίηση μέσω taxisnet και είναι εξαιρετικά απλή. www.eom.gr. Ελπίζω να μην περιοριστείτε απλά σε ένα like. Είναι ένα δώρο ζωής που δυστυχώς (συνήθως) το εκτιμάς μόνο όταν σου χτυπήσει την πόρτα. Ας βοηθήσουμε λοιπόν όλοι να ανοίξουν πολλές τέτοιες πόρτες.. Με βαθιά εκτίμηση προς όλους σας».
Αποχαιρετώντας τον, η δημοτική παράταξης «Εντάξει», με την οποία είχε πολιτευτεί ανέφρε ότι ο Δημήτρης Κάζης, Διεθνολόγος και κάτοχος τριών πανεπιστημιακών πτυχίων, «παρά το νεαρό της ηλικίας του, είχε να επιδείξει ερευνητικό έργο, ενώ έχει συγγράψει επιστημονικά κείμενα που έχουν αναφερθεί σε ελληνική και ξένη βιβλιογραφία. Αρθρογραφούσε σε μπλογκς και εφημερίδες. Ήταν Διοικητικός Υπάλληλος του Υπουργείου Παιδείας όπου είχε απασχοληθεί σε καίρια τμήματα υψηλών απαιτήσεων». «Από τις σημαντικές πρωτοβουλίες του ήταν η ίδρυση του Κέντρου Διεθνούς Πολιτικής Θεσσαλονίκης. Τα τελευταία χρόνια ασχολούνταν με τα Social Media και τα νέα κοινωνικά μέσα, την επιχειρηματικότητα του Διαδικτύου, ενώ είχε βοηθήσει αφιλοκερδώς κοινωφελείς οργανισμούς και επιχειρήσεις στη διαδικτυακή τους παρουσία. Είχε έντονη πολιτική δραστηριότητα και ενασχόληση με τα κοινά, με ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα ΑμεΑ», σημείωνει στην ανακοίνωσή της.
Ουραγός στη δωρεά οργάνων η Ελλάδα
Πράγματι, στην Ελλάδα η κουλτούρα της δωρεάς οργάνων είναι ανύπαρκτη. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, το 2018 δηλώθηκαν 108 πιθανοί δότες (εγκεφαλικά νεκροί) και αξιοποιήθηκαν μόλις 45. Πιο συγκεκριμένα, πέρυσι, πραγματοποιήθηκαν μόλις 103 μεταμοσχεύσεις νεφρών, ήπατος και καρδιάς από πτωματικούς δότες και άλλες 69 μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντες δότες. Οι αριθμοί αυτοί αντιστοιχούν σε 4 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, φέρνοντας την Ελλάδα σε μια από τις τελευταίες θέσεις όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε όλο τον κόσμο. Φέτος, μέχρι μέχρι τον Απρίλιο, είχαν πραγματοποιηθεί 52 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων από πτωματικούς δότες και άλλες 18 μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντες δότες. Στο μεταξύ, εκατοντάδες ασθενείς περιμένουν σε λίστες αναμονής για μεταμόσχευση.
16 ερωτήσεις κι απαντήσεις για τη δωρεά οργάνων
Όπως σημειώνει ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχέυσεων (ΕΟΜ) «εκείνο που προηγείται της μεταμόσχευσης είναι το ανθρώπινο μεγαλείο, καθώς την ώρα της μεγαλύτερης οδύνης για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, κάποιος με μόνο του κίνητρο την αγάπη, τον αλτρουϊσμό και την γενναιοδωρία του, αποφασίζει, υπερβαίνοντας τον μεγαλύτερο πόνο, να γεφυρώσει την ζωή με το θάνατο». Ο ΕΟΜ δίνει επίσης χρήσιμες απαντήσεις σε 16 ερωτήσεις γύρω από τη δωρεά οργάνων:
1. Πως μπορώ να εγγραφώ στο Μητρώο Δωρητών;
Οποιοσδήποτε επιθυμεί να εγγραφεί στο Μητρώο Δωρητών μπορεί να το κάνει συμπληρώνοντας τη «Δήλωση Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ εδώ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα). Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 – ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)
Οποιοσδήποτε επιθυμεί να εγγραφεί στο Μητρώο Δωρητών μπορεί να το κάνει συμπληρώνοντας τη «Δήλωση Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ εδώ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα). Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 – ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)
2. Πως μπορώ να εγγραφώ στο Μητρώο Αρνητών;
Οποιοσδήποτε επιθυμεί να εγγραφεί στο Μητρώο Αρνητών μπορεί να το κάνει συμπληρώνοντας τη «Δήλωση Άρνησης Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ εδώ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα). Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 – ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)
Οποιοσδήποτε επιθυμεί να εγγραφεί στο Μητρώο Αρνητών μπορεί να το κάνει συμπληρώνοντας τη «Δήλωση Άρνησης Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ εδώ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα). Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 – ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)
3. Τι ισχύει αν δεν εγγραφώ ούτε στο Μητρώο Δωρητών ούτε στο Μητρώο Αρνητών;
Σε περίπτωση που κάποιος δεν είναι ενταγμένος στο «Μητρώο Δωρητών» ή στο «Μητρώο Αρνητών», η απόφαση για την αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση λαμβάνεται με τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειας.
Σε περίπτωση που κάποιος δεν είναι ενταγμένος στο «Μητρώο Δωρητών» ή στο «Μητρώο Αρνητών», η απόφαση για την αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση λαμβάνεται με τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειας.
4. Έχω κάρτα δότη, ισχύει ακόμα η παλιά εγγραφή μου με το νέο νόμο;
Το παλαιό Μητρώο Δωρητών και οι αντίστοιχες κάρτες δότη δεν είναι πλέον σε ισχύ. Σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να παραμείνει Δωρητής Οργάνων και Ιστών θα πρέπει να εγγραφεί στο νέο Μητρώο Δωρητών.
Το παλαιό Μητρώο Δωρητών και οι αντίστοιχες κάρτες δότη δεν είναι πλέον σε ισχύ. Σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να παραμείνει Δωρητής Οργάνων και Ιστών θα πρέπει να εγγραφεί στο νέο Μητρώο Δωρητών.
5. Σε περίπτωση απώλειας της νέας κάρτας δότη, ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθήσω;
Σε περίπτωση απώλειας, η κάρτα δότη αντικαθίσταται κατόπιν επικοινωνίας σας με τον Ε.Ο.Μ. και υποβολή αιτήματος αντικατάστασης. Ωστόσο, η έλλειψη της Κάρτας Δότη δεν συνεπάγεται διαγραφή από το «Εθνικό Μητρώο Δωρητών».
Σε περίπτωση απώλειας, η κάρτα δότη αντικαθίσταται κατόπιν επικοινωνίας σας με τον Ε.Ο.Μ. και υποβολή αιτήματος αντικατάστασης. Ωστόσο, η έλλειψη της Κάρτας Δότη δεν συνεπάγεται διαγραφή από το «Εθνικό Μητρώο Δωρητών».
6. Αν έχω εγγραφεί σε κάποιο από τα δύο Μητρώα και αλλάξω γνώμη τι πρέπει να κάνω;
Σε περίπτωση που κάποιος έχει ενταχθεί είτε στο «Μητρώο Δωρητών» είτε στο «Μητρώο Αρνητών», δύναται να διαγραφεί υποβάλλοντας τη «Δήλωση Διαγραφής από το Μητρώο Δωρητών ή Αρνητών Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ εδώ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα). Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 – ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)
Σε περίπτωση που κάποιος έχει ενταχθεί είτε στο «Μητρώο Δωρητών» είτε στο «Μητρώο Αρνητών», δύναται να διαγραφεί υποβάλλοντας τη «Δήλωση Διαγραφής από το Μητρώο Δωρητών ή Αρνητών Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ εδώ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα). Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 – ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)
7. Πως θα μπορούσα να τροποποιήσω τα στοιχεία της δήλωσής μου;
Σε περίπτωση που θέλετε να τροποποιήσετε κάποια από τα στοιχεία της δήλωσής σας θα πρέπει να διαγραφείτε και να εγγραφείτε εκ νέου στο Μητρώο της επιλογής σας.
Σε περίπτωση που θέλετε να τροποποιήσετε κάποια από τα στοιχεία της δήλωσής σας θα πρέπει να διαγραφείτε και να εγγραφείτε εκ νέου στο Μητρώο της επιλογής σας.
8. Ποια είναι η θέση της εκκλησίας σχετικά με τη δωρεά οργάνων;
Η Ιερά Σύνοδος της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει εκφράσει την άποψή της σχετικά με τη Δωρεά Οργάνων και Ιστών, καθώς και τον εγκεφαλικό θάνατο με τον Κανονισμό υπ΄αριθμ. 101/1998 «Περί συστάσεως οργανώσεως και λειτουργίας της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος». Επίσης, με την εγκύκλιο 2819 στις 07/07/2005 με θέμα «Περί της δωρεάς οργάνων σώματος», η Ιερά Σύνοδος της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εξέφρασε ακόμη μια φορά την θέση της σχετικά με τη Δωρεά.
Η Ιερά Σύνοδος της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει εκφράσει την άποψή της σχετικά με τη Δωρεά Οργάνων και Ιστών, καθώς και τον εγκεφαλικό θάνατο με τον Κανονισμό υπ΄αριθμ. 101/1998 «Περί συστάσεως οργανώσεως και λειτουργίας της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος». Επίσης, με την εγκύκλιο 2819 στις 07/07/2005 με θέμα «Περί της δωρεάς οργάνων σώματος», η Ιερά Σύνοδος της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εξέφρασε ακόμη μια φορά την θέση της σχετικά με τη Δωρεά.
9. Ποια η διαφορά μεταξύ «δωρητή» και «δότη» οργάνων;
«Δωρητής οργάνων» είναι ο ενήλικος πολίτης που δηλώνει εν ζωή ότι μετά τον θάνατό του θα ήθελε να βοηθήσει ασθενείς συνανθρώπους του, προσφέροντας τα όργανά του προς μεταμόσχευση. «Δότης οργάνων» είναι ο εκλιπών από τον οποίο αφαιρείται τουλάχιστον ένα όργανό του προς μεταμόσχευση, ή, ο εν ζωή πολίτης που δίνει ένα όργανό ή ιστό του προς μεταμόσχευση σε συγγενή του, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.
«Δωρητής οργάνων» είναι ο ενήλικος πολίτης που δηλώνει εν ζωή ότι μετά τον θάνατό του θα ήθελε να βοηθήσει ασθενείς συνανθρώπους του, προσφέροντας τα όργανά του προς μεταμόσχευση. «Δότης οργάνων» είναι ο εκλιπών από τον οποίο αφαιρείται τουλάχιστον ένα όργανό του προς μεταμόσχευση, ή, ο εν ζωή πολίτης που δίνει ένα όργανό ή ιστό του προς μεταμόσχευση σε συγγενή του, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.
10. Πώς μπορώ να γίνω δωρητής σώματος;
Ο δωρητής σώματος προσφέρει ολόκληρο το σώμα του μετά το θάνατό του στην ιατρική επιστήμη για ερευνητικούς σκοπούς και στη περίπτωση αυτή δεν κηδεύεται. Οι δωρητές σώματος δηλώνουν την επιθυμία τους στο Ανατομείο της Ιατρικής Σχολής της περιοχής τους.
Ο δωρητής σώματος προσφέρει ολόκληρο το σώμα του μετά το θάνατό του στην ιατρική επιστήμη για ερευνητικούς σκοπούς και στη περίπτωση αυτή δεν κηδεύεται. Οι δωρητές σώματος δηλώνουν την επιθυμία τους στο Ανατομείο της Ιατρικής Σχολής της περιοχής τους.
11. Ποια είναι η κατάσταση του σώματος του δότη μετά την ολοκλήρωση της δωρεάς;
Η αφαίρεση οργάνων από θανόντα δότη γίνεται με τον δέοντα σεβασμό στο σώμα του νεκρού. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για την αποκατάσταση της εικόνας του (άρθρο 9, ν.3984/2011). Η όλη διαδικασία διενεργείται με μεγάλη προσοχή από χειρουργούς και εκπαιδευμένο προσωπικό, χωρίς να παραμορφώνει το σώμα, την όψη ή τα χαρακτηριστικά κατά την παράδοσή του στους συγγενείς.
Η αφαίρεση οργάνων από θανόντα δότη γίνεται με τον δέοντα σεβασμό στο σώμα του νεκρού. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για την αποκατάσταση της εικόνας του (άρθρο 9, ν.3984/2011). Η όλη διαδικασία διενεργείται με μεγάλη προσοχή από χειρουργούς και εκπαιδευμένο προσωπικό, χωρίς να παραμορφώνει το σώμα, την όψη ή τα χαρακτηριστικά κατά την παράδοσή του στους συγγενείς.
12. Μπορεί ο καθένας να γίνει δότης οργάνων και ιστών μετά θάνατον;
Όχι: Προκειμένου να εκτιμηθεί η καταλληλότητα ενός ασθενούς για να γίνει δότης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να νοσηλεύεται διασωληνωμένος σε κάποιο νοσοκομείο της χώρας. Η αφαίρεση οργάνων από έναν δότη μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά την διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της δωρεάς .
Όχι: Προκειμένου να εκτιμηθεί η καταλληλότητα ενός ασθενούς για να γίνει δότης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να νοσηλεύεται διασωληνωμένος σε κάποιο νοσοκομείο της χώρας. Η αφαίρεση οργάνων από έναν δότη μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά την διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της δωρεάς .
13. Υπάρχει όριο ηλικίας ή κάποια αντένδειξη για να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων και ιστών;
Όχι. Τα όρια ηλικίας που είχαν τεθεί παλαιότερα έχουν ξεπερασθεί από τις εξελίξεις της ιατρικής. Σημαντική είναι η βιολογική και όχι η χρονολογική ηλικία, γι’ αυτό όργανα μπορούν να δώσουν τόσο βρέφη όσο και υπερήλικες. Η ύπαρξη προβλημάτων υγείας δεν αποτελεί πάντα αντένδειξη για να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων. Η εκτίμηση της καταλληλότητας των οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση πραγματοποιείται μετά την διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της δωρεάς.
Όχι. Τα όρια ηλικίας που είχαν τεθεί παλαιότερα έχουν ξεπερασθεί από τις εξελίξεις της ιατρικής. Σημαντική είναι η βιολογική και όχι η χρονολογική ηλικία, γι’ αυτό όργανα μπορούν να δώσουν τόσο βρέφη όσο και υπερήλικες. Η ύπαρξη προβλημάτων υγείας δεν αποτελεί πάντα αντένδειξη για να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων. Η εκτίμηση της καταλληλότητας των οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση πραγματοποιείται μετά την διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της δωρεάς.
14. Μπορώ να γίνω δότης οργάνων εν ζωή;
Ναι. Από ζώντα δότη μπορεί να μεταμοσχευθούν νεφρό, μέρος του ήπατος, μέρος του πνεύμονα ή μέρος του λεπτού εντέρου. Επίσης, μεταμόσχευση από ζώντα δότη γίνεται και στα αιμοποιητικά κύτταρα (μυελός των οστών). Η ζώσα δωρεά προκειμένου να πραγματοποιηθεί θα πρέπει να ακολουθεί την κείμενη νομοθεσία.
Ναι. Από ζώντα δότη μπορεί να μεταμοσχευθούν νεφρό, μέρος του ήπατος, μέρος του πνεύμονα ή μέρος του λεπτού εντέρου. Επίσης, μεταμόσχευση από ζώντα δότη γίνεται και στα αιμοποιητικά κύτταρα (μυελός των οστών). Η ζώσα δωρεά προκειμένου να πραγματοποιηθεί θα πρέπει να ακολουθεί την κείμενη νομοθεσία.
15. Μπορώ να κάνω δωρεά μετά θάνατον προς ένα συγκεκριμένο πρόσωπο;
Όχι. Η κατευθυνόμενη δωρεά οργάνων και ιστών μετά το θάνατο του δότη δεν επιτρέπεται να γίνεται προς ορισμένο λήπτη. Υπόδειξη του λήπτη από το δωρητή δεν λαμβάνεται υπόψη, αλλά ακολουθείται η καθορισμένη σειρά προτεραιότητας μεταξύ των υποψηφίων ληπτών σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Όχι. Η κατευθυνόμενη δωρεά οργάνων και ιστών μετά το θάνατο του δότη δεν επιτρέπεται να γίνεται προς ορισμένο λήπτη. Υπόδειξη του λήπτη από το δωρητή δεν λαμβάνεται υπόψη, αλλά ακολουθείται η καθορισμένη σειρά προτεραιότητας μεταξύ των υποψηφίων ληπτών σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
16. Μπορεί να μάθει ο μεταμοσχευμένος ασθενής ποιος ήταν ο δότης του;
Όχι. Η ταυτότητα του νεκρού δότη δεν αποκαλύπτεται στο λήπτη και στην οικογένειά του. Δεν αποκαλύπτεται, επίσης, η ταυτότητα του λήπτη στην οικογένεια του νεκρού δότη. Τα αρχεία ληπτών και δοτών περιέχουν «ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα» που προστατεύονται από την κείμενη νομοθεσία.
Όχι. Η ταυτότητα του νεκρού δότη δεν αποκαλύπτεται στο λήπτη και στην οικογένειά του. Δεν αποκαλύπτεται, επίσης, η ταυτότητα του λήπτη στην οικογένεια του νεκρού δότη. Τα αρχεία ληπτών και δοτών περιέχουν «ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα» που προστατεύονται από την κείμενη νομοθεσία.