Γιώργος Παπαθανασόπουλος, Η Φαναριώτικη πολιτική στην Εκκλησία των ΗΠΑ
Η Φαναριώτικη πολιτική στην Εκκλησία των ΗΠΑ
Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, ο από Προύσης Ελπιδοφόρος εν όψει της ενθρονίσεως του έδωσε συνέντευξη στην αγγλόφωνη τουρκική εφημερίδαHurriyet Daily News[1].
Σε αυτήν αποκαλύπτεται ότι επελέγη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο για την πιστότητά του και για να εφαρμόσει στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία των ΗΠΑ την πολιτική του Φαναρίου.[2]
Η τουρκική εφημερίδα σημειώνει ότι ο κ. Ελπιδοφόρος δήλωσε σε προηγούμενη συνέντευξή του στην ημερήσια έκδοση (στα τουρκικά) της ίδιας εφημερίδας: «Είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία που Τούρκος πολίτης εκλέγεται στην αρχιεπισκοπή των ΗΠΑ[3]» και ότι πρόσθεσε: «Αυτό έχει σημαντική σημασία για την Τουρκία, επειδή ο Αρχιεπίσκοπος των ΗΠΑ είναι ο θρησκευτικός ηγέτης όλων των Ελληνικών Ιδρυμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό σημαίνει ότι έχει επίσης και πολιτικό αντίκτυπο η εκλογή του. Για το λόγο αυτό (η εκλογή) είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την Τουρκία, επειδή κάποιος που γνωρίζει την Τουρκία, που καταλαβαίνει την Τουρκία και που μιλάει τουρκικά αναλαμβάνει την ηγεσία του ελληνικού εκκλησιάσματος στις ΗΠΑ. Η σημασία αυτού του γεγονότος είναι προφανής».
Και εξήγησε ο «Λαμπρινιάδης» (έτσι αποκαλεί τον Αρχιεπίσκοπο η τουρκική εφημερίδα) το γιατί από τη θέση του θα μπορούσε να υπηρετήσει επίσης τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας, των ΗΠΑ και της Ελλάδος: «Η αρχιεπισκοπή στις ΗΠΑ έχει σταθερά ανοικτή γραμμή με τον Λευκό Οίκο. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει πολλές φορές εκφράσει τα προβλήματα του Ελληνικού Πατριαρχείου του Φαναρίου[4] σε αναφορές της για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αρχίζοντας από το κλειστό Σεμινάριο Χάλκης στην Χεϊμπελιάδα[5], δεν είναι εύκολο να βρεθεί λύση σε αυτά τα προβλήματα στην Άγκυρα ή στην Αθήνα. Εν τούτοις, υπάρχει μια πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα να βρεθεί λύση σε αυτού του είδους τα προβλήματα με το να καθίσουμε γύρω από το ίδιο τραπέζι στην Ουάσινγκτον. Ειδικά το ξανά άνοιγμα του Σεμιναρίου της Χάλκης στην Χεϊμπελιάδα θα είχε ένα πολύ θετικό αντίκτυπο στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας[6]»
Πέραν των «εξυπηρετήσεων», τις οποίες δηλώνει ότι μπορεί να προσφέρει στην Τουρκία από τη νέα του θέση ο κ. Ελπιδοφόρος για να δείξει την συναισθηματική πρόσδεσή του με την Κωνσταντινούπολη και γενικά με την γειτονική χώρα περιέγραψε πολύ θετικά την εκεί παιδική του ηλικία: «Πέρασα πολύ όμορφα τα παιδικά μου χρόνια στην Ισταμπούλ[7]. Παίζαμε όλα μαζί τα παιδιά, Τούρκοι, Έλληνες και Αρμένιοι. Είχα θαυμάσιες φιλίες και είχαμε πολύ καλές σχέσεις με τους γείτονες. Οι διπλανοί μας ήσαν Μουσουλμάνοι και μοιράζονταν μαζί μας το κρέας της Εορτής της Θυσίας (Εΐντ αλ – Αντά) και εμείς μοιραζόμασταν μαζί τους το Χριστογεννιάτικο γεύμα...».
Αντίθετα περιγράφει με τα μελανά χρώματα τα χρόνια που έζησε στην Ελλάδα, όταν, μετά τα γεγονότα της Κύπρου, τη δεκαετία του 1970, «η οικογένειά του υποχρεώθηκε από το τουρκικό καθεστώς και από τις αυξανόμενες αντιδράσεις προς τους Έλληνες να εγκαταλείψει την Τουρκία. Τότε ο ίδιος ήταν δέκα χρονών...». Είπε σχετικά: «Ήταν πολύ σκληρό για μας να εγκαταλείψουμε την Πατρίδα μας και να φύγουμε. Οι Έλληνες στην Ελλάδα μας κορόιδευαν, επειδή είχαμε μια διαφορετική εκφορά της γλώσσας και τα παιδιά στο σχολείο μας ξεφώνιζαν και μας περιφρονούσαν, φωνάζοντάς μας “Είσθε Τούρκοι”». Στη συνέχεια εξήγησε πως τα προς τους Έλληνες αρνητικά συναισθήματα του πατέρα του είχαν αντίκτυπο στον ίδιο: « Πιστεύω ότι ο πατέρας μου επέδρασε βαθιά μέσα μου για την Ισταμπούλ. Επειδή ουδέποτε ήθελε να πάει στην Ελλάδα, ουδέποτε του άρεσε να είναι εκεί και πάντοτε ήθελε να επιστρέψει στην Ισταμπούλ. Στα 2004 είχε μιαν προσβολή και είπε “δε θέλω να πεθάνω στην Αθήνα, πάρε με μαζί σου στην Ισταμπούλ”. Δεν θα το πιστέψετε, αλλά ο παράλυτος πατέρας μου άρχισε να περπατάει πάλι μια εβδομάδα από τότε που επέστρεψε στην Ισταμπούλ. “Καλά!! Φέρε μου μια τούρκικη εφημερίδα και ένα φλυτζάνι τσάϊ, να λύσω το σταυρόλεξο ” μου είπε, επειδή μπορούσε να λύνει τα σταυρόλεξα μόνο στα τουρκικά!».
Μετά τη συνέντευξη αυτή στην τουρκική εφημερίδα διερωτάται κανείς αν ο νέος Αρχιεπίσκοπος των Ελλήνων στις ΗΠΑ μπορεί να μιλήσει για το Κυπριακό, ή να υποστηρίξει τα δίκαια της Ελλάδος, έναντι της «πατρίδας» του Τουρκίας. Σημειώνεται ότι και οι τρεις προηγούμενοί του Αρχιεπίσκοποι υποστήριξαν με θέρμη τα εθνικά θέματα στις ΗΠΑ. Εξέφραζαν στον Λευκό Οίκο τις ελληνικές απόψεις και φυσικά δεν είχαν μεσολαβητικό ρόλο μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, ούτε έθεταν ως μοναδικό θέμα στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας το άνοιγμα της Σχολής της Χάλκης, χωρίς καθόλου να αναφερθούν στο Αιγαίο, στην απειλή κατά των ελληνικών νησιών και της Θράκης και στην κατοχή σημαντικού μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως και στην παραβίαση της ΑΟΖ της... Και οι τρεις προηγούμενοι Αρχιεπίσκοποι αγωνίστηκαν υπέρ της Εκκλησίας και του Ελληνισμού και οι τρεις οδηγήθηκαν από τον κ. Βαρθολομαίο σε παραίτηση.... Τυχαίο; Σύμπτωση; Θα φανεί από το πώς θα πολιτευθεί ο νέος Αρχιεπίσκοπος. Αν θα εξακολουθήσει τη μέριμνα εκείνων για την πατρίδα, τη δική τους και των ομογενών, δηλαδή την Ελλάδα, ή θα συμπεριφέρεται όπως οι στο Φανάρι ευρισκόμενοι κληρικοί, αλλά και όλοι οι υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο Μητροπολίτες, στην Κρήτη, στα Δωδεκάνησα, στην Δυτική Ευρώπη και όπου αλλού της Γης[8].-
Η τουρκική εφημερίδα σημειώνει ότι ο κ. Ελπιδοφόρος δήλωσε σε προηγούμενη συνέντευξή του στην ημερήσια έκδοση (στα τουρκικά) της ίδιας εφημερίδας: «Είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία που Τούρκος πολίτης εκλέγεται στην αρχιεπισκοπή των ΗΠΑ[3]» και ότι πρόσθεσε: «Αυτό έχει σημαντική σημασία για την Τουρκία, επειδή ο Αρχιεπίσκοπος των ΗΠΑ είναι ο θρησκευτικός ηγέτης όλων των Ελληνικών Ιδρυμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό σημαίνει ότι έχει επίσης και πολιτικό αντίκτυπο η εκλογή του. Για το λόγο αυτό (η εκλογή) είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την Τουρκία, επειδή κάποιος που γνωρίζει την Τουρκία, που καταλαβαίνει την Τουρκία και που μιλάει τουρκικά αναλαμβάνει την ηγεσία του ελληνικού εκκλησιάσματος στις ΗΠΑ. Η σημασία αυτού του γεγονότος είναι προφανής».
Και εξήγησε ο «Λαμπρινιάδης» (έτσι αποκαλεί τον Αρχιεπίσκοπο η τουρκική εφημερίδα) το γιατί από τη θέση του θα μπορούσε να υπηρετήσει επίσης τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας, των ΗΠΑ και της Ελλάδος: «Η αρχιεπισκοπή στις ΗΠΑ έχει σταθερά ανοικτή γραμμή με τον Λευκό Οίκο. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει πολλές φορές εκφράσει τα προβλήματα του Ελληνικού Πατριαρχείου του Φαναρίου[4] σε αναφορές της για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αρχίζοντας από το κλειστό Σεμινάριο Χάλκης στην Χεϊμπελιάδα[5], δεν είναι εύκολο να βρεθεί λύση σε αυτά τα προβλήματα στην Άγκυρα ή στην Αθήνα. Εν τούτοις, υπάρχει μια πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα να βρεθεί λύση σε αυτού του είδους τα προβλήματα με το να καθίσουμε γύρω από το ίδιο τραπέζι στην Ουάσινγκτον. Ειδικά το ξανά άνοιγμα του Σεμιναρίου της Χάλκης στην Χεϊμπελιάδα θα είχε ένα πολύ θετικό αντίκτυπο στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας[6]»
Πέραν των «εξυπηρετήσεων», τις οποίες δηλώνει ότι μπορεί να προσφέρει στην Τουρκία από τη νέα του θέση ο κ. Ελπιδοφόρος για να δείξει την συναισθηματική πρόσδεσή του με την Κωνσταντινούπολη και γενικά με την γειτονική χώρα περιέγραψε πολύ θετικά την εκεί παιδική του ηλικία: «Πέρασα πολύ όμορφα τα παιδικά μου χρόνια στην Ισταμπούλ[7]. Παίζαμε όλα μαζί τα παιδιά, Τούρκοι, Έλληνες και Αρμένιοι. Είχα θαυμάσιες φιλίες και είχαμε πολύ καλές σχέσεις με τους γείτονες. Οι διπλανοί μας ήσαν Μουσουλμάνοι και μοιράζονταν μαζί μας το κρέας της Εορτής της Θυσίας (Εΐντ αλ – Αντά) και εμείς μοιραζόμασταν μαζί τους το Χριστογεννιάτικο γεύμα...».
Αντίθετα περιγράφει με τα μελανά χρώματα τα χρόνια που έζησε στην Ελλάδα, όταν, μετά τα γεγονότα της Κύπρου, τη δεκαετία του 1970, «η οικογένειά του υποχρεώθηκε από το τουρκικό καθεστώς και από τις αυξανόμενες αντιδράσεις προς τους Έλληνες να εγκαταλείψει την Τουρκία. Τότε ο ίδιος ήταν δέκα χρονών...». Είπε σχετικά: «Ήταν πολύ σκληρό για μας να εγκαταλείψουμε την Πατρίδα μας και να φύγουμε. Οι Έλληνες στην Ελλάδα μας κορόιδευαν, επειδή είχαμε μια διαφορετική εκφορά της γλώσσας και τα παιδιά στο σχολείο μας ξεφώνιζαν και μας περιφρονούσαν, φωνάζοντάς μας “Είσθε Τούρκοι”». Στη συνέχεια εξήγησε πως τα προς τους Έλληνες αρνητικά συναισθήματα του πατέρα του είχαν αντίκτυπο στον ίδιο: « Πιστεύω ότι ο πατέρας μου επέδρασε βαθιά μέσα μου για την Ισταμπούλ. Επειδή ουδέποτε ήθελε να πάει στην Ελλάδα, ουδέποτε του άρεσε να είναι εκεί και πάντοτε ήθελε να επιστρέψει στην Ισταμπούλ. Στα 2004 είχε μιαν προσβολή και είπε “δε θέλω να πεθάνω στην Αθήνα, πάρε με μαζί σου στην Ισταμπούλ”. Δεν θα το πιστέψετε, αλλά ο παράλυτος πατέρας μου άρχισε να περπατάει πάλι μια εβδομάδα από τότε που επέστρεψε στην Ισταμπούλ. “Καλά!! Φέρε μου μια τούρκικη εφημερίδα και ένα φλυτζάνι τσάϊ, να λύσω το σταυρόλεξο ” μου είπε, επειδή μπορούσε να λύνει τα σταυρόλεξα μόνο στα τουρκικά!».
Μετά τη συνέντευξη αυτή στην τουρκική εφημερίδα διερωτάται κανείς αν ο νέος Αρχιεπίσκοπος των Ελλήνων στις ΗΠΑ μπορεί να μιλήσει για το Κυπριακό, ή να υποστηρίξει τα δίκαια της Ελλάδος, έναντι της «πατρίδας» του Τουρκίας. Σημειώνεται ότι και οι τρεις προηγούμενοί του Αρχιεπίσκοποι υποστήριξαν με θέρμη τα εθνικά θέματα στις ΗΠΑ. Εξέφραζαν στον Λευκό Οίκο τις ελληνικές απόψεις και φυσικά δεν είχαν μεσολαβητικό ρόλο μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, ούτε έθεταν ως μοναδικό θέμα στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας το άνοιγμα της Σχολής της Χάλκης, χωρίς καθόλου να αναφερθούν στο Αιγαίο, στην απειλή κατά των ελληνικών νησιών και της Θράκης και στην κατοχή σημαντικού μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως και στην παραβίαση της ΑΟΖ της... Και οι τρεις προηγούμενοι Αρχιεπίσκοποι αγωνίστηκαν υπέρ της Εκκλησίας και του Ελληνισμού και οι τρεις οδηγήθηκαν από τον κ. Βαρθολομαίο σε παραίτηση.... Τυχαίο; Σύμπτωση; Θα φανεί από το πώς θα πολιτευθεί ο νέος Αρχιεπίσκοπος. Αν θα εξακολουθήσει τη μέριμνα εκείνων για την πατρίδα, τη δική τους και των ομογενών, δηλαδή την Ελλάδα, ή θα συμπεριφέρεται όπως οι στο Φανάρι ευρισκόμενοι κληρικοί, αλλά και όλοι οι υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο Μητροπολίτες, στην Κρήτη, στα Δωδεκάνησα, στην Δυτική Ευρώπη και όπου αλλού της Γης[8].-
[1] Δημοσιεύθηκε την 14η Ιουνίου 2019
[2] Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κ. Βαρθολομαίος επιλέγει Αρχιεπίσκοπο Αμερικής λόγω της πιστότητάς του προς το Φανάρι. Προηγήθηκε ο πρώην Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων. Εκεί ο Αρχιεπίσκοπος απέτυχε στην επιλογή του.
[3] Έκανε λάθος ο κ. Ελπιδοφόρος, ή επίτηδες «λησμόνησε» τον αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο Ιάκωβο; Είχε γεννηθεί στην Ίμβρο, όπως ο σημερινός Πατριάρχης, αλλά του αφαιρέθηκε η τουρκική υπηκοότητα λόγω της δράσης του υπέρ της Κύπρου μετά τον «Αττίλα».
[4] Ελπίζεται να είναι η παράφραση της εφημερίδας και όχι τα λόγια του κ. Ελπιδοφόρου. Η φράση του πάντως είναι εντός των εισαγωγικών.
[5] Το τουρκικό όνομα της Χάλκης. Ισχύουν τα της 4ης σημειώσεως.
[6] Σημειώνεται ότι στην περίπτωση δεν αναφέρεται η Ελλάδα...
[7] Αναφέρεται έτσι στο εντός των εισαγωγικών κείμενο.
[8] Προς ενημέρωση των αναγνωστών θα ακολουθήσει κείμενο με τις εθνικές θέσεις που έλαβαν οι τρεις προηγούμενοι του σημερινού Αρχιεπισκόπου Αμερικής.