Η επίθεση της "Επιστήμης" στο Χριστιανισμό;
«Αλλά ίσως η πιο ακαταμάχητη, γενικά, έλξη, είναι ο
πραγματισμός. Ολόκληρο το … οικοδόμημα… στηρίζεται από τις πρακτικές οδηγίες
που δίνονται στο μαθητή από τον… («καθηγητή»). Με αυτές τις πρακτικές ο μαθητής
καλείται να επιβεβαιώσει τη φιλοσοφία με τη δική του εμπειρία. Τίποτα δεν πρέπει να γίνεται δεκτό από
πίστη. Και αντίθετα με τις εκλαϊκευμένες αντιλήψεις, δεν υπάρχουν καθόλου
μυστήρια – μόνο μια τεράστια ποσότητα εσωτερικού υλικού – κι έτσι απλώς δεν
υπάρχει ανάγκη για πίστη. Σου λένε: «Δοκίμασέ το, και δες αν λειτουργεί». Αυτή
η πραγματιστική προσέγγιση είναι μεγάλος πειρασμός για τον Δυτικό νου. Φαίνεται
τόσο «επιστημονική». Αλλά σχεδόν κάθε μαθητής πέφτει σε ένα είδος
πραγματιστικής απάτης: π.χ. αν η πρακτική λειτουργεί (και πραγματικά
λειτουργούν), πιστεύει ότι το σύστημα είναι αληθινό, και, κατά συνέπεια, ότι
είναι χωρίς επιφύλαξη καλό. Όμως φυσικά, αυτό δεν είναι επόμενο. Το μόνο που πραγματικά μπορούμε να πούμε
είναι: αν λειτουργούν, τότε λειτουργούν. Αλλά αν μας διαφύγει αυτό το
σημείο, εύκολα καταλαβαίνετε, πως μια μικρή ψυχική εμπειρία ενεργεί με μεγάλη
πειθώ στον καημένο το μαθητή.» [4]
ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ SERAPHIM
ROSE
Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ και η ΘΡΗΣΚΕΙΑ
ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ
2. Η δύναμη
των ειδωλολατρικών θεών:
Η επίθεση
του Ινδουϊσμού στο Χριστιανισμό
(Ανώνυμης συγγραφέως
που μεταστράφηκε στην Ορθοδοξία)
1. Τα θέλγητρα του
Ινδουϊσμού
(…) Αλλά ίσως η πιο ακαταμάχητη, γενικά, έλξη, είναι ο
πραγματισμός. Ολόκληρο το θρησκευτικό οικοδόμημα του Ινδουϊσμού στηρίζεται από
τις πρακτικές θρησκευτικές οδηγίες που δίνονται στο μαθητή από τον γκουρού του.
Με αυτές τις πρακτικές ο μαθητής καλείται να επιβεβαιώσει τη φιλοσοφία με τη
δική του εμπειρία. Τίποτα δεν πρέπει να γίνεται δεκτό από πίστη. Και αντίθετα
με τις εκλαϊκευμένες αντιλήψεις, δεν υπάρχουν καθόλου μυστήρια – μόνο μια
τεράστια ποσότητα εσωτερικού υλικού – κι έτσι απλώς δεν υπάρχει ανάγκη για
πίστη. Σου λένε: «Δοκίμασέ το, και δες αν λειτουργεί». Αυτή η πραγματιστική
προσέγγιση είναι μεγάλος πειρασμός για τον Δυτικό νου. Φαίνεται τόσο
«επιστημονική». Αλλά σχεδόν κάθε μαθητής πέφτει σε ένα είδος πραγματιστικής
απάτης: π.χ. αν η πρακτική λειτουργεί (και πραγματικά λειτουργούν), πιστεύει
ότι το σύστημα είναι αληθινό, και, κατά συνέπεια, ότι είναι χωρίς επιφύλαξη
καλό. Όμως φυσικά, αυτό δεν είναι επόμενο. Το μόνο που πραγματικά μπορούμε να
πούμε είναι: αν λειτουργούν, τότε λειτουργούν. Αλλά αν μας διαφύγει αυτό το
σημείο, εύκολα καταλαβαίνετε, πως μια μικρή ψυχική εμπειρία ενεργεί με μεγάλη
πειθώ στον καημένο το μαθητή.
Αυτό με οδηγεί στο τελευταίο καλόπιασμα που θα αναφέρω, το
οποίο είναι οι «πνευματικές εμπειρίες». Αυτές έχουν ψυχική ή και δαιμονική
προέλευση. Αλλά ποιος από τους ασκούμενους έχει κάποιο τρόπο να ξεχωρίσει την
ψευδαίσθηση από την γνήσια πνευματική εμπειρία; Δεν έχουν μέτρο σύγκρισης. Αλλά
μη νομίζετε πως ό,τι βλέπουν, ακούν, μυρίζουν και αγγίζουν σ’ αυτές τις
εμπειρίες είναι αποτέλεσμα απλής διανοητικής παρεκτροπής. Δεν είναι. Είναι αυτό
που η (ρωσική) Ορθόδοξη παράδοση αποκαλεί prelest (πλάνη). Είναι μια σημαντική
λέξη, γιατί αναφέρεται στη ακριβή κατάσταση ενός προσώπου που έχει ινδουϊστικές
«πνευματικές εμπειρίες». Δεν υπάρχει ακριβές αντίστοιχο της λέξης «πρελέστ» στο
αγγλικό λεξικό. Καλύπτει όλο το φάσμα των ψευδών πνευματικών εμπειριών: από την
απλή παραίσθηση και εξαπάτηση μέχρι την πραγματική κατάληψη από δαίμονα. Σε
κάθε περίπτωση το κίβδηλο εκλαμβάνεται ως γνήσιο και το συνολικό αποτέλεσμα
είναι μια επιταχυνόμενη αύξηση της υπερηφάνειας. Μια θερμή, βολική αίσθηση
εξαιρετικής σημασίας σταθεροποιεί το άτομο στην πλάνη, κι αυτό τον αποζημιώνει
για όλη την αυτοπειθαρχία και τις προσπάθειες του.
Στην πρώτη επιστολή του, ο άγιος Ιωάννης προειδοποιεί τους
πρώτους Χριστιανούς: «Αγαπητοί, μην πιστεύετε κάθε πνεύμα, αλλά δοκιμάζετε τα
πνεύματα αν είναι από το Θεό…» (Α’ Ιω. 4:1)
Ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης ήταν προσεκτικός στο να
καθοδηγεί τους μοναχούς σχετικά με τους κινδύνους αυτών των εμπειριών:
«’’Ολόγυρα, γύρω από τους αρχάριους και τους ισχυρογνώμονες, οι δαίμονες
συνηθίζουν να απλώνουν τα δίχτυα των σκέψεων και των ολέθριων φαντασιώσεων, και
προετοιμάζουν τάφρους για την καταστροφή τους…’’ Ένας μοναχός τον ρώτησε: ‘’Τι
πρέπει να κάνει ένας άνθρωπος όταν ο δαίμονας παίρνει τη μορφή αγγέλου του
φωτός;’’ ‘’Σ’ αυτή την περίπτωση, ένας άνθρωπος χρειάζεται μεγάλη δύναμη
διάκρισης για να διακρίνει σωστά μεταξύ καλού και κακού. Γι’ αυτό στην
απερισκεψία σας, μην παρασύρεστε τόσο γρήγορα από αυτό που βλέπετε, αλλά να
έχετε βαρύτητα και, δοκιμάζοντας τα πάντα με προσοχή, δεχθείτε το καλό και
απορρίψτε το κακό. Πάντα πρέπει να δοκιμάζετε και να εξετάζετε, και μονάχα μετά
να πιστεύετε. Να ξέρετε ότι τα έργα της χάρης είναι φανερά, και ο δαίμονας,
παρά τις μεταμορφώσεις του, δεν μπορεί να τα παραγάγει: δηλαδή, πραότητα,
φιλικότητα, ταπεινότητα, μίσος του κόσμου, εκκοπή των παθών και των σαρκικών
επιθυμιών – που είναι τα αποτελέσματα της χάρης. Τα έργα των δαιμόνων είναι:
υπερηφάνεια, αλαζονεία, εκφοβισμός και όλα τα κακά. Από τέτοια αποτελέσματα θα
μπορείτε να διακρίνετε αν το φως που λάμπει στην καρδιά σας είναι από το Θεό ή
το σατανά. Το μαρούλι μοιάζει με τη μουστάρδα, και το ξύδι μοιάζει στο χρώμα με
το κρασί· αλλά όταν τα δοκιμάζετε ο ουρανίσκος διακρίνει και αποσαφηνίζει τη διαφορά
μεταξύ τους. Με τον ίδιο τρόπο η ψυχή, αν έχει διάκριση, μπορεί να διακρίνει με
τη γεύση του νου τα δώρα του Αγίου Πνεύματος από τις φαντασίες και τις
ψευδαισθήσεις του σατανά.»
Ο παραπλανημένος ή υπερήφανος πνευματικός υποψήφιος είναι
πιο τρωτός στην πλάνη. Και η επιτυχία και η αντοχή του Ινδουϊσμού στο χρόνο
εξαρτώνται παρά πολύ από αυτόν τον ψεύτικο μυστικισμό. Πόσο ιδιαίτερα
ελκυστικός είναι για νεαρούς χρήστες ναρκωτικών, που έχουν ήδη μυηθεί σε
τέτοιου είδους εμπειρίες. Τα λίγα τελευταία χρόνια έχουν δει την άνθηση και τον
πολλαπλασιασμό των Σουάμι. Είδαν την ευκαιρία για δόξα και ευημερία σ’ αυτή την
έτοιμη αγορά. Και την έπιασαν.»