ΑΡΘΡΟ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ
Του Νικολάου Ματθαίου, Συντονιστή Θεολόγων Βορ.Αιγαίου.
Πως πρέπει να εορτάζουμε τους τρεις Ιεράρχες;
Το παραπάνω ερώτημα ταλαντεύει την ελληνική κοινωνία, την ελληνική δημόσια παιδεία και την εκάστοτε πολιτική ηγεσία την τελευταία δεκαετία. Μία εορτή που καθιερώθηκε ως εορτή των γραμμάτων και των τεχνών από το 1050 μ.χ με δέουσα τιμή και σεβασμό βρίσκεται σήμερα άλλες φορές στο περιθώριο με την αιτιολογία ότι εκφράζει παλαιά ήθη και δοξασίες (οπότε γίνεται αργία) ,άλλες φορές στην μέτρια αναφορά της (με ανάμεικτες εκδηλώσεις εορτασμού και μαθημάτων) και σπάνια στην ανάδειξή της, με προτροπή να γίνει εκκλησιασμός και εξ ολοκλήρου εορτασμός σε συνδυασμό με αναλυτικά αφιερώματα στο έργο και την μνήμη των τριών μεγάλων ανδρών.
Τι φταίει και δεν υπάρχει μία διευθέτηση; Ποιοί δύνανται να δώσουν στην σημερινή παθητική για τα ήθη και έθιμά μας κοινωνία μια απάντηση πειστική και δημιουργική για τον επαναπροσδιορισμό της αξίας των τριών μεγάλων ανδρών; Πριν καταθέσω την άποψή μου και θέση μου θα ήθελα να προσδιορίσω τα τραυματισμένα και νοσηρά στοιχεία συνηθειών και ηθών που μας περιβάλλουν και μας αποπροσανατολίζουν από την αξία που πρέπει να δοθεί στην ίδια την εορτή.
Είναι σίγουρο ότι η μαθητιώσα νεολαία μας, και όχι μόνο, επηρεάζεται από ξένες –εισαγόμενες συνήθειες και γιορτές. Μέχρι πρότινος γιορτάσαμε τον Santa Claus, σε λίγες μέρες θα εορτάσουμε τον Άγιο Βαλεντίνο, οι λευκές μέρες και μαύρες νύχτες θα έρθουν και θα παρέλθουν για να ευφράνουν την καταναλωτική βουλιμία μας. Ό,τι όμως θα χορτάσει το πνεύμα και την ψυχή μας ,αυτό παραμερίζεται είτε είναι γιορτή των Τριών Ιεραρχών, είτε του πολιούχου Αγίου μας ,είτε ακόμα και η πρωινή κατανυκτική θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων καθώς και η μεταμεσονύκτια του Πάσχα. Διαβρωθήκαμε στην ανάγκη και συνήθεια να ζούμε βιολογικά και ευδαιμονιστικά και όχι φιλεορτικά και μυσταγωγικά με την παράδοσή μας. Η απομάκρυνση από τις αξίες του παρελθόντος που εμπνέει η ελληνορθόδοξη παράδοση και παιδεία δεν αποτελεί εφόδιο και κατάκτηση αλλά αντικείμενο αμφισβήτησης ακόμα και χλευασμού από τους ίδιους τους Έλληνες που ντρέπονται να κάνουν τον σταυρό τους έξω από μία εκκλησία, να ασπαστούν το χέρι του ιερέα, να παρευρεθούν στο μνημόσυνο των πεσόντων ελλήνων του Πόντου ,της Θράκης ,της Μ.Ασίας.
Η απόδοση τιμής σε εξέχουσες προσωπικότητες όπως αυτές των τριών ιεραρχών είναι επιβεβλημένη. Δεν χρειάζεται να αναφερθώ στο φιλανθρωπικό έργο, την ευρύτατη παιδεία τους, την άριστο συνδυασμό τεχνών και επιστημών που συγκέντρωναν στο πρόσωπό τους όσο στην παρουσία τους ως δάσκαλοι και ποιμένες στην εποχή δράσης τους. Σε μία εποχή που χρειαζόμαστε πρότυπα δασκάλων και καθοδηγητών δεν χρειάζεται να ψάχνουμε σε μήκη και πλάτη της οικουμένης. Υπάρχουν και εκεί προσωπικότητες που εκτιμώνται σε παγκόσμια αναφορά. Όμως των Ελλήνων οι κοινότητες στην διασπορά και το εξωτερικό μας μαθαίνουν ότι έχουμε στην Ελλάδα παραδείγματα φωτεινά, που λάμπουν από το μακρινό παρελθόν και φωτίζουν το μέλλον που έρχεται. Ο γραμμικός και κυκλικός χρόνος που προσδιόρισαν οι Καππαδόκες Πατέρες σε συνδυασμό με την ελληνική φιλοσοφία έρχεται να μας πείσει ότι όσο αφήνουμε την παράδοση της εορτής αυτής , τόσο ξεχνούμε την ιδανική παιδεία των μαθητών μας, τα ήθη και συμπεριφορές που θα τους κάνουν πολίτες του κόσμου, την επιστήμη που τόσο προήγαγαν οι τρεις Ιεράρχες.
Ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό του τρόπου εορτασμού της γιορτής. Ας θέσουμε τα ερωτήματα στον εαυτό μας. Ας μιλήσουμε με τους νέους και νέες που θέλουν ιδανικά, αξίες και ένα καλύτερο μέλλον. Ας προσεγγίσουμε σε βάθος την προσφορά και την προσωπικότητα των τριών μεγάλων ανδρών. Τίποτε δεν έγινε τυχαία. Είναι καιρός η εορτή των τριών Ιεραρχών να εορτάζεται όπως θα ήθελαν οι τρεις αυτοί σοφοί σε ένα πλήρη συνδυασμό με τις σημερινές προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Τα σχολεία μας εκτός από κοιτίδες ανάδειξης γνώσεων και δεξιοτήτων καλούνται όσο ποτέ άλλοτε να ετοιμάσουν πολίτες με φιλανθρωπικό πνεύμα, δημοκρατικά και πολιτισμικά προσανατολισμένους σε μία κοινωνία ίσων ευκαιριών με ήθος και αλληλοσεβασμό ο ένας για τον άλλο. Να και μια προτεινόμενη γιορτή: Ανοικτός εκκλησιασμός για όλους τους νέους σε ένα μεγάλο στάδιο με πρωτοβουλία της Εκκλησίας και τον τοπικό της Επίσκοπο. Στη συνέχεια να καθιερωθεί γιορτή των Τεχνών και παιδείας, με αγώνες ρητορικής, ποίησης, λογοτεχνίας, τεχνολογίας σε συνεργασία με τα σχολεία και τους φορείς πολιτισμού στην κάθε πόλη, με καλλιτεχνικούς αγώνες, εκθέσεις βιβλίου και διαλέξεις. Καιρός του ποιήσαι.