ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ
(ὑπ’ ἀριθ. 186/2020)
Πρός
Τόν Ἱερόν Κλῆρον και τόν Χριστώνυμον Λαόν τῆς καθ΄ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων
Τόν Ἱερόν Κλῆρον και τόν Χριστώνυμον Λαόν τῆς καθ΄ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων
«Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους, Θεοτόκε,
αἰσχραῖς γὰρ κατεῤῥύπωσα, τὴν ψυχὴν ἁμαρτίαις,
ὡς ῥᾳθύμως τὸν βίον μου, ὅλον ἐκδαπανήσας. Ταῖς
σαῖς πρεσβείαις ῥῦσαί με, πάσης ἀκαθαρσίας».
(Κατανυκτικός ὕμνος Ἱεροῦ Τριῳδίου)
Ἁγαπητοί μου Ἀδελφοί καί Συλλειτουργοί,
Ἀδελφοί μου Χριστιανοί, Τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά.
Τό Ἱερό Τριῴδιο ἔχει, ὡς γνωστόν, διάρκεια 70 ἡμερῶν. Ἀρχίζει ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου καί τερματίζει τό Μέγα Σάββατο. Ἐμπεριέχει τήν προκαθάρσιμη περίοδο τῶν τριῶν πρώτων ἑβδομάδων, μέχρι καί τήν Κυριακή τῆς Τυρινῆς. Τήν κατανυκτική περίοδο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ ὁποία ἔχει τήν ἀρχή της ἀπό τήν Καθαρά Δευτέρα καί ἐκτείνεται μέχρι καί τήν Παρασκευή πρό τοῦ Σαββάτου τοῦ Λαζάρου. Καί τήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα, «τά Ἅγια τῶν Ἁγίων» τοῦ Ἱεροῦ Τριῳδίου, ἀπό τήν Μεγάλη Δευτέρα μέχρι καί τό Μέγα Σάββατο.
«Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα …». «Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους Θεοτόκε…» ψάλλουμε κατανυκτικά μέ τήν ἔναρξιν τοῦ Ἱεροῦ Τριῳδίου. Μετάνοια καί σωτηρία οἱ δύο ὑψηλοί πνευματικοί στόχοι καί τά ἱερά ἐπιτεύγματα τῶν ὀρθοδόξων πιστῶν, τά ὁποῖα κατορθώνονται μέ τήν Χάρι τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, μέ τήν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ζωή καί τήν ψυχοσωματική ἄσκησι, ἡ ὁποία ἀποσκοπεῖ εἰς τήν τήρησιν τῶν θείων ἐντολῶν καί τήν ἐφαρμογή τοῦ θείου θελήματος.
Μετάνοια! «Κανένας ἀπό ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ζοῦν μέσα στήν ἁμαρτία, νά μή περιπίπτη σέ ἀπόγνωσι, συνιστᾶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Ἀλλά καί κανένας ἀπό τούς ἐναρέτους νά μήν ἐπαναπαύεται. Νά μή ξεθαρρεύη καί αὐτός. Διότι ἡ πόρνη θά τόν ξεπεράση. Ἀλλά καί ὁ ἁμαρτωλός νά μήν ἀπογοητεύεται, διότι εἶναι δυνατόν νά ξεπεράση τόν πρῶτο (μέ τήν εἰλικρινῆ του μετάνοια)… Ὅταν ἐπιστρέψωμε στή θερμή ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, Ἐκεῖνος ξεχνάει τά προηγούμενα. Ὁ Θεός δέν εἶναι ὅπως οἱ ἄνθρωποι. Δέν ἐπιτιμᾶ τίς προηγούμενες πράξεις μας (γιά τίς ὁποῖες μετανοήσαμε εἰλικρινά). Καί ἄν μετανοήσωμε, δέν ἐρωτᾶ, γιατί ἀφήσαμε τόσο χρόνο. Ἀλλά μᾶς ἀγαπᾶ, ὅταν ἐπιστρέψωμε κοντά Του, ἀρκεῖ μόνο νά ἐπιστρέψωμε καθώς πρέπει (μέ ἀληθινή μετάνοια)» (Ε.Π.Ε. 11, 632).
«Τά σπίτια, ὅταν παλιώσουν, πάντοτε τά διορθώνουμε, λέγει σέ ἄλλο σημεῖο ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Αὐτό νά κάνης καί μέ τόν ἑαυτό σου. Ἁμάρτησες σήμερα; Πάλιωσες, δηλαδή, τήν ψυχή σου (ἔγινες παλαιός ἄνθρωπος); Νά μήν ἀπογοητευθῆς, οὔτε νά ξαναπέσης, ἀλλά νά ξανακάνης καινούργιο τό πνευματικό σου σπίτι.Πῶς; Μέ τήν μετάνοια, μέ τά δάκρυα, μέ τήν ἐξομολόγησι καί μέ τήν ἐπιτέλεσι καλῶν ἔργων. Καί αὐτό νά μή παύσης ποτέ νά τό κάνης» (Ε.Π.Ε. 17, 442).
Μετάνοια καί σωτηρία! «Ἡ σωτηρία, τονίζει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος, δέν γίνεται ἀπό δικούς μας κόπους, οὔτε ἀπό κατορθώματα, ἀλλά ἀπό ἀγάπη. Οὔτε μόνο ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, οὔτε μόνο ἀπό τή δική μας ἀρετή. Διότι, ἄν γινόταν μόνο ἀπό τήν ἀγάπη Του, ἔπρεπε νά σωθοῦμε ὅλοι. Ἄν πάλι γινόταν μόνο ἀπό τή δική μας ἀρετή, θά ἦταν περιττή ἡ παρουσία τοῦ Κυρίου καί ὅλα τά ἔργα τῆς Θείας Οἰκονομίας. Δέν συντελεῖται ὅμως (ἡ σωτηρία μας) οὔτε ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μόνο, οὔτε ἀπό τήν δική μας ἀρετή μόνο, ἀλλά μέ τήν συνεργασία καί τῶν δύο» (Ε.Π.Ε. 20, 424).
Ἀδελφοί μου,
«Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους, Θεοτόκε» ψάλλουμε κατά τήν διάρκεια τῆς ἱερᾶς καί κατανυκτικῆς περιόδου τοῦ Ἱεροῦ Τριῳδίου. Μετάνοια καί σωτηρία! Μετάνοια, ὁ ἀληθής δρόμος τῆς κατά Χριστόν καί ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι θεοφιλοῦς χριστιανικῆς ζωῆς.Μετάνοια, ἡ μακαρία ὁδός τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ μας καί ὁ πλέον θεάρεστος τρόπος ζωῆς. Ἡ ἀληθινή ἰσόβιος μετάνοια ὁδηγεῖ ἐπί τοῦ ἀσφαλοῦς καί ἐξασφαλίζει τήν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ σωτηρίαν, ἀφοῦ «ἐν οὐδενί ἄλλῳ (ὀνόματι) ἡ σωτηρία ἡμῶν».
Ἡ ζωή τῆς μετανοίας καί ἡ προσοικείωσις τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας μᾶς περιθριγκώνουν πνευματικά καί μᾶς προστατεύουν καί προφυλάσσουν ἀπό τήν δουλεία καί αἰχμαλωσία τοῦ διαβόλου καί τῶν πονηρῶν πνευμάτων, τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ κακοῦ.
Τό Ἱερό Τριῴδιο, μέ τήν σταδιακή ἀποχή ἀπό τίς ἀρτύσιμες τροφές καί τήν πνευματική νηστεία, μέ τήν προσευχή καί τήν πλούσια λατρευτική ζωή, μέ τά μηνύματα μετανοίας καί ψυχικῆς ἀνανήψεως, βοηθεῖ τούς πιστούς εἰς τόν πνευματικό ἀγῶνα καί τήν ἐπιτυχία εἰς τά πνευματικά γυμνάσματα τῆς ψυχῆς. Ἀντίθετα, τό κοσμικό τριόδιο (μέ ὄμικρον), δηλ. τό γύρισμα αὐτές τίς ξεχωριστές ἡμέρες στίς τριόδους καί τά σοκκάκια τῆς ἁμαρτίας, καί μάλιστα μέ τίς καρναβαλικές μεταμφιέσεις καί ἐκδηλώσεις, ἀλλοτριώνει καί ἀποπροσανατολίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τό πνεῦμα τῆς κατανυκτικῆς προσευχῆς, τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος καί τῆς ἀγαθῆς ἐν Κυρίῳ ἀναστροφῆς τῆς ἁγίας αὐτῆς περιόδου.
Εἰς τά θέματα τῆς προσευχῆς «τοῦ σταδίου αὐτοῦ τῶν ἀρετῶν» ἄς προστεθοῦν καί τά ἀκόλουθα : Ἡ πλήρης κατάπαυσις τοῦ πυρός (τῶν μεγάλων καί παρατεταμένων πυρκαϊῶν) εἰς τήν ἤπειρον τῆς Αὐστραλίας. Ἡ ἀποτροπή τῶν ἰσχυρῶν σεισμικῶν δονήσεων εἰς τήν γείτονα πρός ἀνατολάς χώραν, ἀλλά καί τῆς ἐπικρεμαμένης πολεμικῆς ἀπειλῆς. Ἡ ἀποσόβησις τῆς ἀπειλῆς τοῦ σεισμοῦ ἀπό τήν γείτονα πρός βορρᾶν χώραν τῆς Ἀλβανίας καί ἡ σύντομος ἀποκατάστασις τῶν ζημιῶν εἰς τάς δύο αὐτάς χώρας.
Καί τό κυριώτερο : Ἡ εἰρήνευσις καί ἀποκατάστασις τῆς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἑνότητος καί κοινωνίας πασῶν τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, τῶν συγκροτουσῶν τήν Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν. Ὅλες οἱ κατά τόπους Αὐτοκέφαλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, πλήν τριῶν, δέν ἀποδέχονται τό γενόμενον μέγα κανονικόν ἀτόπημα τῆς ἀναγνωρίσεως ὡς Κανονικῆς «Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας» τό ἐκ σχισματικῶν, ἀφωρισμένων, καθῃρημένων καί ἀχειροτονήτων παγέν μόρφωμα, ἐνῶ παρηγκωνίσθη καί ἠγνοήθη τελικῶς ἡ ὑπό τόν κανονικόν Πρωθιεράρχην κ.Ὀνούφριον χορεία τῶν Κανονικῶν Ἱεραρχῶν καί τά ἑκατομμύρια πιστῶν, οἱ ὁποῖοι εὑρίσκονται ἐν διωγμῷ. Καί ἐνῷ εἶναι καθῃμαγμένη, διωκομένη καί κακοποιημένη ἡ Κανονική Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας γίνονται πανηγυρισμοί διά τήν ἐπέτειον ἑνός ἔτους ἀπό τῆς ἀποδόσεως τῆς «Αὐτοκεφαλίας»!
Ταπεινῶς φρονοῦμεν, ὁμοῦ μετά τῶν ἕνδεκα (11) Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ὅτι ἡ χαίνουσα αὐτή πληγή, ἡ ὁποία τραυματίζει καιρίως τό ἅγιο Σῶμα τῆς Μιᾶς καί Μόνης Ὀρθοδόξου Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, δέν θά ἐπουλωθῇ, ἐάν δέν ἐπιλυθῇ τό σοβαρώτατον αὐτό κανονικό ζήτημα πανορθοδόξως, διά Πανορθοδόξου Συνόδου. Ὁ χρόνος, οἱ ἀσκούμενες πιέσεις καί οἱ πομπώδεις τελετές καί συμπροσευχές μέ ἑτεροδόξους καί ἑτεροθρήσκους ἐπιδεινώνουν ἀντί νά ἰατρεύσουν τά τραύματα. Καί ἡ μελετωμένη προσκυνηματική ἐπίσκεψις τοῦ ἄρχοντος τοῦ Βατικανοῦ εἰς τά βήματα -τά μέρη ὅπου περιώδευσε ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος φοβούμεθα, ὅτι δέν θά ἐπιφέρῃ ἀγαθά ἀποτελέσματα. Μόνον, ἐάν προηγουμένως γίνῃ πλήρως ἀποδεκτή ἡ θεολογία καί ἡ ἐκκλησιολογία τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου ἐν βαθείᾳ ταπεινώσει καί συστολῇ καί ἡ ἀποκήρυξις τῶν αἱρετικῶν δοξασιῶν ἡ θεοφιλής μετάνοια θά κατορθώσῃ τό σωτήριο ἔργο της.
Εὐχόμενος ἀπό καρδίας εὐλογημένο, εἰρηνικό καί καλλίκαρπο τό Ἱερό Τριῴδιο καί καλή μετάνοια καί σωτηρία ψυχῆς, διατελῶ,
Μέ πατρικές εὐχές καί ἀγάπη Χριστοῦ
Ὁ Μητροπολίτης
†Ὁ Κυθήρων & Ἀντικυθήρων Σεραφείμ