Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ Μακαριστοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου Καντιώτου
Δὲν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἀγαπητοί μου, νὰ μένῃ ἀδιάφορος μπροστὰ στὰ πάθη τοῦ Κυρίου. Ἐφ᾿ ὅσον ὑπάρχει στὸν κόσμο πόνος, μαρτύριο καὶ θάνατος, στὴν καρδιὰ κάθε ἀνθρώπου θὰ παίζεται μυστικὸ σαιξπήρειο δρᾶμα. Ἀλλὰ εἶνε μικρὰ τὰ δράματα τῶν ἀνθρώπων μπροστὰ στὸ θεῖο δρᾶμα, τὸ ὁποῖο χαρίζει τὴ λύτρωσι.
Τὸ τονίζω. Ἔξω ἀπὸ τὸν Ἐσταυρωμένο, ποὺ προσκυνοῦμε σήμερα, ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου εἶνε ἢ κωμῳδία ἢ τραγῳδία. Ἡ λύσις τοῦ δράματος εἶνε μόνο ὁ Ἐσταυρωμένος.
Ποιά γλῶσσα θὰ μπορέσῃ νὰ περιγράψῃ τὸ θεῖο δρᾶμα; Ταπεινοὶ ἐμεῖς δοῦλοι τοῦ Ὑψίστου, σκουλήκια ποὺ σέρνονται ἐνώπιον τοῦ Ἐσταυρωμένου, θὰ ἐπιχειρήσουμε ν᾿ ἀνασύρουμε μιὰ πτυχὴ τοῦ θείου δράματος.
* * *
Νοερῶς, ἀγαπητοί μου, βρισκόμαστε στὰ Ἰεροσόλυμα, ἔξω ἀπὸ τὸ πραιτώριο τοῦ Πιλάτου.
Πρὶν ἀκόμη ξημερώσῃ, βγῆκαν ἀπὸ τὶς τρύπες τους φίδια φαρμακερά, θηρία καὶ λύκοι· εἶνε οἱ ἀρχιερεῖς, οἱ φαρισαῖοι καὶ ὁ ὄχλος. Σείεται ἡ πόλις. Ζητοῦν τὴν καταδίκη τοῦ Ἰησοῦ. Ὁ Πιλᾶτος ἀντιλαμβάνεται τὴν ἀθῳότητά του. Μέσα του μιλάει τὸ ῥωμαϊκὸ δίκαιο.
Εἶχε ἐρευνήσει, καὶ τὸ συμπέρασμα ἦτο ἀθῳωτικό· «Ἐγὼ οὐδεμίαν αἰτίαν εὑρίσκω ἐν αὐτῷ» (Ἰω. 18,38). Τὸ βλέμμα τοῦ Ἰησοῦ γαλήνιο, ἡ στάσι του ὑπέροχη, ἡ πραότητα τοῦ χαρακτῆρος του μεγαλειώδης, ἡ ἀκτινοβολία τῆς προσωπικότητός του ἀνεπανάληπτη, ἡ σιωπή του ἀποκαλυπτική. Δὲν ἐλάλησε ὁ Ἰησοῦς ὅπως ὁ φλύαρος Σωκράτης στὸ δικαστήριο τῶν Ἀθηνῶν, ποὺ προσπαθοῦσε μὲ τὴ θαυμάσια Ἀπολογία του νὰ πείσῃ τοὺς δικαστὰς ὅτι εἶνε ἀθῷος.
Θαύμαζε ὁ ἡγεμὼν γιὰ τὴν σιωπὴ τοῦ Ἰησοῦ. Θαύμασε δὲ ἀκόμη περισσότερο ὅταν ἡ σύζυγός του, ἡ Κλαυδία Πρόκλα, τοῦ ἔστειλε μήνυμα· «Μηδὲν σοὶ καὶ τῷ δικαίῳ ἐκείνῳ· πολλὰ γὰρ ἔπαθον σήμερον κατ᾿ ὄναρ δι᾿ αὐτόν» (Ματθ. 27,19).
Πάλη ἔγινε μέσα στὴν ψυχὴ τοῦ Πιλάτου. Κάμπτεται ὅμως τὴν τελευταία στιγμὴ καὶ ὑπογράφει τὴν καταδίκη τοῦ Ἰησοῦ. Φοβήθηκε τὶς ἀπειλές. Ἀλλὰ πρὶν ὑπογράψῃ, «λάβων ὕδωρ ἀπενίψατο τὰς χεῖρας ἀπέναντι τοῦ ὄχλου λέγων· Ἀθῷός εἰμι ἀπὸ τοῦ αἵματος τοῦ δικαίου τούτου· ὑμεῖς ὄψεσθε» (ἔ.ἀ. 27,24).
Πιλᾶτε, τί κάνεις; Παίζεις μὲ τὴ συνείδησί σου; Μὰ ἦταν δυνατὸν πλένοντας τὰ χέρια νὰ ἀθῳωθῇς ἀπὸ τὸ ἔγκλημα αὐτό; Ὄχι τὸ νερὸ τῆς λεκάνης ἀλλὰ ὅλα τὰ νερὰ τῶν ποταμῶν καὶ λιμνῶν δὲν μποροῦν νὰ τὸ ξεπλύνουν.
Καὶ ὁ λαός, ποὺ βλέπει αὐτὴ τὴ σκηνή, σὰν σκυλιὰ λυσσασμένα ποὺ δὲν γνωρίζουν τὸ ἀφεντικό τους καὶ τὸ δαγκώνουν, φώναζε· «Τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡμῶν» (ἔ.ἀ. 27,25). Μὴ σὲ νοιάζει, Πιλᾶτε, μὴν ταράζεσαι· ἐμεῖς εἴμαστε ὑπεύθυνοι γι᾿ αὐτό· τὸ αἷμα του ἂς βαρύνῃ ἐμᾶς καὶ τὰ παιδιά μας.
* * *
Καταράστηκαν τὸν ἑαυτό τους, ἀγαπητοί μου, καὶ ἡ κατάρα ἔπιασε ὅσο ποτέ ἄλλοτε. Τὸ ἔγκλημα τοῦ Γολγοθᾶ δὲν ἔμεινε ἀτιμώρητο.
Ὁ Ἰούδας, ὁ κυριώτερος ἔνοχος, σὲ στιγμὴ ἀνανήψεως φώναξε· «Ἥμαρτον παραδοὺς αἷμα ἀθῷον. …Καὶ ἀπελθὼν ἀπήγξατο», αὐτοκτόνησε (ἔ.ἀ. 27,4-5). Αὐτὸ ἦταν τὸ τέλος τοῦ Ἰούδα.
Ὁ Ἡρῴδης ὁ τετράρχης τῆς Γαλιλαίας, ποὺ ἐνέπαιξε τὸ Χριστὸ φορώντας του περιπαικτικὴ χλαμύδα, ἐκθρονίστηκε τὸ ἑπόμενο ἔτος.
Ὁ Πόντιος Πιλᾶτος δὲν εἶχε καλύτερο τέλος. Παρέμεινε ἕνα – δυὸ χρόνια ὡς ἡγεμών, ἀλλὰ μετὰ ἀπὸ συκοφαντίες καὶ διαβολὲς τῶν Ἰσραηλιτῶν ἔπεσε ἀπὸ τὸ ἀξίωμά του, ἐξωρίστηκε στὴν Ἑλβετία, στὰ Ἀπέννινα ὄρη. Καὶ μιὰ μέρα, διαφεύγοντας τὴν προσοχὴ τῆς ἁγίας του γυναίκας, ἀνέβηκε σ᾿ ἕνα βράχο, ἔπεσε μέσα σὲ μιὰ λίμνη καὶ αὐτοκτόνησε.
Οἱ ἀρχιερεῖς, ὁ Ἄννας καὶ ὁ Καϊάφας, οἱ ἄσπονδοι ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ, εἶχαν ἐπίσης ἄθλιο τέλος. Ὁ Ἄννας κατακομματιάστηκε καὶ ὁ Καϊάφας πέθανε στὴν ἐξορία.
Οἱ ἱερεῖς τῶν Ἰεροσολύμων κατεσφάγησαν καὶ τὰ πτώματά τους γέμισαν τὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος.
Ὁ δὲ λαός, ποὺ ὅταν ὁ Πιλᾶτος ρώτησε «Τὸν βασιλέα ὑμῶν σταυρώσω;» ἀπήντησε «Οὐκ ἔχομεν βασιλέα εἰ μὴ Καίσαρα» (Ἰω. 19,15), τιμωρήθηκε. Τὸν Καίσαρα ἤθελαν. Καὶ ὁ Καῖσαρ τὸ 70 μ.Χ., σαράντα χρόνια μετὰ τὴ Σταύρωσι, πολιόρκησε τὰ Ἰεροσόλυμα τόσο στενά, ὥστε ἔπεσε πεῖνα φοβερή. Λέει ἡ ἱστορία, ὅτι τότε μιὰ γυναίκα στὰ Ἰεροσόλυμα ἔσφαξε τὸ ἀγοράκι της, τὸ ἔψησε καὶ τὸ ἔφαγε! Μπῆκαν μέσα οἱ λεγεῶνες τοῦ Τίτου, ἔσφαξαν τοὺς ἱερεῖς, ἔβαλαν φωτιὰ στὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος. Ἰσοπέδωσαν τὰ πάντα. Πέρασαν μὲ ἀλέτρι τὸ ἔδαφος. Ὁ Τίτος διέταξε γενικὴ σφαγή. Τοὺς σταύρωνε ἐπὶ τρεῖς ἡμέρες! Τελείωσαν τὰ ξύλα, καὶ τότε μόνο σταμάτησε. 1.600.000 πτώματα ἦταν οἱ σκοτωμένοι κ᾿ ἐκεῖνοι ποὺ πέθαναν ἀπὸ τὴν πεῖνα. Πρωτοφανὴς καταστροφή. Καὶ 67.000, ποὺ ἔμειναν, τοὺς πούλησαν στὰ σκλαβοπάζαρα τῆς Ἀλεξανδρείας σὲ ἐξευτελιστικὴ τιμή. Ὁ Ἰούδας ἐπούλησε τὸ Χριστὸ ἀντὶ τριάκοντα ἀργυρίων· οἱ Ῥωμαῖοι τοὺς πουλοῦσαν ἀντὶ ἑνὸς δηναρίου, ἀντὶ μιᾶς δραχμῆς.
«Τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡμῶν». Μερικοὶ ζητοῦν ἀποδείξεις, ἂν τὸ Εὐαγγέλιο εἶνε ἀληθινό. Κ᾿ ἐγὼ τοὺς ἀπαντῶ· Καὶ μόνο ἡ Ἑβραϊκὴ φυλὴ φτάνει ν᾿ ἀποδείξῃ, ὅτι τὸ Εὐαγγέλιο εἶνε ἑκατὸ τοῖς ἑκατὸ ἀληθινό· εἶνε μία ἀπόδειξι τῆς ἀληθείας του.
* * *
Ἀλλά, ἀγαπητοί μου, δὲν εἶνε μόνο οἱ Ἑβραῖοι ἔνοχοι τοῦ ἐγκλήματος τοῦ Γολγοθᾶ· εἴμαστε κ᾿ ἐμεῖς, εἶνε καὶ ὅλος ὁ κόσμος.
Ἀπὸ τότε ποὺ σταυρώθηκε ὁ Χριστὸς πέρασαν εἴκοσι αἰῶνες. Ἂν μὲ ρωτήσετε, σὲ ποιόν αἰῶνα χύθηκε τὸ περισσότερο ἄδικο αἷμα, ἀδιστάκτως θὰ σᾶς ἀπαντήσω· στὸν εἰκοστό. Ὁ εἰκοστὸς αἰώνας, ὁ αἰώνας τῶν πυραύλων καὶ τῆς ἐπιστήμης, εἶνε ὁ πλέον ἐγκληματικός.
Ἀμφιβάλλετε; Θέλετε νὰ σᾶς πῶ τὰ ἐγκλήματα τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνος; Δύο – τρία θὰ πῶ.
Στὴν ἀρχὴ τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνος ἕνα ἑκατομμύριο (1.000.000) ἀθῷοι Ἀρμένιοι, ἄκακα ἀρνία, ἐσφάγησαν ἀπὸ τὸ μαχαίρι τῶν Τούρκων. Ἀλλὰ «τὸ αἷμα αὐτῶν ἐπ᾿ αὐτοὺς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα αὐτῶν».
Θέλετε ἄλλο ἔγκλημα; ἑνάμισυ ἑκατομμύριο (1.500.000) Ἕλληνες ἐσφάγησαν ἐπίσης ἀπὸ τὴν μάχαιρα τοῦ ἀπαισίου αὐτοῦ λαοῦ τῆς Ἀνατολῆς, καὶ κανείς ἀπὸ τὴ Δύσι δὲν συγκινήθηκε. Ἀκόμα τὰ κόκκαλά τους εἶνε σκορπισμένα ἀπὸ τὴν Τραπεζοῦντα μέχρι τὴ Σμύρνη καὶ σ᾿ ὅλη τὴ Μικρὰ Ἀσία.
Θέλετε ἄλλο ἔγκλημα; Ὁ Πρῶτος παγκόσμιος πόλεμος. Ὤ Θεέ μου, πόσοι νέοι φονεύθηκαν! «Ὁ δὲ παράνομος Ἰούδας οὐκ ἠβουλήθη συνιέναι» (Μ. Παρασκ. ὄρθρ. ἀντίφ. γ΄).. Δὲν πρόλαβε νὰ περάσῃ ὁ Πρῶτος καὶ ἦρθε ὁ Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος. 2.500.000 Ἑβραῖοι κάηκαν σὰν λαμπάδες μέσα στὰ κρεματόρια καὶ τοὺς κλιβάνους τοῦ Χίτλερ. «Τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡμῶν».
Τὸ αἷμα τῶν ἑκατομμυρίων θυμάτων σείει τὴν Εὐρώπη. Θὰ τὴν σείῃ ἑκατὸ χρόνια, καὶ τὴν Τουρκία ἀκόμη περισσότερα. Θέλετε ἀπόδειξι; Ὁ περιβόητος Μεντερές, Τοῦρκος πολιτικός, ἦταν 20 χρονῶν παιδὶ ὅταν στὸ Ἀιδίνιο ἔκοψε τὶς γλῶσσες 300 Ἑλλήνων προσκόπων. Τὸ τέλος του ποιό ἦταν; «Ἀπελθὼν ἀπήγξατο» (Ματθ. 27,5)· ἀπαγχονίσθηκε, κρεμάστηκε.
Ὑπάρχει Θεός, ὑπάρχει δικαιοσύνη. Οἱ ἐγκληματίες θὰ πληρώσουν μὲ τόκο καὶ ἐπιτόκιο γιὰ τὰ ἐγκλήματά τους. Ὑπάρχει Ἐσταυρωμένος, ὁ ὁποῖος εἶνε μὲν μακρόθυμος, ἀλλὰ ἔρχεται καὶ ἡ στιγμὴ τῆς πληρωμῆς.
* * *
Ὁ Θεός, ἀγαπητοί μου, μᾶς καλεῖ καὶ διὰ συμφορῶν καὶ θεομηνιῶν, διὰ σεισμῶν καὶ ἄλλων φαινομένων νὰ μετανοήσουμε, προτοῦ νὰ ἔρθῃ ὁ Τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, ὁ Ἁρμαγεδὼν τῆς Ἀποκαλύψεως (Ἀπ. 16,16).
Σήμερα, Μεγάλη Παρασκευή, ποιός ξέρει σὲ πόσα σημεῖα τῆς Γῆς γίνεται ἀκόμη πόλεμος, πέφτουν βόμβες καὶ σκοτώνονται ἀθῷοι ἄνθρωποι ποὺ ἀμύνονται γιὰ τὴν ἐλευθερία τους! Τέτοια ἅγια μέρα χύνεται αἷμα. Καὶ γιὰ τοὺς δημίους λοιπὸν ὅλων αὐτῶν τῶν θυμάτων μπορεῖ νὰ λεχθῇ· «Τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡμῶν».
Τί ὑπολείπεται; Ὅσοι ἔχετε καρδιά, ὅσοι ἔχετε αἴσθημα, ὅσοι δὲν γίνατε ἀκόμη πέτρες καὶ βράχοι, γονατίστε καὶ παρακαλέστε τὸν Κύριο γιὰ ὅλους ὅσοι ἐσφάγησαν σὰν ἀθῷα ἀρνία· Ὁ Θεὸς ν᾿ ἀναπαύσῃ αὐτούς, ἐμᾶς δὲ νὰ παραλάβῃ ἐν μετάνοιᾳ εἰλικρινεῖ λέγοντας· «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42). Ἀμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(ἱ. ναὸς Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης, Μεγάλη Παρασκευὴ 27-4-1973)