Ιεροί Κανόνες εκ του Πηδαλίου
ΚΑΝΩΝ ΜΕ', ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ
«Επίσκοπος, ή Πρεσβύτερος, ή Διάκονος αιρετικοίς συνευξάμενος, μόνον, αφοριζέσθω, ει δε επέτρεψεν αυτοίς, ως κληρικούς ενεργήσαι τι, καθαιρείσθω».
Ερμηνεία
Ο παρών Κανών διορίζει, ότι όποιος Επίσκοπος, ή Πρεσβύτερος, ή Διάκονος ήθελε συμπροσευχηθή μοναχά, αλλά όχι και να συλλειτουργήση με αιρετικούς ας αφορίζηται. Επειδή όποιος με τους αφωρισμένους συμπροσεύχηται (καθώς τοιούτοι είναι οι αιρετικοί), πρέπει να συναφορίζηται και αυτός, κατά τον Ι' των αυτών Αποστόλων. Ει δε και εσυγχώρησε εις τους αιρετικούς αυτούς να ενεργήσουν κανένα λειτούργημα, ωσάν κληρικοί, ας καθαίρηται, επειδή όποιος κληρικός συλλειτουργήσει με καθηρημένους (καθώς τοιούτοι είναι και οι αιρετικοί, κατά τον Β' και Δ' της Γ') συγκαθαιρείται και αυτός, κατά τον ΙΑ' των Αποστόλων. Πρέπει γαρ τους αιρετικούς να μισούμε και να αποστρεφώμεθα, αλλά όχι ποτέ και να συμπροσευχώμεθα με αυτούς ή να συγχωρούμεν εις αυτούς να ενεργήσουν τι εκκλησιαστικόν λειτούργημα, ή ως κληρικοί, ή ως ιερείς.
Συμφωνία
Ο δε ΞΕ' Αποστολικός λέγει, ότι όποιος εμβή εις συναγωγήν αιρετικών δια να προσευχηθή, κληρικός μεν ων, ας καθαίρηται, λαϊκός δε, ας αφορίζηται. Η δε εν Λαοδικεία, κατά μεν τον ΣΤ' αυτής, δεν συγχωρεί να εμβαίνουν οι αιρετικοί εις την εκκλησίαν, κατά δε τον ΛΒ' δεν πρέπει, λεγει να λαμβάνει τινάς τας παρά των αιρετικών ευλογίας, οι οποίες είναι αλογίες, και όχι ευλογίες, αλλά ουδέ πρέπει να συμπροσεύχηται τινάς με αιρετικούς ή σχισματικούς κατά τον ΛΓ' της αυτής. Ο δε ΛΔ' αναθεματίζει τους αφίνοντας τους μάρτυρας του Χριστού και πορευομένους εις τους ψευδομάρτυρας των αιρετικών. Ο δε Θ' Τιμοθέου δεν συγχωρεί να στέκονται παρόντες αιρετικοί εν τω καιρώ της Θείας Λειτουργίας, έξω μόνον αν υπόσχωνται να μετανοήσουν, και να αφήσουν την αίρεσιν. Αλλά και ο Θ' της εν Λαοδικεία αφορίζει τους Χριστιανούς όπου πηγαίνουν εις τα κοιμητήρια, ή μαρτύρια των αιρετικών δια να προσευχηθούν, ή χάριν ιατρείας των ασθενών αυτών. Αλλά ούτε πρέπει να συνεορτάζη κανείς Χριστιανός με τους αιρετικούς, ούτε να δέχηται τα παρ' αυτών πεμπόμενα εις αυτόν δώρα της εορτής των, κατά τον ΛΖ' της αυτής εν Λαοδικεία.