ΣΧΟΛΙΟ: Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος στις 24 Σεπτεμβρίου 2023, μίλησε για γενναίους κληρικούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας (Πατριαρχείου Μόσχας) που επιλέγουν να έχουν εκκλησιαστική και μυστηριακή κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο ασχέτως της διακοπής αυτής από την Σύνοδο του Πατριαρχείου Μόσχας. Ένα είδος «αποτείχισης» θα λέγαμε από την Εκκλησίας της Μόσχας…
Δεν προσχωρούν (άλλοι το έκαναν!) στην ουκρανική ψευδοεκκλησία αλλά φαίνεται πως κάτι άλλο σχεδιάζουν…
Ιερείς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (Πατριαρχείου Μόσχας) συλλειτούργησαν με τον Έξαρχο του Οικουμενικού Πατριάρχη: Τα πρώτα βήματα προς την ευχαριστιακή κοινωνία
Οι ιερείς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (σε ενότητα με το Πατριαρχείο Μόσχας) λαμβάνουν μέτρα για την ενοποίηση της Ορθοδοξίας στην Ουκρανία χωρίς να περιμένουν την απόφαση της ηγεσίας τους για έναν ενοποιητικό διάλογο. Στις 24 Σεπτεμβρίου, δύο ιερείς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (Πατριαρχείου Μόσχας) συλλειτούργησαν στη Θεία Λειτουργία με τον Έξαρχο του Οικουμενικού Πατριάρχη, Επίσκοπο Κομάνων Μιχαήλ, στον Ιερό Ναό του Αγίου Ανδρέα στο Κίεβο.
Πρόκειται για τον Αρχιμανδρίτη Γαβριήλ (Ανίσιμοβ) της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (Πατριαρχείου Μόσχας), ηγούμενο της Σταυροπηγιακής Μονής προς τιμήν του Αγίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκι που βρίσκεται στην προσωρινά κατεχόμενη Κριμαία και τον Αρχιερέα Ολεξάντρ Κολμπ, εφημέριο του Ιερού Ναού της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής στο Λουτσκ. Κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας, οι ιερείς προσευχήθηκαν για τους πεσόντες στρατιώτες των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και τους πολίτες που σκοτώθηκαν από τους εισβολείς.
Μετά τη Θεία Λειτουργία, ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ (Ανίσιμοβ) ευχαρίστησε τον Επίσκοπο Μιχαήλ για την ευκαιρία να συλλειτουργήσει στον ίδιο Θρόνο και για την αδελφική του φροντίδα σε μια δύσκολη στιγμή για τον ηγούμενο και τους αδελφούς της μονής:
«Θεοφιλέστατε, αγαπητέ Έξαρχε! Σας είμαστε ειλικρινά ευγνώμονες για την ευκαιρία να συλλειτουργήσουμε μαζί σας στον Θρόνο του Θεού, σε αυτόν ακριβώς τον ναό του Αποστόλου Ανδρέα, το μαργαριτάρι του χρυσοποίκιλτου Κιέβου και το Σταυροπήγιο του Οικουμενικού Πατριάρχη. Ευχαριστώ επίσης εσάς και, στο πρόσωπό σας, τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για την πατρική σας φροντίδα σε μια δύσκολη στιγμή για μένα προσωπικά και τους αδελφούς της Μονής μας, όταν αναγκαζόμαστε να εγκαταλείψουμε το σπίτι μας, το μοναστήρι που χτίζουμε εδώ και πολλά χρόνια. Όσοι με γνωρίζουν προσωπικά ή με παρακολουθούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γνωρίζουν την άποψή μας για αυτά που συμβαίνουν, δηλαδή την ένοπλη επίθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της πατρίδας μας, της Ουκρανίας. Θα ήθελα με την ευκαιρία αυτή να ευχαριστήσω τους θαρραλέους ήρωές μας που δίνουν τη ζωή τους στην πρώτη γραμμή του μετώπου, ώστε να μπορούμε να επιτελούμε σήμερα τη λειτουργία μας σε αυτόν τον ναό, προσφέροντας τις προσευχές μας γι’ αυτούς και για όσους σκοτώθηκαν. Είναι τιμή για μένα προσωπικά! Επίσης, ως ιερέας που υπηρέτησε στην ουκρανική Κριμαία, θα ήθελα να σημειώσω τα κινήματα αντίστασης που εξακολουθούν να έχουν το θάρρος και τη γενναιότητα να εκπληρώνουν την αποστολή τους για την αποκατάσταση της κρατικής κυριαρχίας της Ουκρανίας στα κατεχόμενα εδάφη. Πολεμήστε! Πηγαίνετε στο στόχο σας! Η Ουκρανία είναι μαζί σας!».
Σύμφωνα τις πηγές του Πνευματικού Μετώπου της Ουκρανίας, ο ηγούμενος της Σταυροπηγιακής Μονής προς τιμήν του Αγίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκι, Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ, μαζί με ορισμένους εκπροσώπους της αδελφότητας, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει εσπευσμένα το έδαφος της Κριμαίας λόγω της πίεσης της ηγεσίας της Ρωσικής Εκκλησίας και της Ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (FSB).
Ο πατέρας Ολεξάντρ Κολμπ, ο οποίος επίσης συλλειτούργησε με τον Έξαρχο, εξέφρασε τη χαρά του για την ευχαριστιακή ενότητα των δύο Εκκλησιών: της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (Πατριαρχείου Μόσχας) και της Μητέρας Εκκλησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Είναι επίσης εξοργισμένος από το γεγονός ότι η Ουκρανικη Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείου Μόσχας) εξακολουθεί να εφαρμόζει την απόφαση να διακόψει την ευχαριστιακή κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, παρά το γεγονός ότι τέτοιες αποφάσεις υπαγορεύονται από τη Μόσχα την ώρα που η ίδια η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείου Μόσχας) δηλώνει την ανεξαρτησία της.
«Οι ενορίτες της εκκλησίας μας γνωρίζουν καλά τη θέση μου από το 2014. Καταδικάζω τη Ρωσική Ομοσπονδία, η οποία διεξάγει πόλεμο εναντίον του κράτους μας της Ουκρανίας, και καταδικάζω επίσης εκείνους που ευλογούν αυτόν τον πόλεμο, δηλαδή τον Πατριάρχη Κύριλλο. Μαζί με τους ενορίτες, περιμέναμε υπομονετικά συγκεκριμένες ενέργειες από τους ιεράρχες της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας μας για τον πλήρη διαχωρισμό της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από το Πατριαρχείο Μόσχας. Εκ μέρους των ενοριτών, έστειλα επιστολή στη Σύνοδο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που πραγματοποιήθηκε στις 27 Μαΐου 2022 στη Θεοφάνεια (σ.σ. τοποθεσία στο Κίεβο). Τους ζητήσαμε να διαχωριστούν οριστικά από το Πατριαρχείο Μόσχας και να αποκαταστήσουν την ευχαριστιακή κοινωνία με τον Οικουμενικό Πατριάρχη και άλλες Τοπικές Εκκλησίες με τις οποίες η σύνδεση αυτή είχε διακοπεί», δήλωσε ο ιερέας.
Εξήγησε ότι ο ίδιος και οι Ουκρανοί πιστοί δεν θέλουν να έχουν καμία σχέση με τον Πατριάρχη Κύριλλο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. «Εμπιστευόμαστε πλήρως τις αποφάσεις και τις ενέργειες του Οικουμενικού Πατριάρχη. Η σημερινή συμπροσευχή με τον Έξαρχο του Οικουμενικού Πατριάρχη, Επίσκοπο Κομάνων Μιχαήλ, είναι μια άμεση μαρτυρία της εμπιστοσύνης μας στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο», τόνισε ο ιερέας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (Πατριαρχείου Μόσχας).
Απευθυνόμενος στους πιστούς, ο Έξαρχος του Οικουμενικού Πατριάρχη, Επίσκοπος Κομάνων Μιχαήλ, εξέφρασε τη χαρά του που συλλειτουργεί με τους ιερείς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (Πατριαρχείου Μόσχας). Επέστησε την προσοχή στην απόφαση της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (Πατριαρχείου Μόσχας), ακολουθώντας τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, να διακόψει την ενότητα με την Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης μετά την παραχώρηση του Τόμου στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
«Νομίζω ότι μια τέτοια Λειτουργία πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά μετά την υιοθέτηση από την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, που ακολούθησε τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, ενός αδέξιου ψηφίσματος για τη διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας με τη Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης και άλλες Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες που αναγνώρισαν το αυτοκέφαλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας», δήλωσε ο Επίσκοπος Κομάνων Μιχαήλ.
Επιπλέον, ο Επίσκοπος Μιχαήλ βλέπει τη συμπροσευχή των ιερέων ως έργο της Πρόνοιας του Θεού. «Δύο κληρικοί από διαφορετικά μέρη της ενωμένης Ουκρανίας, χωρίς καμία συνεννόηση ή σχεδιασμό, εξέφρασαν την επιθυμία να ενεργήσουν σύμφωνα με τη διδασκαλία του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού “Ώστε όλοι να είναι ένα”, να εφαρμόσουν την ορθόδοξη Εκκλησιολογία, σε αντίθεση με τα τεχνητά επιβαλλόμενα ιδεολογικά κλισέ και την προπαγάνδα μιας διαστρεβλωμένης κατανόησης της Εκκλησίας του Χριστού από πολλούς ιεράρχες. Η επιθυμία να λειτουργήσουμε μια κοινή Θεία Λειτουργία, να μετέχουμε του ίδιου Ποτηρίου του Χριστού. Παρεμπιπτόντως, την περασμένη Κυριακή, ένας άλλος κληρικός της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο ιερομόναχος Αμφιλόχιος Φιλιούκ, προσευχήθηκε και κοινώνησε στο Σταυροπήγιό μας», σημείωσε ο Έξαρχος.
Πρόσθεσε ότι τέτοιες συλλειτουργίες τον γεμίζουν με χαρά και ελπίδα ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα καταλάβουν το ψεύδος, το αφύσικο και την προκατάληψη των προαναφερθεισών αποφάσεων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (Πατριαρχείου Μόσχας) να διακόψουν την ευχαριστιακή κοινωνία. «Αποφάσεις που δεν βασίζονται στην εν Χριστώ ελευθερία, αλλά στον εκφοβισμό και τη χειραγώγηση».
«Προσωπικά, πιστεύω ότι με τη βοήθεια του Θεού, ο πάγος της αμοιβαίας δυσπιστίας και αντιπαράθεσης στη ζωή των Ορθοδόξων στην Ουκρανία θα σπάσει σιγά-σιγά. Ανυπομονούμε να καλωσορίσουμε άλλους κληρικούς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για κοινή Λειτουργία και προσευχή ως ένα πρώτο βήμα προς την ειρήνευση της εκκλησιαστικής ζωής. Περιμένουμε με σεβασμό και αγάπη, ως αδελφοί εν Χριστώ και ελεύθερα παιδιά του Θεού», κατέληξε ο Επίσκοπος Κομάνων.
Υπενθυμίζουμε ότι στις 14 Οκτωβρίου 2018, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία διέκοψε μονομερώς την ευχαριστιακή κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο λόγω της παραχώρησης του Τόμου Αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Στις 13 Νοεμβρίου 2018, την ίδια απόφαση έλαβε και η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (σε ενότητα με το Πατριαρχείο μόσχας). Σημείωσαν μάλιστα ότι η διαδικασία χορήγησης του Τόμου της αυτοκεφαλίας «είναι τεχνητή, επιβαλλόμενη απ’ έξω και δεν αντανακλά την εσωτερική εκκλησιαστική ανάγκη».
Η απόφαση για την παύση της ευχαριστιακής κοινωνίας σημαίνει ότι οι πιστοί της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Πατριαρχείου Μόσχας δεν μπορούν να κοινωνούν στους ναούς του Οικουμενικού Πατριαρχείου και απαγορεύεται στους ιερείς και ιεράρχες της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Πατριαρχείου Μόσχας να τελούν κοινές Λειτουργίες με τους ιερείς του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Αυτό το βήμα είναι το ανώτατο μέτρο θεσμικών εκκλησιαστικών κυρώσεων.
Η συμπροσευχή των ιερέων της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Πατριαρχείου Μόσχας με τον Έξαρχο του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι ένα θετικό γεγονός που μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην εκκλησιαστική ζωή στην Ουκρανία. Το βήμα αυτό αποτελεί εκδήλωση της βούλησης μεμονωμένων ιερέων της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Πατριαρχείου Μόσχας να αποκαταστήσουν τη συλλειτουργία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και μπορεί να αποτελέσει την αρχή μιας διαδικασίας διαλόγου μεταξύ των δύο εκκλησιών για χάρη της ενότητας της Ουκρανικής Ορθοδοξίας.
Επιπλέον, αυτό δείχνει ότι ορισμένοι ιερείς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Πατριαρχείου Μόσχας δεν συμφωνούν με τη γραμμή της ηγεσίας της Εκκλησίας τους, η οποία συνεχίζει να βρίσκεται σε ευχαριστιακή ρήξη με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και δεν έχει ανακοινώσει την πλήρη αποχώρηση από το Πατριαρχείο της Μόσχας, το οποίο ευλογεί τους δολοφόνους του ουκρανικού λαού.