«Αλλοτρίας δε βοτάνης απέχεσθαι, ήτις εστίν αίρεσις»
(Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος – Προς Τραλλιανοίς VI, 37-38)
(και η αγάπη του προς τον Χριστόν)
ΜΕΡΟΣ Δ΄
Μέγας Θεολόγος ο Άγιος Ιγνάτιος όταν υπογραμμίζει, για το Μυστήριο της Σαρκώσεως του Χριστού (Λόγου), και τα εξής: «Και έλαθεν τον άρχοντα του αιώνος τούτου η παρθενία Μαρίας και ο τοκετός αυτής, ομοίως και ο θάνατος του Κυρίου∙ τρία μυστήρια κραυγής, άτινα εν ησυχία Θεού επράχθη» (Προς Εφεσίους ΧΙΧ, 39-40).
1ο Σχόλιο
Διαχρονικής αξίας (και άξια θαυμασμού) η χαρισματική θεολογική δύναμη του Αγίου και ο λεκτικός του ορίζοντας.
Για «τρία μυστήρια κραυγής» γράφει, δηλ. για την δυναμική εισβολή των σχεδίων της Θείας οικονομίας στον κόσμο, χωρίς να πάρει είδηση ο διάβολος∙ σήμερα, βέβαια, τα τρία αυτά Μυστήρια είναι διάφανα και ορατά στον ορίζοντα της Εκκλησίας, ως όροι σωτηρίας, που ξεπερνούν, όμως, την ανθρώπινη νοητική ενέργεια (Λογική).
Υπογραμμίζουν οι Πατέρες:
Α) «Πάντα γαρ τα του Θεού, υπέρ φύσιν εισί και λόγον και έννοιαν» (Ιωάν. Δαμασκηνός – Έκδοσις Ορθοδόξου Πίστεως – Κεφ. Δ, πη΄).
Β) «Ουδέποτε ψυχή δύναται προς γνώσιν εκταθήναι Θεού, ειμή αυτός ο Θεός, συγκαταβάσει χρησάμενος, όψηται αυτής και αναγάγη προς εαυτόν» (Μάξιμος Ομολογητής – περί θεολογίας – εκατ. α΄, λα΄- Φιλοκαλία, τόμος Β΄, σελ. 56).
Αναπήδησε σωτήρια μέσα στην Εκκλησία – Ιστορία αυτή η κραυγή των τριών αυτών Μυστηρίων, ως έκφραση της Θεϊκής στοργής για τον άνθρωπο∙ κραυγή που μας καθοδηγεί σε κάθε μας πράξη απ’ το σήμερα εως της συντελείας.
Εντύπωση προκαλεί το σονέτο του ποιητή Τζον Νταν, όπου υπενθυμίζει, συνοψίζει και υπομνηματίζει ποιητικά την σωτήρια αυτή κραυγή των Μυστηρίων του Θεού, ως εξής:
«Θάνατε, μην κομπορρημονείς» - αυτός είναι ο τίτλος του. Επί πλήττει τον θάνατο (ο Τζον Νταν) με την συμβουλή να μην υπερηφανεύεται που σαρώνει τη ζωή, διότι και αυτός έχει γίνει θνητός.
Χαρακτηριστικός ο επίλογος του σονέτου:
«Μεσολαβεί ένας βραχύβιος ύπνος και ύστερα αφυπνιζόμαστε, εισερχόμαστε στην αιώνια ζωή. Και τότε ο θάνατος δεν υπάρχει πια. Τότε, θάνατε, πεθαίνεις».
Τονίζει ο Άγιος Ιγνάτιος και το ουσιαστικό σημείο αρχής των τριών μυστηρίων «άτινα εν ησυχία Θεού επράχθη»∙ ακολουθεί δηλ. χειροπιαστά την ερμηνευτική οδό του Αποστόλου Παύλου, που ομιλεί για «σεσιγημένο Μυστήριο» (Ρωμ. 16, 25).
Η θεολογική – κανονιστική ορθολογικότητα του Αγίου είναι ο Χριστός και η Εκκλησία Του∙ αυτές είναι οι κεντρικές εστίες της θεολογίας του. Στις άκρως εκλεπτυσμένες αναφορές του, είναι φανερή – εναργής η αγάπη του στον Κύριο.
Ιδίως η προς Ρωμαίους επιστολή του (κεφ. V έως ΙΧ), φανερώνει το συνειδησιακό βάθος της αγάπης του προς τον Χριστό. Για να μην υπάρχει περιθώριο άγνοιας, παραθέτουμε το πολύτιμο/σπάνιο για πολλούς, κείμενό του:
V. Από Συρίας μέχρι Ρώμης θηριομαχώ, δια γης και θαλάσσης, νυκτός και ημέρας, δεδεμένος δέκα λεοπάρδοις, ό εστιν στρατιωτικόν τάγμα· οί και ευεργετούμενοι χείρους γίνονται. Εν δε τοις αδικήμασιν αυτών μάλλον μαθητεύομαι, αλλ’ ου παρά τούτο δεδικαίωμαι. Οναίμην των θηρίων των εμοί ητοιμασμένων και εύχομαι σύντομά μοι ευρέθήναι· α και κολακεύσω, συντόμως με καταφαγείν, ουχ ώσπερ τινών δειλαινόμενα ουχ ήψαντο. Καν αυτά δε άκοντα μη θελήση, εγώ προσβιάσομαι. 3. Συγγνώμην μοι έχετε· τι μοι συμφέρει, εγώ γινώσκω, νυν άρχομαι μαθητής είναι, μηδέν με ζηλώσαι των ορατών και αοράτων, ίνα Ιησού Χριστού επιτύχω. Πυρ και σταυρός θηρίων τε συστάσεις, ανατομαί, διαιρέσεις, σκρπισμοί οστέων, συγκοπή μελών, αλεσμοί όλου του σώματος, κακαί κολάσεις του διαβόλου επ’ εμέ ερχέσθωσαν, μόνον ίνα Ιησού Χριστού επιτύχω.
VI. Ουδέν μοι ωφελήσει τα τερπνά του κόσμου ουδέ αι βασιλείαι του αιώνος τούτου. Καλόν μοι αποθανείν εις Χριστόν Ιησούν, ή βασιλεύειν των περάτων της γης. Εκείνον ζητώ, τον υπέρ ημών αποθανόντα· εκείνον θέλω, τον δι’ ημάς αναστάντα. Ο δε τοκετός μοι επίκειται. 2. Σύγγνωτέ μοι, αδελφοί· μη εμποδίσητέ μοι ζήσαι, μη θελήσητέ με αποθανείν· τον του Θεού θέλοντα είναι κόσμω μη χαρίσησθε, μηδέ ύλη εξαπατήσητε· άφετέ με καθαρόν φως λαβείν· εκεί παραγενόμενος άνθρωπος έσομαι. 3. Επιτρέψατέ μοι μιμητήν είναι του πάθους του Θεού μου. Ει τις αυτόν εν εαυτώ έχει, νοησάτω ό θέλω, και συμπαθείτω μοι ειδώς τα συνέχοντά με.
VII. Ο άρχων του αιώνος τούτου διαρπάσαι με βούλεται και την εις Θεόν μου γνώμην διαφθείραι∙ μηδείς ουν των παρόντων υμών βοηθείτω αυτώ· μάλλον εμού γίνεσθε, τουτέστιν του Θεού. Μη λαλείτε Ιησούν Χριστόν, κόσμον δε επιθυμείτε. 2. Βασκανία εν υμίν μη κατοικείτω. Μηδ’ αν εγώ παρών παρακαλώ υμάς, πεισθητέ μοι· τούτοις δε μάλλον πείσθητε, οίς γράφω υμίν. ζων γαρ γράφω υμίν, ερών του αποθανείν. Ο εμός έρως εσταύρωται, και ουκ έστιν εν εμοί πυρ φιλόϋλον· ύδωρ δε ζων και λαλούν εν εμοί, έσωθέν μοι λέγον: Δεύρο προς τον πατέρα. 3. Ουχ ήδομαι τροφή φθοράς, ουδέ ηδοναίς του βίου τούτου. άρτον θεού θέλω, ό εστιν σάρξ Ιησού Χριστού του εκ σπέρματος Δαυίδ, και πόμα θέλω το αίμα αυτού, ό εστιν αγάπη άφθαρτος.
VIII. Ουκέτι θέλω κατά ανθρώπους ζην. Τούτο δε έσται, εάν υμείς θελήσητε. Θελήσατε, ίνα και υμείς θεληθήτε. 2. Δι’ ολίγων γραμμάτων αιτούμαι υμάς· πιστεύσατέ μοι. Ιησούς δε Χριστός υμίν ταύτα φανερώσει, ότι αληθώς λέγω· το αψευδές στόμα, εν ω ο πατήρ ελάλησεν αληθώς. 3. Αιτήσασθε περί εμού, ίνα επιτύχω. Ου κατά σάρκα υμίν έγραψα, αλλά κατά γνώμην Θεού∙ εάν πάθω, ηθελήσατε· εάν αποδοκιμασθώ, εμισήσατε.
IX. Μνημονεύετε εν τη προσευχή υμών της εν Συρία εκκλησίας, ήτις αντί εμού ποιμένι τω θεώ χρήται. Μόνος αυτήν Ιησούς Χριστός επισκοπήσει και η υμών αγάπη. 2. Εγώ δε αισχύνομαι εξ αυτών λέγεσθαι∙ ουδέ γαρ άξιός ειμι, ων έσχατος αυτών και έκτρωμα. Αλλ’ ηλέημαί τις είναι, εάν θεού επιτύχω. 3. Ασπάζεται υμάς το εμόν πνεύμα και η αγάπη των εκκλησιών των δεξαμένων με εις όνομα Ιησού Χριστού, ουχ ως παροδεύοντα. Και γαρ αι μη προσήκουσαί μοι τη οδώ τη κατά σάρκα, κατά πόλιν με προήγον (Τέλος κειμένου).
Οποιοσδήποτε επιχειρήσει να μελετήσει τις επιστολές του Αγίου Ιγνατίου, θα αντιληφθεί άμεσα τις πολυπληθείς αναφορές του Αγίου στο πρόσωπο του Χριστού και την προβολή της ορθής πίστεως∙ δυο στοιχεία – θεμέλια της πνευματικής εν Χριστώ ζωής. Υπογραμμίζω (επιλεκτικά) ορισμένες θεολογικές – επιβλητικές Χριστολογικές αναφορές του.
Α) «Εγώ γαρ και μετά την ανάστασιν εν σαρκί αυτόν οίδα και πιστεύω όντα» (Σμυρναίου Ιγνάτιος ΙΙΙ, 15).
Β) «Προσδόκα χριστόν τον Υιόν του Θεού∙ τον άχρονον εν χρόνω∙ τον αόρατον τη φύσει, ορατόν εν σαρκί∙ τον αψηλάφητον και αναφή, ως ασώματον, δι’ ημάς δε απτόν και ψηλαφητόν εν σώματι∙ τον απαθή, ως Θεόν, δι’ ημάς δε παθητόν, ως άνθρωπον, τον κατά πάντα τρόπον δι’ ημάς υπομείναντα» (Προς Πολύκαρπνο Σμύρνης – ΙΙΙ, 36-40). Θεωρώ ως καθήκον, να υπογραμμίσω τη διαχρονική συμβουλή του Αγίου Ιγνατίου, ως αυθεντικός εκκλησιαστικό λόγος, έναντι των αιρέσεων. Ο λόγος του δημιουργεί σταθερή ομόνοια στους σημερινούς (συνειδητούς) αντι-οικουμενιστές, τους οποίους το διοικητικό σύστημα (εκκλησιαστικό και πολιτικό), δεν τους «θέλει» στο χώρο των «μαζικοδημοκρατικών» οικουμενιστικών προσδοκιών. Ιδίως η φλύαρη, δακρύβρεκτη και ψευδοεκκλησιαστική ουκουμενική κίνηση (αίρεση), τους θεωρεί πλανεμένους, σχισματικούς κ.λ.π. Γράφει ο Άγιος:
«οι δοκούντες αξιόπιστοι είναι, και ετεροδιδασκαλούντες, μη σε καταπλησσέτωσαν. Στήθι δε εδραίος, ως άκμων τυπτόμενος. Μεγάλου εστίν αθλητού, δέρεσθαι, και νικάν…» (Προς Πολύκαρπον Σμύρνης – ΙΙΙ, 30).
Συν Θεώ, τους εκκλησιολογικούς – θεωρητικούς (και πρακτικούς) άξονες της συμβουλής του, θα τους αναλύσουμε στο επόμενο άρθρο (Συνεχίζεται).
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ