«Κύριε, ουκ ειμί ικανός ίνα μου υπό την στέγην εισέλθης· αλλά μόνον ειπέ λόγω, και ιαθήσεται ο παις μου» (Ματθ. η΄ 8)
Ο εκατόνταρχος του σημερινού ευαγγελίου βρίσκεται πραγματικά σε πολύ δύσκολη θέση, αφού είναι αντιμέτωπος με την ασθένεια του δούλου του, αλλά πρόσθετα με τις κοινωνικές και τις διαφορετικές θρησκευτικές του αντιλήψεις. Πώς ένας αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού να ασχοληθεί για ένα δούλο, που, κατά τις αντιλήψεις της εποχής, ο δούλος εθεωρείτο «πράγμα», απλό αντικείμενο αγοραπωλησίας και όχι άνθρωπος ισότιμος σε αξία. Για τους αξιωματούχους και γενικά τους «Ελεύθερους» πολίτες οι δούλοι δεν είχαν καμιά συναισθηματική αξία.
Πολύ περισσότερο, πώς ένας ειδωλολάτρης να πλησιάσει έναν άνθρωπο με διαφορετική θρησκεία, όπως ήταν ο Ιησούς; Κι όμως, όλα τα πιο πάνω ξεπεράστηκαν ένεκα της αγάπης του προς τον δούλο του, ιδιαίτερα δε λόγω της συναίσθησης της αναξιότητας του μπροστά στο πρόσωπο του Ιησού. Αντί της αποστροφής προς τον δούλο, εκδηλώνει ενδιαφέρον και αγάπη. Για χάρη του δούλου του ταπεινώνεται και ζητά βοήθεια από τον Ιησού: «Κύριε ο δούλος μου είναι κατάκοιτος στο σπίτι, παράλυτος και υποφέρει φοβερά».
Κι όταν ο Ιησούς του είπε «Εγώ θα έρθω και θα τον θεραπεύσω», τότε αποκαλύφθηκαν και οι αρετές του. Ταπεινοφροσύνη και πίστη πρόβαλαν αμέσως και χωρίς δισταγμό. «Κύριε δεν είμαι άξιος να σε δεχτώ στο σπίτι μου· πες όμως μόνο ένα λόγο, και θα γιατρευτεί ο δούλος μου».
Ο εκατόνταρχος έχοντας συναίσθηση της αμαρτωλότητάς του έναντι της αγιότητας και καθαρότητας του Ιησού, θεωρεί τον εαυτό του ανάξιο της ευεργεσίας για τη θεραπεία του δούλου του, πολύ δε περισσότερο το να δεχθεί τον Ιησού στο σπίτι του. Για τούτο και αφήνει την πίστη του να εκδηλωθεί. Μπορεί να είμαι ανάξιος της ευεργεσίας, πολύ δε περισσότερο ανάξιος το να σε δεχτώ στο σπίτι μου. Όμως πιστεύω ότι έχεις τη δύναμη να θεραπεύσεις το δούλο μου με μόνο ένα σου λόγο, με μια μόνο προστακτική εντολή σου. «Είπε λόγω, και ιαθήσεται ο παις μου· και γαρ εγώ άνθρωπός ειμι υπό εξουσίαν έχων υπ’ εμαυτόν στρατιώτας και λέγω τούτω πορεύθητι, και πορεύεται, και άλλω, έρχου και έρχεται, και τω δούλω μου ποίησεν τούτο, και ποιεί». Αν, λοιπόν, εγώ που σαν άνθρωπος βρίσκομαι κάτω από την εξουσία άλλων ανθρώπων έχω τη δύναμη να δίνω εντολές, είτε στους στρατιώτες αμέσως, πόσο μάλλον εσύ που ως Θεός δε βρίσκεσαι κάτω από την εξουσία κανενός. Για τούτο πιστεύω ότι με μόνο ένα λόγο σου, με μόνο μια προστακτική εντολή σου ο δούλος μου θα γίνει καλά.
Ο Ιησούς όχι μόνο διέγνωσε την πίστη του αλλά και δημόσια εκδήλωσε το θαυμασμό του, λέγοντας σε όσους τον ακολουθούσαν «Αμήν λέγω υμίν, ουδέ εν τω Ισραήλ τοσαύτην πίστιν εύρον» «Σας βεβαιώνω πως τόση πίστη ούτε ανάμεσα στους Ισραηλίτες δε βρήκα». Ένας θαυμασμός, ένας δίκαιος έπαινος, που θα εκδηλωθεί σε δυο περιπρώσεις, όπως σήμερα για τη πίστη του εκατόνταρχου, αλλά και στην περίπτωση της Χαναναίας. Σε αντίθεση με τον Ιάειρο και τον πατέρα του δαιμονισμένου παιδιού, που τον πλησίασαν χωρίς την αναγκαία πίστη και ήθελαν επί τόπου επίσκεψη του Ιησού για να γίνει η θεραπεία, ο εκατόνταρχος, αλλά και η Χαναναία πιστεύουν στη δραστικότητα και μόνον του λόγου του Ιησού.
Η πίστη τους, τους εδικαίωσε απόλυτα. Μέσα από το σημερινό: «Ύπαγε, και ως επίσευσας γενηθήτω σου» και το «γενηθήτω σοι ως θέλεις», προς τη Χαναναία είχαν άμεσο αποτέλεσμα. Από εκείνη την ώρα της προστακτικής εντολής του Ιησού γιατρεύτηκαν τόσο ο δούλος του εκατόνταρχου, όσο και η θυγατέρα της Χαναναίας. Όμως, ο Ιησούς, δε σταματά σήμερα μόνο στο δίκαιο έπαινο ή τον έμμεσο επικριτικό λόγο. Προχωρεί και σε μια προειδοποίηση. «Και σας λέω πως θα έρθουν πολλοί από ανατολή και δύση και θα καθίσουν μαζί με τον Αβραάμ και τον Ισαάκ και τον Ιακώβ στο τραπέζι της βασιλείας των ουρανών, ενώ οι κληρονόμοι της βασιλείας θα πεταχτούν έξω στο σκοτάδι. Εκεί θα κλαίνε και θα τρίζουν τα δόντια τους».
Σε αντίθεση, λοιπόν, με την προσδοκία των Ιουδαίων, ότι τα έθνη, οι ειδωλολάτρες θα αισθάνονταν ντροπή βλέποντας τους Ιουδαίους να απολαμβάνουν τη δόξα του Θεού, τελικά, τόσο μέσα από το σημερινό προφητικό λόγο του Ιησού, όσο και μέσα από αναφορές των προφητών, (Ησαΐου μθ΄ 12, Ιερεμίου γ΄ 18 και Μαλαχίου α΄ 11) οι όροι θα αντιστραφούν. Για τούτο και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος προειδοποιούσε: «Αν θέλετε να γλιτώσετε, κάνετε έργα που ταιριάζουν σ’ αυτούς που πραγματικά μετανοούν. Και μην αυταπατάστε λέγοντας: « Καταγόμαστε από τον Αβραάμ. Να είστε βέβαιοι πως ο Θεός ακόμα κι απ’ αυτές εδώ τις πέτρες μπορεί να κάνει απογόνους του Αβραάμ» (Ματθ. γ΄ 8-9).
Αδελφοί μου, δικαιολογημένη η προειδοποίηση τόσο του Ιησού, όσο και του Προδρόμου. Όμως ο επικριτικός λόγος τους δεν περιορίζεται μόνο στους ανθρώπους της εποχής τους, αλλά διαχρονικά φτάνει και σε μας. Και τούτο, όχι σαν απειλή, αλλά σαν ευκαιρία για αφύπνιση, για ξύπνημα από το λήθαργο στον οποίο έχουμε περιπέσει. Καύχηση μας ας μην είναι μόνο η Χριστιανική μας ιδιότητα. Καύχησή μας ας γίνει η πίστη μας μέσα από τα έργα μας. Μόνο έτσι θα ακούσουμε κι εμείς το δίκαιο έπαινο, όπως τον άκουσε σήμερα και ο εκατόνταρχος.
Θεόδωρος Αντωνιάδης