ΝΙΚΗΤΑΣ
ΑΛΙΠΡΑΝΤΗΣ - ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Από την
ταυτότητα του φύλου
στο
φύλο χωρίς ταυτότητα; *
Από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος, η αναπαραγωγή του γίνεται
από την ένωση του άνδρα και της γυναίκας, δηλαδή από δύο φύλα, που το καθένα
έχει την εξατομικευμένη ταυτότητά του. Η φύση δεν έχει άλλο τρόπο ή μέσο για να
δώσει την ζωή. Από τα μέσα του 20ού αιώνα έχει αρχίσει από δύο
διαφορετικές αφετηρίες μία αμφισβήτηση της αρχέγονης βιολογικής διάκρισης των
φύλων.
1. Η πρώτη προήλθε αρχικά σε ιατρικό περιβάλλον από συγκεκριμένους
Αμερικανούς επιστήμονες, από τους οποίους ο ένας, ονόματι John Money, ήταν ψυχολόγος και σεξολόγος,
ειδικευμένος στους ερμαφρόδιτους και μέσω της επιλογής φύλου που μεθόδευε,
εθεώρησε ότι το φύλο της εκπαίδευσης (ανατροφής, sex of rearing) έχει το πρωτείο έναντι των
βιολογικών παραγόντων και επινόησε το 1955 την έννοια «gender», που μπορεί να αποδοθεί ως «κοινωνικό
φύλο». Η αυθαίρετη αυτή γενίκευση
διαψεύσθηκε εκ των υστέρων στην περίπτωση ενός Καναδού μικρού αγοριού 8 μηνών,
του οποίου ο φαλλός κόπηκε έπειτα από δυστύχημα και ο Money αποφάσισε να το
μεταμορφώσει σε κορίτσι με ό,τι αυτό συνεπάγεται χειρουργικά, ορμονικά (επί 12
έτη!) και ψυχολογικά. Στη συνέχεια ανατράφηκε αυστηρά ως κορίτσι υπό την καθοδήγηση
του Money, αγνοούσε, όπως και ο δίδυμος αδελφός του, όλα τα του παρελθόντος και
στην ηλικία των 6 ετών έδειχνε να ανταποκρίνεται στον ρόλο που του είχαν
ορίσει. Στην εφηβεία όμως εξομολογείται ότι έλκεται από τα κορίτσια,
επαναστατεί κατά της θηλυκής του ταυτότητας και όταν οι γονείς του τού αποκάλυψαν
την αλήθεια, το παιδί ξαναπήρε την αρσενική του ταυτότητα με ό,τι γι’ αυτό
χρειάσθηκε να κάνει και παντρεύτηκε, αλλά οι ταυτοτικές αυτές μεταπτώσεις
αποσταθεροποίησαν και τα δύο αδέλφια και τελικά αυτοκτόνησαν. Παρ’ όλα αυτά, ο Money
επέμεινε στην προκατάληψή του με δημοσιεύσεις, παρά την διάψευση της θεωρίας
του για τον πρωτεύοντα ρόλο της εκπαίδευσης στον προσδιορισμό του φύλου (ας σημειωθεί
ότι το παιδί είχε πει ανοικτά ότι του είχε γίνει πλύση εγκεφάλου). Η αυθαίρετη
επιμονή του οδήγησε το 1997 τον Milton
Diamond, Καθηγητή Ανατομίας και Αναπαραγωγικής
Βιολογίας στην Χαβάη, να καταγγείλει την θεωρία του ως απάτη.
Σήμερα η νευρολογία έχει κατηγορηματικά διαπιστώσει ότι, όπως
πρόσφατα επεσήμανε ο ομότιμος Καθηγητής της Νευρολογίας Σταύρος Μπαλογιάννης
[1], τα χαρακτηριστικά του φύλου είναι προεγχαραγμένα στις δομές του εγκεφάλου
πριν ακόμη διαμορφωθούν οι χαρακτήρες του γονιδιώματος. Υπάρχουν πολλές διαφορές
μεταξύ των δύο φύλων, οι οποίες αρχίζουν από τότε που οργανώνεται ο εγκέφαλος
στην ενδομήτρια ζωή και παραμένουν σταθερές καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής και
από τις οποίες η πιο σημαντική είναι ο καλούμενος αμυγδαλοειδής πυρήνας. Βιολογικά, όλα τα ανθρώπινα κύτταρα έχουν 23
ζεύγη, δηλαδή 46 χρωματοσώματα. Τα 22 δεν έχουν σχέση με το φύλο: εάν κατά τη
σύλληψη προκύψει ζεύγος ΧΧ, το παιδί θα είναι θήλυ, ενώ εάν προκύψει ζεύγος ΧΥ
το παιδί θα είναι άρρεν και αυτό δεν αλλάζει με τίποτα, με καμία σωματική
μεταβολή.
Τα αναφερθέντα
ισχύουν και για τον δεύτερο Αμερικανό, ονόματι Robert Stoller, ειδικευμένο στους τρανσέξουαλ
(τα διαφυλικά άτομα), ο οποίος ως ψυχίατρος θέλησε να θεμελιώσει με έργο του
(1968) την θεωρία και τον όρο «gender» με
βάση τους τρανσέξουαλ, δηλαδή τα άτομα που έχουν το αίσθημα ότι ανήκουν στο
αντίθετο φύλο απ’ αυτό, του οποίου φέρουν τα σωματικά χαρακτηριστικά [2].
Εδώ ακριβώς ανακύπτει το θεμελιώδες ερώτημα: είναι δυνατόν,
με βάση οριακές ιατρικές εμπειρίες που αφορούν ερμαφρόδιτους ή τρανσέξουαλ,
δηλαδή περιθωριακές και παθολογικές περιπτώσεις, και παρά την προφανή διάψευση
που υπέστη ο Money, να
κατασκευάζεται και να διαδίδεται γενική «θεωρία των φύλων», που αρνείται την
βιολογική τους ταυτότητα, καθιστά αδιάφορη την ετερότητα των φύλων, ισοπεδώνει
την σεξουαλικότητα, θεωρώντας το φύλο ως απλό ως κοινωνικό χαρακτηριστικό των
ανθρώπων (gender);
Συμπερασματικά, πουθενά δεν στηρίζεται από επιστημονική άποψη η εκπληκτικά αίολη
αυτή γενίκευση για δήθεν αρχέγονη σεξουαλική ουδετερότητα και απροσδιοριστία.
(Συνεχίζεται)
.
* Ομιλία δοθείσα κατά την τελετή απονομής του βραβείου
Παναγιώτη Φωτέα στο Δήμο Καλαμάτας (27 Οκτωβρίου 2017)
[1] ‘Μορφολογικαί και λειτουργικαί διαφοραί του εγκεφάλου
στα δύο φύλα’, Ημερίδα με θέμα ‘’Ταυτότητα φύλου-Μία διεπιστημονική προσέγγιση’’,
Αθήνα, Πολεμικό Μουσείο, 28 Μαΐου 2017.
[2] Οι πληροφορίες για τους Αμερικανούς ‘’πρωτεργάτες’’ της θεωρίας
του ‘κοινωνικού φύλου’ αντλήθηκαν από το έργο της Γαλλίδας φιλοσόφου Berenice Levet, La
Theorie du Genre Le m;onte
reve des anges, Pariw 2014, sel. 56 επ.