ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑ (ΑΛΚΟΟΛ)
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΛΚΟΟΛ
Το αλκοόλ, ή αλλιώς αιθυλική αλκοόλη, είναι ίσως η αρχαιότερη εξαρτησιογόνος ουσία που χρησιμοποιείται παγκόσμια. Ο Hanson (1995) γράφει ότι η χρήση του αλκοόλ έχει ιστορία χιλιάδων χρόνων. Ήδη από την εποχή του Λίθου, η ανακάλυψη αρχαίων κανατών μπίρας αποδεικνύει την ύπαρξη της συγκεκριμένης ουσίας. Στην αρχαία Αίγυπτο, ο Όσιρις ήταν ο θεός του κρασιού και εφευρέτης της μπίρας. Την εποχή εκείνη, στην Αίγυπτο, παράγονταν τουλάχιστον 17 ποικιλίες μπίρας και 24 είδη κρασιού. Οι Βαβυλώνιοι, οι αρχαίοι Κινέζοι, αλλά και οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν χρήση αλκοόλ, είτε σε θρησκευτικές τελετές, είτε σε γιορτές με πανηγυρικό χαρακτήρα.
Πρώτη ιστορική αναφορά για την παρασκευή οινοπνευματωδών ποτών συναντάται σε αρχαίο αιγυπτιακό πάπυρο του 3.500 π.Χ.. Η απόσταξη του οινοπνεύματος είναι μια τεχνική, που φαίνεται να επινοήθηκε κοντά στα 1.100 μ.Χ. από τους Άραβες, ενώ βελτιώθηκε ιδιαίτερα από τους αλχημιστές στους αμέσως επόμενους αιώνες. Οι τελευταίοι πίστευαν για καιρό ότι αυτό ήταν το πολυπόθητο “ελιξίριο της ζωής”. Αυτό φανερώνει και η προέλευση της λέξης “ουίσκι”, που προέρχεται από τη λέξη “ usquebaugh”, η οποία σημαίνει “νερό της ζωής” σε αρχαία Σκοτσέζικη διάλεκτο.
Τέλος, από τον 4ο μ. Χ. αιώνα υπάρχουν αναφορές σχετικά με προβλήματα που προκαλούνται από την χρήση αλκοόλ.
ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
Πρώτη ιστορική αναφορά για την παρασκευή οινοπνευματωδών ποτών συναντάται σε αρχαίο αιγυπτιακό πάπυρο του 3.500 π.Χ.. Η απόσταξη του οινοπνεύματος είναι μια τεχνική, που φαίνεται να επινοήθηκε κοντά στα 1.100 μ.Χ. από τους Άραβες, ενώ βελτιώθηκε ιδιαίτερα από τους αλχημιστές στους αμέσως επόμενους αιώνες. Οι τελευταίοι πίστευαν για καιρό ότι αυτό ήταν το πολυπόθητο “ελιξίριο της ζωής”. Αυτό φανερώνει και η προέλευση της λέξης “ουίσκι”, που προέρχεται από τη λέξη “ usquebaugh”, η οποία σημαίνει “νερό της ζωής” σε αρχαία Σκοτσέζικη διάλεκτο.
Τέλος, από τον 4ο μ. Χ. αιώνα υπάρχουν αναφορές σχετικά με προβλήματα που προκαλούνται από την χρήση αλκοόλ.
ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
Η δραστική ουσία του αλκοόλ είναι
η αιθανόλη ή αιθυλική αλκοόλη. Παλαιότερα, η αιθυλική αλκοόλη θεωρείτο τονωτικό του νευρικού συστήματος. Αυτή η άποψη έχει σήμερα ανατραπεί, αφού η ουσία κατατάσσεται πλέον στα κατασταλτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος, μαζί με άλλες ουσίες, όπως τα βαρβιτουρικά και οι βενζοδιαζεπίνες.
Μετά την κατανάλωσή του, καταλήγει στο στομάχι, όπου και ξεκινά να απορροφάται ταχύτατα. Η αιθυλική αλκοόλη κατανέμεται ομοιόμορφα στον οργανισμό με την κυκλοφορία του αίματος, φθάνει γρήγορα στον αιματεγκεφαλικό φραγμό (μία δομή του οργανισμού που φιλτράρει το αίμα πριν αυτό περάσει στον εγκέφαλο, συγκρατώντας διάφορες πιθανά βλαπτικές ουσίες) και τον ξεπερνά χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Ο μεταβολισμός του γίνεται στο ήπαρ.
Το αλκοόλ χρησιμοποιείται κυρίως για ψυχαγωγικούς σκοπούς, καθώς αρχικά προσφέρει μια αίσθηση ευφορίας, ενώ “ευνοεί” την κοινωνικότητα του ατόμου που το καταναλώνει.
Για τους ενήλικες, το ασφαλές όριο για τη χρήση αλκοόλ είναι μέχρι δύο ποτά την ημέρα για τους άντρες και ένα ποτό για τις γυναίκες και τους ηλικιωμένους, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Παρ’ όλα αυτά, σε κάποιες πληθυσμιακές ομάδες όπως είναι οι ανήλικοι, οι χειριστές μηχανημάτων, οι γυναίκες που είναι ή θέλουν να μείνουν έγκυες, τα άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή κ.ά., δεν συνίσταται η χρήση αλκοόλ.
η αιθανόλη ή αιθυλική αλκοόλη. Παλαιότερα, η αιθυλική αλκοόλη θεωρείτο τονωτικό του νευρικού συστήματος. Αυτή η άποψη έχει σήμερα ανατραπεί, αφού η ουσία κατατάσσεται πλέον στα κατασταλτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος, μαζί με άλλες ουσίες, όπως τα βαρβιτουρικά και οι βενζοδιαζεπίνες.
Μετά την κατανάλωσή του, καταλήγει στο στομάχι, όπου και ξεκινά να απορροφάται ταχύτατα. Η αιθυλική αλκοόλη κατανέμεται ομοιόμορφα στον οργανισμό με την κυκλοφορία του αίματος, φθάνει γρήγορα στον αιματεγκεφαλικό φραγμό (μία δομή του οργανισμού που φιλτράρει το αίμα πριν αυτό περάσει στον εγκέφαλο, συγκρατώντας διάφορες πιθανά βλαπτικές ουσίες) και τον ξεπερνά χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Ο μεταβολισμός του γίνεται στο ήπαρ.
Το αλκοόλ χρησιμοποιείται κυρίως για ψυχαγωγικούς σκοπούς, καθώς αρχικά προσφέρει μια αίσθηση ευφορίας, ενώ “ευνοεί” την κοινωνικότητα του ατόμου που το καταναλώνει.
Για τους ενήλικες, το ασφαλές όριο για τη χρήση αλκοόλ είναι μέχρι δύο ποτά την ημέρα για τους άντρες και ένα ποτό για τις γυναίκες και τους ηλικιωμένους, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Παρ’ όλα αυτά, σε κάποιες πληθυσμιακές ομάδες όπως είναι οι ανήλικοι, οι χειριστές μηχανημάτων, οι γυναίκες που είναι ή θέλουν να μείνουν έγκυες, τα άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή κ.ά., δεν συνίσταται η χρήση αλκοόλ.
Η διαχωριστική γραμμή όμως μεταξύ της ευφορίας και της πρόκλησης προβλημάτων από τη χρήση του αλκοόλ είναι λεπτή . Η επίδραση που έχει η χρήση αλκοόλ εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως π.χ. η ποσότητα και η χρονιότητα κατανάλωσης της ουσίας, το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται η χρήση ( π.χ. με την παρέα), καθώς και η ψυχολογική κατάσταση του ατόμου ( π.χ. χαρά ή λύπη).Ύστερα από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ επέρχεται η μέθη, η οποία ευθύνεται για πολλά προβλήματα.
Μέθη προκαλείται όταν η συγκέντρωση αιθανόλης στο αίμα βρίσκεται σε τέτοια ποσότητα που καθίσταται αδύνατο να μεταβολιστεί από το σώμα του ατόμου που κατανάλωσε αλκοόλ.
Υπό την επήρεια της μέθης εμφανίζονται συμπτώματα, όπως: ερυθρότητα του προσώπου, συγκεχυμένη ομιλία, αστάθεια των κινήσεων και αδυναμία συντονισμού τους, ζάλη, ναυτία, τάση προς εμετό και μείωση των αντιληπτικών ικανοτήτων του ατόμου.
Σε περιπτώσεις υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ μπορεί να επέλθει μέχρι και ο θάνατος (καταστολή αναπνευστικού κέντρου, αναρρόφηση).
Επιπλέον, το άτομο μπορεί να εκδηλώσει επιθετικότητα, αδυναμία κριτικής σκέψης, ευερεθιστότητα, άρση των αναστολών, αδυναμία συγκέντρωσης, συναισθηματική αστάθεια και μείωση του άγχους – αν και αρχικά εμφανίζεται πολύ κοινωνικό, υπερκινητικό και με οξυμμένη ικανότητα σκέψης.
Δεν θα πρέπει να παραλειφθούν και οι έμμεσες αρνητικές συνέπειες που δημιουργούνται τόσο για το ίδιο το άτομο, όσο και για τους γύρω του, από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, π.χ. τροχαία δυστυχήματα, εργατικά ατυχήματα, κακοποίηση-παραμέληση, κ.ά.
Μέθη προκαλείται όταν η συγκέντρωση αιθανόλης στο αίμα βρίσκεται σε τέτοια ποσότητα που καθίσταται αδύνατο να μεταβολιστεί από το σώμα του ατόμου που κατανάλωσε αλκοόλ.
Υπό την επήρεια της μέθης εμφανίζονται συμπτώματα, όπως: ερυθρότητα του προσώπου, συγκεχυμένη ομιλία, αστάθεια των κινήσεων και αδυναμία συντονισμού τους, ζάλη, ναυτία, τάση προς εμετό και μείωση των αντιληπτικών ικανοτήτων του ατόμου.
Σε περιπτώσεις υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ μπορεί να επέλθει μέχρι και ο θάνατος (καταστολή αναπνευστικού κέντρου, αναρρόφηση).
Επιπλέον, το άτομο μπορεί να εκδηλώσει επιθετικότητα, αδυναμία κριτικής σκέψης, ευερεθιστότητα, άρση των αναστολών, αδυναμία συγκέντρωσης, συναισθηματική αστάθεια και μείωση του άγχους – αν και αρχικά εμφανίζεται πολύ κοινωνικό, υπερκινητικό και με οξυμμένη ικανότητα σκέψης.
Δεν θα πρέπει να παραλειφθούν και οι έμμεσες αρνητικές συνέπειες που δημιουργούνται τόσο για το ίδιο το άτομο, όσο και για τους γύρω του, από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, π.χ. τροχαία δυστυχήματα, εργατικά ατυχήματα, κακοποίηση-παραμέληση, κ.ά.
ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ
Η εξάρτηση, γενικά, ορίζεται ως η ανάγκη που έχει κάποιος από κάτι (ή κάποιον) προκειμένου να μπορεί να λειτουργεί ή να επιζεί. Συγκεκριμένα στην ουσιοεξάρτηση η χρήση της ουσίας αποτελεί αυτοσκοπό για τον χρήστη, γεγονός το οποίο προφανώς επηρεάζει τη λειτουργικότητά του τόσο σε προσωπικό, κοινωνικό, όσο και επαγγελματικό τομέα.
Συγκεκριμένα, η ψυχική εξάρτηση που αφορά στο οινόπνευμα (αλκοολισμός) περιλαμβάνει συμπτώματα όπως η ακαταμάχητη επιθυμία για την ουσία (craving) η οποία συνεπάγεται μια πολύ έντονη ανάγκη για την κατανάλωσή της και ηαπώλεια ελέγχου (loss of control), όπου το άτομο καθίσταται ανίκανο να ελέγξει τη χρήση.
Σε ό,τι αφορά τη σωματική εξάρτηση, η οποία προκαλείται από τη μακροχρόνια παραμονή υψηλών συγκεντρώσεων αιθανόλης στο αίμα, το αλκοόλ προκαλεί ανοχή(όλο και μεγαλύτερες δόσεις απαιτούνται προκειμένου να επέλθει το επιθυμητό αποτέλεσμα), καθώς και στερητικό σύνδρομο.
Το σύνδρομο στέρησης εμφανίζεται με τη διακοπή της χρήσης της ουσίας και περιλαμβάνει συμπτώματα όπως:
- τρεμούλιασμα των χεριών, της γλώσσας και των βλεφάρων
- σπασμούς
- εφίδρωση και υπερθερμία
- άγχος
- ταραχή
- πονοκέφαλο
- αϋπνία
- ναυτία και δυσφορία
- κατάθλιψη
- επιθετικότητα
- ευερεθιστότητα
- ψευδαισθήσεις
- ακουστικές ή οπτικές παραισθήσεις (delirium tremens)
Ο χρόνος εκδήλωσης του συνδρόμου μπορεί να είναι από 6-48 ώρες - μετά τη διακοπή της ουσίας - και υποχωρεί σε διάστημα 2-5 ημερών, εφόσον δεν υπάρχουν επιπλοκές. Δεν είναι απίθανη η επιπλοκή µε επιληπτικές κρίσεις. Είναι πολύ σημαντικό ν’ αναφερθεί ότι το στερητικό σύνδρομο μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο, γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η νοσηλεία του ατόμου σε κάποιο θεραπευτικό ίδρυμα.
Η εξάρτηση, γενικά, ορίζεται ως η ανάγκη που έχει κάποιος από κάτι (ή κάποιον) προκειμένου να μπορεί να λειτουργεί ή να επιζεί. Συγκεκριμένα στην ουσιοεξάρτηση η χρήση της ουσίας αποτελεί αυτοσκοπό για τον χρήστη, γεγονός το οποίο προφανώς επηρεάζει τη λειτουργικότητά του τόσο σε προσωπικό, κοινωνικό, όσο και επαγγελματικό τομέα.
Συγκεκριμένα, η ψυχική εξάρτηση που αφορά στο οινόπνευμα (αλκοολισμός) περιλαμβάνει συμπτώματα όπως η ακαταμάχητη επιθυμία για την ουσία (craving) η οποία συνεπάγεται μια πολύ έντονη ανάγκη για την κατανάλωσή της και ηαπώλεια ελέγχου (loss of control), όπου το άτομο καθίσταται ανίκανο να ελέγξει τη χρήση.
Σε ό,τι αφορά τη σωματική εξάρτηση, η οποία προκαλείται από τη μακροχρόνια παραμονή υψηλών συγκεντρώσεων αιθανόλης στο αίμα, το αλκοόλ προκαλεί ανοχή(όλο και μεγαλύτερες δόσεις απαιτούνται προκειμένου να επέλθει το επιθυμητό αποτέλεσμα), καθώς και στερητικό σύνδρομο.
Το σύνδρομο στέρησης εμφανίζεται με τη διακοπή της χρήσης της ουσίας και περιλαμβάνει συμπτώματα όπως:
- τρεμούλιασμα των χεριών, της γλώσσας και των βλεφάρων
- σπασμούς
- εφίδρωση και υπερθερμία
- άγχος
- ταραχή
- πονοκέφαλο
- αϋπνία
- ναυτία και δυσφορία
- κατάθλιψη
- επιθετικότητα
- ευερεθιστότητα
- ψευδαισθήσεις
- ακουστικές ή οπτικές παραισθήσεις (delirium tremens)
Ο χρόνος εκδήλωσης του συνδρόμου μπορεί να είναι από 6-48 ώρες - μετά τη διακοπή της ουσίας - και υποχωρεί σε διάστημα 2-5 ημερών, εφόσον δεν υπάρχουν επιπλοκές. Δεν είναι απίθανη η επιπλοκή µε επιληπτικές κρίσεις. Είναι πολύ σημαντικό ν’ αναφερθεί ότι το στερητικό σύνδρομο μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο, γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η νοσηλεία του ατόμου σε κάποιο θεραπευτικό ίδρυμα.
ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΑΣ (ΚΑΤΑ)ΧΡΗΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ
Η μακροχρόνια χρήση αλκοόλ συνδέεται µε πληθώρα σωματικών, αλλά και ψυχικών, χρόνιων και μη, νοσημάτων. Συγκεκριμένα, ο χρόνιος χρήστης μπορεί να εμφανίσει τις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις:
-καρδιαγγειακά νοσήματα
-κακοήθη νεοπλάσματα
-ηπατοπάθειες
-καταστολή ανοσοποιητικού συστήματος
-αλκοολική γαστρίτιδα
-αλκοολική παγκρεατίτιδα
-κατάθλιψη
-αυτοκαταστροφική και ετεροκαταστροφική συμπεριφορά
-διαταραχές προσωπικότητας
-νοητική έκπτωση
-αμνησία
-παραισθήσεις
Η μακροχρόνια χρήση αλκοόλ συνδέεται µε πληθώρα σωματικών, αλλά και ψυχικών, χρόνιων και μη, νοσημάτων. Συγκεκριμένα, ο χρόνιος χρήστης μπορεί να εμφανίσει τις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις:
-καρδιαγγειακά νοσήματα
-κακοήθη νεοπλάσματα
-ηπατοπάθειες
-καταστολή ανοσοποιητικού συστήματος
-αλκοολική γαστρίτιδα
-αλκοολική παγκρεατίτιδα
-κατάθλιψη
-αυτοκαταστροφική και ετεροκαταστροφική συμπεριφορά
-διαταραχές προσωπικότητας
-νοητική έκπτωση
-αμνησία
-παραισθήσεις
Σχετικό με την κατάχρηση αλκοόλ, είναι και το σύνδρομο εμβρυικού αλκοολισμού, που προκαλεί στα νεογνά δυσπλασίες , νοητική έκπτωση και εμφάνιση στερητικού συνδρόμου . Το σύνδρομο εκδηλώνεται στα νεογνά των οποίων οι μητέρες καταναλώνουν ποσότητα αλκοόλ πέραν του επιτρεπτού ορίου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Σε ό,τι αφορά την πρόληψη, σημαντική είναι η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση, σχετικά με θέματα που αφορούν το αλκοόλ, τη δράση του και την εξάρτηση που αυτό προκαλεί. Η πρόληψη, όμως, αναφέρεται κυρίως στη διαμόρφωση μιας θετικής στάσης ζωής, σύμφωνα με την οποία τα άτομα ανταπεξέρχονται στις δυσκολίες και προσαρμόζονται στις αλλαγές, αναπτύσσοντας υγιείς και δημιουργικούς τρόπους συμπεριφοράς στην καθημερινότητά τους – μένοντας έτσι μακριά από τις εξαρτήσεις.
Σχετικά με τη θεραπευτική αντιμετώπιση, υιοθετείται από τους ειδικούς η ιδέα μιας θεραπείας που στοχεύει στην αποτοξίνωση και την ύφεση των στερητικών συμπτωμάτων. Στο σημείο αυτό, ο γιατρός που έχει την ευθύνη της θεραπείας μπορεί να επιλέξει να δώσει φαρμακευτική αγωγή για να βοηθήσει τον ασθενή να απαλλαγεί από τα δυσάρεστα συμπτώματα του στερητικού συνδρόμου και να διαφύγει τον κίνδυνο του θανάτου. Η στάση του χρήστη αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα στη θεραπευτική διαδικασία: εάν εκείνος δε συμφωνεί µε την συνολική ιδέα, αυτή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Ύστερα από το στάδιο αυτό, θα τεθούν άλλοι θεραπευτικοί στόχοι, όπως για παράδειγμα το να προληφθεί ή να περιοριστεί µια υποτροπή και να βελτιωθεί η ψυχική και κοινωνική κατάσταση του ατόμου. . Αυτό μπορεί να συμβεί σε µια κλινική ή στο περιβάλλον του σπιτιού, ανάλογα µε τα δεδομένα που σχετίζονται µε το άτομο και το περιβάλλον του.
Υπάρχουν διαφορετικά είδη θεραπειών που μπορούν να εφαρμοστούν για την αντιμετώπιση της εξάρτησης. Τέτοιες είναι η θεραπεία πρόληψης της υποτροπής, η γνωστική - συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία, η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, η ομαδική θεραπεία, η οικογενειακή θεραπεία, οι ομάδες αυτοβοήθειας κ.α. Μέσω αυτών, το εξαρτημένο άτομο προσπαθεί να αλλάξει σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορές, τρόπους αλληλεπίδρασης µε το περιβάλλον του και γενικότερα τον συνολικό τρόπο ζωής του, προκειμένου να μάθει να ζει χωρίς να είναι απαραίτητη η χρήση της ουσίας.
Σχετικά με τη θεραπευτική αντιμετώπιση, υιοθετείται από τους ειδικούς η ιδέα μιας θεραπείας που στοχεύει στην αποτοξίνωση και την ύφεση των στερητικών συμπτωμάτων. Στο σημείο αυτό, ο γιατρός που έχει την ευθύνη της θεραπείας μπορεί να επιλέξει να δώσει φαρμακευτική αγωγή για να βοηθήσει τον ασθενή να απαλλαγεί από τα δυσάρεστα συμπτώματα του στερητικού συνδρόμου και να διαφύγει τον κίνδυνο του θανάτου. Η στάση του χρήστη αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα στη θεραπευτική διαδικασία: εάν εκείνος δε συμφωνεί µε την συνολική ιδέα, αυτή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Ύστερα από το στάδιο αυτό, θα τεθούν άλλοι θεραπευτικοί στόχοι, όπως για παράδειγμα το να προληφθεί ή να περιοριστεί µια υποτροπή και να βελτιωθεί η ψυχική και κοινωνική κατάσταση του ατόμου. . Αυτό μπορεί να συμβεί σε µια κλινική ή στο περιβάλλον του σπιτιού, ανάλογα µε τα δεδομένα που σχετίζονται µε το άτομο και το περιβάλλον του.
Υπάρχουν διαφορετικά είδη θεραπειών που μπορούν να εφαρμοστούν για την αντιμετώπιση της εξάρτησης. Τέτοιες είναι η θεραπεία πρόληψης της υποτροπής, η γνωστική - συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία, η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, η ομαδική θεραπεία, η οικογενειακή θεραπεία, οι ομάδες αυτοβοήθειας κ.α. Μέσω αυτών, το εξαρτημένο άτομο προσπαθεί να αλλάξει σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορές, τρόπους αλληλεπίδρασης µε το περιβάλλον του και γενικότερα τον συνολικό τρόπο ζωής του, προκειμένου να μάθει να ζει χωρίς να είναι απαραίτητη η χρήση της ουσίας.
Αλκοόλ: Μύθοι και πραγματικότητα
Μύθος: Όταν κάποιος έχει προηγουμένως φάει καλά, μπορεί να πιει πολύ χωρίς να μεθύσει.
Πραγματικότητα: Είναι γεγονός ότι όταν το στομάχι είναι άδειο, η επίδραση του αλκοόλ είναι πιο έντονη και επέρχεται πιο γρήγορα. Όμως η υπερκατανάλωση αλκοόλ, ανεξάρτητα από την ποσότητα φαγητού που έχει καταναλώσει κάποιος, προκαλεί μέθη.
Μύθος: Όταν κάποιος έχει προηγουμένως φάει καλά, μπορεί να πιει πολύ χωρίς να μεθύσει.
Πραγματικότητα: Είναι γεγονός ότι όταν το στομάχι είναι άδειο, η επίδραση του αλκοόλ είναι πιο έντονη και επέρχεται πιο γρήγορα. Όμως η υπερκατανάλωση αλκοόλ, ανεξάρτητα από την ποσότητα φαγητού που έχει καταναλώσει κάποιος, προκαλεί μέθη.
Μύθος: Όσο πιο συχνά πίνεις, τόσο πιο δύσκολα μεθάς.
Πραγματικότητα: Ο μύθος αυτός αληθεύει, με την έννοια ότι χρειάζεται κανείς όλο και μεγαλύτερες ποσότητες για να φτάσει στο ίδιο αποτέλεσμα ή για να μεθύσει. Αυτό αποτελεί το φαινόμενο της ανοχής στην ουσία. Αντίστοιχα, όμως, αυξάνονται και οι βλάβες που μπορεί να υποστεί η υγεία του, ορισμένες από τις οποίες είναι συνήθως μόνιμες. Επίσης, αυξάνεται η πιθανότητα για το άτομο που πίνει να εξαρτηθεί από την ουσία.
Μύθος: Το ποτό σε βοηθάει να φλερτάρεις.
Πραγματικότητα: Ίσως να κάνει το άτομο να νιώσει περισσότερο θάρρος και αυτοπεποίθηση, στην περίπτωση όμως του φλερτ το σημαντικό είναι να ερμηνεύει κανείς σωστά την αντίδραση του άλλου και να καταλάβει τα αισθήµατά του/της. Επειδή όμως το ποτό επηρεάζει τα συναισθήματα και τις σκέψεις, κάποιος που έχει πιει μπορεί εύκολα να κάνει βεβιασμένες κινήσεις ή να πληγώσει τον άλλο. Πέρα από όλα αυτά, η έντονη μυρωδιά κάποιου που έχει πιει πολύ δεν είναι και τόσο ελκυστική.
Μύθος: Είναι καλύτερα να πίνουμε συσκευασμένα αλκοολούχα αναψυκτικά (alcopops) που δεν είναι τόσο δυνατά.
Πραγματικότητα: Η αλήθεια είναι ότι τα ποτά αυτά περιέχουν την ίδια ποσότητα αλκοόλ π.χ. µε ένα ποτήρι σκέτη βότκα. Απλά είναι αναμεμειγμένα µε αναψυκτικά, με αποτέλεσμα η γλυκιά τους γεύση να κάνει δυσδιάκριτη τη γεύση του αλκοόλ.
Πραγματικότητα: Η αλήθεια είναι ότι τα ποτά αυτά περιέχουν την ίδια ποσότητα αλκοόλ π.χ. µε ένα ποτήρι σκέτη βότκα. Απλά είναι αναμεμειγμένα µε αναψυκτικά, με αποτέλεσμα η γλυκιά τους γεύση να κάνει δυσδιάκριτη τη γεύση του αλκοόλ.
Μύθος: Μια γυναίκα μπορεί να πιει όσο και ένας άντρας.
Πραγματικότητα: Η αλήθεια είναι ότι το αλκοόλ έχει διαφορετική επίδραση στις γυναίκες απ΄ ό,τι στους άνδρες. Μια γυναίκα επηρεάζεται πιο εύκολα μετά την κατανάλωση της ίδιας ποσότητας αλκοόλ, συγκριτικά με έναν άνδρα – ακόμη και όταν λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές στο σωματικό βάρος.
Αυτό συμβαίνει γιατί οι γυναίκες έχουν λιγότερο νερό στο σώμα τους απ΄ ό,τι οι άνδρες. Έτσι, όταν μια συγκεκριμένη ποσότητα αλκοόλ αναμιγνύεται με τα υγρά του σώματος, στις γυναίκες βρίσκεται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση απ΄ ό,τι στους άνδρες. Θα μπορούσαμε να το παρομοιάσουμε με το να ρίξουμε την ίδια ποσότητα αλκοόλ σε ένα πολύ μικρότερο δοχείο με νερό.
Επιπλέον, η χρόνια κατάχρηση αλκοόλ έχει σοβαρότερες επιπτώσεις στις γυναίκες. Η εξάρτηση από το αλκοόλ και τα προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση αλκοόλ, όπως βλάβες στο συκώτι και την καρδιά, εμφανίζονται και αναπτύσσονται πιο γρήγορα στις γυναίκες.
Πραγματικότητα: Η αλήθεια είναι ότι το αλκοόλ έχει διαφορετική επίδραση στις γυναίκες απ΄ ό,τι στους άνδρες. Μια γυναίκα επηρεάζεται πιο εύκολα μετά την κατανάλωση της ίδιας ποσότητας αλκοόλ, συγκριτικά με έναν άνδρα – ακόμη και όταν λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές στο σωματικό βάρος.
Αυτό συμβαίνει γιατί οι γυναίκες έχουν λιγότερο νερό στο σώμα τους απ΄ ό,τι οι άνδρες. Έτσι, όταν μια συγκεκριμένη ποσότητα αλκοόλ αναμιγνύεται με τα υγρά του σώματος, στις γυναίκες βρίσκεται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση απ΄ ό,τι στους άνδρες. Θα μπορούσαμε να το παρομοιάσουμε με το να ρίξουμε την ίδια ποσότητα αλκοόλ σε ένα πολύ μικρότερο δοχείο με νερό.
Επιπλέον, η χρόνια κατάχρηση αλκοόλ έχει σοβαρότερες επιπτώσεις στις γυναίκες. Η εξάρτηση από το αλκοόλ και τα προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση αλκοόλ, όπως βλάβες στο συκώτι και την καρδιά, εμφανίζονται και αναπτύσσονται πιο γρήγορα στις γυναίκες.
Μύθος: Η ποσότητα του αλκοόλ αλλάζει αν προσθέσουμε χυμό, νερό κ.λπ.
Πραγματικότητα: Η ποσότητα του καθαρού αλκοόλ παραμένει η ίδια, ακόμη και αν προσθέσουμε χυμό, νερό ή παγάκια. Καλό, όμως, είναι να πίνει κανείς πολλούς χυμούς ή νερό παράλληλα, γιατί έτσι προστατεύει τον οργανισμό του από τις αρνητικές επιπτώσεις της επόμενης μέρας (π.χ. αφυδάτωση).
Μύθος: Συνέρχεται κανείς πιο γρήγορα από το μεθύσι µε ένα κρύο ντους, µε έναν καφέ ή µε µια βόλτα έξω στο κρύο.
Πραγματικότητα: Δεν υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος για να συνέλθεις. Η πλήρης αποδόμηση του αλκοόλ απαιτεί, κατά κανόνα, 8 µε 16 ώρες. Για να μετριάσει κανείς τη δυσφορία την επόμενη μέρα, πρέπει να φάει ελαφρά και να πιει πολλά υγρά (όχι οινοπνευματώδη, εννοείται).
Μύθος: Αν κάποιος έχει πιει, αρκεί να τον αφήσουμε να κοιμηθεί για λίγη ώρα και μετά θα είναι εντάξει.
Πραγματικότητα: Η πραγματικότητα είναι ότι το να αφήσουμε κάποιον που έχει μεθύσει στο κρεβάτι κρύβει τον κίνδυνο πνιγμού λόγω αναρρόφησης. Έτσι, αν το άτομο ξυπνήσει έχοντας τάση προς έμετο και βρίσκεται ξαπλωμένο ανάσκελα, τα διάφορα υγρά δε θα αποβληθούν από το στόμα, αλλά θα γυρίσουν στους πνεύμονες με δυσάρεστες συνέπειες. Καλό είναι να μείνουμε μαζί του/της, να φροντίσουμε να βρίσκεται σε πλαϊνή θέση και να τσεκάρουμε συχνά το ρυθμό της αναπνοής του/της. Αν το άτομο αρχίσει να κάνει εμετό χωρίς να ξυπνά, πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για δηλητηρίαση από αλκοόλ και θα πρέπει σύντομα να ειδοποιηθεί γιατρός ή το άτομο να μεταφερθεί εσπευσμένα στο νοσοκομείο.
Πραγματικότητα: Η πραγματικότητα είναι ότι το να αφήσουμε κάποιον που έχει μεθύσει στο κρεβάτι κρύβει τον κίνδυνο πνιγμού λόγω αναρρόφησης. Έτσι, αν το άτομο ξυπνήσει έχοντας τάση προς έμετο και βρίσκεται ξαπλωμένο ανάσκελα, τα διάφορα υγρά δε θα αποβληθούν από το στόμα, αλλά θα γυρίσουν στους πνεύμονες με δυσάρεστες συνέπειες. Καλό είναι να μείνουμε μαζί του/της, να φροντίσουμε να βρίσκεται σε πλαϊνή θέση και να τσεκάρουμε συχνά το ρυθμό της αναπνοής του/της. Αν το άτομο αρχίσει να κάνει εμετό χωρίς να ξυπνά, πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για δηλητηρίαση από αλκοόλ και θα πρέπει σύντομα να ειδοποιηθεί γιατρός ή το άτομο να μεταφερθεί εσπευσμένα στο νοσοκομείο.
Τελειώνοντας, είναι πολύ χρήσιμο να αναφερθούμε στους επιπλέον κινδύνους που κρύβει η νομιμότητα κατανάλωσης της ουσίας. Ας μην ξεχνάμε ότι παρόλο που η χρήση είναι νόμιμη, το αλκοόλ αποτελεί ουσία που μπορεί να αποβεί καταστροφική, όχι μόνο για εκείνον που την καταναλώνει, αλλά και για τους άλλους που βρίσκονται γύρω του.
