ΣΧΟΛΙΟ ΑΔΕΛΦΟΥ:
«Ένα κορίτσι με μαγιό
μπήκε στην εκκλησία
πλην όμως δεν διέκοψε
την ιεράν θυσίαν.
Ο νιος παπάς αντίθετα
της χάιδεψε τα μάτια,
της γλυκοχαμογέλασε
κι ας πάει στα κομμάτια.
Εκείνη - ακούστε τούτο δω
γιατί έχει σημασία
-του πρόσφερε τριαντάφυλλο
μια είναι η ουσία».
Ο Σταμούλης, μεταξύ των άλλων, σημειώνει για το εν λόγω ποίημα: «Θα έλεγα, λοιπόν, ότι ο Χαραλαμπίδης [...] αποδεικνύει την αδυνατότητα διαίρεσης του κόσμου σε ιερό και βέβηλο». Η απάντηση εν προκειμένω στον Σταμούλη είναι ότι, όντως, ο κόσμος ως δημιουργία του Θεού είναι καλώς λίαν, σύμφωνα με τη Γένεση1 . Ωστόσο, η έννοια της βεβήλωσής του, δηλαδή της αμαρτίας, δεν σχετίζεται με το μανιχαϊσμό, όπως λέγει ο εν λόγω καθηγητής, αλλά με το αυτεξούσιο του ανθρώπου.
Ο Σταμούλης υποστηρίζει την ταυτόχρονη με τη δημιουργία πτώση και γένεση του ανθρώπου, λέγοντας μάλιστα το ψευδές ότι δήθεν ο άγιος Μάξιμος ομιλεί περί αυτού. Σημειώνει χαρακτηριστικά: «πτώση και γένεση πραγματοποιούνται ταυτόχρονα, ή καλύτερα σύμφωνα με τα λόγια του αγίου,
1 Γεν. 1,31
πως η πτώση πραγματοποιείται ‘‘ἅμα τῷ γενέσθαι’’ ή ‘‘ἅμα τῷ εἶναι’’» 2 . Με αυτή τη λογική, μιλώντας για ταυτόχρονη δημιουργία καλού και κακού (γένεσης και πτώσης) ο Σταμούλης εισάγει παραπλεύρως τον μανιχαϊσμό, όπου το κακό δεν σημαίνει την απουσία του καλού, όπως συμβαίνει στην Ορθόδοξη θεολογία, αλλά ορίζεται ως αυθύπαρκτο.
Ο Παύλος, στην Α΄ Τιμόθεον επιστολή, περί ψευδοδιδασκάλων αναφέρει μεταξύ των άλλων αντικειμένων στο Ευαγγέλιο «τῆς δόξης τοῦ μακαρίου Θεοῦ» και τους βέβηλους. Γράφει: «εἰδὼς τοῦτο, ὅτι δικαίῳ νόμος οὐ κεῖται, ἀνόμοις δὲ καὶ ἀνυποτάκτοις, ἀσεβέσι καὶ ἁμαρτωλοῖς, ἀνοσίοις καὶ βεβήλοις, πατρολῴαις καὶ μητρολῴαις,ἀνδροφόνοις,/πόρνοις, ἀρσενοκοίταις, ἀνδραποδισταῖς, ψεύσταις, ἐπιόρκοις, καὶ εἴ τι ἕτερον τῇ ὑγιαινούσῃ διδασκαλίᾳ ἀντίκειται,/κατὰ τὸ εὐαγγέλιον τῆς δόξης τοῦ μακαρίου Θεοῦ, ὃ ἐπιστεύθην ἐγώ»3 .
Ο Σταμούλης όμως δεν δέχεται τη διάκριση βέβηλου και ιερού, αφού, για εκείνον, η εν λόγω διάκριση σημαίνει μανιχαϊσμό. Συνεπώς, η αμαρτία (βεβήλωση), για εκείνον, είναι ανύπαρκτη. Με τη λογική αυτή, δεν υφίστανται και οι συνέπειες της πτώσης για τον άνθρωπο. Οπότε, παύει και η αναγκαιότητα της στολής της πτώσης, που είναι οι δερμάτινοι χιτώνες, δηλαδή τα φθοροποιά ενδύματα. Με αυτόν, τον εκτός της Ορθόδοξης θεολογίας, τρόπο, ο Σταμούλης «υμνολογεί» ως αντιηθικιστικό το παρατιθέμενο ποίημα του Χαραλαμπίδη.
Το ποίημα, όπως διαβάζουμε, αναφέρεται στην είσοδό ενός κοριτσιού με μαγιό εντός της εκκλησίας, χωρίς αρχικά να διακοπεί η ιερά θυσία. Ακολούθως όμως, όπως γράφει ο ποιητής, η Λειτουργία διακόπτεται εκ μέρους του ιερέα.
«Ο νιος παπάς αντίθετα
της χάιδεψε τα μάτια
2 Χρυσόστομος Σταμούλης, Έρως και Θάνατος, Ακρίτας, Αθήνα 2009, σ. 257⸱ πρβλ. Ιωάννης Κουρεμπελές, Ηδονοδοξία, Κριτική στη μεταπατερική θεώρηση της Παρθενίας της Θεοτόκου,Αλτιντζής, Θεσσαλονίκη 2019, σ. 109. 3 Α΄Τιμόθεον 1, 9-11. 2
της γλυκοχαμογέλασε
κι ας πάει στα κομμάτια».
Εκείνη - ακούστε τούτο δω
γιατί έχει σημασία -
του πρόσφερε τριαντάφυλλο
μια είναι η ουσία».
Η περιβολή (και θέα), δηλαδή, της κοπέλας γίνεται αιτία για να σταματήσει, εκ μέρους του ιερέα, η Θεία Λειτουργία. Να σταματήσει το μυστήριο της θυσίας του Χριστού, ενώπιον του οποίου οφείλει σεβασμό ο κάθε άνθρωπος, ιστάμενος «μετὰ φόβου καὶ τρόμου», μη υποτασσόμενος στη διαφθορά. Αυτό λέγει και ο Χερουβικός ύμνος του Μεγάλου Σαββάτου: «Σιγησάτω πᾶσα σάρξ βροτεία καὶ στήτω μετὰ φόβου καὶ τρόμου καὶ μηδὲν γήϊνον ἐν ἑαυτῇ λογιζέσθω, ὁ γὰρ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ Κύριος τῶν κυριευόντων προσέρχεται σφαγιασθῆναι καὶ δοθῆναι εἰς βρῶσιν τοῖς πιστοῖς. Προηγοῦνται δὲ τούτου οἱ χοροὶ τῶν ἀγγέλων μετὰ πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας, τὰ πολυόμματα Χερουβεὶμ καὶ τὰ ἑξαπτέρυγα Σεραφείμ, τὰς ὄψεις καλύπτοντα καὶ βοῶντα τὸν ὕμνον, Ἀλληλούϊα, ἀλληλούϊα, ἀλληλούϊα» 4 . Παρά, λοιπόν την παύση της Λειτουργίας, ο Σταμούλης επιμένει στο σχολιασμό του να μην «εντάσσει το κορίτσι με το μαγιό στην χορεία των οντολογικά τσαλακωμένων από την αστοχία ανθρώπων».
Ο ιερέας, λοιπόν, του ποιήματος, που αναφέρεται ως νέος στην ηλικία, σταμάτησε τη Λειτουργία, «χάιδεψε τα μάτια» του κοριτσιού και του «γλυκοχαμογέλασε», διατυπώνοντας κατόπιν τη φράση «και ας πάει στα κομμάτια», φράση που φανερώνει την άσχετη σχέση του με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, αφού τα κομμάτια διαιρούν ενώ η Ευχαριστία ενώνει.
Το κορίτσι ακολούθως παρουσιάζεται να προσφέρει στον παπά «τριαντάφυλλο» που συμβολίζει, κατά το σύνηθες, το ερωτικό στοιχείο.
4 Μέγας ΙερόςΣυνέκδημος, Φως, Αθήναι χ.χ., σ. 597. 3
"ΤΟ ΚΑΤΑΝΤΗΜΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΘ!
ΘΑΥΜΑΣΙΟ, ΜΥΡΙΑΚΙΣ ΘΑΥΜΑΣΙΟ, το κείμενο του κ.Πολυχρονιάδη, πρέπει να το διαδώσουμε παντού.
Αποκαλύπτει την κατάντια του τμήματος Θεολογίας, που φημολογείται ότι πρόκειται να επιτιμοποιήση τον ποιητή, του οποίου τα κατάπτυστα ποιήματα που μας παρέθεσε ο κ. Πολυχρονιάδης, κάνουν και αυτόν τον ηλεκτρονικό χάρτη, να ερυθριά από ντροπή!
Αυτή η ντροπή, δεν φαίνεται, να σχηματίζεται στις παρειές κάποιων προφεσσόρων, που σκέπτονται να προβούν στη βδελυκτή αυτή πράξη...
Αντιθέτως είδαμε, το γνωστό και μη εξαιρετέο "ερωτοθεολόγο" Σταμούλη, να εκθειάζει τα προϊόντα της γραφίδος του εν λόγω ποιητή. Και πιθανότατα, με πρωτοβουλία του Σταμούλη, να επίκειται και η επιτιμοποίηση του ποιητή..., προς καταισχύνη του τμήματος Θεολογίας..."
Επίτιμον το άτιμον;
Αναστάσιος Ομ. Πολυχρονιάδης
Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ
Φημολογείται η επιτιμοποίηση του Κύπριου ποιητή Κυριάκου Χαραλαμπίδη από το Τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ.
Με αφορμή, λοιπόν, τα εν λόγω ακούσματα, διαβάζουμε ένα παλαιότερο άρθρο του καθηγητή Χρυσόστομου Σταμούλη, στο οποίο σχολιάζει το ποίημα του Χαραλαμπίδη «Ένα κορίτσι με μαγιό μπήκε στην εκκλησία»1:
«Ένα κορίτσι με μαγιό
μπήκε στην εκκλησία
πλην όμως δεν διέκοψε
την ιεράν θυσίαν.
Ο νιος παπάς αντίθετα
της χάιδεψε τα μάτια,
της γλυκοχαμογέλασε
κι ας πάει στα κομμάτια.
Εκείνη - ακούστε τούτο δω
γιατί έχει σημασία
-του πρόσφερε τριαντάφυλλο
μια είναι η ουσία».
Ο Σταμούλης, μεταξύ των άλλων, σημειώνει για το εν λόγω ποίημα: «Θα έλεγα, λοιπόν, ότι ο Χαραλαμπίδης [...] αποδεικνύει την αδυνατότητα διαίρεσης του κόσμου σε ιερό και βέβηλο». Η απάντηση εν προκειμένω στον Σταμούλη είναι ότι, όντως, ο κόσμος ως δημιουργία του Θεού είναι καλώς λίαν, σύμφωνα με τη Γένεση1 . Ωστόσο, η έννοια της βεβήλωσής του, δηλαδή της αμαρτίας, δεν σχετίζεται με το μανιχαϊσμό, όπως λέγει ο εν λόγω καθηγητής, αλλά με το αυτεξούσιο του ανθρώπου.
Ο Σταμούλης υποστηρίζει την ταυτόχρονη με τη δημιουργία πτώση και γένεση του ανθρώπου, λέγοντας μάλιστα το ψευδές ότι δήθεν ο άγιος Μάξιμος ομιλεί περί αυτού. Σημειώνει χαρακτηριστικά: «πτώση και γένεση πραγματοποιούνται ταυτόχρονα, ή καλύτερα σύμφωνα με τα λόγια του αγίου,
1
1 Γεν. 1,31
πως η πτώση πραγματοποιείται ‘‘ἅμα τῷ γενέσθαι’’ ή ‘‘ἅμα τῷ εἶναι’’» 2 . Με αυτή τη λογική, μιλώντας για ταυτόχρονη δημιουργία καλού και κακού (γένεσης και πτώσης) ο Σταμούλης εισάγει παραπλεύρως τον μανιχαϊσμό, όπου το κακό δεν σημαίνει την απουσία του καλού, όπως συμβαίνει στην Ορθόδοξη θεολογία, αλλά ορίζεται ως αυθύπαρκτο.
Ο Παύλος, στην Α΄ Τιμόθεον επιστολή, περί ψευδοδιδασκάλων αναφέρει μεταξύ των άλλων αντικειμένων στο Ευαγγέλιο «τῆς δόξης τοῦ μακαρίου Θεοῦ» και τους βέβηλους. Γράφει: «εἰδὼς τοῦτο, ὅτι δικαίῳ νόμος οὐ κεῖται, ἀνόμοις δὲ καὶ ἀνυποτάκτοις, ἀσεβέσι καὶ ἁμαρτωλοῖς, ἀνοσίοις καὶ βεβήλοις, πατρολῴαις καὶ μητρολῴαις,ἀνδροφόνοις,/πόρνοις, ἀρσενοκοίταις, ἀνδραποδισταῖς, ψεύσταις, ἐπιόρκοις, καὶ εἴ τι ἕτερον τῇ ὑγιαινούσῃ διδασκαλίᾳ ἀντίκειται,/κατὰ τὸ εὐαγγέλιον τῆς δόξης τοῦ μακαρίου Θεοῦ, ὃ ἐπιστεύθην ἐγώ»3 .
Ο Σταμούλης όμως δεν δέχεται τη διάκριση βέβηλου και ιερού, αφού, για εκείνον, η εν λόγω διάκριση σημαίνει μανιχαϊσμό. Συνεπώς, η αμαρτία (βεβήλωση), για εκείνον, είναι ανύπαρκτη. Με τη λογική αυτή, δεν υφίστανται και οι συνέπειες της πτώσης για τον άνθρωπο. Οπότε, παύει και η αναγκαιότητα της στολής της πτώσης, που είναι οι δερμάτινοι χιτώνες, δηλαδή τα φθοροποιά ενδύματα. Με αυτόν, τον εκτός της Ορθόδοξης θεολογίας, τρόπο, ο Σταμούλης «υμνολογεί» ως αντιηθικιστικό το παρατιθέμενο ποίημα του Χαραλαμπίδη.
Το ποίημα, όπως διαβάζουμε, αναφέρεται στην είσοδό ενός κοριτσιού με μαγιό εντός της εκκλησίας, χωρίς αρχικά να διακοπεί η ιερά θυσία. Ακολούθως όμως, όπως γράφει ο ποιητής, η Λειτουργία διακόπτεται εκ μέρους του ιερέα.
«Ο νιος παπάς αντίθετα
της χάιδεψε τα μάτια
2
2 Χρυσόστομος Σταμούλης, Έρως και Θάνατος, Ακρίτας, Αθήνα 2009, σ. 257⸱ πρβλ. Ιωάννης Κουρεμπελές, Ηδονοδοξία, Κριτική στη μεταπατερική θεώρηση της Παρθενίας της Θεοτόκου,Αλτιντζής, Θεσσαλονίκη 2019, σ. 109. 3 Α΄Τιμόθεον 1, 9-11. 2
της γλυκοχαμογέλασε
κι ας πάει στα κομμάτια».
Εκείνη - ακούστε τούτο δω
γιατί έχει σημασία -
του πρόσφερε τριαντάφυλλο
μια είναι η ουσία».
Η περιβολή (και θέα), δηλαδή, της κοπέλας γίνεται αιτία για να σταματήσει, εκ μέρους του ιερέα, η Θεία Λειτουργία. Να σταματήσει το μυστήριο της θυσίας του Χριστού, ενώπιον του οποίου οφείλει σεβασμό ο κάθε άνθρωπος, ιστάμενος «μετὰ φόβου καὶ τρόμου», μη υποτασσόμενος στη διαφθορά. Αυτό λέγει και ο Χερουβικός ύμνος του Μεγάλου Σαββάτου: «Σιγησάτω πᾶσα σάρξ βροτεία καὶ στήτω μετὰ φόβου καὶ τρόμου καὶ μηδὲν γήϊνον ἐν ἑαυτῇ λογιζέσθω, ὁ γὰρ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ Κύριος τῶν κυριευόντων προσέρχεται σφαγιασθῆναι καὶ δοθῆναι εἰς βρῶσιν τοῖς πιστοῖς. Προηγοῦνται δὲ τούτου οἱ χοροὶ τῶν ἀγγέλων μετὰ πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας, τὰ πολυόμματα Χερουβεὶμ καὶ τὰ ἑξαπτέρυγα Σεραφείμ, τὰς ὄψεις καλύπτοντα καὶ βοῶντα τὸν ὕμνον, Ἀλληλούϊα, ἀλληλούϊα, ἀλληλούϊα» 4 . Παρά, λοιπόν την παύση της Λειτουργίας, ο Σταμούλης επιμένει στο σχολιασμό του να μην «εντάσσει το κορίτσι με το μαγιό στην χορεία των οντολογικά τσαλακωμένων από την αστοχία ανθρώπων».
Ο ιερέας, λοιπόν, του ποιήματος, που αναφέρεται ως νέος στην ηλικία, σταμάτησε τη Λειτουργία, «χάιδεψε τα μάτια» του κοριτσιού και του «γλυκοχαμογέλασε», διατυπώνοντας κατόπιν τη φράση «και ας πάει στα κομμάτια», φράση που φανερώνει την άσχετη σχέση του με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, αφού τα κομμάτια διαιρούν ενώ η Ευχαριστία ενώνει.
Το κορίτσι ακολούθως παρουσιάζεται να προσφέρει στον παπά «τριαντάφυλλο» που συμβολίζει, κατά το σύνηθες, το ερωτικό στοιχείο.
3
4 Μέγας ΙερόςΣυνέκδημος, Φως, Αθήναι χ.χ., σ. 597. 3
