Ο π. Παΐσιος Παπαδόπουλος απαντά στον Ναυπάκτου κ. Ιερόθεο και στον Δρ. Αναστάσιο Βαβούσκο
ΠΟΙΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΜΕΝΕ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΝΑ ΣΥΝΗΓΟΡΗΣΕΙ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ
Δεν είναι η πρώτη φορά που μας εκπλήσσει ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου όχι μόνο εξ απόψεως αρμοδιότητος που ενώ δεν συμμετέχει ως τακτικό ή αναπληρωματικό μέλος στις Συνοδικές Επιτροπές Διαχριστιανικών Σχέσεων, καθώς, και Δογματικών και Κανονικών Ζητημάτων, ούτε βέβαια, εφέτος στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, εν τούτοις στην κρίσιμη αυτή στιγμή των εκκλησιαστικών πραγμάτων με την Ουκρανική αυτοκεφαλία καταφέρνει και να γνωμοδοτήσει κατά τέτοιο τρόπο που με το κύρος του θεωρητικά σπουδαίου θεολόγου όχι όμως και της ορθόδοξης αγιοπατερικής διάκρισης, αφού τελικά δίνει άφεση στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως να προχωρήσει σε ότι ανορθόδοξο και αντικανονικό προωθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο επί του Ουκρανικού θέματος ως και άλλοτε έπραξε και με το βιβλίο του σχετικά με την Κολυμβάρια ψευτοσύνοδο με το οποίο οπωσδήποτε άφησε ανοικτά θέματα και έτσι τελικά όπως πάντοτε εξυπηρετεί τις μη ορθόδοξες σκοπιμότητες του Οικουμενικού Θρόνου στο οποίο παρέχει τις καλύτερες υπηρεσίες ως να ήταν ο καλύτερος μισθωτός σύμβουλος. Οποία τραγωδία οι επίσκοποι να στηρίζουν ότι παράνομο και ανορθόδοξο!
Η εποχή μας δεν διακρίνεται μόνο από θεολογική πενία. Διακρίνεται από εκκλησιαστικούς άνδρες που ο λόγος τους να μην αφήνει ανοιχτά για το μέλλον ζητήματα με τον “περισπούδαστο θεολογικό” λόγο τους αλλά να έχουν την δυνατότητα να δημιουργούν τις προϋποθέσεις εκείνες που να κάνουν την Εκκλησία να συγκροτεί Σύνοδο ώστε να λύνει άμεσα τα θέματά της. Δυστυχώς, ο άγιος Ναυπάκτου ενώ έχει την δυνατότητα να συγγράφει βιβλία δεν έχει και το χάρισμα εκείνο που είχαν οι Άγιοι Πατέρες να αντιστέκεται σε ότι προκαλεί προβλήματα στην Εκκλησία, ακόμη και αν τα θέματα αφορούν την Ορθοδοξία ως Κανόνος Αληθείας, και τελικά -πως τα καταφέρνει;- στηρίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο ανόσιο έργο του να ισοπεδώνει την Ορθοδοξία!
Δεν θα ασχοληθώ με τα επιχειρήματα του Μητροπολίτου σχετικά με την εκκλησιαστική αυτοκεφαλία της Ουκρανίας. Αυτό θα το πράξουν μεγάλοι θεολόγοι, όπως ο πρωτοπρεσβύτερος π. Θεόδωρος Ζήσης που πρέπει να δράσουν εν προκειμένω τάχιστα! Εδώ, τώρα έπρεπε να ήταν και ο διακεκριμένος αείμνηστος π. Ιωάννης Ρωμανίδης για να τους έβαζε όλους στην θέση τους. Αυτό που επίκειται είναι, μάλλον, να εξωθηθούν τα εκκλησιαστικά πράγματα στα άκρα, διότι όταν η θεολογική παιδεία είναι τελικά εγκεφαλική υπόθεση και δεν λειτουργεί για να δώσει λύσεις -απ’ αυτό φαίνεται, αν έχει κανείς διάκριση επομένως και αν έφτασε στο στάδιο του φωτισμού ή τελικά είναι άμοιρος φωτισμού- οδηγεί στο σχίσμα. Υπάρχει περίπτωση αυτή η θεολογική παιδεία να είναι καρπός φωτισμού; Σαφώς ΟΧΙ, είναι ψυχική δαιμονιώδης! Διότι είναι εγκεφαλική και μόνο καθώς αφήνει την Ορθοδοξία έρμαιο των αιρετικών Οικουμενιστών για μην λυθούν τα σοβαρά ζητήματα τώρα αλλά κάποτε σπρώχνοντάς τα εμείς στο μέλλον να τα λύσουν άλλοι. Τί πατερικό πνεύμα! Βαβαί, ύψος ορθοδόξου θεολογίας!
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΣΗ ΜΟΥ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ:
"Ο ατελής χαρακτήρας των υφισταμένων αυτοκεφάλων καθεστώτων tomos ukraine" το οποίο έγραψε ο Δρ. Αναστάσιος Βαβούσκος στην Romfea.gr (εδώ)
Σε όσα επιστημονικά καταθέτει ο Δρ. Αναστάσιος Βαβούσκος, οπωσδήποτε, δεν μπορεί να διαφωνήσει κανείς! Αυτό όμως από την αρχή μέχρι ενός σημείου της εργασίας. Παραθέτω όλο το τμήμα με το οποίο προσωπικά συμφωνώ:
"Εσχάτως παρατηρώ, ότι τείνει να πάρει διαστάσεις ο ισχυρισμός, ότι τα αυτοκέφαλα καθεστώτα, τα οποία παραχωρήθηκαν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι ατελή και ότι τελούν υπό την αίρεση της εγκρίσεώς τους από Οικουμενικό σύνοδο.
Ο ισχυρισμός αυτός είναι εσφαλμένος. Και θα αποδείξω αμέσως το γιατί.
Το ζήτημα της παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος διακρίνεται σε τρία επιμέρους θέματα. Το ένα θέμα, είναι η κανονική βάση του αυτοκεφάλου, το δεύτερο είναι, ποιος ασκεί το δικαίωμα παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος και το τρίτο είναι, με ποια διαδικασία ασκείται το δικαίωμα αυτό.
Εάν δεν διακρίνουμε τα δύο αυτά θέματα, τότε οδηγούμαστε στον εσφαλμένο ισχυρισμό περί του ατελούς χαρακτήρα των παραχωρηθέντων αυτοκεφάλων καθεστώτων.
Α. Οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες.
Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει εκείνες τις εκκλησιαστικές περιφέρειες, οι οποίες δημιουργήθηκαν:
1. είτε εν τοις πράγμασι (de facto), λόγω της προέχουσας θέσεως, την οποία κατείχαν οι πρωτεύουσες τους στον οικονομικό, κοινωνικό, στρατιωτικό, διοικητικό, συγκοινωνιακό κ.λ.π. τομέα. Η πραγματική αυτή κατάσταση, ως επισυμβαίνουσα κατ’ ενιαίο και ομοιόμορφο τρόπο για μακρό χρονικό διάστημα, δημιούργησε έθιμο, δηλαδή δίκαιο ισόκυρο προς κανονική διάταξη. Προς επιβεβαίωση, μάλιστα, η Α΄ Οικουμενική σύνοδος κατοχύρωσε και επιβεβαίωσε το ούτω πως δίκαιο και με αντίστοιχες κανονικές διατάξεις, τους γνωστούς 6ο και 7ο κανόνες της για τις Εκκλησίες Ρώμης Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων.
2. είτε λόγω αποδοχής ως «κανονικών» αντιστοίχων πολιτικών κριτηρίων, όπως της ιδιότητας της έδρας της εκκλησιαστικής περιφέρειας ως πρωτεύουσας του κράτους, όπως αποφάσισε η Β΄ Οικουμενική σύνοδος με τον 3ο κανόνα της για την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως.
3. είτε λόγω άμεσης κατοχυρώσεως εθιμικού δικαίου, όπως έπραξε η Γ΄ Οικουμενική σύνοδος με τον 8ο κανόνα της, με τον οποίο κατοχύρωσε την κατ’ έθος χειροτονία των επισκόπων της τοπικής αυτής Εκκλησίας από τους επισκόπους αυτής.
Ο παραπάνω περιπτώσεις έχουν τα εξής κοινά χαρακτηριστικά:
α) πρόκειται για εκκλησιαστικές επαρχίες, οι οποίες υφίστανται αυτοτελώς και πρωτογενώς και όχι κατόπιν αποκοπής από μείζονα εκκλησιαστική περιφέρεια και
β) η κατοχύρωση του καθεστώτος τους εδράζεται σε αποφάσεις Οικουμενικών συνόδων.
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται και η Εκκλησία της Γεωργίας.
Ειδικότερα, η Εκκλησία της Γεωργίας ήταν παλαιόθεν αυτοδιοίκητη και είχε δική της οργάνωση και διοίκηση. Με άλλες λέξεις, η συγκεκριμένη Εκκλησία είχε εθιμικώς καθεστώς αυτοδιοικήσεως.
Αυτή η πραγματικότητα μαρτυρείται και στον Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο περί παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος στην Εκκλησία αυτή (βλ. το κείμενο σε Α. Βαβούσκου – Γ. Λιάντα, Οι θεσμοί του αυτοκεφάλου και του αυτονόμου καθεστώτος στην Ορθόδοξη Εκκλησία, εκδ. Μέθεξις, Θεσσαλονίκη 2014, 166): «Οὕτω τοίνυν καί ἡ ἐν τῇ κατά Καύκασον εὐλογημένῃ γῇ, νῦν δέ ἐν τοῖς ὁρίοις τῆς Δημοκρατίας τῆς Γεωργίας, Ἁγία Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἡ παλαιόθεν δι’ αὐτοδιοικήτου κατά χειραφέτησιν καθεστῶτος καί δι’ ἀναλόγου ἐκκλησιαστικῆς ὀργανώσεως καί διοικήσεως προικισθεῖσα,…».
Συνεπώς, η Εκκλησία αυτή, αφού υπήρχε αυτοτελώς και πρωτογενώς, όπως και οι υπόλοιπες προαναφερθείσες Εκκλησίες, θα έπρεπε για την ταυτότητα του «κανονικού» λόγου το εθιμικώς καθιερωθέν αυτοδιοίκητο καθεστώς της να κατοχυρωθεί και να επιβεβαιωθεί με απόφαση Οικουμενικής συνόδου. Όπως ακριβώς συνέβη με τις λοιπές Εκκλησίες, που αναφέρθηκαν ήδη.
Παρά ταύτα, τέτοια απόφαση δεν υπήρξε. Ούτως, η Εκκλησία της Γεωργίας απευθύνθηκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και εζήτησε ορθώς αυτό, που της έλειπε. Και αυτό που της έλειπε ήταν η κατοχύρωση – και όχι την παραχώρηση - του αυτοδιοίκητου καθεστώτος της, η οποία δεν είχε λάβει χώρα κατ’ αντίστοιχο τρόπο προς τις υπόλοιπες πρωτογενώς και αυτοτελώς υφιστάμενες Εκκλησίες Ρώμης, Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντοχείας, Ιεροσολύμων και Κύπρου (βλ. Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο, ο.π.: «…καί ἐξῃτήσατο τήν εὐλογίαν καί κύρωσιν τῆς αὐτοδιοικήτου αὐτῆς συγκροτήσεως,…».
Και το Οικουμενικό Πατριαρχείο ορθώς ικανοποίησε το υποβληθέν αίτημα, επισημαίνοντας όμως, ότι προβαίνει στην έγκριση του αιτήματος αυτού «ἐπ’ ἀναφορᾷ» προς την Αγία Οικουμενική σύνοδο.
Δηλαδή, το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποσαφηνίζει, ότι η απόφαση του αυτή θα πρέπει να τεθεί και υπό την κρίση της Αγίας Οικουμενικής Συνόδου, αποδεχόμενο εμμέσως πλην σαφώς ότι η Εκκλησία της Γεωργίας υπάγεται στο ίδιο καθεστώς αναγνωρίσεως του αυτοκεφάλου της με τις ήδη αναφερθείσες πρωτογενώς και αυτοτελώς υφιστάμενες Εκκλησίες Ρώμης, Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντοχείας, Ιεροσολύμων και Κύπρου (βλ. Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο, ο.π.: «…καί χορηγῆσαι τὴν παρ’ ἡμῶν εὐλογίαν, ἀναγνώρισιν καί κύρωσιν πρός τήν αὐτοκεφαλίαν καί ἀνεξάρτητον ὀργάνωσιν αὐτῆς, ἐπ’ ἀναφορᾷ μέντοι γε πρός τήν μέλλουσαν Ἁγίαν Οἰκουμενικήν Σύνοδον, τήν ἀείποτε διασφαλίζουσαν καί ἀλώβητον διατηροῦσαν τήν ἐν τῇ πίστει καί τῇ ἐκκλησιαστικῇ κανονικῇ τάξει ἑνότητα τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
Η δε κατ’ εξαίρεσιν αναφορά στον συγκεκριμένο Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμου περί αυτοκεφάλου στην Αγία και Οικουμενική Σύνοδο, η οποία ειρήσθω εν παρόδω ότι είναι και η μοναδική , αφού σε κανέναν άλλο Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο υπάρχει τέτοια αναφορά, το μόνο που κάνει είναι να επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Ότι δηλαδή, όλα τα παραχωρηθέντα αυτοκέφαλα καθεστώτα είναι πλήρη και τέλεια.
Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τις υπόλοιπες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, οι οποίες απέκτησαν την διοικητική ανεξαρτησία τους με αποφάσεις της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η απόκτηση αυτοκεφάλου καθεστώτος διαιρείται σε τρία επιμέρους θέματα, όπως ήδη προανέφερα.
Το πρώτο θέμα είναι η κανονική θεμελίωση του αυτοκεφάλου. Επ’ αυτού όλοι οι Πατριαρχικοί και Συνοδικοί Τόμοι είναι σαφείς. Το κανονικό θεμέλιο ευρίσκεται στους κανόνες 12ο της Δ΄ Οικουμενικής συνόδου και 38ο της Πενθέκτης Οικουμενικής συνόδου.
Όλοι όμως οι Πατριαρχικοί και Συνοδικοί Τόμοι περί αυτοκεφάλου είναι σαφείς και σε ένα άλλο θέμα. Στον εντελή και πλήρη χαρακτήρα του παραχωρουμένου καθεστώτος. Πλήν της περιπτώσεως της Εκκλησίας της Γεωργίας, δεν υπάρχει ούτε ένας Τόμος, που να αφήνει έστω και ως υπονοούμενο, το ενδεχόμενο να είναι το παραχωρούμενο καθεστώς αυτοκεφάλου ατελές και να υπόκειται σε έγκριση μελλοντικής Αγίας και Οικουμενικής συνόδου.
Διότι φράσεις όπως (βλ. τα κείμενα των αντιστοίχων Πατριαρχικών και Συνοδικών Τόμων, ο.π.): «…ὑπάρχει τοῦ λοιποῦ κανονικῶς αὐτοκέφαλος, ἀνεξάρτητος καὶ αὐτοδιοίκητος…», «ὑπάρχῃ καί λέγῃται καί παρά πάντων γνωρίζηται άνεξάρτητος καί αὐτοκέφαλος…», «…διοικῇ καὶ διέπῃ τὰ κατ’ αὐτὴν ἀνεξαρτήτως καὶ αὐτοκεφάλως,…», «…ὑπάρχει τοῦ λοιποῦ κανονικῶς αὐτοκέφαλος,…», «…διοικῇ ἐφεξῆς καὶ διέπῃ τὰ κατ᾿ αὐτὴν ἀνεξαρτήτως καὶ αὐτοκεφάλως,…», «…διέπῃ καὶ διοικῇ ἐφεξῆς τὰ ἑαυτῆς ἀνεξαρτήτως καὶ αὐτοκεφάλως,…», δεν καταλείπουν αμφιβολία, ότι το παραχωρούμενο καθεστώς αυτοκεφαλίας είναι πλήρες και τέλειο, μη υποκείμενο σε καμία έγκριση".
Μέχρις εδώ!!!
Τα υπόλοιπα από εδώ και κάτω αναιρούνται με βάση τις θέσεις του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη στα σχόλια που παραθέτει - και όχι μόνο δικά του αλλά έγκριτων κανονολόγων- στον Θ' Κανόνα της Δ' Οικουμενικής Συνόδου,
τις οποίες, αν και θέλησε να αναιρέσει ο Επίσκοπος Αβύδου κ. Κυρίλλος στην εργασία του "Ο Θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως στο Πηδάλιο και το Πατριαρχείο Μόσχας" καταργώντας τον Άγιο Νικόδημο εις μάτην εκοπίασε! Όσοι ενδιαφέρεστε μελετήστε με προσοχή όχι την ερμηνεία στον 9ο Κανόνα της Δ' Οικουμενικής αλλά και τα σχόλια αυτού. Ο Διάβολος κρύβεται όπως λένε στην λεπτομέρεια ας είμαστε προσεκτικοί!
Τα από εδώ και κάτω δεν τα θεωρώ σωστά με βάση τον Άγιο Νικόδημο. Αυτά με τα οποία έχουμε λόγο να τα βρίσουμε τραβηγμένα και εσφαλμένα είναι τα παρακάτω:
"Το δεύτερο θέμα είναι ο φορέας, που ασκεί το δικαίωμα παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος. Επ’ αυτού έχω ήδη διατυπώσει τις απόψεις μου και δεν επιθυμώ να επανέλθω. Θα πω μόνο το εξής. Αποκλειστικός φορέας του δικαιώματος αυτού είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, οι δε περί παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος αποφάσεις του δεν υπόκεινται σε έγκριση ούτε τελούν υπό την αναβλητική αίρεση της εγκρίσεως από τις λοιπές Αυτοκέφαλες Εκκλησίες.
Το τρίτο ζήτημα είναι αυτό της διαδικασίας παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος. Και επ’ αυτού έχω διατυπώσει τις απόψεις μου.
Κανονικές διατάξεις που να ρυθμίζουν την διαδικασία αυτή δεν υπάρχουν. Όμως, η επί μακρόν διαρκής και ομοιόμορφη πρακτική δημιούργησε έθιμο, το οποίο πλέον ισούται με κανόνα δικαίου. Συνεπώς, ο τρόπος ανακηρύξεως αυτοκεφάλου, όπως παγιώθηκε με βάση την έκδοση των Πατριαρχικών και Συνοδικών Τόμων, συνιστά αναπόσπαστο τμήμα του Κανονικού Δικαίου.
Υπό αυτά τα δεδομένα, με εξέπληξαν οι προσφάτως διατυπωθείσες απόψεις του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου περί του ατελούς χαρακτήρα των παραχωρηθέντων αυτοκεφάλων καθεστώτων.
Διότι, οι αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι πλήρεις και τέλειες, οποιαδήποτε δε άποψη περί του αντιθέτου, θέτει υπό αμφισβήτηση την πλήρη ισχύ αυτών και κατ’ επέκτασιν θέτει υπό αμφισβήτηση το ίδιο το κύρος του θεσμού, που τις εκδίδει, δηλαδή του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Ιδίως, όταν η αρμοδιότητα, όπως επί του ζητήματος της παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος, είναι αποκλειστική, οπότε θίγοντας το κύρος του αποκλειστικού φορέα της αρμοδιότητας, πλήττεται η ίδια της Ορθόδοξη Εκκλησία.
Η, δε, μια και μοναδική αναφορά στην Αγία και Οικουμενική Σύνοδο, που ανευρίσκεται στον Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο της Εκκλησίας της Γεωργίας συνιστά εξαίρεση δικαιολογημένη από το καθεστώς της Εκκλησίας της Γεωργίας, και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ενδεικτικό παράδειγμα γενικευμένης επιχειρηματολογίας για την θεμελίωση του ισχυρισμού περί του ατελούς χαρακτήρα των αυτοκεφάλων καθεστώτων.
Η προβολή ενός τέτοιου ισχυρισμού συνεπάγεται και το ατελές των αποφάσεων των συνοδικών οργάνων όλων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και εν τέλει σημαίνει ότι όλο το σύστημα της διοικητικής διαρθρώσεως της Ορθόδοξης Εκκλησίας τελεί υπό την αίρεση της εγκρίσεώς του από μια μέλλουσα να συγκληθεί Αγία και Οικουμενική σύνοδο.
Εν κατακλείδι, ο νεοφανής αυτός ισχυρισμός θα πρέπει να εγκαταλειφθεί, διότι θίγει όχι μόνο το Οικουμενικό Πατριαρχείο αλλά και το ίδιο το οικοδόμημα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Εγώ, αυτό που έχω να πώ, είναι το εξής. Η Εκκλησία της Ελλάδος οφείλει άμεσα και χωρίς καθυστέρηση να ανακαλέσει την εντολή προς τις δύο Συνοδικές Επιτροπές για διερεύνηση του θέματος της αναγνωρίσεως της Εκκλησίας της Ουκρανίας και να προχωρήσει στην απεύθυνση επιστολής προς τον Προκαθήμενο της νέας Εκκλησίας, με την οποία να τον συγχαίρει για την εκλογή του και να το καλεί να επισκεφθεί την Αθήνα. Οποιαδήποτε άλλη απόφαση ή ενέργεια είναι αντικανονική".
