«Ο Ην και ο Ων και ο Ερχόμενος»
(Αποκάλυψις – Κεφ. 4, 9)
Iδιαίτερα στα Χριστούγεννα (τέλος του χρόνου - έτους), ο κάθε άνθρωπος έρχεται
σε διάλογο με την φυσική πραγματικότητα του Χρόνου, αισθητικά και βιωματικά.
Στην αρχή της Δημιουργίας γεννήθηκαν ταυτόχρονα ο Χρόνος, ο χώρος και τα αρχικά
δομικά σωματίδια της Ύλης.
Οντολογικά,
ο Χριστός είναι ο νέος χώρος και ο νέος χρόνος, που υπογραμμίζει η μεγάλη εορτή
των Χριστουγέννων. Στην Αποκάλυψη για το Χριστό και την Αγία Τριάδα, υπάρχει
και η περιφραστική ονομασία: ο Ην και ο Ων και ο Ερχόμενος. Αυτές οι
Αποκαλυπτικές λέξεις έχουν έναν εσωτερικό θεολογικό νόημα – ειρμό, που
συνθέτουν το περιφραστικό όνομα του Χριστού (Αποκ. 1, 8) και της Αγίας Τριάδος
(Αποκ. 1, 4/ 4, 8 και 16, 5).
Η περίφραση «Ο Ην και ο Ων και ο Ερχόμενος» αποτελεί υψίστη διατύπωση για «τω μόνω υπερανάρχω και υπερουσίω και δημιουργώ των απάντων Θεώ».
Αυτή
η ονομασία που υπογραμμίζεται στην Αποκάλυψη (πέντε φορές) έχει σημασιοδοτήσει
και πολλές ευχές της Εκκλησίας. παραδείγματα (ενδεικτικά):
-
«Συ γαρ ει Θεός ανέκφραστος, απερινόητος, αόρατος, ακατάληπτος, αεί ων,
ωσαύτως ων∙ συ και ο μονογενής σου Υιός και το Πνεύμα σου το Αγιον» (Θεία
Λειτουργία).
-
«Πατήρ Υιός και Πνεύμα Τριάς απλή, και Μονάς υπέρ φύσιν γνωρίζεται. Εις Θεός
Όν, ουρανοί αινούσι των ουρανών, αιώνες γη και άβυσσος, άχρονος Θεός ο ην
και ο ων∙ το σύμπαν υποστήσας, ο έσχατος και πρώτος, ζων εστί αεί έσται,
εις τους αιώνας τε» (Παράκλησις εις Αγία Τριάδου – Ιωάννου Ευγενικού).
Να
υπογραμμίσουμε (ως υπενθύμιση), ότι το περιφραστικό αυτό όνομα αποδίδεται μία
φορά στο Χριστό (κεφ. 1, 8), ενώ τις άλλες (4) φορές αποδίδεται στον Τριαδικό
Θεό, μέσα στον οποίο περιλαμβάνεται και ο Χριστός, ο οποίος «έρχεται» ως
Μεσσίας. Όπως υπογραμμίζει η Εκκλησία – Ορθοδοξία, ο Τριαδικός Θεός είναι «Ο
Ερχόμενος» μέσω του δευτέρου προσώπου, του Λόγου.
Στο
κεφάλαιο (1, 8) της Αποκαλύψεως διαβάζουμε:
«Εγώ
ειμί το Α και το Ω, λέγει Κύριος ο Θεός, ο ών και ο ήν και ο Ερχόμενος, ο
Παντοκράτωρ». Με απλά λόγια: «Εγώ είμαι το Α και το Ω, λέγει ο Κύριος και Θεός,
που αληθινά υπάρχει και υπήρχε και θα έλθει, ο Παντοκράτορας».
Το
Χωρίο αυτό μας φέρνει στο νου την πραγματικότητα του Χρόνου μαζί με τα
συνθετικά του μέρη (παρελθόν, παρόν, μέλλον), τα οποία νοούνται στην αμοιβαία
τους σχέση, στον αλληλοκαθορισμό τους.
Να
υπενθυμίσουμε, ότι η σημασία ενός γεγονότος – φαινομένου μέσα στο χωροχρόνο,
δεν εξαρτάται μόνο από την αναλυτική εκτίμηση που θα πραγματοποιήσουμε σήμερα,
αλλά και από τη σχέση του με τα γεγονότα που προηγήθηκαν, καθώς και από την
κρίση που θα εκφέρει ένα διαρκώς ερχόμενο μέλλον.
Αβίαστα
συμπεραίνουμε ότι ο Χρόνος κρίνει. Αυτός είναι και ο νόμος της χρονικά
σχετικής αντίληψης των φαινομένων, που ισχύει μόνο για τον άνθρωπο και όχι για
το Θεό που είναι έξω από το Χρόνο, διότι ο Τριαδικός Θεός είναι ο απολύτως
υπάρχων, χωρίς αρχή και τέλος, άχρονος, χωρίς χθες – σήμερα – αύριο, χωρίς
καμμία μεταβολή στη φύση του.
«Κοινόν
μεν γαρ Πατρί τε και Υιώ και Αγίω Πνεύματι το μη γεγονέναι και η Θεότης»,
παρατηρεί ο Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος.
Ο
Θεός, που ενώπιόν του όλα είναι ένα διαρκές – αιώνιο παρόν, για να μας βοηθήσει
να κατανοήσουμε ότι είναι ο απολύτως Κύριος του ανθρωπίνου χρόνου και της
Συμπαντικής πραγματικότητας, έδωσε σε μας το περιφραστικό αυτό όνομα.
Αυτή
η αιώνια παρουσία του Θεού ως όντος, νυν και πριν και Ερχομένου, είναι
οντολογικά και υπαρξιακά τυπωμένη στην βιο-ψυχική αίσθηση του ανθρώπου. Είναι
περιεκτικό συστατικό του «κατ’ εικόνα», που μας ωθεί δυναμικά προς το «καθ’
ομοίωσιν».
Κάποιος
έχει γράψει (σχετικά): «Μέσα στην Εκκλησία του Χριστού μπορούμε να μεταβάλουμε
το παρελθόν μας. Είναι δυνατό να γυρίσουμε πίσω και σβήσουμε όσα δεν μας
αρέσουν (δια της μετανοίας). Όπως έχουμε και τη δυνατότητα να διεισδύσουμε στο
μέλλον, να το επηρεάζουμε και να το προγνωρίζουμε. Και αυτά τα παράδοξα και
θαυμαστά γεγονότα γίνονται, βέβαια, δια του Θεού, που είναι πάνω από τον
Χρόνο».
Πράγματι!
Με τη δύναμη του Θεού (προσευχής) έχουμε τη δυνατότητα παρέμβασης και σε
μελλοντικά γεγονότα. Πάρα πολλοί Προφήτες – Άγιοι έβλεπαν πολύ καθαρά το
μάλλον, σα να ήταν το παρόν.
Με
τη χάρη του Χριστού (όμως) αλλάζει και το παρελθόν!
Η
άφεση αμαρτιών σημαίνει ριζικό ξεπέρασμα του παρελθόντος, ανάπαυση ψυχής, νέο
παρόν, ελπίδα σωτηρίας για το μέλλον.
Η
Μυστική ζωή της ορατής πνευματικής ζωής (δια των Μυστηρίων) ξετυλίγει κατά Χάρη
(μπροστά μας) όλη τη ζωή μας, που την ανασυνθέτει δια της χάριτος ο Χριστός με
τη δύναμη της Μετανοίας.
Τώρα
τα Χριστούγεννα να θυμηθούμε, ότι από αγάπη και κατά συγκατάβαση σαρκώθηκε ο
Λόγος και μπήκε στο Χρόνο.
Έτσι
το αιώνιο, αΐδιο παρόν του Θεού, κάλυψε σωτηριολογικά το παρελθόν, το παρόν και
το μέλλον της ανθρώπινης φύσης.
Ο
φιλάνθρωπος Τριαδικός Θεός αγκάλιασε την ανθρωπότητα ως ο ΩΝ και ο ΗΝ και ο
ΕΡΧΟΜΕΝΟΣ (Αποκ. 1, 4).
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
