ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΚΑΛΟΠΡΟΑΙΡΕΤΟΥΣ [Β΄]
ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥ…
Η αποκατάσταση της αλήθειας ως προς την ορθή ερμηνεία του όρου αποτείχιση αλλά και του 15ου ιερού Κανόνα της ΑΒ Συνόδου από τον π. Άγγελο Αγγελακόπουλο [1] μας δίνει την ώθηση για να διατρέξουμε μία επιπλέον διαδρομή καταθέτοντας ορισμένες σκέψεις και θέσεις των αγίων Πατέρων που σχετίζονται με την προστασία των προβάτων από τους εξωτερικούς εχθρούς ή αλλιώς θηρία αλλά και από τους εσωτερικούς εχθρούς ή αλλιώς λυκοποιμένες.
Ό,τι τώρα αφορά τον όρο της αποτείχισης που συμπεριλαμβάνεται εντός του 15ου ιερού Κανόνα της ΑΒ’ Συνόδου επί Μεγάλου Φωτίου (861) πολύ εύκολα συμπεραίνουμε ότι αυτός έχει σχέση με την αντιμετώπιση των εσωτερικών εχθρών, δηλαδή των ψευδεπισκόπων και των ψευδοπατριαρχών.
Για την προστασία μιας πόλης (ενν. των πολιτών και των αρχόντων) και την αντιμετώπιση των εξωτερικών εχθρών είναι γνωστό ότι οι πρόγονοί μας ύψωναν τείχη. Μπορεί αυτά να μην συμπεριελάμβαναν όλα τα σπίτια της πόλεως αλλά σίγουρα εντός τους, έκλειναν τα ανάκτορα και έναν τουλάχιστον ιερό βωμό. Σε περίπτωση επίθεσης και πολιορκίας ο λαός του βασιλέα έμπαινε εντός των τειχών και έμενε εκεί έως το τέλος αγωνιζόμενος υπέρ Βωμών και Εστιών είτε ο βασιλέας και ο έμπειρος στρατός του ήταν εντός των τειχών είτε εκτός (ενν. σε κάποια εκστρατεία). Και σίγουρα η ανοικοδόμηση των τειχών γύρω από την πόλη δεν ξεκινούσε με την εμφάνιση των εχθρών, και πάλι οι τεχνίτες των οχυρών δεν απολύονταν σε περίοδο ειρήνης και πάλι προσλαμβάνονταν εν καιρώ πολιορκίας για να επισκευάσουν ή ακόμη και να ψηλώσουν τα τείχη ανάλογα με τη δύναμη των νέων πολιορκητικών μηχανών του εχθρού.
Παρόμοια θα λέγαμε και η ιστορία των τειχών που θωρακίζουν την Αγία πόλη που είναι η ορθόδοξη Εκκλησία μας από τους εξωτερικούς εχθρούς. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μιλάει για τα τείχη των Εκκλησιών και εννοεί τις επιστολές του αποστόλου Παύλου οι οποίες έχουν ταυτόχρονα και δογματικό χαρακτήρα αλλά και κανονικό, δηλαδή κανόνες που διέπουν τη ζωή των Χριστιανών χάριν ευταξίας. Είναι πολύ όμορφες οι εικόνες που χρησιμοποιεί ο θείος Χρυσόστομος από το χτίσιμο των τειχών. Λέγει πως όταν ένας βασιλέας αποφασίσει να κατασκευάσει τείχος δεν υπολογίζει μόνο την δύναμη των πολιορκητικών μηχανών της εποχής του αλλά και αυτές του μέλλοντος. Αλλά και ένας πατέρας που κατασκευάζει σπίτι, βάζει γερά θεμέλια προβλέποντας τη γέννηση παιδιών και την μελλοντική αποκατάστασή τους… Έτσι λέγει ο θείος Πατήρ, ότι και ο απόστολος Παύλος, φρόντισε με τις επιστολές του να θωρακίσει όλες τις γενεές έως συντελείας των αιώνων!
Το πρώτο συμπέρασμά μας ήταν πως ο 15ος ιερός Κανόνας δεν έχει σχέση με εξωτερικούς εχθρούς, τους εκτός της Εκκλησίας αλλά με εσωτερικούς και το δεύτερον ότι τα τείχη της Εκκλησίας είναι αδιαπέραστα από τους εξωτερικούς εχθρούς.
Και εδώ έχει θέση ο λόγος των Πατέρων ότι ο Διάβολος γνωρίζοντας το αδιαπέραστο των ομολογητών και των μαρτύρων άλλαξε τακτική και έδωσε όλο το βάρος του στη διαστροφή του λόγου του Θεού, που ως αποτέλεσμα είχε τις αιρέσεις και τα σχίσματα. Δυστυχώς ως θύματα του Διαβόλου στις ημέρες μας απογράφηκαν ο Αρχιεπίσκοπος Ελλάδος, ορισμένοι ιερείς και θεολόγοι ακόμη-ακόμη και συνοδικά όργανα λόγω δημόσιας διδασκαλίας και παρεμνηνείας του όρου αποτείχιση και κατ’ ουσία ενός ιερού Κανόνα της Εκκλησίας.
Με όσα προεγράψαμε ολοκληρώσαμε μια ακόμη διαδρομή, όχι άγνωστη αλλά γνωστή, που μας φέρνει πιο κοντά στο θέμα μας που δεν είναι άλλο παρά η ιεροκανονική αποτείχιση, δηλαδή ο ιεροκανονικώς χωρισμός των πιστών από τους λυκοποιμένες – επισκόπους του καιρού μας. Στην ερμηνεία του 15ου ιερού Κανόνα της ΑΒ Συνόδου ο άγιος Νικόδημος με απλότητα σημειώνει τα εξής: «(…) εάν οι ρηθέντες πρόεδροι είναι αιρετικοί, και την αίρεσιν αυτών κηρύττουσι παρρησία, και δια τούτο χωρίζονται οι εις αυτούς υποκείμενοι, και πρό του να γένη ακόμη συνοδική κρίσις περί της αιρέσεως ταύτης, οι χωριζόμενοι αυτοί, όχι μόνον δια τον χωρισμόν δεν καταδικάζονται, αλλά και τιμής της πρεπούσης, ως ορθόδοξοι, είναι άξιοι, επειδή, όχι σχίσμα επροξένησαν εις την Εκκλησίαν με τον χωρισμό αυτόν, αλλά μάλλον ηλευθέρωσαν την Εκκλησίαν από το σχίσμα και την αίρεσιν των ψευδεπισκόπων αυτών.» [2] (σελ. 358).
Καθένας πιστός που βλέπει καθαρά τον εχθρό και τον τρόπο με τον οποίο βάλλει εναντίον των αδελφών του παραπλανώντας αυτούς και υψώνει λόγο ορθόδοξο, στην πραγματικότητα ελευθερώνει την Εκκλησία από τον κίνδυνο του σχίσματος. Όταν όμως επιλέγει τη σιωπή έχει τεράστια ευθύνη και ως ένα σημείο μπορούμε να θεωρήσουμε αυτόν τον ίδιο ως φονευτή των αδελφών του οι οποίοι παρασύρθηκαν από τις ψευδοδισκαλίες του επισκόπου και στράφηκαν εναντίον των Ορθοδόξων. Το να φωνάξεις λοιπόν με όλη τη δύναμή σου (υψώνοντας ενώπιον όλων τα τείχη που οι άγιοι Πατέρες έκτισαν δια της διδασκαλίας και ορθής ερμηνείας του Ευαγγελίου και του Πηδαλίου) είναι πράξη ορθόδοξη και υποχρεωτικά υποχρεωτική. Το αν τώρα σε ακούσουν και έτσι χωριστούν από τον επίσκοπο δια της παύσεως της μνημόνευσης του ονόματός του είναι ευθύνη δική τους. Εγώ – λέγει ο Κύριος – ήλθα και σας τα είπα, αμαρτία δεν έχω.
Τελικό συμπέρασμα σε σχέση με την αντιμετώπιση των εξ. Εχθρών είναι ότι επιτυγχάνεται μέσα από τον χωρισμό των πιστών από τους άπιστους όχι τόσο τοπικά όσο τροπικά, δηλαδή η υπακοή και εφαρμογή των ιερών Κανόνων που αφορούν τόσο την λειτουργική – λατρευτική ζωή του πιστού όσο και την κοινωνική είναι που έκανε και κάνει τους πιστούς να ξεχωρίζουν απ’ όλους εκείνους τους αμελείς που ζουν είτε αμαρτωλή ζωή είτε ως ειδωλολάτρες.
Όμως η αντιμετώπιση των εσωτερικών εχθρών και μάλιστα ενός επισκόπου που διδάσκει όχι μόνο καινές αιρετικές θεωρίες ή παλαιότερες και καταδικασμένες αλλά και που είναι π.χ. ανήθικος ή ιερόσυλος είναι μία σοβαρή υπόθεση και δεν ήταν δυνατόν οι άγιοι Πατέρες να μην συνταγογραφούσαν φάρμακα θεραπείας του εν λόγω επισκόπου και πάλι τρόπους προφύλαξης των πιστών από την μετάδοση της ασθένειάς του.
Εντύπωση μας κάνει το γεγονός ότι εντός της ερμηνείας του 15ου ιερού Κανόνα της ΑΒ Συνόδου συμπεριλαμβάνονται ή καλύτερα μνημονεύονται εκείνες οι περιπτώσεις όπου οι χωριζόμενοι ιερείς και λαϊκοί από τον οικείο επίσκοπο (δια της παύσεως της μνημόνευσης του ονόματός του στις ιερές Ακολουθίες) καθίστανται ανεύθυνοι. Στην ερμηνεία του εν λόγω ιερού Κανόνα και πριν την φράση: «: «(…) εάν οι ρηθέντες πρόεδροι είναι αιρετικοί, και την αίρεσιν αυτών κηρύττουσι παρρησία, και δια τούτο χωρίζονται οι εις αυτούς υποκείμενοι» διαβάζουμε: «Πλην ταύτα μεν να γίνωνται, εάν δια εγκλήματα τινα, πορνείαν θετέον, ιεροσυλίαν και άλλα, χωρίζωνται οι Πρεσβύτεροι από τους Επισκόπους των, οι Επίσκοποι από τους Μητροπολίτας των, και οι Μητροπολίται από τους Πατριάρχας των (1)· εάν οι ρηθέντες πρόεδροι είναι αιρετικοί, και την αίρεσιν αυτών κηρύττουσι παρρησία, και δια τούτο χωρίζονται…., όχι μόνον δια τον χωρισμόν δεν καταδικάζονται, αλλά και τιμής της πρεπούσης, ως ορθόδοξοι, είναι άξιοι… Όρα και τον λά. Αποστολικόν.» [2] (σελ. 358), και στην υποσημείωση Νο 1 γράφουν: «Αγκάλα και ο λά. Αποστολικ. Ανεύθυνον κρίνη και τον χωριζόμενον, εάν γνωρίζη αυτόν (δηλαδή Επίκοπο ή Μητροπολίτη ή Πατριάρχη) και άδικον» [2] (σελ. 358).
Από τα παραπάνω εξάγεται ακόμη ένα συμπέρασμα, ότι ο χωρισμός των πιστών από τον οικείο επίσκοπο είναι δίκαιος όταν όχι μόνο πρεσβεύει αιρετικές διδασκαλίες αλλά και όταν είναι άδικος, π.χ. ιερόσυλος. Δηλαδή όταν προσβάλλει χώρους αφιερωμένους στην λατρεία του ζώντος Θεού (π.χ. ψεκασμός ιερών Ναών) ή πράγματα αφιερωμένα – αγιασμένα για τη λατρεία του Θεού είτε τα εντός του αγίου Θυσιαστηρίου (π.χ. Αγία Λαβίδα) είτε τα εκτός Αυτού (π.χ. χαλιά) ή ακόμη και προσώπων τα οποία είναι αφιερωμένα στην λατρεία του αληθινού Θεού (π.χ. ορθόδοξων ιερέων που αφιερώθηκαν στην απρόσκοπτη λατρεία του Θεού και εμποδίζονται αντικανονικώς από την εκτέλεση των ιεροπραξιών).
Αγαπητοί,
Η αγία Αποτείχιση, η εφαρμογή δηλαδή του 15ου ιερού Κανόνα της ΑΒ Συνόδου ως άλλο πικρό φάρμακο στο στόμα του επισκόπου θεραπεύει την προς Χριστό κακία του και προλαμβάνει την μετάδοση της ασθένειας αυτού κυρίως στους αμελείς αδελφούς μας. Η διακοπή της μνημόνευσης του ονόματος του οικείου επισκόπου αποτελεί μία προειδοποιητική πράξη που εικονίζει τον μελλοντικό χωρισμό του από την μελλοντική κοινωνία των πιστών, δηλαδή την βασιλεία του Θεού, και αποτελεί ένα άλλου είδους προσκλητήριο μετανοίας. Και πάλι, τα τείχη που υψώνονται ως άλλη μάχαιρα του πνεύματος της Αληθείας μπορεί να χωρίζουν υιό από πατέρα και αδελφό από αδελφό αλλά κι αυτή η εικόνα του χωρισμού των «πιστών», εικόνα των εσχάτων εστί και δεν πρέπει να την αγνοούν όσοι ακολουθούν τυφλά τους εν λόγω ψευδο-Επισκόπους. Τέλος η υπεύθυνη θέση και στάση του αποτειχισμένου καθιστά εαυτόν «ανεύθυνο» ενώπιον του αληθινού Αρχιερέα και Θεού ημών ώστε η λατρεία Αυτού να συνεχίζεται απρόσκοπτα.
Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς. Αμήν.
Δημήτριος Β. Εμμανουήλ
Πτολεμαΐδα 4-12-2021
- [1] www.ptolemaidanews.gr/
- [2]”ΠΗΔΑΛΙΟΝ”, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
