ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ “ΣΥΝΑΙΝΕΣΕΩΣ” (ΣΤΗΝ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ) Ή ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΟ ΑΛΛΟΘΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΔΟΤΗ ΟΡΓΑΝΩΝ
Τὸ πρόβλημα τῆς συναινέσεως στὴν ἀφαίρεση ὀργάνων
ἀπὸ «ἐγκεφαλικὰ νεκροὺς» ἀσθενεῖς
Ἐμμανουὴλ Παναγόπουλος,
Ἄμ. Ἐπίκ. Καθηγητής Χειρουργικῆς
Περιοδ. «Ἡ Δράση μας»,
ἀρ. τ. 515, Ἰαν. 2014
ΕΙΣ. ΣΧ. «ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡ.»: Ἀνάγλυφη ἄλλη μία πλευρὰ τῆς Ἐργολαβίας Ἀλλοτριώσεως καὶ ΕΞΑΠΑΤΗΣΕΩΣ. Πανταχόθεν δόλιες, ὕπουλες ἀλλὰ καὶ ΑΠΡΟΚΑΛΥΠΤΕΣ ΜΕΘΟΔΕΥΣΕΙΣ γιὰ τὴν ὑφαρπαγὴ ὅλων τῶν φυσικῶν καὶ πνευματικῶν μας στοιχείων, ἀπὸ τὰ σωματικὰ ὄργανα καὶ τὰ πολιτισμικὰ δεδομένα, μέχρι τὶς ἐθνικὲς δομὲς καὶ τὴν ἀνεξαρτησία, τὴν ἴδια τὴν ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΜΑΣ.
Τὸ «πρόβλημα» τελικῶς δὲν εἶναι ἡ «συναίνεση», τὸ πρόβλημα εἴμαστε ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ποὺ ἐξουσιοδοτοῦμε τοὺς ΓΥΠΕΣ νὰ μᾶς ξεσκίζουν τὶς σωματικὲς καὶ πνευματικὲς σάρκες.
. Ὁ νόμος 3984/2011 περὶ μεταμοσχεύσεων εἰσήγαγε τὴν ἔννοια τῆς εἰκαζομένης συναινέσεως ποὺ διατυπώνεται στὸ ἄρθρο 9, παράγραφος 2 ὡς ἑξῆς: «Ἡ ἀφαίρεση ἑνὸς ἢ περισσοτέρων ὀργάνων ἀπὸ ἐνήλικο, θανὸν πρόσωπο, πραγματοποιεῖται ἐφ᾽ ὅσον, ὅσο ζοῦσε, δὲν εἶχε ἐκφράσει τὴν ἀντίθεσή του, σύμφωνα μὲ τὴν παράγραφο 3». Καὶ μὲ ἔναρξη ἰσχύος τὴν 1.6.2013. Ἡ διάταξη αὐτὴ δημιούργησε θόρυβο καὶ μεγάλη ἀντίδραση, ποὺ τελικὰ ὁδήγησε στὴν τροποποίησή της, μὲ τὸ ἄρθρο 55, παράγραφος 4 τοῦ Νόμου 4075/2012. Ἡ τροποποίηση ἔγινε μὲ τὴν προσθήκη, στὴν ἀρχικὴ διατύπωση τῆς ἐπίμαχης διάταξης, τῆς περιοριστικῆς πρότασης «καὶ κατόπιν συναίνεσης τῆς οἰκογενείας του». Τόσο ἡ ἀρχικὴ ὅσο καὶ ἡ τροποποιημένη διάταξη βασικὰἀντιστρατεύονται τὸ αὐτεξούσιο του ἀνθρώπου καὶ τὴν αὐτονομία του, ἀφοῦ γιὰ ἕνα τόσο κρίσιμο ζήτημα τῆς ζωῆς του, ἄλλοι καλοῦνται νὰ ἀποφασίσουν γι’ αὐτόν, εἰκάζοντες τὴ βούλησή του ἢ συναινοῦντες ἐρήμην αὐτοῦ.
. Ἐπιπλέον ὁ Νόμος 4075/2012 δὲν καθορίζει ἐπακριβῶς τὴν ἔννοια τῆς «οἰκογενείας του». Εἶναι ὁ πρῶτος, ὁ δεύτερος ἢ ὁ τρίτος βαθμὸς συγγένειας ποὺ ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ ἀποφασίζει; Πῶς ἀποδεικνύεται ἡ οἰκογένεια; Ἀπὸ ποῦ πηγάζει τὸ δικαίωμα τῶν συγγενῶν τοῦ ἐγκεφαλικὰ νεκροῦ νὰ ἀποφασίζουν γιὰ τὴν τύχη του; Τί θὰ γίνει, ὅταν δὲν ὑπάρχει οἰκογένεια ἢ ὅταν δὲν ἐνημερωθεῖ ἢδὲν ἐμφανισθεῖ; Τότε θὰ ἐφαρμοσθεῖ ἡ εἰκαζόμενη συναίνεση, χωρὶς τὴ συναίνεση τῆς οἰκογένειας;
. Πρόσφατα γιὰ τὸ ζήτημα τῆς συναίνεσης ἀσχολήθηκε καὶ ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος (Δ.Ι.Σ.). Στὴ συνεδρίασή της στὶς 31.8.2013, ἡ Ι.Σ., κατόπιν σχετικῆς εἰσηγήσεως τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Βιοηθικῆς, ἔλαβε ἀπόφαση γιὰ πληροφόρηση τοῦ πληρώματός της, σχετικὰ μὲ τὴ διάταξη τῆς εἰκαζομένης συναινέσεως καὶ τὴν ἐν συνεχείᾳ τροποποίησή της. Στὶς 28.9.2013 στὸν ἐπίσημο διαδικτυακὸ ἰστοχῶρο της ἡ Δ.Ι.Σ. ἀνήρτησε ἕνα κείμενο μὲ τίτλο: «Περὶ τοῦ ζητήματος τῆς ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΕΩΣ συμφώνως τοῖς Ν. 3984/2011 καὶ 4075/2012» μὲ ἀριθ. Πρωτοκόλλου 4035 καὶ ἀριθ. Διεκπ. 1778.
. Στὸ κείμενό της ἡ Δ.Ι.Σ. χαιρετίζει τὴν τροπολογία καὶ τὴν εἰσαγωγὴ τῆς συναίνεσης τῆς οἰκογένειας διότι, ὅπως ὑποστηρίζει, «καταργεῖ κατ’ οὐσίαν τὴν εἰκαζόμενη συναίνεση καὶ ὑπερέχει τοῦ παλαιότερου νόμου 2737/1999, διότι ἐκεῖ ἀρκοῦσε ἡ σιωπὴ τῶν στενῶν συγγενῶν, ἐνῶ τώρα ἀπαιτεῖται ὁπωσδήποτε ἡ συναίνεσή τους». Τὸ κείμενο καταλήγει λέγοντας ὅτι «ἡ ἀντίληψη ὅτι ἀπὸ 1.6.2013 ὅλοι εἴμαστε ἐν δυνάμει δότες, ἀποδεικνύεται πασιφανῶς ἐσφαλμένη».
. Δυστυχῶς ἡ εἰκαζομένη συναίνεση δὲν καταργεῖται, ἁπλὰ περιορίζεται ἀπὸ τὴν ὕπαρξη οἰκογένειας, ἂν φυσικὰ αὐτὴ ἐνημερωθεῖ καὶ ἐμφανισθεῖ. Ὅμως μὲ τὴν παρέμβασή της αὐτὴ ἡ Δ.Ι.Σ., ἠθελημένα ἢ ἀθέλητα, συναινεῖ καὶ καλύπτει τὴν πολιτεία, ἀποδεχόμενη ἐμμέσως τὴν ἔννοια τοῦἐγκεφαλικοῦ θανάτου καὶ δίδουσα τὴν ἐσφαλμένη ἐντύπωση ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ὑπὲρ τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου. Ὅμως ἡ Ὀρθόδοξη Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία γιὰ τὸ ζήτημα τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, μέχρι σήμερα, δὲν ἔχει διατυπώσει ἐπίσημη θέση. Ἐπιπλέον θὰ πρέπει νὰ τονισθεῖ ὅτι μέσα στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας μας ὑπάρχει σεβαστὴ μερίδα ἱεραρχῶν, κληρικῶν, θεολόγων καὶ πιστῶν ποὺ ἀντιτίθεται καὶ δὲν ἀποδέχεται τὸν λεγόμενο ἐγκεφαλικὸ θάνατο ὡς ταυτόσημο μὲ τὸν θάνατο τοῦ ἀτόμου. Καὶ παλαιότερα, ἀλλὰ κυρίως πρόσφατα, αὐτὴ ἡ ἐναντίωση πρὸς τὸν ἐγκεφαλικὸ θάνατο ἀναδείχθηκε μὲ τὴν ἡμερίδα γιὰ τὶς μεταμοσχεύσεις, ποὺ πραγματοποιήθηκε τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 2013 στὸ Στάδιο Εἰρήνης καὶ Φιλίας, μὲ πάνω ἀπὸ χίλιους συμμετέχοντες καὶ μὲ διοργανωτὲς τὶς Ἱερὲς Μητροπόλεις Πειραιῶς καὶ Γλυφάδας καὶ τὴν Ἑστία Πατερικῶν Μελετῶν. Τὸ ζήτημα τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, παρὰ τὴ νομικὴ κατοχύρωσή του στὶς δυτικὲς κοινωνίες, παραμένει ἀνοικτὸ τόσο γιὰ τὴν Ἰατρικὴ ὅσο καὶ γιὰ τὴ Θεολογία καὶ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
. Τὸ ζήτημα τῆς ἐγκυρότητας τῆς συναίνεσης ποὺ δίδεται ἀπὸ τὸν δυνητικὸ δότη, ὅταν ὑπογράφει τὴν κάρτα δωρητοῦ, ἢ ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς του, εἶναι πολὺ σοβαρό.
. Σὲ κάθε ἰατρικὴ πράξη, χειρουργική, φαρμακευτικὴ ἢ ἄλλη, ὑπάρχει ἡ ἠθικὴ ὑποχρέωση καὶ ἡ νομικὴ ἀπαίτηση ὄχι ἁπλὰ συναίνεσης (consent), ἀλλὰ συναίνεσης μετὰ ἀπὸ πλήρη ἐνημέρωση (informed consent). Μὲ δεδομένο ὅτι μέχρι σήμερα δὲν ὑπάρχει ὁμόφωνη ἰατρικὴ θέση γιὰ τὸ ταυτόσημο ἐγκεφαλικοῦ θανάτου καὶ βιολογικοῦ θανάτου καὶ ἡ ἀντιπαράθεση σὲ ἰατρικό, βιοηθικό, φιλοσοφικό, νομικὸ καὶ θεολογικὸ ἐπίπεδο καλὰ κρατεῖ, τὸ ἐρώτημα ποὺ τίθεται εἶναι τὸ ἀκόλουθο: Ποιά θὰ πρέπει νὰ εἶναι ἡ πληροφόρηση τοῦ δότη ἢ τῶν συγγενῶν του, ὥστε ἡ χορηγούμενη ἀπὸ αὐτοὺς συναίνεση νὰ εἶναι ἔγκυρη; Τὴν ἀπάντησή μας τὴν δίνει ὁ David Hill, ἐπίτιμος Διευθυντὴς Ἀναισθησιολόγος στὸ Addenbrook’s Hospital, στὸ Καίμπριτζ τῆς Ἀγγλίας, διεθνῶς γνωστὸ μεταμοσχευτικὸ κέντρο, μὲ ἐμπειρία πολλῶν ἑκατοντάδων μεταμοσχεύσεων νεφρῶν καὶ ἥπατος. Ὁ Hill σὲ παρέμβασή του τὸ 2007 στὸ περιοδικὸ British Medical Journal καὶ μὲ τίτλο «θάνατος ἀπὸ ἐξαπάτηση» γράφει: «Ἐὰν ἕνας δυνητικὸς ἢ πραγματικὸς δότης δὲν γνωρίζει ὅτι τὰ ὄργανά του θὰ ἀφαιρεθοῦν “μετὰ τὸν θάνατό μου”, ἐνῶ ἀκόμη ἀναπνέει, μὲ αὐτόματη λειτουργία τῆς καρδιᾶς καὶ τῆς κυκλοφορίας, μὲ λειτουργοῦντα ζωντανὰ ὄργανα (ἀλλιῶς δὲν θὰ ἦταν χρήσιμα γιὰ μεταμόσχευση), μὲ ὑπολειπόμενη δραστηριότητα τοῦ ἐγκεφάλου καὶ τοῦ κεντρικοῦ νευρικοῦ συστήματος, τέτοια ποὺ νὰ ἀπαιτεῖ κάποιας μορφῆς ἀναισθησία γιὰ τὸν ἔλεγχο τῶν ἀπαντήσεων στὸ ἐγχειρητικὸ τραῦμα, τότε ἡ συναίνεση ποὺ δίνει δὲν εἶναι καθόλου συναίνεση μετὰ ἀπὸπληροφόρηση». Ὁ Hill, ἐμμέσως πλὴν σαφῶς, ὑποστηρίζει ὅτι μία συναίνεση χωρὶς πραγματικὴ πληροφόρηση εἶναι ἐλλιπὴς καὶ πάντως μὴ ἔγκυρη. Ὅμως τέτοια πληροφόρηση πουθενὰ δὲν γίνεται, γιὰ εὐνοήτους λόγους. Ἡ μόνη πληροφόρηση τοῦ δότη ἢ τῶν συγγενῶν του εἶναι ὅτι τὰ ὄργανα θὰ ἀφαιρεθοῦν μετὰ τὸν θάνατο, δημιουργώντας τὴν ἐσφαλμένη ἐντύπωση ὅτι τὰ ὄργανα θὰἀφαιρεθοῦν, ὅταν ὁ δότης θὰ εἶναι νεκρός, δηλαδὴ πτῶμα. Μάλιστα αὐτὴ ἡ ἐντύπωση ἐνισχύεται καθὼς ὁμιλοῦν γιὰ πτωματικὲς μεταμοσχεύσεις, πτωματικοὺς δότες καὶ πτωματικὰ ὄργανα. Ὅμως ὁ ἐγκεφαλικὰ νεκρὸς ἀσθενὴς σὲ καμία περίπτωση δὲν εἶναι πτῶμα, γιατί δὲν ἔχει τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ πτώματος οὔτε αὐτὰ τοῦ ἄρτι θανόντος. Εἶναι ἕνας βαριὰ ἀσθενὴς σὲ πορεία θανάτου ἢ ὅπως εὐφυῶς ἐγράφη, εἶναι ἕνας ἀρκετὰ νεκρός, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ ταφεῖ καὶ ταυτόχρονα ἕνας ἀρκετὰ ζωντανός, γιὰ νὰ εἶναι δότης ὀργάνων.
. Συνεπῶς ἡ διδομένη σήμερα συναίνεση γιὰ τὴν ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων ἀπὸ ἕναν ἐγκεφαλικὰ νεκρὸ ἀσθενῆ δὲν εἶναι ἔγκυρη οὔτε ἠθικὰ οὔτε νομικὰ λόγῳ ἐλλιποῦς πληροφόρησης τοῦ δυνητικοῦ δότη ἢ τῶν συγγενῶν του.Ἁπλὰ ἡ διδομένη συναίνεση ἀποτελεῖ τὸ ἄλλοθι γιὰ τὴν ἐξαπάτηση τοῦ δότη καὶτὴ νομιμοποίηση τῆς ὑφαρπαγῆς τῶν ὀργάνων του.
ΠΗΓΗ ἠλ. κειμ. «Η ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ»
https://christianvivliografia.wordpress.com/2014/01/25/%CF%84%E1%BD%B8-%CF%80%CF%81%CF%8C%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CF%84%E1%BF%86%CF%82-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%AD%CF%83%CE%B5%CF%89%CF%82-%CF%83%CF%84%E1%BD%B4%CE%BD-%E1%BC%80%CF%86
