«Η μνημονευση του Επισκοπου στη Θεια Λειτουργια»
(Και η θέση του Επισκόπου Αυγουστίνου Καντιώτη έναντι του ΙΕ Κανόνα,
ως συνέχεια των Αγιορειτών Πατέρων – 1275)
(Toυ Ν. Ε. Σακαλακη)
ΜΕΡΟΣ Ζ΄
Οι περισσότεροι ορθόδοξοι χριστιανοί δεν γνωρίζουν τον ΙΕ΄ Κανόνα της Πρωτοδευτέρας Συνόδου∙ αυτό αποτελεί κοινότοπη αλήθεια.
Στην πιο υποφερτή κατάσταση τον γνωρίζουν «εξ ακοής». Φυσικά δεν αποφεύγουν την εμπειρική πραγματικότητα – παραδοχή, ότι πράγματι χρειάζεται μια ενεργητική αντίσταση στην παναίρεση του οικουμενισμού, στην αναδιάταξη της εκκλησίας, που επιχειρούν οι οικουμενιστές επίσκοποι.
Υπάρχει, δυστυχώς, αυτή η αναντιστοιχία μεταξύ σκέψης και έργων στους σημερινούς Ορθοδόξους. είναι αυτός ο δραματικός μερισμός (=διαίρεση) στον οποίο αναφέρεται ο Ι. Κανόνας στην προοπτική σωτηρίας του πληρώματος: «αλλά σχισμάτων και μερισμών την Εκκλησίαν εσπούδασαν ρύσασθαι».
Δεν γνωρίζουν ακόμη, ακριβώς, τι κύρους (πνευματικό) προσωπικότητα ήτο ο Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης, τι φλόγα πίστεως (ηφαιστειώδη) είχε μέσα του και την απύθμενη προσήλωση της συνειδήσεώς του στην Ορθόδοξη Πίστη. Σε επιστολή του προς τον Πατριάρχη Δημήτριο, έγραψε (26/09/1972): «Παναγιώτατε δέσποτα! Ως είναι γνωστόν, ο υποφαινόμενος, ως και δύο έτεροι Ιεράρχαι της Βορείου Ελλάδος, ηναγκάσθημεν μετά πολλής θλίψεως και οδύνης δια λόγους συνειδήσεως να διακόψωμεν το μνημόσυνον του προκατόχου υμών πατριάρχου Αθηναγότου…».
1ο Σχόλιο: Από του τέλους Μαρτίου 1970, τρεις εν ενεργεία Μητροπολίτες, Αμβρόσιος Ελευθερουπόλεως, Παραμυθίας Παύλος και Φλωρίνης Αυγουστίνος, έπαυσαν το μνημόσυνο του Αθηναγόρα. Η συνείδησή τους και ο ΙΕ΄ Κανόνας έγιναν η υποχρεωτική ισχύς του Κανόνα, έγιναν τα κλειδιά στην εκκλησιολογική αντίδρασή τους. Δεν έχω διαπιστώσει, μέχρι τώρα, στα κείμενά τους ουδεμία ύπαρξη «νύξης» για «Δυνητική Ερμηνεία» του Κανόνα, αν και ο σύγχρονός τους π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος έχαιρε εκτιμήσεως από το πλήρωμα (γενικά), λόγω της «Δυνητικής ερμηνείας» του ως αποφυγή (στο έπακρον) αναλήψεως ηρωικών αγώνων υπέρ της Εκκλησίας.
Σήμερα, μετά από πενήντα τρία (53) συναπτά έτη, η «Δυνητική Ερμηνεία» ποια χειροπιαστή ωφέλεια πέτυχε; Αντίθετα, αποδείχθηκε η γέφυρα διείσδυσης της αιρέσεως του οικουμενισμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Αποδείχθηκε δηλ., ότι οι εκκλησιολογικές δικαιολογήσεις της «Δυνητικής Ερμηνείας» δεν ήταν θεία συνάρσει, δεν είχαν Αγιοπνευματική έμπνευση!
«Εκ των καρπών γιγνώσκεται το δένδρον» (ο Κύριος – Ματθ. ιβ΄, 33).
Δεν γνωρίζουν, ακόμη, οι περισσότεροι ορθόδοξοι χριστιανοί τον πυρίκαυστο ζήλο των Αγιορειτών Πατέρων (1275), που εφάρμοσαν μαρτυρικά τον ΙΕ΄ Κανόνα.
Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων, όταν απάντησε σε διαμαρτυρίες κοσμικών ανθρώπων περί του ελέγχου που ασκούσε ο ιεροκήρυκας π. Αυγουστίνος Καντιώτης, απάντησε:
«Μπρε! επονέσατε; Σας εδάγκωσε πολύ; Θα του είπω να σας δαγκώνη περισσότερο. Γιατί αυτός είναι τσοπανόσκυλο στο μαντρί της Εκκλησίας» (Χριστ. Σπίθα, ΜΑΡΤ- ΜΑΪΟΣ 1973).
Με δεδομένη την πνευματική βαρύτητα του π. Αυγουστίνου, λόγω των επωδύνων αγώνων του υπέρ Πίστεως και πνευματικής υγείας της ζωής του εκκλησιαστικού σώματος, από μαθητής ακόμη δεν είχα αμφιβολίες για το Πατερικό, γνήσιο και ευρύτερο εκκλησιολογικό πεδίο του.
Ο αγωνιστής Αρχιμανδρίτης π. Γρηγόριος Δ. Χατζηνικολάου, νυν ηγούμενος στην Ι. Μονή Αγ. Τριάδος (Άνω Γατζέα – Πήλιο), ήτο τότε (1970) ομαδάρχης – υπεύθυνος στο Πνευματικό Κέντρο της Ι. Μ. Δημητριάδος. Με δεδομένη την παράλληλη διδασκαλία του περί αυστηρής χριστιανικής ζωής, μας δίδαξε και την αρμονία της πνευματικής ζωής, ως συνάρτηση του οράματος – μηνύματος «ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΚΑΙ ΖΩΣΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ».
Αυτή την έντονη ανοδική εκκλησιολογική κινητικότητα στην ομάδα των εφήβων, βοηθούσε και το φρόνημα του αγωνιστού κατά της Μασωνίας Επισκόπου Ηλία, εις εκ των Δώδεκα (12) εκθρονισθέντων επισκόπων από την δικτατορία (1974). Γι’ αυτό απ’ αρχής δεν έδωσα εμπιστοσύνη στην «Δυνητική» θεώρηση του ΙΕ΄ Κανόνα, που διατύπωσαν οι π. Γεράσιμος Μενάγιας και π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος.
2ο Σχόλιο: Χρειάζεται να διαλευκάνουμε, ότι δεν αμφισβητούμε τον πόνο των π. Γερασίμου και π. Επιφανίου για την διατήρηση της ενότητας στην Εκκλησία.
Σε επιστολή του ο Μ. Φώτιος τονίζει, ότι και οι άγιοι υποπίπτουν σε λάθη.
3ο Σχόλιο: Η δυναμική συμπεριφορά του π. Αυγουστίνου, ως άμεση επένδυση στους όρους – συντελεστές παραγωγής υγιούς εκκλησιολογικής ζωής του πληρώματος δυνάμει του ΙΕ΄ Κανόνα, αποτυπώνεται στη φράση του: «Η παύσις του μνημοσύνου οπωσδήποτε θα επεκταθή». Το σχετικό τηλεγράφημά του, ήτο: «επικροτώ πράξιν Μητροπολίτου Ελευθερουπόλεως, παύσαντος, και λόγω νεωτέρων δηλώσεων Πατριάρχου Αθηναγόρα περί κοινού ποτηρίου, πρωτείου, αλαθήτου και φιλιόκβε, το μνημόσυνον αυτού. Η παύσις μνημοσύνου οπωσδήποτε θα επεκταθή» [Προς Ι. Σύνοδο (23-3-70)].
Σήμερα, όσοι υποστηρίζουμε το υποχρεωτικό του ΙΕ΄ Κανόνα, θεωρούμεθα ως μικρο-ομάδες, ως ατελείς μορφές εκκλησιαστικής συλλογικής δράσης ή και ως σχισματικοί!
Ερώτημα: Ο Τύπος του Βόλου, που εδώ και πολύ καιρό σταμάτησε να δημοσιεύει αντι-οικουμενιστικές εργασίες, μήπως είναι επηρεασμένος από το κλίμα της Μητροπόλεως;
Ο Δημοσιογράφος Λυκούργος Κομίνης, στο βιβλίο του «Η κρίση του Ελληνικού Τύπου» (Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ), υπογραμμίζει: «Επειδή ο Τύπος είναι επιχείρηση, έχει τη δυνατότητα να ενεργεί αντιδεοντολογικά χωρίς να ελέγχεται» (Σελ. 402).
«Πονηρά φύσις, εξουσίας επιβαλλομένη, δημοσίας απεργάζεται συμφοράς», παρατηρεί ο Δημοσθένης.
4ο Σχόλιο: Την εποχή εκείνη επί Αθηναγόρα (1970), ο εκκλησιολογικός συσχετισμός δυνάμεων ήτο υπέρ της Ορθοδοξίας στον Ελληνικό χώρο. Θα μπορούσαν να πρυτανεύσουν υπέρ εφαρμογής του ΙΕ΄ Κανόνα πλήθος Ιεραρχών, αν δεν υπήρχε στην συγκεκριμένη ιστορική στιγμή η «Δυνητική θεωρία», συμμετρικά συνεργαζόμενη με τις επιδιώξεις των οικουμενιστών, αν και φαινομενικά εκπροσωπούν κόσμους εχθρικούς μεταξύ τους.
Οι υγιείς αντιδράσεις επί των τάσεων – θέσεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου (τότε), ήτο αξιολογικά ανώτερες και περισσότερες των σημερινών. Παραδείγματα (επιλεκτικά):
1ον) Το Άγιο Όρος 2ον) Ο π. Φιλόθεος Ζερβάκος 3ον) Ο γηραιός (τότε) μητροπολίτης Σάμου Ειρηναίος 4ον) Ο Μητροπολίτης Αργολίδος Χρυσόστομος 5ον) Ο Μητροπολίτης Μαντινείας Γερμανός 6ον) Ο Μητροπολίτης Κερκύρας και Παξών Μεθόδιος 7ον) Ο Σέργιος Βουλγκάκωφ 8ον) Ο Φλωρίνης Αυγουστίνος 9ον) Ο Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιος 10ον) Ο Παραμυθίας Παύλος κ.λ.π.
Ο Σεβασμιώτατος Κερκύρας, έγραψε, διαμαρτυρόμενος: «Ομολογώ, ότι δεν συμφωνώ εις ένωσιν επί αναγνωρίσει των παπικών αξιώσεων και πάσης άλλης κακοδοξίας. Υπενθυμίζω δε ευθαρσώς προς πάσαν πλευράν, ότι διάκειμαι ευλαβώς προς τα, ά και βαθέως συναισθάνομαι, λεχθέντα υπό του υπερτάτου αποστόλου Παύλου, ελληνιστί δε γραφέντα, «Ει τις υμάς ευαγγελίζεται παρ’ ο παρελάβετε, ανάθεμα έστω». Ομοίως και το παρά του αυτού υπερτάτου αποστόλου λεχθέν∙ «Ει έτι ανθρώποις ήρεσκον, Χριστού δούλος ουκ αν ημήν» (Γαλ. 1, 9, 10) (Έγγραφο προς Αθηναγόρα, υπ’ αριθ. 3461, 13/9/61) (Συνεχίζεται)
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
