Όσιος Νικήτας Στηθάτος,
ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ Δ΄
Τρίτη εκατοντάδα γνωστικών κεφαλαίων
περί αγάπης και τελειώσεως βίου
1.Ο Θεός είναι
νους απαθής, πάνω από κάθε νου και κάθε απάθεια. Είναι φως και πηγή φωτός
αγαθού, σοφία, λόγος και γνώση, όπως επίσης και χορηγός της σοφίας, του λόγου
και της γνώσεως. Και σε όσους δόθηκαν αυτα για την καθαρότητα τους και τα
βλέπομε σ' αυτους πλούσια, σ' αυτους ανακτηθηκε το "κατ' εικόνα" και
διατηρήθηκε, ώστε να είναι από εδώ υιοί Θεού, που καθοδηγούνται από το Πνεύμα,
σύμφωνα με το ρητό: «Όσοι καθοδηγούνται από το Πνεύμα του Θεού, αυτοί είναι
υιοί Θεού»(Ρωμ. 8, 14)…
89. Εκείνος που
από ζήλο των πνευματικών χαρισμάτων επεδίωξε την αγάπη και την απέκτησε, δεν
ανέχεται να μιλάει κατά την προσευχή και την ανάγνωση μόνο για πνευματικό
καταρτισμό του εαυτού του· γιατί εκείνος που μιλάει μόνο στο Θεό με τη γλώσσα
όταν προσεύχεται και ψάλλει, τον εαυτό του οικοδομεί, όπως λέει ο Παύλος(Α΄
Κορ. 14, 40. Αυτός επιβάλλεται, κατά τον Παύλο πάλι, να "προφητεύει",
για την οικοδομή της Εκκλησίας του Θεού. να διδάσκει δηλαδή στους πλησίον του
την εργασία των θείων εντολών και πώς πρέπει να σπεύδουν να ευαρεστήσουν το
Θεό. Σε τι θα μπορέσει να ωφελήσει μερικούς ο ηγούμενος που μιλάει πάντοτε μόνο
με τον εαυτό του και το Θεό με την προσευχή και την ψαλμωδία, αν δε μιλήσει και
στους υποτακτικούς του, ή με αποκάλυψη από το Άγιο πνεύμα ή με γνώση των
μυστηρίων του Θεού ή με το προορατικό χάρισμα της προφητείας ή με διδαχή(Α΄
Κορ. 14, 6) του λόγου της σοφίας του Θεού; Γιατί αν δεν τους δώσει ευκολονόητο
λόγο διδασκαλίας, γραπτό ή προφορικό, ποιος από τους υποτακτικούς του θα
ετοιμαστεί για πόλεμο(Α΄ Κορ. 14, 8) εναντίον παθών και δαιμόνων; Πράγματι, αν
ο ποιμένας δε ζητά να έχει πλούσια το λόγο της διδασκαλίας και τη γνώση του
Πνεύματος για την οικοδομή του ποιμνίου του, δεν είναι ζηλωτής των χαρισμάτων
του Θεού(Α΄ Κορ. 14, 12).
Γιατί με το να προσεύχεται μόνο και να ψάλλει πολύ με
τη γλώσσα, προσευχόμενος με το πνεύμα του, δηλαδή την ψυχή του, οικοδομεί τον
εαυτό του. Ο νους του όμως είναι άκαρπος(Α΄ Κορ. 14, 13-14), αφού δεν
προφητεύει με το λόγο της διδασκαλίας και δεν οικοδομεί την Εκκλησία του Θεού.
Αν ο Παύλος, ο οποίος περισσότερο από κάθε άνθρωπο ενωνόταν μέσω της προσευχής
με το Θεό, ήθελε πέντε λόγια μονάχα του έγκαρπου νου του να πει στην Εκκλησία
για να κατηχήσει και τους άλλους, παρά χιλιάδες λόγους ψαλμωδίας με τη
γλώσσα(Α΄ Κορ. 14, 19), άρα έχασαν το δρόμο της αγάπης όσοι είναι πνευματικοί
οδηγοί άλλων και περιόρισαν μόνο στην ψαλμωδία και την ανάγνωση το αξίωμα του
ποιμένα.