ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΑΔΟΚΙΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ
ΑΡΧΙΜ. ΠΑΪΣΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΦΙΛΩΤΑ
Τί είναι η Ορθοδοξία;
Ετυμολογικά και μόνο αν εξετάσουμε τον όρο Ορθοδοξία θα διαπιστώσουμε ότι σημαίνει ορθή δόξα. Τί είναι όμως η δόξα με την αρχαία ελληνική έννοια της λέξης για να πούμε στην συνέχεια και ποιά είναι η ορθή δόξα; Δόξα ως λέξη προκύπτει από το ρήμα δοκέω / δοκῶ που θα πει δέχομαι, έχω την γνώμη απ’ αυτά που κρίνω! Επομένως, δόξα είναι αυτό δέχομαι, πρώτα ως γνώμη και στην συνέχεια ως πίστευμα. Και επειδή στην Εκκλησία αυτό που δέχομαι ούτε το νομίζω, ούτε το υποθέτω αλλά ούτε και το φαντάζομαι μόνο το πιστεύω και στην συνέχεια επειδή πλέον και το θεωρώ μέσα στο Άκτιστο Φως, γι’ αυτό ορθή δόξα θα πει αυτό που βλέπουμε μέσα στο Φως. Επομένως, είναι αυτό που βλέπουμα πραγματικά καλά και αληθινά, και γι’ αυτό ορθά! Ορθοδοξία, λοιπόν, σημαίνει να βλέπει κανείς μέσα στο Φως.
Ο άνθρωπος δεν βλέπει μόνο με τα αισθητήρια της σωματικής όρασης αλλά ορά, βλέπει, και με τον οφθαμό της ψυχής που είναι ο νους. Νους δεν είναι η διάνοια αλλά η δύναμη εκείνη της ψυχής που μαζί με τον λόγο και το πνεύμα αποτελούν το κατ’ εικόνα της ανθρώπινης ύπαρξής μας. Ο νους -όσοι μελέτησαν την φιλοκαλία και τα ασκητικά συγγράμματα- γνωρίζουν ότι δεν έχει μόνο το δικό του φως αλλά ενεργεί σ’ αυτόν και η Χάρις του Θεού ως άκτιστο Φως όταν υπάρχουν οι προϋποθέσεις της κάθαρσης και του αγιασμού δια των Θείων Μυστηρίων και της άσκησης των αρετών μαζί με την προσευχή! Η διάκρισις είναι η δυνατότητα της ορθής διαγνώσεως, κρίσεως, και γνώμης όταν κανείς βλέπει καλώς και ορθώς μέσα στον πλούσιο και ακατάληπτο φωτισμό του Αγίου Πνεύματος που ενεργεί μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό με την φωτιστική του δύναμη. Όποιος έχει αυτή την μέθεξη της ακτίστου Χάριτος επειδή μετέχει της ίδιας εμπειρίας των ακτίστων ενεργειών του Θεού διακρίνει, όπως και οι προηγούμενοι απ’ αυτόν άγιοι, ορθώς ήτοι έχει ορθή δόξαν, δηλαδή Ορθοδοξία, όχι μόνο τα περί την Πίστιν ως κανόνος Αληθείας αλλά και τα περί ευταξίας και σχέσεων εν τη Εκκλησία! Σαφώς, και δεν εννοώ ότι οι άγιοι δεν κάνουν λάθη και δεν έχουν αμαρτίες αλλά όποτε σφάλλουν δεν διακρίνουν εν τω φωτί καθώς σημειώνει και ο θεόπνευστος λόγος· «ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς»(Ψλμ. 35,10). Διότι ακόμη και εκείνοι που έφτασαν στην κατάσταση του φωτισμού ενίοτε δεν διακρίνουν εν τω φωτί του Πνεύματος αλλά κινούμενοι ανθρωπίνως υπό της διανοίας τους και με την ατελή τους γνώση.
Αυτό γίνεται όταν δεν προσέξουν και η γνώμη τους έκρινε σχηματίζοντας κάποια ιδέα από την φαντασία. Επειδή η γνώμη που λέγεται και δόξα έγειρε προς αυτήν - αφού διττώς δύναται να επηρεάζεται η γνώμη- και έτσι διαβιβάζοντας η φαντασία την ενέργειά της στην γνώμη και αυτή στην διάνοια αυτή τότε συλλογίσθηκε σφαλερώς και αδίκησε! Και, αν μεν αδίκησε σε προσωπικό επίπεδο η αμαρτία μολονότι είναι σοβαρή, εντούτοις, όμως δεν έχει την βαρύτητα εκείνη που διακρίνει το αδίκημα σε επίπεδο εκκλησιαστικό. Αν, μάλιστα, αναχθεί και σε επίπεδο σχέσεων τοπικών Εκκλησιών ως Πατριαρχείων και ευνοεί αυτό που επεσήμανε να γίνεται εν τη πράξει ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, Ιλαρίων, όταν μεταξύ άλλων δήλωσε: “ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν είναι πλέον «πρώτος μεταξύ ίσων» αλλά «πρώτος άνευ ίσων” (Primus sine paribus)», καθώς εσφαλμένα εισήγαγε κατά το παπικό πρότυπο ο Μητροπολίτης Προύσης κ. Ελπιδοφόρος (Λαμπρυνιάδης) με το γνωστό ομώνυμο πόνημα του, όπου υποστηρίζει ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν είναι ίσος στην πράξη με τους άλλους προκαθημένους, αφού έχει έκτακτες διοικητικές ευθύνες που προέρχονται από την ιδιότητά του ως προέδρου των Πανορθόδοξων Σωμάτων, σαν να μην είναι η Εκκλησία ένα Σώμα, το Σώμα του Χριστού στο οποίο υπάρχει λειτουργική ενότητα εν ομοτιμία μελών όλων των Εκκλησιών με κεφαλή τον Θεάνθρωπο, τότε σ’ αυτή την περίπτωση τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά, γι’ αυτό και η όποια κακή γνωμοδότηση που δεν έγινε με φωτισμό θα οδηγήσει σε τραγικά αποτελέσματα και θα φέρουν πλέον συνολικά ευθύνη οι επίσκοποι που θα αποδεχτούν μια τέτοια τοποποθέτηση! Αλήθεια, σε τί διαφέρει η θέσις αυτή από το παπικό πρωτείο; Όταν όμως θέλει κανείς να πάρει την θέση της κεφαλής αποκόπτωντας την αληθινή κεφαλή έξω βάλλεται του αμπελώνος μαζί και αυτοί που συνήργησαν στο πονηρό ρόλο και έργο.
Όταν λέμε ότι το δόγμα συνδέεται με το ήθος, η Πίστις με την ζωή, η αλήθειες περί τα πιστευτέα με την εργασία των αρετών πώς το εννούμε αυτό, αν πραγματικά τελικά το εννούμε και δεν το λέμε στα πλαίσια ιεροκηρυκτικών μας στοχασμών και ως ρητορικά σχήματα στην εκφορά των λόγων μας; Δεν πρέπει να δούμε, να ελέγξουμε τον λόγο για τον οποίο δόθηκε το αυτοκέφαλο στην εκκλησία της Ουκρανίας; Ποιό ήταν το πραγματικό κίνητρο για να αυτονομηθεί η Εκκλησία αυτή από το Ρωσικό πατριαρχείο; Ήταν και μόνο πολιτικός ο λόγος ή και γεωπολιτικός; Μήπως, τελικά, εξυπηρετούσε κάποιο ιμπεριαλιστικό στόχο; Και, αν ναι, γιατί η Εκκλησία να πληρώσει τελικά βαρέως ξένες αμαρτίες, αφού θα τις εγκολπωθεί με συνοδική απόφαση; Έτσι δεν θα συνεργήσει; Αν «τά ἐκκλησιαστικά εἴωθε τοῖς πολιτικοῖς συμμεταβάλλεσθαι» αυτό όμως σαφώς δεν σημαίνει ότι «τα εκκλησιαστικά δει συντρέχειν ταις πολιτικαίς πονηρίαις»!
Η υποταγής της Ορθοδοξίας σε μικροπολιτικές επιδιώξεις αλλότριων στοιχείων δεν μπορεί να πληροφορήσει τις ψυχές των Ορθοδόξων οι οποίοι ως Εκκλησίες αλλά και ατομικά ως μέλη της Εκκλησίας θα ξεσηκωθούν σε τέτοιο βαθμό που το σχίσμα το οποίο θα προκύψει δεν θα είναι διόλου μικρότερο εκείνου του 1054!
Κατηγορούν οι επίσκοποι τους αποτειχισμένους κληρικούς και λαϊκούς ότι τάχα κάνουν σχίσμα με την αποτείχιση, ένα δικαίωμα που στο κάτω - κάτω, τους το παρέχουν οι ιεροί κανόνες και δεν κάνουν οι ίδοι σχίσμα κοινωνώντας με τους σχισματικούς της Ουκρανίας επειδή τους παραχώρησε τόμο αυτοκεφάλου το Φανάρι; Όπως έστοχα επεσήμανε ο Δρ. Αναστάσιος Βαβούσκος στο άρθρο του: "Ο ατελής χαρακτήρας των υφισταμένων αυτοκεφάλων καθεστώτων tomos ukraine" στην Romfea.gr «Το ζήτημα της παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος διακρίνεται σε τρία επιμέρους θέματα. Το ένα θέμα, είναι η κανονική βάση του αυτοκεφάλου, το δεύτερο είναι, ποιος ασκεί το δικαίωμα παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος και το τρίτο είναι, με ποια διαδικασία ασκείται το δικαίωμα αυτό». Για το δεύτερο θέμα ποιός ασκεί το δικαίωμα παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος Αποκλειστικός φορέας του δικαιώματος αυτού είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, γιατί αγνοούν τις θέσεις και τις μαρτυρίες του αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου; Δεν γράφει στα σχόλια του Θ’ κανόνος της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου: «ότι μεν γαρ ο Κωνσταντινουπόλεως ουκ έχει εξουσίαν ενεργείν εις τας διοικήσεις και ενορίας άλλων Πατριαρχών, ούτε εις αυτόν εδόθη από τον κανόνα τούτον η έκκλητος εν τη καθόλου Εκκλησία»; Εφόσον η Ρωσική Εκκλησία είναι πλέον κανονικώς και όχι αυθέρετα αναγνωρισμένο Πατριαρχείο, έστω και μεταγενεστέρως, δεν έχει δικαίωμα να κανονίζει τα του οίκου της; Και σαφώς, όπως οι περί παραχωρήσεως αυτοκεφάλου καθεστώτος αποφάσεις του Οικουμενικού Θρόνου δεν υπόκεινται πλέον ούτε σε έγκριση ούτε τελούν υπό την αναβλητική αίρεση της εγκρίσεως από τις λοιπές Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, έτσι δεν δύναται πλέον το πατριαρχείο κωνσταντινουπόλεως να έχει το δικαίωμα να διασπά την εκκλησιαστική ενότητα του Ρωσικού Πατριαρχείου δίδοντας εκκλησιαστική αυτοκεφαλία στην Ουκρανία, όταν αυτό μάλιστα έχει πολιτική σκοπιμότητα. Ιστορικό προηγούμενο παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση που μνημονεύει ο άγιος Νικόδημος κατά την οποία ο Κωνσταντινουπόλεως Ανατόλιος ενήργησε υπερόρια και λαμβάνοντας την Τύρο από τον Επίσκοπόν της Φώτιο και δίδοντάς την στον Βηρυττού Ευσέβειο καθαιρώντας μάλιστα και αφορίζοντας τον Φώτιο, τελικά εμέμφθη και από τους άρχοντες από όλην την Σύνοδον καθώς σημειώνεται εν τη δ’ Πράξει της εν Χαλκηδόνι Συνόδου και η Σύνοδος ακύρωσε τις ενέργειές του δικαιώνοντας τον Φώτιο στον οποίο δόθηκαν ξανά οι επισκοπές της Τύρου! Έτσι ενεργούσαν τότε οι άγιοι Πατέρες. Τώρα, τί βλέπουμε διαμεσολαβητή τον Εφραίμ της Μονής Βατοπεδίου, τυχαία εκεί και ο άγιος Ναυπάκτου, τυχαία και ο διπλωμάτης Τζέφρι Παϊατ! Τυχαία... προπορεύεται η επιστολή του Ναυπάκτου προ της Συνόδου της Ιεραρχίας και μή χειρότερα! Και εμείς περιμέναμε από όλους αυτούς τον Πειραιώς, τον Ναυπάκτου, τον Σπάρτης, τον Αιτολοακαρνανίας, τον Κονίτσης, τον Φλωρίνης, τον Καλαμαριάς να κάνουν αγώνα! Όσοι πιστοί ... εν Χριστώ αδελφοί κάντε όλοι μαζί προσευχή να τους δώσει δρόμο ο Θεός. Προσευχή και νηστεία να φύγουν από την Εκκλησία αυτοί τάχιστα! Ντροπή προδότες!
