"Στην πραγματικότητα, ο Ινδουϊσμός δεν είναι μια διανοητική ενασχόληση όσο ένα σύστημα πρακτικών, κι αυτές είναι χωρίς υπερβολή μαύρη μαγεία. δηλαδή, αν βάλεις χ, θα πάρεις ψ: ένα απλό σύμβολο. Αλλά οι όροι δεν ανακοινώνονται και σπάνια ένας μαθητής ρωτά από που προέρχονται οι εμπειρίες ή ποιος του δίνει πίστωση - με τη μορφή δυνάμεων και "όμορφων" εμπειριών..." (π. Σεραφείμ Ρόουζ, "Η Ορθοδοξία και η θρησκεία του μέλλοντος", σελ. 54)
"Το Ζεν (όπως και η Γιόγκα) γοητεύει την ανεπαίσθητη υπερηφάνεια- τόσο διαδεδομένη σήμερα- αυτών που σκέφτονται ότι μπορούν να σωθούν μόνοι τους, κι έτσι δεν έχουν ανάγκη από κανένα Σωτήρα έξω από τον εαυτό τους" (π. Σεραφείμ Ρόουζ, "Η Ορθοδοξία και η θρησκεία του μέλλοντος", σελ. 103)
ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΓΚΑΝΤΙ
«Βραχμαχάρυα» - όρκος αγνότητας
Την περίοδο του Πολέμου, εναντίων των Ζουλού, ο Γκάντι λαμβάνει μέρος , στο πλευρό των Άγγλων. Οργανώνει μια υγειονομική ομάδα από Ινδούς εθελοντές, οι οποίοι είχαν αναλάβει το καθήκον να περιποιούνται τους τραυματίες και από τις δύο πλευρές.
Η φρίκη του πολέμου και η αγριότητα των Άγγλων, εναντίων των «άγριων» Ζουλού, βάζει τον Γκάντι σε μεγάλη περισυλλογή. Η ιδέα της «Βραχμαχάρυα» (δηλαδή της μεγάλης εγκράτειας ή αγνότητας) κυριαρχεί στο μυαλό του. «Έβλεπα πως θα μου παρουσιαζόταν πολλές ευκαιρίες για να επιτελέσω το καθήκον μου απέναντι στην ανθρωπότητα. Διαπίστωσα ακόμη πως δεν θα υπηρετούσα το σκοπό μου σωστά αν είχα αφοσιωθεί στην γυναίκα μου και στην ανατροφή των παιδιών.
Δεν είχα ακόμη καταλάβει πως η εγκράτεια είναι αναγκαία για να φτάσει κανείς στον αυτοέλεγχο, αλλά έβλεπα καθαρά πως δεν μπορεί κανείς να προσφέρει τίποτα στην ανθρωπότητα χωρίς να τη τηρεί. Έκανα ένα μεγάλο βήμα, αποφάσισα να την τηρήσω σʼ όλη μου τη ζωή.
Αντιλήφθηκα, πολύ αργότερα, πως επειδή η « Βραχμαχάρυα» έχει τέτοια θαυμαστή δύναμη, δεν είναι εύκολα να εφαρμοστεί, και πως δεν είναι μονάχα μια απλή φυσική υπόθεση. Αρχίζει κανείς με την εγκράτεια, αλλά δεν περιορίζεται εκεί. Φτάνει κανείς στη τελειότητα όταν κατορθώσει νʼ αποφεύγει ακόμα και τις πονηρές σκέψεις. Δεν μπορώ να πω, πως αντιμετώπισα νικηφόρα τις δυσκολίες, αλλά πάντοτε έχω την πεποίθηση πως η απόφαση μου αυτή ήταν σημαντική.
Ο όρκος της Βραχμαχάρυα δεν είναι σύμβολο ευνουχισμού, αλλά πηγή μιας εσωτερικής δύναμης». (αυτοβιογ.)
«Σατυαγκράχα» &«Αχίμσα»: Οι πνεύμονες του Γκάντι
Στην «Βραχμαχάρυα» ο Γκάντι θα προσθέσει δυο αρχές, που θα αποτελέσουν τους «πνεύμονες» του αγώνα του. Τη «Σατυαγκράχα» (αναζήτηση της Αλήθειας) και την «Αχίμσα» (την άσκηση της μη βίας). Είναι οι κατευθυντήριες γραμμές που τον οδηγούν και χωρίς αυτές έλεγε, δεν θα μπορούσε να ζήσει. Είναι οι δύο όψεις ενός λείου δίσκου. Η μη βία είναι το μέσον και η Αλήθεια είναι ο Σκοπός.
Η «Αχίμσα», η μη βία και η «Σατυαγκράχα», αναζήτηση της Αλήθειας, είναι όροι σανσκριτικοί, που δύσκολα μπορούν να αποδοθούν με ακρίβεια. Στις 1 Νοεμβρίου του 1919 ο Γκάντι γράφει στην εφημερίδα «Νέα Ινδία»: «Η «Σατυαγκράχα» διαφέρει από την παθητική αντίσταση, όσο ο Βόρειος με το Νότιο πόλο. Η βάση της βρίσκεται στη κατοχή της αλήθειας. Η παθητική αντίσταση είναι όπλο των αδυνάτων, την χαρακτηρίζει το μίσος και δεν αποκλείει τη βία».
Η λέξη «Σατυαγκράχα» περιέχει τη λέξη (Σατ – Αλήθεια και Αγκράχα – σταθερότητα) εστιασμένος δηλαδή συνεχώς στην αλήθεια. Άρα η αλήθεια είναι δύναμη. Είναι όμως και ψυχή και πνεύμα. Είναι η Δύναμη της ψυχής. Αποκλείει τη χρήση βίας (μη βία) γιατί ο άνθρωπος, καθώς δεν έχει την ικανότητα να γνωρίζει την απόλυτη αλήθεια δεν μπορεί να έχει το θάρρος και να τιμωρεί.
Η «Αχίμσα» -η δύναμη της αγάπης, ή η δύναμη χωρίς βία- μαζί με το σεβασμό της ζωής, σημαίνει ότι ο άνθρωπος πρέπει να αποφεύγει το κάθε κακό, με το να σέβεται το κάθε τι που υπάρχει, ή να πολεμάει το κακό κάνοντας καλές πράξεις. Ο Γκάντι πίστευε ότι μόνο η Αγάπη μπορούσε να νικήσει το κακό, όπου κι αν αυτό υπήρχε, σε κυβερνήσεις, σε νόμου, σε ανθρώπους.
Ο Γκάντι ενοράτε την ιδέα της «Αχίμσα» σε τρεις βαθμίδες. Η πρώτη είναι η στάση της ανυπακοής, απέναντι στην πολιτική εξουσία, και μπορούν να την υιοθετήσουν και άτομα που δεν είναι πρόθυμα να ακολουθήσουν τις ηθικές αρχές της «Αχίμσα» στον ιδιωτικό τους βίο. Η δεύτερη βαθμίδα, η άσκηση της μη βία, είναι μια ηθική μέθοδος για αυτοβελτίωση ώστε να επιτευχθεί ένας σκοπός, ηθικά δίκαιος. Η τρίτη βαθμίδα, στη σκέψη του Γκάντι, είναι μια πνευματική αρχή. Είναι η ικεσία μιας ψυχής, προς μια άλλη. «Αχίμσα» λέει ο Γκάντι «σημαίνει κατά λέξη αθωότητα, όχι βία, και ισοδυναμεί με την αγάπη. Όταν παρουσιάζεται και επεμβαίνει, μεταβάλλει ότι αγγίζει. Δεν υπάρχουν όρια στη δύναμη της».
Η «Σατυαγκράχα» ως πολιτική πράξη
Οι διαδηλωτές αρνούνται να υποταχθούν στο νόμο, αλλά δέχονται με ευπείθεια την καταδίκη και τη φυλάκιση τους για την παραβίαση του νόμου. (Είναι ένας συνδυασμός νομιμότητας και παρανομίας). Κανείς δεν ασκεί πίεση σε άλλον ώστε να λάβει μέρος σε μια τέτοια διαμαρτυρία.
Οι αρχές του Σατυαγκράχι είναι:
-Ο σατυαγκράχι, κάθε φορά που λαμβάνει μια απόφαση, πρέπει να εκτιμά την θέση του αντιπάλου.
- Όσο και αν προδίδετε ένας σατυαγκράχι, θα εμπιστεύεται πάντα τον αντίπαλο, μέχρι να προκύψουν σοβαροί λόγοι.
- Για ένα σατυαγκράχι η λύπη είναι σαν την χαρά. Δεν μπορεί λοιπόν να λιποψυχήσει μονάχα από φόβο μήπως υποφέρει. Δεν δίνει σημασία αν προδωθεί από τον αντίπαλο. Θα εξακολουθήσει να έχει πίστη παρά τις συχνές προδοσίες, κι έτσι θα μπορέσει να δώσει μεγαλύτερη δύναμη στην αλήθεια και να επισπεύσει τη νίκη.
-Η δυσπιστία είναι σημάδι αδυναμίας και «Σατυαγκράχα» σημαίνει κατάργηση της αδυναμίας. Η δυσπιστία αποβάλλεται όταν δεν επιδιώκεται να καταστραφεί ο αντίπαλος, αλλά μονάχα να πεισθεί. (αυτοβιογραφία).
Την περίοδο του Πολέμου, εναντίων των Ζουλού, ο Γκάντι λαμβάνει μέρος , στο πλευρό των Άγγλων. Οργανώνει μια υγειονομική ομάδα από Ινδούς εθελοντές, οι οποίοι είχαν αναλάβει το καθήκον να περιποιούνται τους τραυματίες και από τις δύο πλευρές.
Η φρίκη του πολέμου και η αγριότητα των Άγγλων, εναντίων των «άγριων» Ζουλού, βάζει τον Γκάντι σε μεγάλη περισυλλογή. Η ιδέα της «Βραχμαχάρυα» (δηλαδή της μεγάλης εγκράτειας ή αγνότητας) κυριαρχεί στο μυαλό του. «Έβλεπα πως θα μου παρουσιαζόταν πολλές ευκαιρίες για να επιτελέσω το καθήκον μου απέναντι στην ανθρωπότητα. Διαπίστωσα ακόμη πως δεν θα υπηρετούσα το σκοπό μου σωστά αν είχα αφοσιωθεί στην γυναίκα μου και στην ανατροφή των παιδιών.
Δεν είχα ακόμη καταλάβει πως η εγκράτεια είναι αναγκαία για να φτάσει κανείς στον αυτοέλεγχο, αλλά έβλεπα καθαρά πως δεν μπορεί κανείς να προσφέρει τίποτα στην ανθρωπότητα χωρίς να τη τηρεί. Έκανα ένα μεγάλο βήμα, αποφάσισα να την τηρήσω σʼ όλη μου τη ζωή.
Αντιλήφθηκα, πολύ αργότερα, πως επειδή η « Βραχμαχάρυα» έχει τέτοια θαυμαστή δύναμη, δεν είναι εύκολα να εφαρμοστεί, και πως δεν είναι μονάχα μια απλή φυσική υπόθεση. Αρχίζει κανείς με την εγκράτεια, αλλά δεν περιορίζεται εκεί. Φτάνει κανείς στη τελειότητα όταν κατορθώσει νʼ αποφεύγει ακόμα και τις πονηρές σκέψεις. Δεν μπορώ να πω, πως αντιμετώπισα νικηφόρα τις δυσκολίες, αλλά πάντοτε έχω την πεποίθηση πως η απόφαση μου αυτή ήταν σημαντική.
Ο όρκος της Βραχμαχάρυα δεν είναι σύμβολο ευνουχισμού, αλλά πηγή μιας εσωτερικής δύναμης». (αυτοβιογ.)
«Σατυαγκράχα» &«Αχίμσα»: Οι πνεύμονες του Γκάντι
Στην «Βραχμαχάρυα» ο Γκάντι θα προσθέσει δυο αρχές, που θα αποτελέσουν τους «πνεύμονες» του αγώνα του. Τη «Σατυαγκράχα» (αναζήτηση της Αλήθειας) και την «Αχίμσα» (την άσκηση της μη βίας). Είναι οι κατευθυντήριες γραμμές που τον οδηγούν και χωρίς αυτές έλεγε, δεν θα μπορούσε να ζήσει. Είναι οι δύο όψεις ενός λείου δίσκου. Η μη βία είναι το μέσον και η Αλήθεια είναι ο Σκοπός.
Η «Αχίμσα», η μη βία και η «Σατυαγκράχα», αναζήτηση της Αλήθειας, είναι όροι σανσκριτικοί, που δύσκολα μπορούν να αποδοθούν με ακρίβεια. Στις 1 Νοεμβρίου του 1919 ο Γκάντι γράφει στην εφημερίδα «Νέα Ινδία»: «Η «Σατυαγκράχα» διαφέρει από την παθητική αντίσταση, όσο ο Βόρειος με το Νότιο πόλο. Η βάση της βρίσκεται στη κατοχή της αλήθειας. Η παθητική αντίσταση είναι όπλο των αδυνάτων, την χαρακτηρίζει το μίσος και δεν αποκλείει τη βία».
Η λέξη «Σατυαγκράχα» περιέχει τη λέξη (Σατ – Αλήθεια και Αγκράχα – σταθερότητα) εστιασμένος δηλαδή συνεχώς στην αλήθεια. Άρα η αλήθεια είναι δύναμη. Είναι όμως και ψυχή και πνεύμα. Είναι η Δύναμη της ψυχής. Αποκλείει τη χρήση βίας (μη βία) γιατί ο άνθρωπος, καθώς δεν έχει την ικανότητα να γνωρίζει την απόλυτη αλήθεια δεν μπορεί να έχει το θάρρος και να τιμωρεί.
Η «Αχίμσα» -η δύναμη της αγάπης, ή η δύναμη χωρίς βία- μαζί με το σεβασμό της ζωής, σημαίνει ότι ο άνθρωπος πρέπει να αποφεύγει το κάθε κακό, με το να σέβεται το κάθε τι που υπάρχει, ή να πολεμάει το κακό κάνοντας καλές πράξεις. Ο Γκάντι πίστευε ότι μόνο η Αγάπη μπορούσε να νικήσει το κακό, όπου κι αν αυτό υπήρχε, σε κυβερνήσεις, σε νόμου, σε ανθρώπους.
Ο Γκάντι ενοράτε την ιδέα της «Αχίμσα» σε τρεις βαθμίδες. Η πρώτη είναι η στάση της ανυπακοής, απέναντι στην πολιτική εξουσία, και μπορούν να την υιοθετήσουν και άτομα που δεν είναι πρόθυμα να ακολουθήσουν τις ηθικές αρχές της «Αχίμσα» στον ιδιωτικό τους βίο. Η δεύτερη βαθμίδα, η άσκηση της μη βία, είναι μια ηθική μέθοδος για αυτοβελτίωση ώστε να επιτευχθεί ένας σκοπός, ηθικά δίκαιος. Η τρίτη βαθμίδα, στη σκέψη του Γκάντι, είναι μια πνευματική αρχή. Είναι η ικεσία μιας ψυχής, προς μια άλλη. «Αχίμσα» λέει ο Γκάντι «σημαίνει κατά λέξη αθωότητα, όχι βία, και ισοδυναμεί με την αγάπη. Όταν παρουσιάζεται και επεμβαίνει, μεταβάλλει ότι αγγίζει. Δεν υπάρχουν όρια στη δύναμη της».
Η «Σατυαγκράχα» ως πολιτική πράξη
Οι διαδηλωτές αρνούνται να υποταχθούν στο νόμο, αλλά δέχονται με ευπείθεια την καταδίκη και τη φυλάκιση τους για την παραβίαση του νόμου. (Είναι ένας συνδυασμός νομιμότητας και παρανομίας). Κανείς δεν ασκεί πίεση σε άλλον ώστε να λάβει μέρος σε μια τέτοια διαμαρτυρία.
Οι αρχές του Σατυαγκράχι είναι:
-Ο σατυαγκράχι, κάθε φορά που λαμβάνει μια απόφαση, πρέπει να εκτιμά την θέση του αντιπάλου.
- Όσο και αν προδίδετε ένας σατυαγκράχι, θα εμπιστεύεται πάντα τον αντίπαλο, μέχρι να προκύψουν σοβαροί λόγοι.
- Για ένα σατυαγκράχι η λύπη είναι σαν την χαρά. Δεν μπορεί λοιπόν να λιποψυχήσει μονάχα από φόβο μήπως υποφέρει. Δεν δίνει σημασία αν προδωθεί από τον αντίπαλο. Θα εξακολουθήσει να έχει πίστη παρά τις συχνές προδοσίες, κι έτσι θα μπορέσει να δώσει μεγαλύτερη δύναμη στην αλήθεια και να επισπεύσει τη νίκη.
-Η δυσπιστία είναι σημάδι αδυναμίας και «Σατυαγκράχα» σημαίνει κατάργηση της αδυναμίας. Η δυσπιστία αποβάλλεται όταν δεν επιδιώκεται να καταστραφεί ο αντίπαλος, αλλά μονάχα να πεισθεί. (αυτοβιογραφία).
