ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 9-7-1989] (Β219)
Η σημερινή ευαγγελική περικοπή, αγαπητοί μου, είναι ένα απόσπασμα από την επί του Όρους ομιλία του Κυρίου μας. Στην ομιλία Του αυτή ο Κύριος, που είναι μία, θα λέγαμε, συναγωγή, ένα μάζεμα, πλουσιοτάτη συναγωγή διδαχών πνευματικού βίου και προσανατολισμού, μας τονίζει όπως είδαμε, ότι ο γήινος θησαυρός σκοτίζει τον νου και δεν τον αφήνει να δει τα αγαθά του ουρανού. Αυτό είναι το ένα θέμα από αυτό το απόσπασμα από την επί του Όρους ομιλία του Κυρίου. Γι΄αυτό, λέει, αν ξεκίνησες, άνθρωπε, με στόχο σου τα ουράνια αγαθά, αλλά προσβλέπεις με πάθος και εις την φιλαργυρίαν, δηλαδή εις την αγάπη του χρήματος -φιλαργυρία δεν θα πει τσιγκουνιά, θα πει αγάπη προς το χρήμα, φίλος του αργυρίου- πρέπει να μάθεις ότι δεν μπορείς, λέει ο Κύριος, να δουλεύεις σε δύο αφεντικά, στον Θεό και στο χρήμα.
Κατόπιν, ένα δεύτερο σημείο, αναφέρεται ο Κύριος με πολλές εικόνες και παραδείγματα από την Δημιουργία, όπως τα κρίνα του αγρού, όπως τα πουλάκια, όπως ο Σολομών πώς ντύθηκε κ.τ.λ. ότι η αγωνιώδης φροντίδα για την ζωή σου δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία ολιγοπιστία· διότι δεν σκέφτηκες ότι πάνω από σένα φροντίζει ο ουράνιος Πατήρ. Συνεπώς αν έχεις αυτήν την αγωνιώδη φροντίδα, αυτή θα σε βλάψει.
Και τελειώνει με ένα συμπέρασμα επάνω σε αυτές τις δύο θέσεις της αγάπης προς τα χρήματα και της αγωνιώδους φροντίδος. Τελειώνει με το εξής συμπέρασμα ο Κύριος: «Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». «Ζητάτε», λέει, «πρώτα την Βασιλεία του Θεού· ύστερα την δικαιοσύνη του Θεού· και όλα τα άλλα θα σας προστεθούν».
Βέβαια, ο Κύριος δεν εννοούσε ότι αρνείται την σημασία του χρήματος, όταν έλεγε «Τι φροντίζετε και τι μεριμνάτε;» ή ακόμη ότι… «Τι θέλεις να μαζεύεις χρήματα;», διότι το χρήμα αντιπροσωπεύει τον κόπον, τον μόχθον του ανθρώπου. Είναι καθ’ εαυτό το χρήμα άνευ σημασίας. Μάλιστα στην εποχή μας -γιατί παλιότερα είχε μία ανταπόκριση αξίας, μια αξία πραγματική- σήμερα που έχομε το χαρτονόμισμα επί παραδείγματι, το χρήμα δεν είναι παρά ένα αντιπροσωπευτικό, που έρχεται να μας πει ότι αυτό αντιπροσωπεύει κάποιον κόπον, μίαν αξίαν. Αντιπροσωπεύει. Δεν έχει καθ’ εαυτό το χρήμα μία αξία. Και συνεπώς είναι χρήσιμο διότι θα μπορούσε με τον τρόπον αυτόν κανείς να έχει μία συναλλαγή ή μία ανταλλαγή αγαθών. Κι αν λάβει κανείς υπόψιν του μάλιστα ότι το χρήμα το χρησιμοποίησε και η μικρή ομάδα του Κυρίου μας Ιησού, με ταμία μάλιστα τον Ιούδα. Καθ’ εαυτό λοιπόν το χρήμα, δεν είναι κακό. Σας είπα, είναι ένας τρόπος συναλλαγής. Θα μου δώσεις, να σου δώσω. Δηλαδή ανταλλάσσομε τους κόπους μας. Και είναι μία, θα λέγαμε, ευφυής επινόησις (επινόησις είναι ε;) του ανθρώπου.
Αλλά και το άλλο, θα λέγαμε, που είναι η φροντίδα για τα υλικά αγαθά, πώς θα ζήσομε, πώς θα ντυθούμε, όλα αυτά αποτελούν δευτερεύοντα στοιχεία. Αυτό θέλει να πει ο Κύριος. Δεν τα αρνείται. Όταν λέγει «ο Πατήρ σας ο ουράνιος γνωρίζει τι έχετε από ανάγκη». Διότι, αν το θέλετε, αγαπητοί μου, αυτά τα στοιχεία αποτελούν στοιχεία που ικανοποιούν την δομή μας. Αυτά είναι κατασκευαστικά δεδομένα. Δεν κατασκευαστήκαμε να τρώμε; Δεν κατασκευαστήκαμε να μην τρώμε. Εις την Βασιλείαν του Θεού, μετά την ανάσταση των νεκρών, δεν θα υπάρχει βεβαίως τροφή. Ούτε θα υπάρχει ανάγκη ενδύματος ή κατοικίας. Εφόσον είμεθα εις τον παρόντα κόσμο και ο τρόπος, η δομή της κατασκευής μας, η κατασκευή μας είναι τέτοια, έχομε ανάγκη από όλα αυτά. Δεν θέλει λοιπόν ο Κύριος να πει «Αυτά πετάξτε τα, δεν σας είναι χρήσιμα». Δεν μιλάει σαν τον Διογένη τον κυνικόν, που… «δεν σου χρειάζεται τίποτα, έξω από την φούχτα σου, για να πιεις νερό». Όχι. Χρειάζονται. Όλα χρειάζονται. Κι ο ίδιος ο Κύριος έκανε χρήση του πολιτισμού της εποχής Του, εν μέτρω φυσικά. Αλλά σας ξαναλέγω, ότι το θέμα Του δεν είναι εκεί, αλλά είναι ότι άλλα έχουν την προτεραιότητα· και άλλα έπονται.
Ας προσεγγίσουμε όμως αυτό το τελικό Του συμπέρασμα ότι «Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» κτλ. Ο Κύριος λοιπόν είπε: «Ζητεῖτε τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Ζητείτε. Το ρήμα «ζητῶ» στην αρχαία ελληνική, είναι πιο ισχυρό από το ρήμα «αἰτῶ». Θυμηθείτε εκείνο που είπε ο Κύριος: «Αἰτεῖτε καί δοθήσεται, ζητεῖτε καί εὑρήσετε». Οπότε λοιπόν το «ζητῶ» είναι ισχυρότερον του «αἰτῶ». Τι σημαίνει αυτό; Θα το δούμε πάλι από την Αγία Γραφή, όταν θυμηθούμε ακόμη την παραβολή της απωλεσθείσης δραχμής, που εκείνη η γυναίκα, λέγει, έψαξε να βρει την δραχμή που έχασε και ζητεί, λέει ο Κύριος στην παραβολή, «ζητεῖ ἡ χήρα γυναῖκα ἐπιμελῶς ἕως ὅτου εὕρῃ». Ώστε λοιπόν επιμελώς ζητεί. Ή αν το θέλετε, εκείνη την άλλη παραβολή που αναφέρεται εις την Βασιλείαν του Θεού «ἐμπόρῳ ζητοῦντι καλούς μαργαρίτας». Με έμπορο που ζητεί καλά μαργαριτάρια. Ζητάει. Τι θα πει λοιπόν «ζητῶ»; Το ρήμα «ζητῶ» έρχεται να μας πει ότι «ψάχνω να βρω κάτι, κάτι που έχασα ή κάτι που είναι κρυμμένο ή κάτι που είναι μακρινό ή κάτι που είναι δύσκολο». Κρατήστε παρακαλώ αυτά τα σημεία, για να δείτε, ως προς την Βασιλείαν του Θεού, τι θέλει να πει ο Κύριος. Τι είπε ο Κύριος; «Ζητεῖτε τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Δηλαδή; Σαν κάτι να είναι χαμένο, σαν κάτι δύσκολο, σαν κάτι μακρινό· το οποίο τώρα πρέπει να ψάξομε να το βρούμε.
Πράγματι. Οι πρωτόπλαστοι ήσαν μέσα εις τον Παράδεισον και δεν είχαν ανάγκη να βρουν τον Παράδεισον, διότι ετοποθετήθηκαν μέσα εις τον Παράδεισον. Αλλά από την στιγμή όμως που έχασαν οι άνθρωποι τον Παράδεισον, τότε, για να δείξει ο Κύριος ότι για να ξαναποκτηθεί ο Παράδεισος χρειάζεται έρευνα, χρειάζεται κόπο, φροντίδα, δάκρυα, άσκηση· ότι δεν είναι εύκολο πράγμα, γιατί ο άνθρωπος μετά την πτώση του εχαλάρωσε τις δυνάμεις του, τις νοητικές, τις συναισθηματικές και τις βουλητικές, και συνεπώς είναι κάτι πολύ δύσκολο για να βρει την Βασιλεία του Θεού… Θυμηθείτε εκείνον τον πλούσιον νεανίσκον, ο οποίος επεθύμει μεν, δεν μπορούσε όμως να ξεκολλήσει από εκείνα τα πράγματα με τα οποία ήταν δεμένος και συγκεκριμένα με τον πλούτον. Ακόμη ο Κύριος μας είπε ότι η πύλη που οδηγεί στην Βασιλεία του Θεού είναι στενή. Στενός είναι και ο δρόμος. Και συνεπώς θέλει κόπο, δυσκολία, ιδρώτα.
Ακόμη, η αναζήτηση της Βασιλείας του Θεού πρέπει να είναι επίμονη. Να έχει διάθεση εκείνος που την ζητάει, αρπακτική! Η Βασιλεία του Θεού, είπε ο Κύριος, βιάζεται(δηλαδή υφίσταται βιασμόν· άλλο ισχυρότερο ρήμα του «ζητώ» το «βιάζω») «καί βιασταί ἁρπάζουσιν αὐτήν». Άλλο ρήμα το «ἁρπάζω». Βλέπετε πόσο ισχυρά ρήματα. Για να δείξει ο Κύριος ότι η Βασιλεία του Θεού για να κατακτηθεί -είπα «κατακτηθεί»-πρέπει να γίνει κανείς ούτε λίγο ούτε πολύ, βιαστής και άρπαγας. Όχι χρημάτων. Αλλά της Βασιλείας του Θεού· που δείχνει ότι δεν σου παραδίδεται η Βασιλεία του Θεού εύκολα. Γι΄αυτό, έκτοτε, μετά την πτώσιν των πρωτοπλάστων, η Βασιλεία του Θεού, αγαπητοί μου, ψάχνεται, ερευνάται. Κι αν το θέλετε, για να βρει κανείς, γιατί τι είναι η Βασιλεία του Θεού, δεν είναι τίποτα άλλο παρά αυτός ο Θεός. Αυτό είναι όλο η Βασιλεία του Θεού. «Καί αὕτη ἐστίν ἡ αἰώνιος ζωή ἳνα γινώσκωσί σε, τόν μόνον ἀληθινόν Θεόν καί ὅν ἀπέστειλας, Ἰησοῦν Χριστόν». Είναι λοιπόν αυτή η γνώσις, αυτή η θεωρία του Θεού. Γι΄αυτό ο άνθρωπος μέσα εις τον Παράδεισον έβλεπε τον Θεό. Τώρα πια δεν τον βλέπει. Πρέπει να ψάξει για να Τον δει, να Τον βρει, να Τον δει. Εκεί μέσ’ τον Παράδεισον, υπήρχε άνεσις. Ήρχετο ο Θεός Λόγος και είχε μία κοινωνία με τους πρωτοπλάστους.
Τώρα δεν είναι πια τα πράγματα έτσι. Λέγει πολύ πολύ χαρακτηριστικά το βιβλίον της Σοφίας Σειράχ εις το 4ο κεφάλαιο τα εξής: «Διεστραμμένος πορεύεται μετ' αὐτοῦ ἐν πρώτοις» –Ποιος πορεύεται; Η Σοφία. Ποια είναι η Σοφία; Η Ενυπόστατος Σοφία, ο Θεός Λόγος· που έγινε κατοπινά άνθρωπος. «Πορεύεται», λέγει, «μετ’ αυτού, μετά του ανθρώπου, κατ΄αρχάς διεστραμμένα». «Διεστραμμένα» όχι με την έννοια την ηθική. Αλλά με την έννοια την τεχνική. Δηλαδή κάτι που διαστρέφεται, κάτι που δεν είναι ευθεία γραμμή αλλά είναι στενωπή, δρομάκια από δω, ανηφορίτσες από κει, κατηφορίτσες από κει, κάτι δύσκολο. «Στην αρχή», λοιπόν, λέγει, «η Σοφία πηγαίνει… -εννοείται, εκείνος που την αναζητά την Σοφία- αναμφισβήτητα πηγαίνει μαζί του δύσκολα». Ακούστε· το υπογραμμίζω. Δύσκολα. «Φόβον δέ καί δειλίαν ἐπάξει ἐπ' αὐτόν (:θα του δώσει, θα του φέρει φόβο και δειλία) καί βασανίσει αὐτόν ἐν παιδείᾳ αὐτῆς ( – το υπογραμμίζω ιδιαιτέρως αυτό το σημείο. Και θα τον βασανίσει τον άνθρωπο στην δική της βασανιστική παιδαγωγία. Τ’ ακούσατε; Θα τον βασανίσει) ἔως οὗ ἐμπιστεύσῃ τῇ ψυχῇ αὐτοῦ καί πειράσῃ αὐτόν ἐν τοῖς δικαιώμασιν αὐτῆς» -έως ότου, λέγει, του δημιουργήσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό της. Δηλαδή την πίστη. Έως ότου αναπτυχθεί η πίστις. Και θα τον υποβάλει, «πειράσῃ», θα τον δοκιμάσει διά των εντολών σε δοκιμασίες). «Καί πάλιν ἐπανήξει κατ' εὐθεῖαν πρός αὐτόν (:και θα επανακάμψει η Σοφία. Αλλά αυτή τη φορά όχι για να βασανίσει) καί εὐφρανεῖ αὐτόν (:θα τον ευχαριστήσει, θα τον ευφράνει) καί ἀποκαλύψει αὐτῷ τά κρυπτά αὐτῆς(:και θα του αποκαλύψει τα μυστήρια του Ουρανού, τα μυστήρια της Βασιλείας του Θεού)». Αυτά είναι τα «κρυπτά» της Βασιλείας. Βλέπετε; Όλα αυτά εκφράζονται με το ρήμα «ζητῶ». «Ζητεῖτε πρῶτον», λέει, «τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Ζητείτε.
Αλλά, να αναζητηθεί η Βασιλεία του Θεού, η οποία βρίσκεται με τόσο κόπο, τι είναι η Βασιλεία του Θεού; Είναι η καταξίωσις του νοήματος της ανθρωπίνης υπάρξεως. Υπάρχω για να καταξιωθώ να ζήσω μέσα σε μία κατάσταση, μέσα στην Βασιλεία του Θεού. Να πώς το είπε ο Κύριος: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου». «Ελάτε να κληρονομήσετε την ετοιμασμένη για σας βασιλεία»· που ετοιμάστηκε τότε που εθεμελιούτο η Δημιουργία. Ώστε λοιπόν η Βασιλεία είναι έτοιμη για μένα! Ναι. Με έκανε ο Θεός για την δική Του την Βασιλεία. Καταξιώνω λοιπόν την ύπαρξή μου, όταν βρεθώ τελικά εις την Βασιλείαν του Θεού. Οι ασεβείς δεν καταξιώνουν την ύπαρξή τους. Γιατί θα βρεθούν εις την αιωνία κόλαση. Και αυτό είναι το φοβερόν. Ότι δεν καταξιώνουν την ανθρωπίνη τους ύπαρξη. Την αφήνουν και πηγαίνει τσάμπα -ας μου επιτραπεί η λέξις. Την κατασπαταλούν. Την ξοδεύουν εκεί που δεν θα έπρεπε να την ξοδέψουν και συνεπώς δεν την καταξιώνουν.
Αλλά ακόμα, αν θέλετε, η Βασιλεία του Θεού είναι και η θεωρία του προσώπου του Θεού. Το εζήτησε ο Ίδιος ο Κύριος από τον Πατέρα Του τον Ουράνιον: «Πάτερ», λέγει, «οὕς δέδωκάς μοι (:εκείνους που μου έδωκες. Τους μαθητάς και διά των μαθητών όλους τους πιστούς) θέλω ἵνα ὅπου εἰμί Ἐγώ κἀκεῖνοι ὦσι μετ' ἐμοῦ (όπου είμαι, να είναι κι εκείνοι μαζί μου -Καταπληκτικό, δηλαδή) ἵνα θεωρῶσι τήν δόξαν τήν ἐμήν (:για να βλέπουν την δική μου την δόξα -Και κανείς δεν μπορεί να δει την δόξα του Θεού, εάν δεν έχει και ο ίδιος δόξα) ἥν δέδωκάς μοί ὅτι ἠγάπησάς με πρό καταβολῆς κόσμου».
Ακόμη, αν θέλετε, κατά έναν θριαμβευτικόν τρόπον, ο ευαγγελιστής Ιωάννης, στο βιβλίο της Αποκαλύψεως λέγει: «Καί ὄψονται τό πρόσωπον Αὐτοῦ (και θα δουν το πρόσωπο του Χριστούο-οι δίκαιοι ε;) καί τό ὄνομα Αὐτοῦ ἐπί τῶν μετώπων αὐτῶν (και το όνομά Του στα μέτωπά τους -που σημαίνει κτήμα του Θεού, ιδιοκτησία του Θεού, κλήρος του Θεού, λαός του Θεού). Καί κέκληται τό ὄνομα Αὐτοῦ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ» (: Και εκλήθη το όνομα… -Τι όνομα εγράφη; Ο Λόγος του Θεού, η Ενυπόστατος Σοφία, ο Ενανθρωπήσας Λόγος, ο Ιησούς Χριστός)».
Εξάλλου, πάλι λέγει ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην πρώτη του επιστολή: «ὅτι ὀψόμεθα αὐτόν καθώς ἐστί». «Θα Τον δούμε όπως είναι». Πώς είναι; Όπως έφυγε από την Γη. Αναλαμβανόμενος με πλησμονή, πλησμονή θείας δόξης. Αν το θέλετε, όπως Τον είδαν οι τρεις μαθηταί εις το Θαβώριον όρος.
Ακόμη, η Βασιλεία του Θεού είναι η μακαριότητα του Θεού στους πιστούς, η μεταφορά της μακαριότητος. Μακαριότης θα πει ευτυχία. Συνεπώς η ευτυχία που φεύγει από τον Θεό και έρχεται εις τους πιστούς, κι εκεί απολαμβάνουν αυτήν την μακαριότητα οι πιστοί, κι αυτή η μακαριότητα προσφέρεται με δύο τρόπους. Πρώτα πρώτα σαν απουσία των λυπηρών. Και ύστερα σαν παρουσία των ευφροσύνων. Σαν απουσία των λυπηρών, μας λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη: «Καί ἐξαλείψει ἀπ'αὐτῶν ὁ Θεός πᾶν δάκρυον ἀπό τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν καί ὁ θάνατος οὐκ ἔσται ἔτι (:δεν υπάρχει πια θάνατος) οὔτε πένθος, οὔτε κραυγή, οὔτε πόνος, οὐκ ἔσται ἔτι (:δεν υπάρχει πια). Ὅτι τά πρῶτα ἀπῆλθον (:οι πρώτες καταστάσεις, η πρώτη βαθμίδα, η επιγεία ζωή του ανθρώπου πέρασε. Πέρασε)».
Και η παρουσία των αγαθών: «Ἐγώ τῷ διψῶντι -λέγει ο Κύριος- δώσω ἐκ τῆς πηγῆς τοῦ ὕδατος δωρεάν (:Σε εκείνον που διψά θα του δώσω Εγώ, λέγει ο Κύριος) ὁ νικῶν ἔσται αὐτῷ ταῦτα (:όλα αυτά ανήκουν σε εκείνον που θα έχει νικήσει) καί ἔσομαι αὐτῷ Θεόν καί αὐτός ἔσται μοι υἱός». Ιδού η μακαριότητα. «Ότι Εγώ θα είμαι για κείνον Θεός, κι εκείνος θα είναι για μένα υιός, παιδί». Κι όπως το παιδί απολαμβάνει τα αγαθά του Πατέρα Του, έτσι και ο άνθρωπος θα απολαμβάνει τα αγαθά του ουρανίου Πατρός.
Ακόμη είπε ο Κύριος, αγαπητοί: «Ζητεῖτε πρῶτον τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». «Να ζητάτε πρώτα την Βασιλείαν του Θεού». Αυτό το «πρῶτον» βέβαια σε σχέση με ό,τι νομίζετε ότι έχετε ανάγκη από την ζωή. Δηλαδή θες να ντυθείς; Θες να φας; Ναι. Θες χρήματα; Ναι. Αλλά αυτά σε σχέση με την Βασιλεία του Θεού. Συνεπώς πρώτα η Βασιλεία του Θεού. Ύστερα αυτά. Αυτό το «πρῶτον» όπως λέγει ο Ζιγαβηνός «ἀντί τοῦ ἐξαιρέτως καί μάλιστα». Δηλαδή όλως εξαιρετικά, κατ’ εξοχήν, μάλλον μάλιστα. Κατά το μάλλον και μάλλον και μάλλον πρέπει να ζητάτε την Βασιλείαν του Θεού. Πρώτο πρώτο. Αυτό θα πει «ὅλως ἐξαιρέτως καί μάλιστα». Όπως δε, διασώζουν δύο εκκλησιαστικοί συγγραφείς, ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς και ο Ωριγένης, έχομε και μίαν άλλη γραφή από το Ευαγγέλιον είναι η εξής: «Αἰτεῖτε τά μεγάλα καί τά μικρά ὑμῖν προστεθήσεται ( :Ζητάτε τα μεγάλα και τα μικρά θα σας προστεθούν)· αἰτεῖτε τά ἐπουράνια καί τά ἐπίγεια προστεθήσεται ὑμῖν». «Ζητάτε», λέγει, «τα επουράνια και τα επίγεια θα σας προστεθούν». Είναι δηλαδή μία άλλη γραφή.
Έτσι βλέπομε εδώ ότι ο Κύριος δίδει, αυτό θέλω να προσέξομε, μία ιεράρχηση των θεμάτων. Ιεράρχηση των θεμάτων. Τι είναι πρώτο και τι είναι δεύτερο. Τι είναι τρίτο και τι είναι δέκατο. Όπως και οι εντολές όταν λέμε «Εντολή πρώτη: Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου.. Εντολή πέμπτη: το -το, εντολή δεκάτη: το- το…». Δεν σημαίνει ότι… πώς να τα κάναμε, έπρεπε να δώσομε μία αρίθμηση. Πρώτο, δεύτερο, τρίτο. Δεν είναι τυχαία η αρίθμησις, αλλά είναι κατά μίαν ιεράρχησιν. Αν το θέλετε, οι τέσσερις πρώτες εντολές αφορούν στη σχέση μας με τον Θεό, και η παράβασή τους δεν είναι αμαρτία αλλά είναι ασέβεια, και οι άλλες έξι εντολές είναι σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους, και δεν είναι ασέβεια, αλλά είναι αμαρτία. Συνεπώς η αρίθμησις, ένα, δύο, τρία, είναι όχι τυχαία αλλά σκόπιμη. Όπως κι εδώ. Όταν λέει: «Πρῶτον τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» -θα πει πρώτο. Το δεύτερο είναι δεύτερο. Το τρίτο είναι τρίτον. Μην κάνομε, αναποδογυρίζομε τα πράγματα και έχομε πρώτα εκείνα που είναι τελευταία και τελευταία εκείνα τα οποία είναι πρώτα.
Δυστυχώς, από την στιγμή που οι πρωτόπλαστοι έχασαν από τον οπτικό των ορίζοντα τον Θεόν Λόγον, εχάλασε μέσα τους η δυνατότητα να προσδιορίζουν ιεραρχικά τα πράγματα. Κι έτσι αυτή η κλίμακα ιεραρχήσεως έχει ανατραπεί. Βάζομε το πάνω κάτω και το κάτω επάνω. Πάρτε παράδειγμα, σε όλες τις εποχές και στην εποχή μας, οι άνθρωποι δίνουν προτεραιότητα στα υλικά αγαθά, τι μισθό θα έχομε, τι αυτοκίνητο θα έχομε και εν παρόδω μιλάμε για την Βασιλεία του Θεού, εν περιθωρίω θέτομε την Βασιλείαν του Θεού. Βλέπετε; Ότι χάσαμε αυτήν την ικανότητα να μπορούμε τα πράγματα να τα ιεραρχούμε.
Ο Κύριος γιατί ήλθε; Ήλθε να μας διορθώσει αυτήν την αμαρτωλή αντιστροφή. Αυτό δηλαδή το αμαρτωλό αναποδογύρισμα. Και πρέπει να καταλάβομε ότι είναι πολύ δύσκολο, ακόμη θεωρητικά εάν το αντιληφθούμε, πρακτικά να το εφαρμόσομε. Να τα βάλομε τα πράγματα στη σειρά τους.
Ακόμη ο Κύριος μάς είπε μαζί με την Βασιλείαν του Θεού, να ζητάμε και την δικαιοσύνη Αυτού. Τι είναι η δικαιοσύνη; Μήπως είναι η δικαιοσύνη πού θα ζητούσαν οι άνθρωποι.. «Κύριε, δεν βλέπεις τι γίνεται πάνω στη Γη; Έλα να επιβάλεις την δικαιοσύνη Σου και να επιβάλεις μία τάξη;». Ή «να επιβάλεις την δικαιοσύνη στην κατανομή των υλικών αγαθών;». Όχι αγαπητοί μου, όχι. Λέγει ο Ζιγαβηνός ότι «ἡ δικαιοσύνη εἶναι ἡ καθ΄όλου ἀρετή». Δηλαδή δικαίωσις και δικαιοσύνη στην Αγία Γραφή θα πει, εκτός από την στενή σημασία «δικαιοσύνη» θα πει και αγιότητα. Συνεπώς το θέμα είναι να ζητάτε την αγιότητα του Θεού. Ο Θεός βέβαια είναι το πρότυπον της αγιότητος. Το πρότυπον. Πρέπει να μάθομε δηλαδή ποια είναι αυτή η αγιότητα του Θεού. Ο Κύριος είπε: «Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ Πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος, τέλειος ἐστίν». «Να είσαστε τέλειοι, όπως ο Πατέρας σας, το υπόδειγμα, το πρότυπον. Στον ουρανό είναι τέλειος».
Τι είναι λοιπόν το να ζητώ την αγιότητα του Θεού; Να καταξιώσω το «καθ' ὁμοίωσιν». Έγινα κατ΄εικόνα, θέλω δεν θέλω. Είμαι άνθρωπος, θέλω δεν θέλω. Αλλά το «καθ' ὁμοίωσιν», αν θέλω. Όχι «θέλω δεν θέλω». Αν θέλω. Συνεπώς τι είναι να ζητήσω την αγιότητα του Θεού αφού ο Θεός είναι Άγιος; Να καταξιώσω το «καθ' ὁμοίωσιν». Ο Απόστολος Παύλος είπε: «Διώκετε τόν ἁγιασμόν οὗ χωρίς (:χωρίς τον Οποίον) οὐδείς ὄψεται τόν Κύριον». Η αγιότητα, μην ξεχνάμε, ότι έρχεται από τον Θεόν. Από τον Θεόν στον άνθρωπο. Αν εκείνος φυσικά την ζητήσει την αγιότητα. Και πάλι η αγιότητα γίνεται οδός που οδηγεί τον άνθρωπο προς τον Θεό. Από τον Θεό η αγιότητα και ξαναγυρίζει πάλι πίσω. Και γίνεται δρόμος, για να φθάσει ο άνθρωπος στον Θεό. Δεν έχομε παρά να θυμηθούμε την κλίμακα του Ιακώβ. Στην κορυφή της κλίμακος προβάλλεται ο Θεός. Ο άνθρωπος είναι κάτω. Οφείλει να ανεβεί την κλίμακα. Αλλά ποτέ δεν θα μπορέσει να ανεβεί στον ουρανό, εάν δεν ριφθεί η κλίμακα από τον Ουρανό στη Γη, αν δεν στηθεί η Κλίμακα. Και τότε ανεβαίνει ο άνθρωπος προς τα εκεί. Αν θέλει.
Ο Κύριος ακόμα είπε: «Καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». «Όλα αυτά θα σας προστεθούν». Ποια; Όλα τα άλλα. Βλέπετε; Δεν αρνείται ο Κύριος τα αγαθά. Αλλά θέλει να μας πει ότι πρώτα είναι τα ουράνια και μετά τα επίγεια. Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Οὐκ εἶπε δοθήσεται ἀλλά προστεθήσεται». Δεν είπε «θα σας δοθούν» αλλά «θα σας προστεθούν». Διότι δεν είναι κάτι το ξεχωριστό τα επίγεια αγαθά· αλλά θα ‘ρθουν να προστεθούν σε εκείνα τα οποία ήδη θα έχομε ζητήσει.
Αγαπητοί μου, ο Κύριος με την Ενανθρώπησή Του και με την διδασκαλία Του μας έβγαλε από το σκοτάδι και την σύγχυση των αξιών. Τι αξίζει και ακόμη τι είναι πρώτο και τι είναι δεύτερο απ’ ό,τι αξίζει. Κι έδωσε το μέτρο όλων των πραγμάτων. Μας είπε ότι στην κορυφή βρίσκεται η αναζήτησις της Βασιλείας του Θεού. Ακόμα και η μίμησις της αγιότητος του Θεού. Μας έδωσε λοιπόν δύο κριτήρια. Την Βασιλεία Του και την αγιότητά Του. Μ’ αυτά τα δύο κριτήρια πρέπει να κρίνομε και να ζυγίσουμε και να μετρήσουμε όλα τα πράγματα του κόσμου τούτου. Με αυτά πρέπει να μάθομε να βλέπομε τον κόσμον και την παρούσα ζωή. Αν υποτεθεί ότι ανατρέπουμε τα πράγματα, τότε κινδυνεύομε να χάσουμε την Βασιλεία του Θεού και να αστοχήσουμε βαριά και αμετάκλητα από τον προορισμό μας. Γι΄αυτό ας ξανακούσουμε άλλη μια φορά τα λόγια του Κυρίου: «Ζητεῖτε πρῶτον τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην Αὐτοῦ καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν».
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
ψηφιοποίηση της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
· Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
· http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_444.mp3
