Η ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ «ΟΡΚΟΥ» ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΟΡΚΟΥ
(ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ)
«Η Ορθοδοξία είναι η μόνη ελπίς του κόσμου»
Αγαπητοί,
Αφορμή αγαθή για να γράψουμε τις παρακάτω γραμμές έδωσε μία δημοσίευση, στη τοπική καθημερινή εφημερίδα «ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ» της πόλεως Πτολεμαΐδας, παραμονή Χριστουγέννων του 2019, που φέρει τον τίτλο «ΟΙ ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ» του αειμνήστου Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτη. Το γραπτό κήρυγμα του π. Αυγουστίνου (που ακούστηκε ζωντανά από τα χείλη του εντός του ιερού Ναού Αγ. Νικολάου Φλωρίνης την Κυριακή προ Χριστού Γεννήσεως, 21 Δεκεμβρίου 1986) αναφέρει σχετικά με τον «όρκο» τα εξής: «Άλλοι πάλι το Ευαγγέλιο το βλέπουν μόνο στο δικαστήριο όταν ο πρόεδρος τους λέει «Βάλε το χέρι στο Ευαγγέλιο να ορκιστής» κι αυτοὶ το βάζουν και καίγονται. Γιατὶ προτιμότερο να βάλης το χέρι σου στη φωτιὰ παρὰ να ορκιστής στο Ευαγγέλιο. Το Ευαγγέλιο λέει να μην κάνουμε όρκο καθόλου (βλ. Ματθ. 5,34). Ο όρκος, ακόμα κι ο αληθινός, είνε αμαρτία, μεγάλη αμαρτία. Στη Φλώρινα βρέθηκα όταν μαζεύτηκαν πεντακόσιοι νέοι δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων όλου του νομού. Κάθισα και τους μίλησα με αγάπη· αλλὰ στην ορκωμοσία τους δεν έμεινα. Έφυγα, διότι ο όρκος απαγορεύεται. Είπα μάλιστα στους βουλευτάς του νομού, να συμβάλουν να ψηφιστή απὸ τη Βουλὴ νόμος που θα καταργή τον όρκο· κανείς να μην ορκίζεται. Δυστυχώς τόσοι αντίθεοι νόμοι ψηφίστηκαν, και ένας τέτοιος ευλογημένος νόμος, 100% σύμφωνος με το Ευαγγέλιο, δεν ψηφίστηκε ακόμη.» [1].
Από την 21η Δεκεμβρίου 1986 πέρασαν τριάντα τρία ολόκληρα χρόνια και όπως φαίνεται η ευχή του γέροντα ΕΝ ΜΕΡΕΙ έπιασε!
Όπως γνωρίζετε ο νέος ποινικός κώδικας που ισχύει από την 1η Ιουλίου 2019 έφερε μία ακόμη αλλαγή στον «όρκο» που δίνουν οι μάρτυρες στο ακροατήριο. Το Άρθρο 219, παρ. 1 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (Νόμος 4620/2019) - Όρκος των μαρτύρων στο ακροατήριο έχει ως εξής: «Κάθε μάρτυρας οφείλει, πριν εξετασθεί στο ακροατήριο, να δώσει τον ακόλουθο όρκο: «Δηλώνω, επικαλούμενος την τιμή και τη συνείδησή μου, ότι θα πω όλη την αλήθεια και μόνο την αλήθεια, χωρίς να προσθέσω ούτε να αποκρύψω τίποτε».» [2]
Πριν μπούμε στην ουσία του πράγματος αναφέρουμε λίγα ακόμη διευκρινιστικά στοιχεία εν σχέσει με την αλλαγή στον «όρκο» που δίνουν οι μάρτυρες στο ακροατήριο (που ισχύει από την 1η Ιουλίου). Ιδού:
Α) «Κάθε μάρτυρας οφείλει, πριν εξετασθεί στο ακροατήριο, να ορκιστεί δημόσια. Προς τούτο, και μέχρι πριν λίγες μέρες (ενν. πριν την 1η Ιουλίου) έπρεπε να ερωτηθεί αν προτιμά να δώσει θρησκευτικό, ακουμπώντας το χέρι στο Ευαγγέλιο, ή πολιτικό όρκο… Οι μάρτυρες ορκίζονται (ενν. μετά την 1η Ιουλίου) μόνο με πολιτικό όρκο «στην τιμή και την υπόληψη τους» ότι θα πουν την αλήθεια ενώπιον του δικαστηρίου… Και μπορεί μέχρι τώρα ο μάρτυρας που κατέθετε σε μία δίκη να επέλεγε αν θα ορκιστεί με θρησκευτικό ή πολιτικό όρκο... όμως πλέον αυτή η επιλογή δεν υπάρχει. Οι μάρτυρες ορκίζονται μόνο με πολιτικό όρκο «στην τιμή και την υπόληψη τους» ότι θα πουν την αλήθεια ενώπιον του δικαστηρίου. Ο πολιτικός όρκος δίνεται ως διαβεβαίωση με τον εξής τύπο: «Δηλώνω επικαλούμενος την τιμή και τη συνείδησή μου ότι θα πω όλη την αλήθεια και μόνο την αλήθεια, χωρίς να προσθέσω ούτε να κρύψω τίποτε». Φυσικά οι μάρτυρες που κατέθεσαν αυτές τις μέρες (ενν. μετά την 1η Ιουλίου 2019) σε δίκες δεν το γνώριζαν με αποτέλεσμα στην αρχή των καταθέσεων τους να ετοιμάζονται να ορκιστούν στο Ευαγγέλιο και ο πρόεδρος να ενημερώνει πως μέσα στις δικαστικές αίθουσες, δεν θα δίνεται από εδώ και πέρα θρησκευτικός όρκος.» [2].
Β) «Ο πολιτικός όρκος είναι: «Δηλώνω στην τιμή και στη συνείδησή μου ότι θα πω όλη την αλήθεια και μόνο την αλήθεια χωρίς να προσθέσω ούτε να κρύψω τίποτε». Ο πολιτικός όρκος δίνεται από όσους: α) δεν πιστεύουν σε καμιά θρησκεία, β) πιστεύουν σε θρησκεία που απαγορεύει τον όρκο και γ) δεν θέλουν να φανερώσουν το θρησκευτικό τους φρόνημα ανεξάρτητα από το περιεχόμενό του.» [3]
Γ) «Το τεράστιο ζήτημα του όρκου των Χ.Ο. αναβιώνει και πάλι. Τώρα, καλείται να λύσει τον γόρδιο δεσμό το Συμβούλιο της Επικρατείας. Κι αυτό διότι υποψήφια δικηγόρος ανακινεί το όλο θέμα ζητώντας δικαστικά να νομοθετηθεί, πέραν του θρησκευτικού και πολιτικού όρκου, η δήλωση υπόσχεσης, δηλαδή το «Δηλώνω επικαλούμενη τη συνείδησή μου»… Ο τύπος του χριστιανικού όρκου είναι ο εξής: «Ορκίζομαι ενώπιον του Θεού να πω ευσυνείδητα όλη την αλήθεια και μόνο την αλήθεια χωρίς να προσθέσω ούτε να κρύψω τίποτε». Ο πολιτικός όρκος είναι: «Δηλώνω στην τιμή και στη συνείδησή μου ότι θα πω όλη την αλήθεια και μόνο την αλήθεια χωρίς να προσθέσω ούτε να κρύψω τίποτε».
(Η υποψήφια δικηγόρος) πτυχιούχος της Νομικής Σχολής, χριστιανή ορθόδοξη στο θρήσκευμα, κλήθηκε να δώσει τον προβλεπόμενο όρκο, προκειμένου να μπορεί να ασκεί το δικηγορικό επάγγελμα. Ωστόσο, επικαλούμενη τόσο λόγους θρησκευτικής συνείδησης - και συγκεκριμένα αναβιώνοντας το παγωμένο θρησκευτικό ζήτημα ότι η επιβολή του όρκου σε Χ.Ο. έρχεται σε αντίθεση με το Ευαγγέλιο - όσο και τη νομοθεσία (διεθνή, ευρωπαϊκή και ελληνική), ζήτησε να δώσει απλή υποσχετική δήλωση αντί του θρησκευτικού ή πολιτικού όρκου. Παράλληλα, ζήτησε να αντικατασταθεί το «ορκίζομαι ενώπιον του θεού» με το «δηλώνω επικαλούμενη τη συνείδησή μου»... Η υποψήφια δικηγόρος στη συνέχεια προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Στην αίτηση ακύρωσής της επισημαίνει ότι ως Χ.Ο. και ακολουθώντας την εντολή του Ιησού Χριστού «Εγώ δε λέγω υμίν μην ομόσαι όλως» (εγώ, όμως, σας λέω, να μην ορκιστείτε καθόλου), επιθυμεί - επικαλούμενη τη συνείδησή της - να δώσει απλή υποσχετική δήλωση. Η θρησκευτική της συνείδηση προσθέτει, δεν της επιτρέπει να δεχθεί ούτε τον πολιτικό όρκο, καθώς αυτός δίδεται από άθεους ή άθρησκους.» [3]
Δ) «Εγώ δε λέγω υμίν μην ομόσαι όλως» (Λόγια Κυρίου)
Ε) «Κάθε μάρτυρας οφείλει, πριν εξετασθεί στο ακροατήριο, να δώσει τον ακόλουθο όρκο…» (Λόγια της Πολιτείας)
Αδελφοί, για να μπούμε στην ουσία του πράγματος – και παρακαλούμε να δώσουμε όλοι μας την πρέπουσα προσοχή - ας εξετάσουμε λίγα λόγια που προηγούνται του εν λόγω πολιτικού όρκου και τα οποία υπάρχουν σε κάθε «ΕΚΘΕΣΗ ΕΝΟΡΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑ». Ακριβώς μετά από τα στοιχεία ταυτότητας του εμφανιζομένου ενώπιον του Ανθυπαστυνόμου, υπάρχουν τα εξής λόγια: «Έπειτα ο εξεταζόμενος αφού έδωσε τον ακόλουθο όρκο: «Δηλώνω, επικαλούμενος την τιμή και τη συνείδησή μου, ότι θα πω όλη την αλήθεια και μόνο την αλήθεια, χωρίς να προσθέσω ούτε να αποκρύψω τίποτε», σύμφωνα με τα άρθρα 219 και 220 Κ.Π.Δ. εξετάζεται ως ακολούθως: ΕΡΩΤΗΣΗ: …. ΑΠΑΝΤΗΣΗ:….»
Επαναλαμβάνουμε από την παραπάνω πρόταση τη φράση κλειδί: «Έπειτα ο εξεταζόμενος αφού έδωσε τον ακόλουθο όρκο…», για να σημειώσουμε α) πως ο όρκος που ακολουθεί είναι «όρκος πολιτικός», και β) ότι είναι «όρκος»! δηλαδή ό,τι ακριβώς απαγορεύει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, δηλαδή ««Εγώ δε λέγω υμίν μην ομόσαι όλως» (εγώ, όμως, σας λέω, να μην ορκιστείτε καθόλου)» [3], δηλαδή ό,τι προηγουμένως είπε ο π. Αυγουστίνος: «Το Ευαγγέλιο λέει να μην κάνουμε όρκο καθόλου (βλ. Ματθ. 5,34). Ο όρκος, ακόμα κι ο αληθινός, είνε αμαρτία, μεγάλη αμαρτία.» [1].
Κλείνοντας την αναφορά μας αυτή (η οποία ως σκοπό έχει να ενημερώσει το σώμα των ορθοδόξων Χριστιανών) εκφράζουμε ταπεινά την εξής διατυπωμένη γνώμη μας, η οποία γνώμη έχει σχέση με συγκεκριμένη «ΕΚΘΕΣΗ ΕΝΟΡΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑ». Ιδού: ''(…) κλείνω την παρούσα έκθεση «παρατηρώντας» το εξής: στην εν λόγω δήλωση που καλούμαι να υπογράψω προαναγράφεται η εξής φράση «έδωσε τον ακόλουθο όρκο». Εν σχέσει με τη λέξη «όρκο», δηλώνω την διαφωνία μου που είναι η εξής: ο όρκος έχει αναφορά σε πίστη και συγκεκριμένο προσωπικό Θεό (ενν. για καθ’ έναν ορθόδοξο Χριστιανό)… και δεν έχει καμία σχέση με τη φράση «δηλώνω, επικαλούμενος…» διότι με τις λέξεις «δηλώνω» και «επικαλούμενος» φανερώνεται «Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΟΥ»''! ΔΗΛΑΔΗ, ΟΡΚΙΖΟΜΑΙ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ; Αλλά, και πώς είναι δυνατόν να ΔΗΛΩΝΩ: «ότι θα πω όλη την αλήθεια και μόνο την αλήθεια» όταν ένας βασικός κανόνας της πίστεως ημών των Ορθοδόξων λέγει πως «Πρέπει να εκκινώμεν εκ της αρχής, ότι δεν τα γνωρίζομεν όλα. «Εκ μέρους γινώσκομεν» (μακαριστός π. Θεόκλητος Διονυσιάτης) [4].
Αδελφοί, όσοι Πιστοί, επειδή «Ο όρκος, ακόμα κι ο αληθινός, είνε αμαρτία, μεγάλη αμαρτία», ας φροντίσουμε να εξομολογηθούμε...
ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΤΕΧΘΗ!
Δημήτριος Β. Εμμανουήλ
Πτολεμαΐδα 26 Δεκεμβρίου 2019, Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου
[4] ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ: «Η Ορθοδοξία είναι η μόνη ελπίς του κόσμου»», ΜΟΝΑΧΟΥ ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΑΤΟΥ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ», ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2017, Σελ. 19.
