''Θα το συνοψίσουμε και θα το επαναλάβουμε: μόνον η συνειδητή ένταξή μας στη μάνδρα της Εκκλησίας μας παρέχει ασφάλεια από τους λύκους-αιρετικούς,
οι οποίοι μάλιστα πολλές φορές εμφανίζονται με ένδυμα προβάτου''.
[....]Ας ξεκινήσουμε όμως από το πως βλέπει ο Απόστολος την
υγιαίνουσα διδασκαλία. Τι είναι, δηλαδή, αυτό που σήμερα ονομάζουμε Ορθοδοξία,
τι είναι η σωστή πίστη, για να την αντιδιαστείλουμε κατόπιν προς την αίρεση.
Υιοί Θεού, λέγει ο Απόστολος, είναιόσοι κινούνται και καθοδηγούνται από το Άγιο
Πνεύμα (Ρωμ. 8, 14), οι πνευματέμφοροι, δηλαδή οι Άγιοι. Αυτοί είναι οι
πραγματικοί Χριστιανοί.
[...]Η αντιμετώπιση των αιρέσεων
Ας δούμε τώρα τι λέγει ο Απόστολος Παύλος για την
αντιμετώπιση των αιρέσεων. Όπως ξέρουμε, η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Η
γνώση και βίωση της πίστεως· η συνειδητή ένταξη στην Εκκλησία ως σώμα Χριστού
και η στερέωση στην πίστη· αυτή είναι η καλύτερη πρόληψη.
Για να μη φάει ο λύκος τα πρόβατα, θα πρέπει ο τσομπάνης (ο
ποιμήν) να είναι καλός και τα σκυλιά να κάνουν σωστά τη δουλειά τους αλλά και
τα ίδια τα πρόβατα να γνωρίζουν να προφυλάσσονται.
[...] Ας έρθουμε τώρα και στους ποιμένες των λογικών προβάτων. Τι
θα πρέπει να κάνουν αυτοί,
ώστε με τη χάρη του Θεού να διαφυλάξουν τα πρόβατα
από τους λύκους-αιρετικούς.
Κατ’ αρχήν ο καλός ποιμήν θα πρέπει να είναι πρόθυμος να
θυσιασθεί για το ποίμνιο, κατά το πρότυπο του καλού ποιμένος Χριστού. Μηδείς το
εαυτού ζητείτω, αλλά το του ετέρου έκαστος21, παραγγέλλει ο θείος Παύλος. Ο
καλός ποιμήν γνωρίζει ότι εχθρός είναι ο διάβολος και η πλάνη. Τον διάβολο
λοιπόν και την πλάνη αποστρέφεται. Τους πλανωμένους, τα θύματα των αιρέσεων, τα
αντιμετωπίζει όπως ο γιατρός τους ασθενείς. Προσπαθεί να τους βοηθήσει, εάν
φυσικά το θέλουν και το δέχονται.
Ο καλός ποιμήν αφήνει τα 99 πρόβατα της μάνδρας για να
αναζητήσει το ένα χαμένο και πανηγυρίζει όταν το βρεί22. Ο καλός ποιμήν
απευθύνεται σε όλους κηρύσσοντας το Ευαγγέλιον (=χαρμόσυνο άγγελμα) της
σωτηρίας23, ορθοτομεί τον λόγον της αληθείας24, ερμηνεύει σωστά το Ευαγγέλιο.
Απευθύνεται κυρίως στην ελευθερία των προσώπων και προσπαθεί να κεντρίσει το
φιλότιμό τους25.
Ο καλός ποιμήν μιλάει τη γλώσσα που καταλαβαίνουν οι
άνθρωποι στους οποίους απευθύνεται. Χρησιμοποιεί τα μέσα που έχει στη διάθεσή
του (σήμερα ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο-Internet) -υπό την προϋπόθεση
φυσικά ότι αυτά είναι συμβατά με το φρόνημα και το ήθος της Εκκλησίας-
προκειμένου να επιτύχει τον σκοπό του, να μεταδώσει δηλαδή το Ευαγγέλιο.
Να τι γράφει ο Απόστολός μας στους Κορινθίους 9,19 :
19 Ἐλεύθερος γὰρ ὢν ἐκ πάντων πᾶσιν ἐμαυτὸν ἐδούλωσα, ἵνα τοὺς
πλείονας κερδήσω· 20 καὶ ἐγενόμην τοῖς Ἰουδαίοις ὡς Ἰουδαῖος, ἵνα Ἰουδαίους
κερδήσω· τοῖς ὕπο νόμον ὡς ὑπὸ νόμον, μὴ ὢν αὐτὸς ὑπὸ νόμον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον
κερδήσω· 21 τοῖς ἀνόμοις ὡς ἄνομος, μὴ ὢν ἄνομος θεοῦ ἀλλ’ ἔννομος Χριστοῦ, ἵνα
κερδάνω τοὺς ἀνόμους· 22 ἐγενόμην τοῖς ἀσθενέσιν ἀσθενής, ἵνα τοὺς ἀσθενεῖς
κερδήσω· τοῖς πᾶσιν γέγονα πάντα, ἵνα πάντως τινὰς σώσω.26
Ο καλός ποιμήν χρησιμοποιεί διαφόρους τρόπους ποιμαντικής
δράσεως, όπως ο καλός γιατρός διάφορα φάρμακα, ανάλογα με το είδος και τη
σοβαρότητα της αρρώστιας. Να τι υποδεικνύει στον μαθητή του Τιμόθεο: Κήρυξον
τον λόγον, επίστηθι ευκαίρως ακαίρως, έλεγξον, επιτίμησον, παρακάλεσον
(=παρηγόρησον), εν πάση μακροθυμία και διδαχή27. Άλλοτε χρειάζεται πολλή αγάπη
μήπως τη περισσοτέρα λύπη καταποθή ο τοιούτος28 και άλλοτε αυστηρότητα29 πάλι
για το καλό του ασθενούντος πνευματικά ή πλανωμένου.
Μερικές φορές χρειάζεται και ο έλεγχος δημοσία και όχι μόνον
κατ’ ιδίαν. …τους αμαρτάνοντας ενώπιον πάντων έλεγχε, ίνα και οι λοιποί φόβον έχωσι30 γράφει ο Απόστολος προς τον μαθητή του Τιμόθεο. Είναι περιπτώσεις που
επιβάλλεται άμεση ενέργεια και αποστομωτική απάντηση, διότι οι ανυπότακτοι,
ματαιολόγοι και φρεναπάται (=που εξαπατούν τα μυαλά των άλλων)31, κάνουν μεγάλη
ζημιά. Στο να έχουν καλό αποτέλεσμα οι λόγοι και οι ενέργειες του ποιμένος
βοηθεί το να είναι αυτός ακατηγόρητος32, το να μη βαρύνεται, δηλαδή, με λόγους
και πράξεις για τις οποίες μπορεί να κατηγορηθεί, ούτε, ακόμη περισσότερο, με
σκάνδαλα.
Μερικές φορές η θεραπεία είναι δύσκολη, επειδή άργησε ο
ασθενής να πάει στον γιατρό33. Άλλες φορές πάλι επιβάλλεται η αποκοπή του
μέλους που νοσεί ανιάτωςκαι κινδυνεύει να μολύνει, σαν τη γάγγραινα, και τα
υγιή μέλη34. Πάντως ο καλός ποιμήν ποτέ δεν απελπίζεται, αφού το ξυπνητήρι της
συνειδήσεως μπορεί να λειτουργήσει μέχρι και την τελευταία στιγμή, που ο
άνθρωπος έχει τα μάτια του ανοιχτά σ’ αυτόν τον κόσμο.
Ας δούμε και ερμηνεία του γνωστού γραφικού χωρίου αιρετικόν
άνθρωπον μετά μίαν και δευτέραν νουθεσίαν παραιτού, ειδώς ότι εξέστραπται ο
τοιούτος και αμαρτάνει ων αυτοκατάκριτος35. Εδώ ο Απόστολος εννοεί τον αιρετικό
που επιμένει να δημιουργεί σκάνδαλα και διαιρέσεις στην Εκκλησία. Αυτόν
πράγματι, αφού τον συμβουλεύσει ο ποιμήν μια-δυο φορές και δεν διορθώνεται,
είναι καλύτερα να παύσει να ασχολείται μαζί του και να τον αποκόψει.
Εδώ φθάσαμε στο τέλος του σύντομου ταξιδιού με οδηγό τον
μέγα Απόστολο των εθνών Παύλο. Ακούσαμε τι λέγει για τις αιρέσεις και τον τρόπο
της αντιμετωπίσεώς των. Θα το συνοψίσουμε και θα το επαναλάβουμε: μόνον η
συνειδητή ένταξή μας στη μάνδρα της Εκκλησίας μας παρέχει ασφάλεια από τους
λύκους-αιρετικούς, οι οποίοι μάλιστα πολλές φορές εμφανίζονται με ένδυμα
προβάτου.
Ας ευχηθούμε ο καλός Θεός, ο θέλων πάντας ανθρώπους σωθήναι,
και εις επίγνωσιν αληθείας έλθείν36, να φωτίζει με τις ευχές των πρωτοκορυφαίων
Αποστόλων Πέτρου και Παύλου και πάντων των αγίων εμάς μεν να φυλάξουμε τον
θησαυρό της πίστεως αγωνιζόμενοι και αγιαζόμενοι, τους δε μακράν της ποίμνης
αιρετικούς και πλανωμένους να φωτίζει, ώστε να επιστρέψουν εν μετανοία στην
αγκαλιά του στοργικού πατέρα, που τους περιμένει υπομονετικά. ________________
21. Α’ Κορ. 10, 24).
22. Ματθ. 18, 12-13.
23. Κορ. 1, 28.
24. Β’ Τιμ. 2, 15.
25. Β’ Κορ. 8, 8.
26. Α’ Κορ. 9, 19-22.
27. Β’ Τιμ. 4, 2.
28. Β’ Κορ. 2, 6.
29. Α’ Κορ. 4, 18-21.
30. Α’ Τιμ. 5, 20.
31. Τίτ. 1, 10.
32. Τίτ. 2, 8.
33. Πρβλ. Εβρ. σ. 6.
34. Β’ Θεσσ. 3, 6.
35. Τίτ. 3, 10-11.
36. Πρβλ. Α’ Τιμ. 2,4 (Περιοδικό “ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ”, τεύχος 56)
