ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΡΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΛΛΑΓΩΝ ΠΡΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ Δ’ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΡΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΛΛΑΓΩΝ ΠΡΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΑΡΧΙΜ. ΠΑΪΣΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΦΙΛΩΤΑ

Δ’ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΜΑΣ ΣΥΝΑΡΜΟΖΕΙ ΔΙΑ ΤΗΣ ΕΞ ΑΚΟΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

1. ΔΙΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΤΑ ΑΓΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΕΝΤΑΣΣΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΟΣΟΥΣ ΑΠΟΔΕΧΘΗΚΑΝ ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΡΩΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
   Στην εισαγωγική πίστη οδηγεί η αγαθή προαίρεση. Στην εξ ακοής Πίστη οδηγεί το κήρυγμα και ο λόγος του Θεού. Στην ενυπόστατη Πίστη οδηγεί η πνευματική γνώση. Η Πίστη που οδηγεί στην Θεογνωσία σαφώς είναι η εξ ακοής Πίστις, αφού η πνευματική γνώση προηγείται της τελείας Πίστεως και δεν έπεται αυτής τηςΠίστεως. Η εξ ακοής Πίστη μας οδηγεί στην Εκκλησία και με τα άγια Μυστήρια της μας εγκεντρίζει στο Σώμα του Xριστού. Χωρίς την αυτή την Πίστη ως κανόνα Αληθείας και περιεχόμενο δογματικής διδασκαλίας δεν θα γνωρίζαμε για τον Χριστό και δεν θα συνδεόμασταν μαζί Του δια των αγίων Μυστηρίων. Επομένως, η Πίστιςαυτή είναι η αιτία να γίνουμε μέλη Χριστού. Γιατί; Διότι, δια της Πίστεως σωζόμαστε: “εἰδότες ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡμεῖς εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δικαιωθῶμεν ἐκ πίστεως Χριστοῦ καὶ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου, διότι οὐ δικαιωθήσεται ἐξ ἔργων νόμου πᾶσα σάρξ” (Γαλ. 2,16). Εφόσον, λοιπόν, στην εν Χριστώ ζωή όλα ξεκινούν από την Πίστη όχι μόνο ο κάθε Χριστιανός, κληρικός και λαϊκός, αλλά και η Εκκλησία θεσμικά ως διοίκηση θα πρέπει να αγρυπνά επισκοπώντας να μην απολεσθεί η δυνατότητα της Θεώσεως.

2. Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΜΑΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ
   Γράφει ο Μέγας Βασίλειος: “Ὁ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, τῇ περὶ τὸ ἴδιον πλάσμα εὐσπλαγχνίᾳ, ἐλθὼν ἐπὶ γῆς ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός, καὶ διὰ παρθένου ἁγίας σαρκωθείς, καὶ πάντα τὰ θαύματα ἐκεῖνα ἃ διὰ τῶν εὐαγγελίων μεμαθήκαμεν ἐργασάμενος ὡς Θεός, καὶ διὰ πάσης τῆς ἀγαθότητος αὐτοῦ τὸ τῶν ἀνθρώπων εὐεργετήσας γένος, καὶ πᾶν ὁτιοῦν τῶν ἀνηκέστων διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν παθὼν παρὰ τῶν εὐεργετηθέντων, τέλος ἐσταυρώθη, καὶ σταυρωθεὶς ἀπέθανε, καὶ ἀποθανὼν ἠγέρθη τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ. Καὶ μετὰ τὸ ἐγερθῆναι αὐτόν, καὶ πᾶσαν τὴν ὑπὲρ ἡμῶν φιλάνθρωπον πληρῶσαι οἰκονομίαν, ὅτε ἤμελλεν ἀναλαμβάνεσθαι ὅθεν κατέβη, παρέδωκε τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ μαθηταῖς τὴν πίστιν·ἀπελθόντες, φησί, μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος. Ἡμεῖς τοίνυν κατὰ τὴν παράδοσιν τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ κατὰ τὴν πίστιν τῶν ἐν Νικαίᾳ συναχθέντων ἁγίων πατέρων τριακοσίων δεκὰ καὶ ὀκτώ, ὡς παρελάβομεν οὕτως καὶ βαπτίζομεν, εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος· ὡς δὲ βαπτίζομεν, οὕτω καὶ πιστεύομεν, εἰς πατέρα καὶ υἱὸν καὶ ἅγιον πνεῦμα· ὡς δὲ πιστεύομεν, οὕτως καὶ δοξάζομεν, πατέρα καὶ υἱὸν καὶ ἅγιον πνεῦμα. Ταύτην τὴν πίστιν τηρήσωμεν παρακαλῶ, μέχρι τῆς ἐπιφανείας αὐτοῦτοῦ παραδεδωκότος ἡμῖν κυρίου καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ”.
3. ΚΡΑΤΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΧΑΡΙΝ ΠΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙ Η ΤΡΙΑΣ
   Επειδή, λοιπόν, όχι μόνο όλη η πορεία του πιστού στην εν Χριστώ ζωή, από την κάθαρση έως και την Θέωση, γίνεται δια της Χάριτος αλλά και διότι, όλο το έργο της Θείας Οικονομίας δια του οποίου σωζόμαστε και θεωνόμαστε, δια αυτής της κοινής ενέργειας της αδιαιρέτου Τριάδος που καλείται Χάρις έγινε, γι' αυτό κρατούμε αυτή την ομολογία της Πίστεως για να μην απωλέσουμε την Χάριν δια της οποίας ενεργείται κάθε τι που αφορά την σωτηρία μας. Λέγει ο Μέγας Βασίλειος σχετικά με το πρώτο:“Λογιζέσθω δὲ καὶ τὴν ἀποστολικὴν ἐξήγησιν περὶ Τριάδος, ἐν ᾗ μίαν ἐνέργειαν ὁρῶμεν Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ ἁγίου Πνεύματος· ὡς οὐκ ὄντος κτιστοῦ καὶ ποιητοῦ τὴν φύσιν οὔτε τοῦ Υἱοῦ οὔτε τοῦ Πνεύματος”. Ενώ για το δεύτερο επισημαίνει: “Καὶ γὰρ εἰ μὴ θεότητα λέγει κατοικεῖν ἐν ἡμῖν διὰ τοῦ Πνεύματος κατοικοῦντος, λέγοντος τοῦ Ἰωάννου, «Ἐν τούτῳ γινώσκομεν, ὅτι ἐν ἡμῖν ἐστιν, ἐκ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔδωκεν ἡμῖν,» πᾶσαν ἀπολεῖ τὴν ἐλπίδα. Εἰ γὰρ μὴ Θεὸς ἐν ἡμῖν, οὔτε ζωῆς οὔτε ἀγαθῶν αἰωνίων τευξόμεθα. Λέγει δὲ καὶ πάλιν ὁ Παῦλος·«Οὐκ οἴδατε, ὅτι ναὸς τοῦ Θεοῦ ἐστε, καὶ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ οἰκεῖ ἐν ὑμῖν;» και σε άλλο σημείο πάλι ο Βασίλειος λέγει: “Οὐ γὰρ παρὰ τοῦ Πνεύματός τινα λαμβάνομεν ὥσπερ παρὰ τοῦ Υἱοῦ τὸ Πνεῦμα, ἀλλ' αὐτὸ προσιὸν ἡμῖν καὶ ἁγιάζον ὑποδεχόμεθα· θεότητος κοινωνίαν, καὶ υἱότητος μετουσίαν, καὶ τῆς αἰωνίου κληρονομίας ἀῤῥαβῶνα, καὶ τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ἀπαρχήν”.

4. Ο ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΣ ΣΥΝΔΕΕΙ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΔΙΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ
   Επειδή όμως η Εκκλησία δεν είναι μόνο Σώμα Χριστού αλλά αποτελεί συνάμα και την κοινότητα δράσεως του Αγίου Πνεύματος, εν τη Οικονομία, καθ' όσον η Εκκλησία είναι το κατ' εξοχήν πεδίον ενεργείας αυτού, διαμένοντας ο Παράκλητος εντός αυτής δεν την οδηγεί μόνο “εἰς πάσαν τὴν ἀλήθειαν” αλλά όπως η ψυχή συνέχει το σώμα, έτσι και το Πνεύμα συνέχει και διακρατεί την Εκκλησία. Όπως είπε ίδιος ο Κύριος: “ὅταν δὲ ἔλθῃ ἐκεῖνος, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας,ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πάσαν τὴν ἀλήθειαν· οὐ γὰρ λαλήσει ἀφ’ ἑαυτοῦ, ἀλλ’ ὅσα ἂν ἀκούσει λαλήσει, καὶ τὰ ἐρχόμενα ἀναγγελεῖ ὑμῖν”(Iω, 16,13). Γράφει ο Μέγας Βασίλειος:“Πάντα ὁμοῦ συμπληροῖ τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἐν τῇ ἑνότητι τοῦ Πνεύματος, ἀλλήλοις δε ἀναγκαίαν τήν ἐκ τῶν χαρισμάτων ἀντιδίδωσιν ὠφέλειαν. Ὁ μέν γάρ Θεός ἔθετο τά μέλη ἐν τῷ σώματι, ἕν ἑκάστον αὐτῶν καθώς ἠθέλησεν. Τά μέντοι μέλη τό αὐτό μεριμνῶσιν ὑπέρ ἀλλήλων, κατά τήν πνευματικήν κοινωνίαν τῆς συμπαθείας αὐτῆς ὑπαρχούσης. Διόπερ εἶτε πάσχει ἕν μέλος, συμπάσχει πάντα τά μέλη· εἴτε δοξάζεται ἕν μέλος, συγχαίρει πάντα τά μέλη . Καί ὡς μέλη δέ ἐν ὅλῳ, οἱ καθ' ἕνα ἐσμέν ἐν τῷ Πνεύματι· ὅτι οἱ πάντες ἐν ἑνί σώματι εἰς ἕν Πνεῦμα ἐβαπτίσθημεν». Tο Πνεύμα της Αληθείας, λοιπόν, συνιστά τον “κρίκο”, ο οποίος συνδέει τους ανθρώπους με την Εκκλησία ως μέλη της και μεταξύ τους εν χρόνω και τόπω δια της Πίστεως.
5. Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΥΛΟΣ ΚΑΙ ΕΔΡΕΩΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
   Γράφει ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλεοστος: “Γιὰ ὅλο τὸ χρονικὸ διάστημα ποὺ μεσολαβεῖ ἀπὸ τὴν πρώτη παρουσία του στὸν κόσμο μέχρι τὴν δευτέρα του παρουσία, ὁ Χριστὸς ἔδωσε στοὺς ἁγίους Ἀποστόλους καὶ στοὺς διαδόχους τους τὸν παρακάτω νόμο: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη…διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν» (Μθ.28,19). Τοῦτο σημαίνει νὰ διδάσκετε ὄχι ὅ,τι κάποιος ἄλλος θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ σκεφθῆ, ἀλλὰ ὅ,τι ἐγὼ παρήγγειλα, καὶ τοῦτο μέχρι τὸ τέλος τοῦ κόσμου. Καὶ συμπληρώνει: «Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμὶ πάσας τὰς ἡμέρας, ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Ἀμὴν» (Μθ.28,20). Οἱ Ἀπόστολοι ἔλαβαν αὐτὸν τὸν νόμο καὶ θυσίασαν τὴν ζωή τους γιὰ νὰ τὸν τηρήσουν. Καὶ σὲ αὐτοὺς ποὺ ἤθελαν νὰ τοὺς ὑποχρεώσουν νὰ μὴ κηρύττουν ὅσα κηρύττουν ἐπ’ ἀπειλῇ τιμωρίας καὶ θανάτου, τοὺς ἀπαντοῦσαν: «Εἰ δίκαιον ἐστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὑμῶν ἀκούειν μᾶλλον ἤ τοῦ Θεοῦ, κρίνατε. Οὐ δυνάμεθα γὰρ ἡμεῖς ἃ εἴδομεν καὶ ἠκούσαμεν μὴ λαλεῖν» (Πρ.4,19-20). Ὁ σαφὴς αὐτὸς νόμος παραδόθηκε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους στοὺς διαδόχους τους, ἔγινε ἀποδεκτὸς ἀπὸ τοὺς δευτέρους καὶ ἔχει ἰσχὺ διαχρονικὴ στὴν Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ. Ἐξ αἰτίας τοῦ νόμου τούτου ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ στύλος καὶ ἡ βάσις τῆς ἀληθείας”.

6. Η ΕΝΤΟΛΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΔΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ
   Ἀκολούθως ἀκοῦστε τί ἀναφέρεται στὸν Προφήτη Ἰεζεκιὴλ ποὺ ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρες βρισκόταν σὲ ἔκστασι προσευχῆς καὶ μετὰ ἀπὸ ἑπτὰ ἡμέρες ἄκουσε τὸ λόγο τοῦ Κυρίου: «Υἱὲ ἀνθρώπου, σκοπὸν δέδωκά σε τῷ οἴκω Ἰσραήλ, καὶ ἀκούσῃ ἐκ στόματός μου λόγον» (Ἰεζ.3,17), καὶ διακήρυξε στὸ λαό. Νὰ ὁ νόμος γιὰ σένα! Ἂν δῆς ἕναν ἄνομο ποὺ διαπράττει ἀνομία καὶ δὲν τοῦ πῆς: ἄφησε τὴν ἀνομία σου καὶ ἄλλαξε δρόμο, «ὁ ἄνομος ἐκεῖνος ἐν τῇ ἀδικίᾳ αὐτοῦ ἀποθανεῖται, καὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐκ τῆς χειρός σου ἐκζητήσω» (Ἰεζ.3,18). Ἀντιθέτως, ἂν διακηρύξης στὸν ἄνομο ὅτι θὰ πρέπει νὰ ξεφύγη ἀπὸ τὴν ἄνομη ὁδό του καὶ αὐτὸς δὲν ξεφύγη, τότε ἐκεῖνος ὁ ἄνομος θὰ πεθάνη στὴν ἀνομία του, ἐνῶ ἐσὺ θὰ σώσης τὴν ψυχή σου. Παρόμοια ἂν δῆς ἕνα δίκαιο ποὺ ἀρχίζει νὰ κλονίζεται στὴν ἀρετή του καὶ δὲν τὸν στηρίξης καὶ δὲν φροντίσης νὰ τὸν φέρης στὸν ἴσιο δρόμο μὲ τὰ λόγια σου, τότε ἐκεῖνος ὁ δίκαιος ἐπειδὴ ἁμάρτησε, θὰ πεθάνη στὶς ἁμαρτίες του, ἀλλὰ τὴν ψυχή του θὰ ζητήσω ἀπὸ τὰ χέρια σου ποὺ δὲν τὸν στήριξες. Ἂν ὅμως προειδοποιήσης τὸν δίκαιο ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἁμαρτάνη καὶ αὐτὸς παύση νὰ ἁμαρτάνη, τότε ὁ δίκαιος θὰ ζήση κι’ ἐσὺ θὰ σώσης τὴν ψυχή σου (Βλ. Ἰζ.3,19-21).
7. ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΕΝΤΕΛΛΕΤΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΔΥΝΑΟΤΗΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
   Πῶς θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ εἶναι τόσο θρασύς, ποὺ νὰ διαστρέψη τὰ πάντα στὸ νόμο τοῦ Χριστοῦ, ὅταν αὐτὸ συνεπάγεται καταστροφὴ καὶ στοὺς δύο, ποιμένες καὶ ποίμνιο; Ἂν ἡ σωστικὴ δύναμις τῆς διδασκαλίας ἑξαρτιόταν ἀπὸ τὴν γνώμη μας πάνω σ’ αὐτὴν καὶ τὴν συναίνεσί μας σ’ αὐτήν, τότε θὰ εἶχε νόημα τὸ νὰ συλλάβη κάποιος ἄνθρωπος στὸ νοῦ του νὰ ἀνοικοδομήση τὸν Χριστιανισμὸ σύμφωνα μὲ τὶς ἀνθρώπινες ἀδυναμίες ἤ τὶς ἀξιώσεις τῆς ἐποχῆς καὶ νὰ τὸν προσαρμόση κατὰ τοὺς πόθους τῆς ἁμαρτωλῆς του καρδιᾶς. Μὰ ἡ σωστικὴ δύναμις τοῦ χριστιανικοῦ νόμου δὲν ἐξαρτᾶται καθόλου ἀπό μᾶς, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς καθιέρωσε ἐπακριβῶς τὴν ἀκριβῆ ὁδὸ τῆς σωτηρίας.Ἔξω ἀπὸ αὐτὴν δὲν ὑπάρχει ἄλλη ὁδός, οὔτε θὰ μποροῦσε νὰ ὑπάρξη. Συνεπῶς καθένας ποὺ διδάσκει μὲ ὁποιονδήποτε διαφορετικὸ τρόπο, σημαίνει πὼς παρεκκλίνει ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ ὁδὸ καὶ καταστρέφει τὸν ἑαυτό του καί σᾶς. Τί λογικὴ ὑπάρχει σ’ αὐτό;

8. ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΨΕΥΔΟΠΡΟΦΗΤΩΝ
   Προσέξατε πόσο αὐστηρὴ κρίσις ἐλέχθη, ὅταν κάτι παρόμοιο συνέβη στὸ ἔθνος τοῦ Ἰσραὴλ κατὰ τὰ δύσκολα χρόνια τῆς αἰχμαλωσίας του. Μερικοὶ Προφῆτες ἀπὸ οἶκτο γιὰ τοὺς βασανισμένους καὶ τοὺς ἀρρώστους μιλοῦσαν στὸ λαὸ ὄχι ὅπως ὁ Κύριος παρήγγειλε, ἀλλὰ ὅπως ἡ καρδιὰ τους τοὺς ὑπαγόρευε. Γι’ αὐτοὺς ὁ Κύριος ἔδωσε τὶς ἑξῆς διαταγὲς στὸν Ἰεζεκιήλ: «Καὶ σύ, υἱὲ ἀνθρώπου, στήριξον τὸ πρόσωπόν σου ἐπὶ τὰς θυγατέρας τοῦ λαοῦ σου τὰς προφητευούσας ἀπὸ καρδίας αὐτῶν καὶ προφήτευσον ἐπ᾿ αὐτὰς καὶ ἐρεῖς· τάδε λέγει Κύριος· οὐαὶ ταῖς συῤῥαπτούσαις προσκεφάλαια ὑπὸ πάντα ἀγκῶνα χειρὸς καὶ ποιούσαις ἐπιβόλαια ἐπὶ πᾶσαν κεφαλὴν πάσης ἡλικίας τοῦ διαστρέφειν ψυχάς· αἱ ψυχαὶ διεστράφησαν τοῦ λαοῦ μου, καὶ ψυχὰς περιεποιοῦντο». (Ιζ.13.17-18). Τοῦτο σημαίνει: Ἀλλοίμονο σὲ κείνους ποὺ διατάζουν κάθε εἶδος ἰδιαιτέρας μεταχειρήσεως καὶ προτείνουν τέτοια μαλθακὴ ἀγωγὴ, ὥστε κανεὶς νὰ μὴν αἰσθάνεται τὴν παραμικρὴ δυσαρέσκεια, οὔτε ἀπὸ τοὺς ἐπάνω οὔτε ἀπὸ τοὺς κάτω, ἀδιαφορώντας ἐὰν τοῦτο εἶναι γιὰ τὴν σωτηρία ἤ τὴν καταστροφή, εὐάρεστο ἤ ἀποκρουστικὸ στὸ Θεό. Ἀλλοίμονο σ’ αὐτούς, διότι «τάδε λέγει Κύριος…τὰ προσκεφάλαια ὑμῶν καὶ ἐπιβόλαια», δηλαδὴ τὴν μελιστάλακτη καὶ παρήγορη διδασκαλία σας, «ἐφ’ ἃ ὑμεῖς ἐκεῖ συστρέφετε ψυχάς», θὰ διαρρήξω ἀπὸ τὰ χέρια σας, θὰ ἐλευθερώσω τὶς διεστραμμένες ψυχὲς ἀπὸ αὐτὴ τὴν διδασκαλία σας καὶ θὰ σᾶς ἐξολοθρεύσω, διαφθορεὶς (Βλ. Ἰζ.13,20-21).

9. ΜΗΠΩΣ ΟΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΤΗΝ ΟΔΟ ΤΩΝ ΨΕΥΔΟΠΡΟΦΗΤΩΝ
   Αὐτὸ εἶναι τὸ ὄφελος τῆς ἰδιαιτέρας μεταχειρίσεως καὶ τῆς ἐπιεικείας, τὸ εἶδος ποὺ θέλετε νὰ ἀκοῦτε ἀπὸ τοὺς ἱεροκήρυκες! Ὅταν βάλετε ὅλα τοῦτα βαθειὰ στὴν καρδιά σας, δὲν εἶναι σωστὸ νὰ θέλετε νὰ κάνουμε ὁποιεσδήποτε παραχωρήσεις στὸ χριστιανικὸ δόγμα, ἔχοντας τὴν λανθασμένη ἐπιθυμία νὰ σᾶς εὐχαριστήσουμε. Ἀντίθετα μάλιστα ὀφείλετε νὰ ἀπαιτῆτε ἐπίμονα νὰ παραμένουμε στὸ δόγμα, ὅσο τὸ δυνατὸν αὐστηρὰ καὶ ἀκλόνητα. Ἔχετε ἀκούσει ποτὲ γιὰ τὰ συγχωροχάρτια τοῦ Πάπα τῆς Ρώμης; Νὰ τί εἶναι αὐτά: Ἰδιαίτερη μεταχείρισις καὶ ἐπιείκεια, τὰ ὁποῖα δίνει ἀψηφώντας τὸ νόμο τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ποιὸ εἶναι τὸ ἀποτέλεσμα; Ἀπὸ αὐτὰ ὅλη ἡ Δύσις εἶναι διεφθαρμένη στὴν πίστι καὶ στὸν τρόπο ζωῆς, καὶ τώρα χάνεται στὴν ἀπιστία καὶ στὸν ἀχαλίνωτο βίο μὲ τὰ συγχωροχάρτια της. Ὁ Πάπας ἄλλαξε πολλὰ δόγματα, χάλασε ὅλα τὰ Μυστήρια, ἀκύρωσε τοὺς κανόνες ποὺ ἀφοροῦσαν τὴν ρύθμισι τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν διόρθωσι τῶν ἠθῶν.Ὅλα πλέον ἄρχισαν νὰ πηγαίνουν ἀντίθετα στὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, καὶ ἔγιναν χειρότερα καὶ πιὸ χειρότερα.

10. Η ΤΕΛΕΙΑ ΔΙΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ
    Κατόπιν ἐμφανίστηκε ὁ Λούθηρος, ἕνας ἔξυπνος ἄνθρωπος ἀλλὰ ἰσχυρογνώμων. Αὐτὸς λοιπὸν εἶπε: «Ὁ Πάπας ἄλλαξε τὰ πάντα ὅπως ἤθελε, γιατί νὰ μὴν κάνω κι’ ἐγὼ τὸ ἴδιο;» Ἄρχισε λοιπὸν νὰ τροποποιῆ καὶ νὰ ξανατροποποιῆ τὰ πάντα μὲ τὸν τρόπο του, καὶ ἵδρυσε κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο τὴν νέα λουθηρανικὴ πίστι, ἡ ὁποία ἐλάχιστα μοιάζει μὲ ὅσα ὁ Κύριος παρήγγειλε καὶ οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι μᾶς παρέδωσαν. Μετὰ τὸ Λούθηρο παρουσιάστηκαν φιλόσοφοι. Κι’ αὐτοὶ μὲ τὴν σειρὰ τους εἶπαν: «Ὁ Λούθηρος καθιέρωσε γιὰ τὸν ἑαυτὸ του μία νέα πίστι, δῆθεν βασισμένη στὸ Εὐαγγέλιο, στὴν πραγματικότητα ὅμως στηριγμένη στὸ δικό του τρόπο σκέψεως. Γιατί λοιπὸν κι’ ἐμεῖς νὰ μὴ συνθέσουμε δόγματα βασισμένα μόνο στὸ δικό μας τρόπο σκέψεως, ἀγνοώντας τελείως τὸ Εὐαγγέλιο;» Ἄρχισαν κι’ αὐτοὶ πλέον νὰ σκέπτωνται ὀρθολογιστικά, καὶ νὰ εἰκάζουν περὶ τοῦ Θεοῦ, περὶ τοῦ κόσμου, περὶ τοῦ ἀνθρώπου, καθένας μὲ τὸν τρόπο του, καὶ ἀνακάτεψαν τόσα πολλὰ δόγματα, ὥστε μόνο νὰ τὰ ἀπαριθμήση κανείς, ζαλίζεται ὁ νοῦς του. Τώρα οἱ δυτικοὶ ἔχουν τὶς ἑξῆς ἀντιλήψεις: Πίστευε ὅ,τι νομίζεις καλύτερο ζῆσε ὅπως σου ἀρέσει, ἱκανοποίησε ὁ,τιδήποτε θέλγει τὴν ψυχή σου. Ὡς ἐκ τούτου δὲν ἀναγνωρίζουν κανένα νόμο ἤ περιορισμὸ καὶ δὲν ὑποτάσσονται στὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἡ ὁδὸς τους εἶναι εὐρεία, ὅλα τὰ ἐμπόδια ἐκτοπίστηκαν. Μὰ ἡ εὐρεία ὁδὸς ὁδηγεῖ στὴν ἀπώλεια, καθὼς λέγει ὁ Κύριος. Ἐκεῖ ὠδήγησε ἡ χαλαρότης στὴν διδασκαλία!