Κήρυγμα Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας για την Κυριακή μετά τα Φώτα (12 Ιανουαρίου 2025)
Κήρυγμα Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας για την Κυριακή μετά τα Φώτα (12 Ιανουαρίου 2025). Ευαγγέλιο: Ματθαίος 4:12-17.
Σήμερα, στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής μετά τα Φώτα, ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μάς ανακοινώνει επιγραμματικά πρώτον, την παράδοση και φυλάκιση του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και δεύτερον, την μετοίκηση του Κυρίου από την Ναζαρέτ στην Καπερναούμ, από όπου θα ξεκινήσει το έργο του ευαγγελισμού των ανθρώπων. Όλο αυτό το ξεκίνημα φέρνει στη σκέψη του ευαγγελιστού την προφητεία του Προφήτη Ησαΐα, που έβλεπε το ξεκίνημα αυτό του Μεσσία σαν τον ήλιο, που με την ανατολή του φέρνει το φως μέσα σε έναν σκοτεινό κόσμο, ‘’ο λαός που βρισκόταν στο σκοτάδι είδε μεγάλο φως’’.
Το πρώτο θέμα με το οποίο άρχισε να κηρύττει ο Χριστός, είναι το κήρυγμα της μετανοίας, ‘’Μετανοεῖτε· ἤγγικεν γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.’’
Μια τραγική πραγματικότητα για όλους τους ανθρώπους είναι το γεγονός της αμαρτίας. Κάθε άνθρωπος το ζει μόνιμα, βλέπει να τον επισκέπτεται, να κατρακυλά και να πέφτει. Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από τον πειρασμό και την αμαρτία. Η αμαρτία είναι μια σκληρή πραγματικότητα, η πιο σκληρή πραγματικότητα στην ζωή όλων. Έρχεται σαν πειρασμός, σαν θέαμα, σαν λογισμός, σαν μια εξωτερική προσβολή, γίνεται ενήδονη φαντασία και επιθυμία και καταλήγει στην πράξη της αμαρτίας. Είναι, όπως λέγει ο Αδελφόθεος Ιάκωβος, μια άνομη κυοφορία που γεννάει τον θάνατο . Η ποικιλόμορφη αμαρτία ξεπηδά και γεννιέται απειλητικά μέσα από δύο παράγοντες, πρώτον από τον πειρασμό του αρχεκάκου δαίμονος, που ως λιοντάρι ωρυόμενο ζητά ποιόν να καταπιεί, και δεύτερον από την δική μας επιθυμία, που μας δελεάζει και μας εξέλκει. Ο Απ. Παύλος περιγράφει με πολύ τραγικότητα την πτώση και τον παρασυρμό. Εκεί που πάω να κάνω το καλό, λέγει, βλέπω έναν άλλο εαυτό μου να με παρασύρει και να κάνω τελικά το κακό, και ποιος άραγε μπορεί να με γλιτώσει από τον θάνατο αυτό. ‘’Ταλαίπωρος άνθρωπος εγώ! Ποιος μπορεί να με λυτρώσει από την ύπαρξη αυτή, που έχει υποταχθεί στο θάνατο;’’ Ο ίδιος Απόστολος πολύ ξεκάθαρα λέγει ότι αυτό που τελικά ο άνθρωπος κερδίζει από την αμαρτία είναι ο θάνατος, ’’τα οψώνια της αμαρτίας θάνατος’’ . Η αμαρτία είναι ο θάνατος της αγάπης μεταξύ των ανθρώπων, καταστρέφει το ανθρώπινο σώμα, διότι ‘’τα πλείονα των αρρωστημάτων εξ ιδίων αμαρτημάτων εισίν’’ και απορρυθμίζει την ψυχική υγεία με τα ποικίλα ψυχολογικά προβλήματα.
Η αμαρτία κουβαλά πάνω της την ηδονή και παρασύρει τον άνθρωπο με το θέλγητρο της, αλλά όταν τελεστεί έρχεται αμέσως η μεγάλη οδύνη. Αυτή η εναλλαγή από την ηδονή στην οδύνη είναι το εσωτερικό μαρτύριο η πνευματική σχιζοφρένεια. Είναι ο ψυχικός θάνατος που ζει ο άνθρωπος όταν αμαρτάνει. Οι ενοχές στέκονται μέσα του σαν δήμιος που τον μαστιγώνουν ανελέητα, γίνονται ο σφοδρός κατήγορος και οδηγούν τον αμαρτωλό στην απελπισία μέχρι και την κατάθλιψη. Πολλές φορές για να ξεφύγει από τις ενοχές του καταφεύγει στην αυτοτιμωρία του όπως ο Ιούδας που προτίμησε να αυτοκτονήσει παρά να ζητήσει συγχώρηση από τον Κύριο βασιζόμενος στην αγάπη Του. Άλλοτε ο άνθρωπος προσπαθεί να ξεφύγει από τις ενοχές του με τον μηχανισμό ‘’της απώθησης της ηθικής συνειδήσεως’’ δικαιολογώντας τον εαυτό του ότι όλοι οι άνθρωποι το ίδιο κάνουν και λέγοντας αναίσχυντά ότι είμαι ελεύθερος να κάνω ότι θέλω.
Όμως όπως κι αν προσπαθήσει να ξεφύγει από την συνείδησή του, όμως έρχεται κάποια στιγμή και οι ενοχές του τον κατακλύζουν αφόρητα σαν ένας βόθρος που ξεχειλίζει από κορεσμό και βρωμίζει όλο τον τόπο. Πώς μπορεί να ξεφύγει κανείς από αυτόν τον θάνατο των ενοχών; Ο λυτρωτικός μονόδρομος είναι η μετάνοια στην γλυκύτατη αγκάλη της αγάπης του Θεού. Αλλά ποιος είναι ο πρακτικός τρόπος της μετανοίας;
Ο Δαυίδ έπεσε σε μεγάλες αμαρτίες, σε μοιχεία και σε φόνο, και μέσα από την μετάνοια του έγινε υπόδειγμα μετανοίας για όλους. Τότε στην μεγάλη του θλίψη, όταν προσπαθούσε να εξαλείψει την αμαρτία του, έγραψε την προσευχή του που είναι ο 50ός Ψαλμός. Μέσα στην προσευχή του αυτή προβληματίζεται και αναρωτιέται ποια θυσία μπορεί να εξαλείψει την αμαρτία του. Πρέπει να θυσιάσει τήν καρδιά του, αφού αυτή είναι η αιτία απ’ όπου ξεκίνησε καί διενεργήθηκε η αμαρτία. Ὁ Δαυίδ πρόσφερε τήν καρδιά του ὡς θυσία με τη συντριβή της και το κομμάτιασμά της και την ταπείνωσή της, καρδία ‘’τεταπεινωμένη και συντετριμμένη’’. Η θυσία αυτή της καρδιάς είναι τρία πράγματα:
- τα δάκρυα της μετανοίας,
- ἡ εξομολόγηση των αμαρτιών καί
- ἡ ταπεινή συγχώρηση των εχθρών.
Ὁ Δαβίδ μετά από την διπλή του αμαρτία καταφεύγει κατά πρώτον στην συντριβή των δακρύων, στα δάκρυα του αμαρτωλού εαυτού του, πού είναι ἡ καλύτερη θυσία στον Θεό, ‘’λουτρόνκαθάρσιον.’’
Όμως θυσία στόν Θεό είναι και ἡ ομολογία των αμαρτιών ενώπιον τού Θεού και τού μεσίτη Του. Ὁ Δαβίδ αποδέχτηκε ευθυνοκεντρικάτό λάθος του και τα ομολόγησε, ενώπιον του πνευματικού του Προφήτη Νάθαν και του παρουσίασε το μέγεθος της αμαρτίας του.
Ὁ Δαυίδ ως θυσία της καρδιάς του πρόσφερε και την υπομονή και την συγχώρηση των εχθρών του. Συγχωράει τον αχάριστο Σεμεεί και δεν πολεμά τον επαναστάτη γιό του Αββεσαλώμ. Και λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι ‘’τοῦτο γάρ ἐξομολόγησις’’ είναι. Αυτή η θυσία της συγχώρησης είναι η ολοκλήρωση της αληθινής μετάνοιας. Μπροστά στην κακία των άλλων προσφέρουμε θυσία της καρδιάς μας την αγάπη μας και την συγχώρηση.
Πόσο απλή και άγια θυσία είναι αυτή η ομολογία ενώπιον του πνευματικού. Όταν ομολογείς τις αμαρτίες σου ενώπιον του, νιώθεις σαν να μπήγεις στην καρδιά σου μαχαίρι και να ρέει αίμα πάνω από την ντροπή και τον εγωισμό σου. Και όταν ο πνευματικός ακόμη πιο πολύ σου αποκαλύπτει τα κρύφια της καρδιάς σου και σε τοποθετεί ευθυνοκεντρικά μπροστά στα λάθη σου για να σου ολοκληρώσει την μετάνοια, τότε είσαι σαν σφαχτό στο θυσιαστήριο του Θεού. Και παρόλο που νιώθεις να κατακομματιάζεσαι και να ταπεινώνεσαι τόσο εξευτελιστικά μπροστά στον εαυτό σου, όμως νιώθεις να ζεις μια λυτρωτική ηρεμία και συγχώρηση. Είναι η ώρα που πραγματικά συγκροτείσαι και αναγεννιέσαι παρ’ όλη την διάλυση που περνάς. Όντως πρέπει να δώσεις αίμα για να πατήσεις τον εγωισμό και την ντροπή και την απελπισία και χωρίς καμία δικαιολογία να πεις, ’’Κύριε εγώ αμάρτησα κανείς άλλος, δέξου με μετανοούντα.’’ Αυτό το τσαλαπάτημα του εαυτού σου καθώς ομολογείς χωρίς να δικαιολογείσαι και να φορτώνεις σε άλλους τις ευθύνες και με ειλικρίνεια να παραθέτεις τον εαυτό σου γυμνό ενώπιον του Θεού, όντως είναι ‘’θυσία τω Θεώ’’. Ο πνευματικός πατέρας δεν είναι δικαστής εκείνη την ώρα, η Εκκλησία δεν είναι δικαστήριο, αλλά είναι τόπος άγιος αγάπης και καταφύγιο ειρήνης. Το εξομολογητήριο είναι όντως το θυσιαστήριο του Θεού για κάθε ψυχή μετανοούσα. Κι αυτός που πάει στο εξομολογητήριο προσφέρει τον εαυτό του στον Θεό.
Και γονάτιζα ενώπιον Θεού και έλεγα τον 50ο Ψαλμό του Δαυίδ.
‘’καρδίαν καθαρά κτίσον εν εμοι ο Θεός
και πνεύμα ευθέςεγκαίνισον εν τοις εγκάτοις μου’’
Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως
