Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης, Ο διωγμός των ευσεβών
«Οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται» (Β΄ Τιμ. 3,12)
ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, ἀρχίζει τὸ Τριῴδιο. Τί εἶνε Τριῴδιο; Ἂν ρωτήσουμε τοὺς κοσμικοὺς ἀνθρώπους, θὰ μᾶς ποῦν· Τριῴδιο ἴσον χοροί, διασκεδάσεις, γλέντια, μάσκες, καρναβάλια. Αὐτὸ ὅμως εἶνε πλάνη. Αὐτὸ δὲν εἶνε Τριῴδιο· εἶνε ἀντιτριῴδιο, ἀντίθετο μὲ τὸ Τριῴδιο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ μας. Τριῴδιο εἶνε μία ἱερὰ περίοδος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, περίοδος ἐντατικωτέρας ἀσκήσεως. Ὅπως ὁ στρατὸς ἔχει περίοδο ἀσκήσεων, γιὰ νὰ εἶνε οἱ στρατιῶτες πανέτοιμοι διὰ πᾶν ἐνδεχόμενον, ἔτσι καὶ τὸ Τριῴδιο εἶνε περίοδος ἱερῶν ἀσκήσεων τῶν Χριστιανῶν. Τὸ Τριῴδιο εἶνε δέκα ἑβδομάδες· πρώτη ἡμέρα εἶνε σήμερα, καὶ τελευταία ἡμέρα εἶνε τὸ Μέγα Σάββατο, ὅταν ὁ ἱερεὺς γεμᾶτος ἐνθουσιασμὸ σκορπάει μέσ᾽ στὸ ναὸ δεξιὰ – ἀριστερά, πάνω – κάτω, φύλλα δάφνης καὶ ψάλλει «Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν» (Ψαλμ. 81,8).
Τὸ Τριῴδιο, γιὰ νὰ ἐκφρασθῶ ἁπλούστερα, εἶνε μία σκάλα, ποὺ μᾶς ὑψώνει ἀπὸ τὴ γῆ στὸν οὐρανό. Μοιάζει μὲ τὴ σκάλα ποὺ εἶδε ὁ Ἰακώβ, ποὺ τὸ κάτω ἄκρο της πατοῦσε στὴ γῆ καὶ τὸ ἄλλο ἔφτανε στὸν οὐρανό. Μιὰ σκάλα λοιπὸν βλέπουμε μπροστά μας, καὶ σήμερα εἶνε τὸ πρῶτο σκαλοπάτι. Ἐμπρός, πλησιάστε καὶ πατῆστε τὸ πρῶτο σκαλοπάτι.
Στὸ πρῶτο σκαλοπάτι στέκεται ὁ τελώνης, ποὺ λέει· «Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. 18,13). Καὶ κοντὰ στὸν τελώνη τοῦ εὐαγγελίου στέκεται ὁ ἀπόστολος.
Θὰ μοῦ ἐπιτρέψεται νὰ μὴ ἀσχοληθῶ μὲ τὸν πρῶτον, τὸν ἀναστεναγμὸν τοῦ Τελώνου, ἀλλὰ νὰ εἴπω ὀλίγας λέξεις ἐπάνω στὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα ποὺ λέει, ὅτι ἡ ζωὴ εἶνε ἀγώνας, καὶ μᾶς προειδοποιεῖ· «Οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται» (Β΄ Τιμ. 3,12).
* * *
Ἂς προσέξουμε, ἀγαπητοί μου. «Οἱ θέλοντες», λέει. Τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι ὁ χριστιανισμὸς εἶνε ἐλευθερία, δὲν βιάζει κανένα. Εἶσαι ἐλεύθερος νὰ ἐκλέξῃς ἢ τὸν ἀνήφορο – ἀνήφορος καὶ Γολγοθᾶς εἶνε ἡ ὁδὸς τοῦ καθήκοντος, ἢ τὸν κατήφορο τῆς κακίας καὶ τῆς διαφθορᾶς· ἐλεύθερος νὰ ἐκλέξῃς ἢ τὴν στενὴ καὶ τεθλιμμένη ἢ τὴν πλατειὰ καὶ εὐρύχωρη ὁδό (Ματθ. 7,13-14)· ἐλεύθερος ν’ ἀκολουθήσῃς ἢ τὸ φῶς ἢ τὸ σκότος, ἢ τὸν Χριστὸ ἢ τὸν διάβολο.
Ἐλεύθερος εἶσαι· ἀλλ’ ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ θὰ ἐκλέξῃς τὴν ὁδὸ τοῦ καθήκοντος, τῆς ἀρετῆς, τοῦ Χριστοῦ μας, τότε πλέον πρέπει νὰ εἶσαι προετοιμασμένος· διότι στὸ δρόμο αὐτὸν θὰ συναντήσῃς πολλὰ ἐμπόδια. Ποιά εἶνε τὰ ἐμπόδια; Ἐμπόδια πρῶτα ἀπὸ τὸν ἑαυτό σου. Ναί, ἀπὸ τὸν ἑαυτό σου. Διότι ἐχθρὸς χειρότερος ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας δὲν ὑπάρχει. Θὰ συναντήσῃς δηλαδὴ ἐμπόδια ἀπὸ κακίες καὶ πάθη, ἀπὸ τὸν «παλαιὸν ἄνθρωπον» ποὺ λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (῾Ρωμ. 6,6· Ἐφ. 4,22· Κολ. 3,9). Θὰ συναντήσῃς ἀκόμη ἐμπόδια ἀπὸ τὸν διάβολο, ποὺ μέρα – νύχτα δὲν παύει νὰ μᾶς πειράζῃ μὲ λογισμοὺς καὶ ἐπιθυμίες. Θὰ συναντήσῃς τέλος ἐμπόδια κι ἀπὸ τὸν κόσμο, ἀπὸ τὰ ὄργανα τοῦ διαβόλου, κακοὺς καὶ ἀπίστους καὶ διεφθαρμένους ἀνθρώπους, ποὺ μὲ μυρίους τρόπους ζητοῦν νὰ ἐμποδίσουν τὴν πορεία σου.
«Οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται». Ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἀποδεικνύεται ἀληθινὸς διὰ μέσου ὅλων τῶν αἰώνων. Θέλετε παραδείγματα; Ἀνοῖξτε λοιπὸν τὴν ἁγία Γραφὴ νὰ δῆτε.
Ἐδιώχθη ὁ Ἄβελ, ὁ ἁγνὸς καὶ δίκαιος ἐκεῖνος ἄνθρωπος, ἀπὸ τὸν Κάϊν τὸν δολοφόνο ἀδελφό του. Ἐδιώχθη ὁ Ἰακὼβ ἀπὸ τὸν Ἠσαῦ καὶ ἀναγκάστηκε νὰ ἐκπατρισθῇ μακριὰ ἀπὸ τὴ γῆ τῶν πατέρων του. Ἐδιώχθη ὁ πάγκαλος Ἰωσὴφ ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς του, ποὺ τὸν φθόνησαν καὶ τὸν πούλησαν στοὺς Αἰγυπτίους καὶ φυλακίστηκε συκοφαντημένος. Ἐδιώχθη ὁ Δαυῒδ ἀπὸ τὸν ἀχάριστο Σαοὺλ καὶ ἀπὸ τὸ παιδί του τὸν Ἀβεσσαλώμ. Ἐδιώχθησαν οἱ προφῆται, ὁ Ἰερεμίας καὶ ὁ Ἠσαΐας· τὸν μὲν Ἰερεμία τὸν ἔῤῥιξαν σὲ βόθρο, ὁ δὲ Ἠσαΐας πριονίστηκε μὲ πριόνι.Ἐδιώχθησαν οἱ Τρεῖς Παῖδες, ἐπειδὴ δὲν προσκύνησαν τὸ εἴδωλο, καὶ τοὺς ἔῤῥιξαν μέσα στὸ καμίνι. Ἐδιώχθη ὁ προφήτης Δανιήλ, ποὺ τὸν ἔῤῥιξαν στὸ λάκκο τῶν λεόντων. Ἐδιώχθη ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἀπὸ τὴν αἰσχρὰ Ἡρῳδιάδα, καὶ τὸν ἀποκεφάλισαν.
Ἀλλὰ περισσότερο ἀπ᾽ ὅλους ἐδιώχθη ἕνας· κανείς ἄλλος δὲν ἐδιώχθη τόσο ὅσο ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Διότι οἱ ἄλλοι κατὰ τὸ μᾶλλον ἢ ἧττον ὑπῆρξαν ἁμαρτωλοί, ἀλλὰ ἐκεῖνος ἦταν ὁ ἀναμάρτητος, ὁ ἅγιος τῶν ἁγίων. Ἐδιώχθη· νήπιο ἀκόμη ἦταν, καὶ ὁ Ἡρῴδης τρόχισε τὰ μαχαίρια του γιὰ νὰ τὸ σφάξῃ. Ἐδιώχθη ἀπὸ γραμματεῖς καὶ φαρισαίους, τοὺς διαστρεβλωτὰς τῶν ἀληθειῶν τοῦ Θεοῦ, ἐδιώχθη ἀπὸ τὸν Ἄννα καὶ τὸν Καϊάφα, ἐδιώχθη ἀπὸ τὸν Πιλᾶτο, ἐδιώχθη ἀπὸ ἕναν ἀχάριστο λαὸ ποὺ φώναζε «Σταύρωσον σταύρωσον αὐτόν» (Λουκ. 23,21).
Τὸ παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ μιμήθηκαν ἔπειτα οἱ ἀπόστολοι. Ὅλοι εἶχαν μαρτυρικὸ τέλος. Κ’ ἐκεῖνος ποὺ ἐδιώχθη περισσότερο ἀπ’ ὅλους εἶνε ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅπως λέει σήμερα. Τὸν ἔῤῥιξαν στὶς φυλακὲς τῆς ῾Ρώμης καὶ ἀπὸ ᾽κεῖ ἔστειλε τὸ μήνυμα αὐτό, «Οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν… διωχθήσονται».
Ἐδιώχθησαν καὶ οἱ διάδοχοι τῶν ἀποστόλων. Ἐδιώχθη ὁ Μέγας Βασίλειος ἀπὸ μία μαφία, ποὺ ἐσχεδίαζε τὴν ἐκθρόνισί του· ἐδιώχθη ὁ Γρηγόριος, τὸν ὁποῖο πετροβόλησαν οἱ ὀπαδοὶ τοῦ Ἀρείου· ἐδιώχθη πρὸ παντὸς ὁ Χρυσόστομος, ποὺ πέθανε στὴν ἐξορία λέγοντας «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν».
* * *
Ὅλοι οἱ πιστοὶ διώκονται. Καὶ διὰ μέσου τῶν αἰώνων φθάνουμε στὴν ἐποχή μας. Καὶ σήμερα διώκονται οἱ Χριστιανοί. Θέλετε παράδειγμα; Κάνετε τὸν κόπο ―ἂν τολμᾶτε―, νὰ περάσετε τὰ σύνορα καὶ νὰ μπῆτε στὴν Ἀλβανία, ἐκεῖ ὅπου ὑπάρχουν ἑλληνικὲς πόλεις (τὸ Ἀργυρόκαστρο, ἡ Κορυτσά, ἡ Χειμάρρα…), εὐλογημένα μέρη, τὰ ὁποῖα ἁγιάσαμε μὲ ποταμοὺς αἱμάτων οἱ Ἕλληνες. Ἐκεῖ; μέχρι πρό τινος δὲν χτυποῦσε καμπάνα, δὲν λειτουργοῦσε παπᾶς, δὲν ἐβαπτίζοντο παιδιά, δὲν ἐνταφιάζοντο ἐκκλησιαστικῶς νεκροί, οὔτε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ σοῦ ἐπέτρεπαν νὰ κάνῃς. Οἱ Χριστιανοὶ Ἕλληνες ἀντιμετώπιζαν ἐξορίες καὶ στρατόπεδα τοῦ Ἐμβὲρ Χότζα, γιὰ νὰ προστίθενται νέοι μάρτυρες στὸ μαρτυρολόγιο τῆς πίστεως καὶ τῆς πατρίδος. Καὶ σήμερα μὴ νομίζετε ὅτι ὁ διωγμὸς ἔπαυσε. Συνεχίζεται. Ὄχι ἴσως τόσο σκληρά, ἀλλὰ πάντως μὲ ποικίλους τρόπους ἡ εὐσέβεια ἐξακολουθεῖ νὰ καταδιώκεται.
Καὶ στὰ λεγόμενα ὅμως φιλελεύθερα καὶ δημοκρατικὰ πολιτεύματα ἡ πίστι τοῦ Χριστοῦ διώκεται. Δὲν πᾶτε στὴ βουλὴ τῶν Ἑλλήνων; Ἐὰν εἴμεθα Χριστιανοί, τί περιμένετε νὰ δῆτε; Οἱ κομμουνισταὶ εἶχαν τὴν εἰκόνα τοῦ Μάρξ, αὐτὸς εἶνε ἀρχηγός τους. Ἐμεῖς; Οὔτε ἡ εἰκόνα τοῦ Ἐσταυρωμένου ὑπάρχει στὴν αἴθουσα τῆς βουλῆς τῶν Ἑλλήνων! Κι ὅταν κάποιος βουλευτὴς τόλμησε νὰ ὑποδείξῃ ὅτι πρέπει νὰ ὑπάρχῃ ἡ εἰκόνα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὸν εἰρωνεύθηκαν· «ὁ παπᾶς, ὁ παπᾶς!…». Διώκεται λοιπὸν ἡ πίστις μας ἐμμέσως καὶ ἀμέσως. Διώκεται ἀπὸ ῥαδιοφωνικοὺς καὶ τηλεοπτικοὺς σταθμοὺς ποὺ μιλοῦν ἐναντίον τοῦ Γρηγορίου τοῦ Ε΄ ποὺ ἀπηγχονίσθη στὴν πύλη τοῦ πατριαρχείου, διώκεται ἀπὸ φύλλα ἐφημερίδων, διώκεται ἀπὸ παντοῦ.
Καὶ μέσα στὴν κοινωνία καὶ μέσα στὸ σπίτι ἀκόμα· ἡ εὐσεβὴς γυναίκα πιέζεται ἀπὸ τὸν ἄπιστο ἄντρα, τὰ παιδιὰ ἐμποδίζονται νὰ πλησιάζουν τὰ κατηχητικὰ σχολεῖα, τὴν ἐξομολόγησι, τὴ θεία κοινωνία. Διώκεται ὁ Ἐσταυρωμένος. Διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἡ προφητεία ἐπιβεβαιώνεται· «Οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται».
* * *
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἀγαπητοί μου, τί εἶπε; «διωχθήσονται»· ὅτι ἡ πίστις θὰ διωχθῇ. Δὲν εἶπε ὅμως καὶ ὅτι θὰ συντριβῇ. Διωχθήσονται ναί, συντριβήσονται ὄχι! Μιὰ ἰδέα, ὅσο τὴν πολεμᾷς, τόσο ῥιζώνει. Εἶνε σὰν τὸ καρφί, ποὺ ὅσο τὸ χτυπᾷς τόσο βαθύτερα ἐμπήγνυται στὴ σάρκα τοῦ ξύλου. Καὶ ἡ ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ, ὅσο διώκεται, τόσο κατακτᾷ τὶς ψυχές. Καμμία δύναμις, τὸ πιστεύω ἀκραδάντως, δὲ θὰ τὴ νικήσῃ. Ὅσοι διωγμοὶ κι ἂν γίνουν, ὅσοι ποταμοὶ αἱμάτων κι ἂν χυθοῦν, ὅσοι Νέρωνες καὶ Διοκλητιανοὶ καὶ Ἰουλιανοὶ Παραβάται κι ἂν παρουσιαστοῦν καὶ ὅποια μέσα κι ἂν μεταχειριστοῦν, ἡ πίστι μας ἔχει βαθειὰ ῥίζα· αὐτὸ ποὺ θὰ κάνουν εἶνε νὰ ἐπισπεύσουν τὸν θρίαμβό της.
Οἱ πιστοὶ «διωχθήσονται», ἀλλ’ οὐ συντριβήσονται. Ἄλλοι θὰ συντριβοῦν. Θὰ συντριβοῦν οἱ διῶκται. Παρ᾽ ὅλο τὸ αἷμα ποὺ χύνουν, παρ᾽ ὅλη τὴ βία ποὺ ἀσκοῦν, παρ᾽ ὅλα τὰ στρατόπεδα καὶ τὰ μέσα ἐξοντώσεως ποὺ διαθέτουν, τὸ τέλος τους θά ’νε οἰκτρό. Ἡ θρησκεία τοῦ Χριστοῦ μας θὰ μείνῃ – ἰδιαιτέρως δὲ στὴν πατρίδα μας τὴν Ἑλλάδα, ἡ ὁποία μὲ κάθε τρόπο καὶ σὲ ὅλες τὶς σελίδες τῆς ἱστορίας της αἰνεῖ καὶ δοξάζει Χριστὸν εἰς τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ ῾Αγ. Γεωργίου πόλεως Φλωρίνης τὴν 12-2-1984 μὲ ἄλλο τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 17-2-2008.