Με τί αντιμήνσιο λειτουργούν όσοι διέκοψαν τη μνημόνευση του Μητροπολίτη τους;
Του Βασιλείου Π. Κερμενιώτη
Το ιερό αντιμήνσιο είναι το καθαγιασμένο εκείνο ύφασμα που τοποθετείται επάνω στην Αγία Τράπεζα. Είναι εικονογραφημένο και αναπαριστά τον Επιτάφιο Θρήνο, δηλαδή τη σκηνή λίγο πριν τον ενταφιασμό του Χριστού. Φέρει επάνω του την υπογραφή και τη σφραγίδα του επισκόπου της κάθε μητρόπολης και χρησιμοποιείται σε κάθε Θεία Λειτουργία. Εύλογα, λοιπόν, κάποιοι ιερείς αναρωτιούνται: «Πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν σήμερα κληρικοί πού διέκοψαν τη μνημόνευση του Μητροπολίτη τους; Με ποιο αντιμήνσιο λειτουργούν;»
Σε έκτακτες ανάγκες, το ιερό αντιμήνσιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντικαθιστώντας την Αγία Τράπεζα, «είτε όταν υπάρχει παντελής έλλειψη του σταθερού θυσιαστηρίου ―για παράδειγμα σε υπαίθρια Θεία Λειτουργία―, είτε όταν εκείνο δεν έχει ακόμα καθαγιασθεί».1Σύμφωνα με τον Καθηγητή Πανεπιστημίου Ευάγγελο Θεοδώρου, η εμφάνιση των αντιμηνσίων ανάγεται στην περίοδο της Εικονομαχίας.2 Οι Ορθόδοξοι, για να αποφύγουν να συλλειτουργήσουν με τους αιρετικούς Εικονομάχους, που ενίοτε καταλάμβαναν τους Ναούς, τελούσαν τη Θεία Ευχαριστία κατ’ ιδίαν, στα σπίτια τους, χρησιμοποιώντας αντιμήνσια αντί της Αγίας Τραπέζης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΡΩΤΟ: Τους πρώτους επτά αιώνες, λοιπόν, η Εκκλησία μπορούσε να τελεί Θείες Λειτουργίες και χωρίς αντιμήνσια, σφραγίδες και υπογραφές των επιχωρίων επισκόπων!
Να σημειώσουμε, επίσης, ότι κάθε φορά που αλλάζει ο επίσκοπος αλλάζουν και τα αντιμήνσια, αναγράφοντας πλέον τα στοιχεία του νέου Ποιμενάρχη. Ο κ. Γεώργιος Ζαραβέλας, Master Θεολογίας στον τομέα της Λειτουργικής, γράφει: «Η πρακτική ανάκλησης των αντιμηνσίων του προκατόχου από τον εν ενεργεία ποιμενάρχη βασίζεται στη διασφάλιση της ενότητας με το θυσιαστήριο του αρχιερέα και την αποφυγή τέλεσης της Θείας Ευχαριστίας από σχισματικούς. Εάν το αντιμήνσιο παύει να έχει ισχύ καθόλα κανονικού θυσιαστηρίου με την αποχώρηση του επιχώριου αρχιερέα, άρα και όλα τα μόνιμα θυσιαστήρια [δηλ. οι Άγιες Τράπεζες]των ναών της επαρχίας είναι εξίσου άκυρα και χρήζουν επανακαθαγιασμού, πράγμα που δεν ισχύει. Η χρήση αντιμηνσίου του επιχώριου αρχιερέα είναι καλό να τηρείται, χωρίς, όμως, να ανάγεται σε δόγμα. […]
Η υπογραφή αυτή [του Μητροπολίτη πάνω στο αντιμήνσιο] δεν εκφράζει την εξάρτηση του αντιμηνσίου από τον επιχώριο αρχιερέα, ούτε η χρήση του παύει με την αποχώρηση του επισκόπου που το υπογράφει από την ενεργό διακονία».3
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: Συνεπώς, ένας ιερέας δικαιούται να λειτουργήσει χρησιμοποιώντας αντιμήνσιο και ενός προγενέστερου αρχιερέα. Τα αντιμήνσια δεν έχουν ημερομηνία λήξεως. Βέβαια, εφ’ όσον υπάρχει ενότητα Πίστεως με τον εν ενεργεία Μητροπολίτη, καλό είναι να χρησιμοποιείται το δικό του αντιμήνσιο, χωρίς όμως αυτό να θεωρείται δόγμα Πίστεως.
Και ο προαναφερθείς Λειτουργιολόγος συνεχίζει: «Το αντιμήνσιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανεξάρτητα από το ποιος ποιμαίνει την επισκοπή, αρκεί εκείνος που το καθαγίασε να μην έχει εκπέσει σε αιρετική πλάνη ή αποσχηματιστεί».4 Εδώ, όμως, εγείρεται ένα σοβαρότατο ζήτημα: Ως γνωστόν, Ορθόδοξα Πατριαρχεία, πλήθος μητροπολιτών, ηγουμένων, Γερόντων και Καθηγητών Πανεπιστημίου, με εμπεριστατωμένα κείμενά τους απέδειξαν ότι η λεγόμενη «Αγία και Μεγάλη Σύνοδος» της Κρήτης ήταν αντορθόδοξη. Συνεπώς, όσοι μητροπολίτες αποδέχονται τις αιρετικές της αποφάσεις κηρύττουν, κι αυτοί, αίρεση.5
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΡΙΤΟ: Αν λοιπόν υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τη χρήση των αντιμηνσίων, αυτό μάλλον το έχουν οι ιερείς που μνημονεύουν τους αιρετίζοντες επισκόπους τους και όχι εκείνοι που διέκοψαν τη μνημόνευσή τους, ακολουθώντας την αγιοπατερική Παράδοση της Εκκλησίας και επαινούμενοι από τους Ιερούς Κανόνες!6Είναι ανάγκη να κατανοήσουμε ότι για την Εκκλησία μας η περίοδος που διανύουμε δεν είναι “ειρηνική”, αλλά είναι καιρός “πολέμου” με τις αντίχριστες δυνάμεις· ζούμε σε καιρό αίρεσης. Όπως είδαμε, το αντιμήνσιο καθιερώθηκε σε εποχές αιρέσεως και διωγμών εις βάρος των Χριστιανών με σκοπό να εξυπηρετήσει τις έκτακτες λειτουργικές ανάγκες των διωκόμενων Ορθόδοξων πιστών που αγωνίζονται και ομολογούν την Ορθοδοξία, και όχι αυτές των κακοδοξούντων ή των συμβιβασθέντων.
Τέλος, αν ανοίξουμε και διαβάσουμε την Εκκλησιαστική Ιστορία, θα διαπιστώσουμε ότι πολλές φορές, σε περιόδους διωγμών των Χριστιανών, χρησιμοποιήθηκε ως αντιμήνσιο ακόμη και… το στήθος των Μαρτύρων ή ακόμη και… οι παλάμες κάποιων διακόνων!7
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: Σε έκτακτες περιστάσεις μπορεί να γίνει Θεία λειτουργία και χωρίς αντιμήνσιο. Το τελικό συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι «τὸ σάββατον διὰ τὸν ἄνθρωπον ἐγένετο, οὐχ ὁ ἄνθρωπος διὰ τὸ σάββατον» (Μάρκ. 2:27). Δεν γίνεται η Θεία Λειτουργία για το αντιμήνσιο, αλλά το αντιμήνσιο χρησιμοποιείται για τη Θεία Λειτουργία.
Λοιπόν, αντί να ασχολούμαστε με τα αντιμήνσια, αφήνοντας μομφές για κληρικούς που αγωνίζονται για την Πίστη μας, καλά θα ήταν να αφυπνιστούμε και να βγούμε από την πνευματική νάρκη στην οποία βρισκόμαστε. Δυστυχώς όλα γύρω μας γκρεμίζονται. Οι κρατούντες ψηφίζουν αντίχριστους νόμους, ο Οικουμενισμός εισήλθε ακόμη και στα σχολεία και η Ορθόδοξη Εκκλησία, για δεύτερη φορά στην ιστορία της, η απειλείται με ένα νέο μεγάλο Σχίσμα! Ήδη δύο πατριαρχεία (της Σερβίας και της Ρωσίας) έχουν διακόψει εκκλησιαστική κοινωνία με το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως8, το οποίο, κάνοντας το χατίρι των Αμερικανών9, αυθαίρετα και αντικανονικά, παραχώρησε τόμο αυτοκεφαλίας σε σχισματικούς και αυτοχειροτόνητους κληρικούς της Ουκρανίας!
Σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες, τους κληρικούς στους οποίους η Ιερά Σύνοδος στην οποία υπάγονται, τούς επέβαλε κάποιες ποινές, δεν επιτρέπεται να τους απαλλάξει απ’ αυτές μία άλλη τοπική Εκκλησία.10 Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος διέπραξε το Κανονικό Παράπτωμα της «εισπήδησης» σε άλλη εκκλησιαστική δικαιοδοσία, γι’ αυτό και απομονώθηκε από όλους τους Προκαθημένους, ακόμη και από παραδοσιακούς φίλους και υποστηρικτές του, όπως τον Αλβανίας Αναστάσιο!11
Τον ερχόμενο Οκτώβριο η 80μελής Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος θα συνεδριάσει, εκτάκτως, για να αποφασίσει για το κρίσιμο αυτό ζήτημα. Ωστόσο, πριν λίγες μέρες, πέντε μητροπολίτες της Βορείου Ελλάδος, προκαταλαμβάνοντας και περιφρονώντας την Ιερά Σύνοδο, προέβησαν σε μια αχαρακτήριστη ενέργεια, αναγνωρίζοντας de facto τους σχισματικούς της Ουκρανίας!12Με εξαίρεση το Πατριαρχείο Κων/πόλεως, που είναι ο δράστης αυτού του Κανονικού «εγκλήματος», σήμερα σύμπασα η Ορθοδοξία συμπαρίσταται και στηρίζει την Κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας13, που υφίσταται απηνείς διωγμούς με την σύμπραξη και της κρατικής εξουσίας: Βιαιοπραγίες, αρπαγές Ναών, κ.λ.π.!14 Και οι εν λόγω μητροπολίτες τί στάση κράτησαν, λοιπόν, απέναντι σ’ αυτόν τον άδικο διωγμό; Αλίμονο, είναι με το μέρος των …διωκτών!
Εάν συμβεί (πράγμα που απευχόμαστε) τον Οκτώβριο η Εκκλησία της Ελλάδος να αναγνωρίσει ―πρώτη αυτή!― τη σχισματική ψευδοεκκλησία, τότε κινδυνεύει σοβαρά να εκπέσει της Εκκλησίας! Θα έχουμε δραματικές εξελίξεις. Θα χρειαστεί απαραίτητα να συγκαλέσουν, οι δώδεκα αυτοκέφαλες Εκκλησίες, μια Πανορθόδοξη Σύνοδο για να αντιμετωπίσουν το σοβαρότατο αυτό ζήτημα, και δεν αποκλείεται να καταδικάσουν, ως σχισματικές, την Εκκλησία της Ελλάδος και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως! Κάτι τέτοιο θα έχει φοβερές συνέπειες: Τα μυστήρια πλέον θα είναι άκυρα! Δεν θα μπορούν οι άνθρωποι ούτε να παντρευτούν, ούτε να βαπτιστούν, ούτε να εξομολογηθούν και τότε δεν θα μας σώσουν ούτε η «μνημόνευση των επισκόπων» ούτε η χρήση των αντιμηνσίων τους! (Συν Θεώ, στο θέμα αυτό θα επανέλθουμε με εκτενές, τεκμηριωμένο και κατατοπιστικό άρθρο)
Πτολεμαΐδα, 6/8/2019
Μεταμόρφωσις του Σωτήρος
Βασίλειος Π. Κερμενιώτης
http:// kermeniotis.blogspot.com
Μεταμόρφωσις του Σωτήρος
Βασίλειος Π. Κερμενιώτης
http:// kermeniotis.blogspot.com
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
- 1. Γεωργίου Ζαραβέλα, Θεολόγου, ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας – Λειτουργικής ΕΚΠΑ, «Το αντιμήνσιο και οι περί αυτό παρανοήσεις». http://naxioimelistes.blogspot.com
- 2. Βλ. παραπομπή 1.
- 3. Βλ. παραπομπή 1.
- 4. Βλ. παραπομπή 1.
- 5. Βλ. το εμπεριστατωμένο κείμενο: «Η Αγία και Μεγάλη Συνόδος, που συνήλθε το 2016 στην Κρήτη, πλήγωσε βαριά το Σώμα της Εκκλησίας μας». https://drive.google.com
- 6. Παραθέτουμε, σε μετάφραση, τμήμα του 15ο Κανόνα της Πρωτοδευτέρας Συνόδου:
- «…Ἐκεῖνοι ὅμως [οἱ κληρικοί] πού ἐξ αἰτίας κάποιας αἱρέσεως καταδικασμένης ἀπό Ἃγιες Συνόδους ἤ Πατέρες― διέκοψαν τήν [ἐκκλησιαστική] κοινωνία μέ τόν Πρόεδρό τους [δηλ. τον πνευματικό τους προϊστάμενο], ἐπειδή ἐκεῖνος κήρυττε τήν αἵρεση δημόσια καί ἀπροκάλυπτα, αὐτοί λοιπόν ὄχι μόνο δέν ὑπόκεινται σέ Κανονικό ἐπιτίμιο ―ἀποτειχίζοντας τόν, κατ’ ὄνομα, ἐπίσκοπο καί πρίν ἀπό τή συνοδική ἀπόφαση [πού θά τόν καταδικάσει]―, ἀλλά καί πρέπει, από τους Ορθοδόξους, νά τούς ἀποδοθεῖ ἡ τιμή πού τούς ἀξίζει! Διότι δέν ἐναντιώθηκαν σέ ἐπισκόπους [ὅπως τούς θέλει ὁ Χριστός] ἀλλά σέ ψευδεπισκόπους καί σέ ψευδοδιδασκάλους! [Κι ὄχι μόνο] δέν κατατεμάχισαν μέ σχίσμα τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά, [ἀντιθέτως], προφύλαξαν τήν Ἐκκλησία ἀπό σχίσματα».
- 7. Πρωτ. Στεφάνου Κ. Ἀναγνωστόπουλου, Το Ιερό Αντιμήνσιο. https://agiameteora.net
- 8. Έκτακτη επικαιροτητα: Η Μόσχα διέκοψε την κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη https://orthodoxia.info/news
- 9. «Συγχαρητήρια» των ΗΠΑ στον Επιφάνιο για την ίδρυση της «νέας Εκκλησίας» στην Ουκρανία https://sputniknews.gr
- «Ναι, λάβαμε σημαντική στήριξη από τις ΗΠΑ» παραδέχεται ο Επιφάνιος https://sputniknews.gr
- DEUTSHE WELLE Οι μόνοι που επιχαίρουν είναι οι ΗΠΑ http://orthodoxostypos.gr
- 10. Σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες: 9ο Καρθαγένης, 12ο και 32ο Αποστολικὸ και 6ο Αντιοχείας.
- 11. Επιστολή του Αρχιεπισκόπου Τιράνων Αναστάσιου για το Ουκρανικό
- https://www.thetoc.gr
- 12. Επίσκεψη αντιπροσωπείας σχισματικών της Ουκρανίας σε Μητροπόλεις της Βορείου Ελλάδας
- http://aktines.blogspot.com
- 13. Εκπρόσωποι 10 Τοπικών Εκκλησιών στα Ονομαστήρια του Μητροπολίτη Ονουφρίου https://www.romfea.gr
- 14. Εκκλησιαστικό χάος στην Ουκρανία…made by Βαρθολομαίος! https://nikosxeiladakis.gr
- Η σχισματικὴ Ορθόδοξος Εκκλησία της Ουκρανίας άρχισε την κατάσχεση των Ι. Ναών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας http://orthodoxostypos.gr/η-σχισματικὴ-ορθόδοξος-εκκλησία-της-ο/
- Επίθεση με εκρηκτικό μηχανισμό σε Εκκλησία στην Ουκρανία https://www.romfea.gr
