Όταν το νερό χάνεται, εξατμίζεται ή σπαταλιέται

Ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει για το νερό. Και δεν είναι σενάριο ταινίας 

ΠΗΓΗ

March 8, 2010--A young man from the Nyangatom tribe patrols a water access point on the border between Ethiopia and Kenya. The site of ongoing conflict between the Nyangatom, the Kenyan border police and the Turkana tribe, the Nyangatom defend this area viligently, due to the scarcity of water and suitable grazing for their animals elsewhere.  EVAN ABRAMSON

Σοφία Κατσαρέλη

22 Μαρτίου 2015 07:40

Από την Καλιφόρνια έως τη Μέση Ανατολή, τεράστιες εκτάσεις στερεύουν από νερό, ενώ άλλες κινδυνεύουν με ξηρασία. Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, αριθμός που αντιστοιχεί σε 1 στους 7 ανθρώπους παγκοσμίως.

Στις 17 Ιανουαρίου, οι επιστήμονες συγκέντρωσαν νέα δεδομένα από τον δορυφόρο Grace της NASA, μένοντας έκπληκτοι -αν όχι τρομοκρατημένοι- από τα στοιχεία. Η Καλιφόρνια των Ηνωμένων Πολιτειών είναι στα όρια επικής ξηρασίας, με τα αποθέματα νερού να λιγοστεύουν δραματικά. Την ημέρα της δημοσίευσης των στοιχείων, ο κυβερνήτης της Πολιτείας κήρυξε την Καλιφόρνια σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και ζήτησε από τους κατοίκους της, να περιορίσουν την κατανάλωση νερού κατά 20%.

Αξιοσημείωτο είναι δε το γεγονός, ότι το μέγεθος του προβλήματος αποτυπώνεται στα δεδομένα του δορυφόρου, που βρίσκονται σε απόσταση 400 χλμ. από τη Γη.

Όταν το νερό χάνεται, εξατμίζεται ή σπαταλιέται

Δεκαεφτά αγροτικές κοινότητες κινδυνεύουν να ξεμείνουν από νερό μέσα στις επόμενες 60 ημέρες, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί. Και οι σοκαριστικές προβλέψεις δεν σταματούν, σε έναν κόσμο όπου το νερό λιγοστεύει ενώ πολλαπλασιάζεται η ανάγκη χρήσης του για τη γεωργία και τις καλλιέργειες, λόγω αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού, παραγωγής ενέργειας και κλιματικής αλλαγής.

Η Βρετανία είναι στο άλλο άκρο, καθώς μεγάλα τμήματα της χώρας "πνίγονται", μετά τις αλλεπάλληλες καταιγίδες. Όπως φαίνεται από τα δεδομένα που συνέλεξε η NASA από το 2000 έως το 2012, οι χώρες στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη και στις τροπικές περιοχές γίνονται πιο υγρές, ενώ εκείνες που είναι στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη, αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα λειψυδρίας.

Στις εικόνες από τον δορυφόρο, οι μεγαλύτερες απώλειες εμφανίζονται με κόκκινο χρώμα, σηματοδοτώντας τις περιοχές με ελάχιστα υπόγεια αποθέματα.

Η Μέση Ανατολή, η Βόρεια Αφρική και η Νότια Ασία αναμένεται να αντιμετωπίσουν το μεγαλύτερο πρόβλημα τα επόμενα χρόνια, ως αποτέλεσμα δεκαετιών κακοδιαχείρισης και αλόγιστης χρήσης του νερού.

Τα στοιχεία για την απώλεια νερού είναι συγκλονιστικά. Μέσα σε επτά χρόνια, από το 2003 έως το 2010, μέρη της Τουρκίας, της Συρίας, του Ιράκ και του Ιράν κατά μήκος του Τίγρη και του Ευφράτη ποταμού, έχασαν 144 κυβικά χιλιόμετρα αποθηκευμένου γλυκού νερού.

Μέρος της απώλειας αυτής οφείλεται στην ξήρανση του εδάφους, λόγω των καιρικών συνθηκών του 2007. Εξίσου μεγάλα αποθέματα νερού εξατμίστηκαν από τις λίμνες και τις δεξαμενές. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος του νερού που χάθηκε, τα 90 κυβικά χιλιόμετρα ή το 60%, οφείλεται σε μειώσεις στα υπόγεια ύδατα.

Επόμενο στάδιο, οι τρομοκρατικές επιθέσεις

Οι αμερικανικές Αρχές ήδη προειδοποιούν για τον κίνδυνο συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένων και των τρομοκρατικών επιθέσεων για το νερό. Σε έκθεση που δημοσιεύτηκε το 2012, ο Αμερικανός επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών προειδοποίησε, ότι η υπερβολική χρήση νερού, όπως συμβαίνει στην Ινδία και σε άλλα κράτη, είναι αιτία πολέμου που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Συγκεκριμένα, σε έκθεση που στηριζόταν σε στοιχεία για τους ποταμούς Νείλο, Τίγρη, Ευφράτη, Ιορδάνη, Βραχμαπούτρα, Μεκόνγκ, Ινδό και Αμού Ντάρια αναφέρεται: "Μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, πολλές χώρες σημαντικές για τα συμφέροντα των ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με το νερό, έλλειψη ή κακή ποιότητα, που θα θέσουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα και θα αυξήσουν την ένταση μεταξύ των κρατών, αποσπώντας την προσοχή τους από την καλή συνεργασία με τις ΗΠΑ".

Το νερό από μόνο του, μάλλον δύσκολα θα οδηγούσε σε πτώσεις κυβερνήσεων. Σύμφωνα με την έκθεση όμως, θα απειλούσε την παραγωγή φαγητού και την προμήθεια ενέργειας, ενώ θα ασκούσε μεγάλη πίεση στις κυβερνήσεις των χωρών εκείνων, που ήδη μαστίζονται από φτώχεια και κοινωνικές αναταραχές.

Τέτοιες εντάσεις είναι ήδη προφανείς. Το Pacific Institute, που μελετά και αναλύει θέματα σχετικά με το νερό και την παγκόσμια ασφάλεια, παρατήρησε αύξηση των συγκρούσεων για το νερό, τα τελευταία 10 χρόνια.

Υπάρχουν δεκάδες τέτοια σημεία πιθανής "ανάφλεξης" σε όλον τον κόσμο. Στη Μέση Ανατολή, οι Ιρανοί αξιωματούχοι καταστρώνουν σχέδια για το νερό στην ευρύτερη περιοχή της Τεχεράνης, όπου ζουν περίπου 22.000.000 άνθρωποι. Η Αίγυπτος απαίτησε από την Αιθιοπία, να σταματήσει την κατασκευή μεγα-φράγματος στον Νείλο, ζητώντας την προστασία των ιστορικών δικαιωμάτων της στον ποταμό, με κάθε κόστος. Οι Αρχές της Αιθιοπίας ήδη διεξάγουν έρευνα, για να εξακριβωθεί, το κατά πόσο το έργο θα επηρεάσει πράγματι τη ροή του ποταμού.

Ένας κίνδυνος μεγαλύτερος από τα όπλα μαζικής καταστροφής

Μπορεί οι αρχηγοί κρατών και οι επικεφαλής διεθνών Οργανισμών να συζητούν κυρίως για θέματα όπως η ανεργία και η οικονομική κρίση, όμως το νερό είναι και επίσημα πια, ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους παγκοσμίως.

Το θέμα της έλλειψης νερού συζητήθηκε μάλιστα και στο παγκόσμιο οικονομικό Forum, στο Νταβός, τον Ιανουάριο του 2015. Για πρώτη φορά, ο φάκελος "Κρίσεις νερού" αναδείχθηκε λόγω σοβαρότητας, στην κορυφή των 10 κινδύνων, βάσει των επιπτώσεών που έχει ή θα έχει η έλλειψή του σε όλον τον κόσμο, τα επόμενα 10 χρόνια. Εννιακόσιοι επικεφαλής επιχειρήσεων, ακαδημαϊκοί και κυβερνήσεις ψήφισαν το θέμα ως μείζον, μεταξύ πολλών "ρίσκων" διεθνώς.

Η έλλειψη νερού αναδείχθηκε έτσι σημαντικότερη από τα όπλα μαζικής καταστροφής και τους πολέμους. Σημειώνεται, ότι έναν χρόνο πριν, ήταν τρίτο στην αντίστοιχη κατάταξη.

Οι κίνδυνοι που αφορούν στην έλλειψη νερού σχετίζονται τόσο με οικονομικές όσο και με περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Στην περίληψη της Έκθεσης του Forum αναφέρεται το εξής: "Οι παλαιότερες προειδοποιήσεις για πιθανή περιβαλλοντική καταστροφή αρχίζουν να επιβεβαιώνονται, ωστόσο η πρόοδος που σημειώνεται είναι ανεπαρκής".

Το Top 5 των Παγκοσμίων Κινδύνων, από πλευράς πιθανοτήτων

• Διακρατικές συγκρούσεις, με περιφερειακές επιπτώσεις (γεωπολιτικός κίνδυνος)
• Ακραία καιρικά φαινόμενα (περιβαλλοντικός κίνδυνος)
• Αποτυχία των εθνικών κυβερνήσεων (γεωπολιτικός κίνδυνος)
• Κατάρρευση κρατών λόγω κρίσης (γεωπολιτικός κίνδυνος)
• Υψηλή ανεργία ή υποαπασχόληση (οικονομικός κίνδυνος)

Το Top 5 των Παγκοσμίων Κινδύνων, από πλευράς επιπτώσεων

• Κρίσεις για το νερό (κοινωνικός κίνδυνος)
• Ραγδαία και μαζική εξάπλωση λοιμωδών νόσων (κοινωνικός κίνδυνος)
• Όπλα μαζικής καταστροφής (γεωπολιτικός κίνδυνος)
• Διακρατικές συγκρούσεις, με περιφερειακές επιπτώσεις (γεωπολιτικός κίνδυνος)
• Αποτυχία προσαρμογής της κλιματικής αλλαγής (περιβαλλοντικός κίνδυνος)

Πλούσιοι VS φτωχών σε νερό

Ποιο είναι το πιο ακριβό και πολύτιμο εμπορεύσιμο προϊόν; Ο χρυσός; Τα διαμάντια; Η πλατίνα; Ναι μεν, αλλά... όταν μιλάμε για την ανθρώπινη ζωή, το νερό είναι το πιο πολύτιμο αγαθό στη γη. Δείτε στο Infographic που ακολουθεί, τη σύγκριση μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών σε νερό χωρών του πλανήτη μας.

Πηγές: Guardian, NewYorker, Waterworld.com, positivemed.com