 |
"Γεροντισμός είναι η πνευματική σχέση και επικοινωνία πιστών με μοναχούς και ιερομονάχους.., η οποία γίνεται με λανθασμένο τρόπο και χωρίς πνευματικά κριτήρια." (Επίσκοπος Ειρηναίος)
Φλωρίνης Ειρηναίος: Η Ορθοδοξία είναι ζωντανή – Συνέντευξη στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»
Ο Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Ειρηναίος στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»
-Κ.τ.Ο.: Ο γεροντισμός, χωρίς αμφιβολία, πλήττει σήμερα την ορθόδοξη ενορία. Ποια είναι η αντιμετώπιση του φαινομένου;
-κ. Ειρηναίος: Κατ’ αρχάς, σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να συζητήσουμε και να επικοινωνήσουμε μαζί σας και με τους αναγνώστες της εφημερίδας «ΚΙΒΩΤΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ». Πρωτίστως πρέπει να κατανοήσουμε την έννοια γεροντισμός.
Η λέξη γέροντας προέρχεται από τη λέξη γέρων της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και σημαίνει τον άνδρα μεγάλης ηλικίας. Στην εκκλησιαστική γλώσσα, γέροντας ονομάστηκε ο Ηγούμενος μιας μονής, ο Δικαίος (επικεφαλής) μια σκήτης, ο πρώτος σε ένα κελλί. Όλοι αυτοί είχαν από την Εκκλησία την εντεταλμένη διακονία της καθοδήγησης και της πνευματικής καλλιέργειας των μοναχών τους. Έτσι, ο γέροντας αποτελούσε και αποτελεί το πρόσωπο που μεριμνά για την πνευματική πορεία κάθε μοναχού. Όμως, ο Ηγούμενος καθίσταται «γέροντας» με την εκλογή του από την αδελφότητα και, πρωτίστως, συνοδεύεται από θεολογία, αγιοπνευματική εμπειρία και πράξη. Όπως, βιώνουμε σήμερα αυτό το φαινόμενο, ο γεροντισμός είναι η πνευματική σχέση και επικοινωνία πιστών με μοναχούς και ιερομονάχους (δυστυχώς, εσχάτως, παρατηρείται και με πρεσβυτέρους), η οποία γίνεται με λανθασμένο τρόπο και χωρίς πνευματικά κριτήρια. Στις ημέρες μας, πολλοί μοναχοί και ιερομόναχοι, εντός ή εκτός μοναστηριών, δρουν αυθαίρετα και προσκολλούν σε αυτούς πιστούς, οι οποίοι αναπτύσσουν πνευματική σχέση μαζί τους, αλλά στο μόνο που δεν στοχεύουν είναι η ωφέλεια του εξομολογούμενου. Προσπαθούν να εξουσιάσουν και να κατευθύνουν τις ζωές των ανθρώπων, νιώθοντας ότι, πλέον, οι ίδιοι είναι «ηγούμενοι» και «γέροντες» ανθρώπων που ζουν εκτός των μοναστηριών. Για να αντιληφθείτε τον κίνδυνο αλλά και το μέγεθος του ζητήματος, σκεφτείτε ότι κάποιοι γέροντες τίθενται κεφαλή μιας οικογένειας και κατευθύνουν τη ζωή του ζευγαριού. Παύουν οι σύζυγοι να υπακούουν ο ένας στον άλλο, για να υπακούουν μόνο στον γέροντα. Αυτό αποτελεί θεολογική και πνευματική εκτροπή. Αυτές οι προβληματικές σχέσεις βασανίζουν τους πιστούς και ταλαιπωρούν την ενότητα των οικογενειών, των ενοριών και τη σχέση των πιστών με τον ιερέα της ενορίας. Η λύση στο πρόβλημα είναι να γνωρίζουν οι πιστοί μας ότι το πνευματικό έργο και η εν Χριστώ ζωή γίνεται με τη μέριμνα των Επισκόπων και, κατ’ επέκταση, των κληρικών μας που διακονούν στις πόλεις και τα χωριά. Οι πιστοί μας πρέπει να συνδεθούν με την ενορία, που είναι η κοινότητα των αδελφών, και, φυσικά, με τον ιερέα της ενορίας. Ξέρετε κάτι; Το ζητούμενο δεν είναι η πνευματική καθοδήγηση και ο ασκητισμός. Η άσκηση είναι η πολύπαθη ζωή μας: οι ανησυχίες των γονέων, η βιοπάλη, το βάρος της ασθένειας, οι προβληματισμοί των νέων. Το ζητούμενο είναι η ειλικρινής συναίσθηση και η ομολογία της αμαρτωλότητας και της αδυναμίας μας, ώστε μαζί με τον ιερέα, δυναμικά, ρεαλιστικά και ανθρώπινα, να οδηγούμαστε στον Χριστό. Η σχέση εξομολόγου και εξομολογούμενου -πρέπει να- καθρεφτίζεται: οφείλει, δηλαδή, ο ιερέας να ελέγχεται από τις αδυναμίες των πιστών και να συμπορεύεται μαζί τους. Ο αγώνας είναι κοινός, όπως και η ωφέλεια. Δεν υπάρχει σχέση εξουσίας. Εξομολόγηση σημαίνει δύο πράγματα: ταπείνωση και συμπόρευση. Ο ιερέας στηρίζει τον πιστό και ο πιστός τον ιερέα. Στην Ορθοδοξία δεν έχουμε μυστική πνευματικότητα ούτε δικανικό πνεύμα στην εξομολόγηση ούτε την αντίληψη «έγκλημα και τιμωρία». Στην Ορθοδοξία έχουμε ειλικρινή, γεμάτη χαρά και αναστάσιμο φως εν Χριστώ πορεία. Αμαρτωλοί και άγιοι, ιερείς και λαϊκοί καλούμαστε να συμπορευτούμε στα έσχατα στηρίζοντας ο ένας τον άλλο. «Ομοθυμαδόν επί το αυτό».